DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Noodlanding van Tsjechisch vliegtuig.
VELDSLAGEN IN ZUID EN NOORD.
No. 94
Dinsdag 21 April 1936
138e Jaargang
Eden spreekt te Geneve.
„leder moet zijn deel van de
verantwoordelijkheid dragen".
Boven Schiphol woedde een sneeuwstorm
In de duisternis te Elburg geland
Twee licht-gewonden.
VLIEGTUIG BESCHADIGD.
De Nederlandsche
Ambulance.
In Addis Abeba aangekomen.
De onregelmatigheden
Ambt-Hardenberg.
te
Tegenstrijdige berichten van het
zuidelijk front
De bevolking verlaat Addis Abeba.
Abessinisch leger in Ogaden
vernietigd
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rjjk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTlENt
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsrj>mte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C
postgiro 37060. Telef 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: T|. N. ADEMA.
De zitting van den Volkenbohdsraad
werd gistermiddag om 3 uur hervat. In den
loop der zitting werd een ontwerp-resolutie
ingediend, opgesteld door een aantal neu
tralen, o.a. Denemarken, Spanje en Zweden,
waarin nota wordt genomen van het rap
port van de commissie van 13.
De Raad constateert daarin, dat de regee
ringen van Italië en Abessinië toestemden
in onderhandelen en betreurt, dat de
voorstellen van Italië ten gevolge hadden,
dat de pogingen van de commissie van
dertien geen succes hadden.
Een dringende oproep wordt tot Italië
gericht om een einde te maken aan de
vijandelijkheden in den geest van den
bond en Italië wordt er op gewezen, dat
Abessinië en Italië het protocol inzake het
gebruik van gifgas hebben onderteekend.
Het woord voerend in de gistermid
dag gehouden zitting van den Volken
bondsraad, wees Eden erop, dat ieder
zijn deel van de verantwoordelijkheid
moet dragen, doch dat de collectieve
actie slechts een compromis kan zijn.
Aan den anderen kant was het volgens
Eden onmogelijk, geen rekening te
houden met het feit, dat de Italianen
gifgassen gebruiken. Tenslotte wees
Eden op het belang van naleving van
het pact.
Na Eden sprak Paul Boncour, die ver
klaarde, dat alles ondergeschikt moet
worden gemaakt aan het herstel van
den vrede, waartoe slechts een middel
bestaat: Collectieve veiligheid.
Ook Potemkin, de Russische gedele
geerde, sprak de hoop uit, dat een re
gime van collectieve veiligheid tot stand
zou komen.
Wat Eden o.m. zeide.
Eden zeide in zijn rede o.a., dat het on
gelukkig was, dat het beroep op staking der
vijandelijkheden niet ontvangen is in den
geest, waarin het werd opgesteld. De Brit-
sche regeering heeft getrouwelijk ernaar
gestreefd haar verplichting na te komen tot
deelneming in de maatregelen, waartoe col
lectief besloten was volgens het handvest.
In dezen geest is de Engelsche regeering
bereid voort te gaan met de sancties tegen
den staat, die het handvest heeft geschonden.
Woordelijk zeide Eden: „Wij waren en
zijn bereid dit te doen, ofschoon wij ons
steeds bewust zijn geweest van de grenzen,
die de Volkenbondsactie gesteld zijn, gren
zen, die het gevolg zijn van de onvolledig
heid van het lidmaatschap van den Volken
bond. De verplichting moest ten uitvoer
worden gelegd, zelfs al kon niemand zeg
gen of de uitvoering snel genoeg, of doel
matig genoeg zou zijn om een beslissenden
invloed te doen gelden tusschen aanvaller
en aangevallene. De Britsche regeering is
zich altijd bewust geweest van de beperkt
heid der Volkenbondsactie. Iedere actie, die
door den bond wordt ondernomen, moet col
lectief zijn. Hierin lag de kracht en de
zwakheid van den bond. De maatregelen
en de vorm van iedere collectieve actie
moeten derhalve tot zekere hoogte een
compromis vertegenwoordigen. Op dit
plechtige uur moeten de regeeringen bereid
zijn verantwoordelijkheden op zich te
nemen en duidelijk de politiek te kennen te
geven, die zij bereid zijn ten uitvoer te
leggen. In de oogen van de Britsche regee
ring is het de manifeste plicht van de leden
Van den bond op zijn minst de reeds van
kracht zijnde economische en financieele
sancties te handhaven.
Het gebruik van gifgassen.
Zijn rede voortzettende zeide Eden: Ik
kan niet zwijgend voorbijgaan aan het ge
bruik, dat naar gezegd wordt, van gifgassen
gemaakt wordt. Het is niet aan mij te ana
lyseeren, welk effect het gebruik van gas
kan hebben op de militaire positie der oor
logvoerenden. Naar het oordeel van de
Engelsche regeering echter is het onmogelijk
geen rekening te houden met de bestaande
bewijzen, die aantoonen, dat gifgassen door
de Italiaansche legers gebruikt zijn in hun
veldtocht tegen de Abessiniërs, die zelf
Volstrekt ontbloot zijn van alle middelen
van verdediging tegen deze methode van
oorlogvoering, die door de volkeren buiten
de wet is geplaatst. Niet alleen deze twee
oorlogvoerenden, maar bijna alle naties ter
wereld zijn partners van het gasprotocol
van 1925. Dit protocol heeft betrekking op
inwoners van iedere groote stad ter wereld.
Het is voor hen een oorkonde tegen uit
moording.
Wanneer een conventie als deze naar
willekeur verscheurd kan worden zal
ons volk, dat leeft in de groote steden
van West-Europa of in de minder dicht
bevolkte streken elders, vragen, wat de
waarde is van een internationaal instru
ment, dat hun vertegenwoordigers met
hun naam hebben bekrachtigd. Hoe
kunnen zij vertrouwen hebben, dat zii,
ondanks dat plechtig onderteekende
protocol, niet later in stukken gescheurd,
verblind en in een vreeselijken doods
strijd vermoord zullen worden.
Dit zijn de problemen, die ieder lid van
den raad zich vandaag stelt. Voor zoover de j
Britsche regeering aangaat, zij voelt zoo
diep het gevaar, dat ik den raad vraag 1
oogenblikkelijk formeel ieder lid van den j
Volkenbond en iederen onderteekenaar van I
het protocol van 1925 de verplichtingen in
herinnering te roepen die door dat protocol
aanvaard zijn.
Volkenbondsraad in besloten zit
ting bijeen.
Nadat de openbare zitting om 18.40 uur
was geschorst, is de Volkenbondsraad gis
teravond in besloten zitting bijeengekomen
om den tekst op te stellen van de ontwerp
resolutie, waarmede het debat over het
Italiaansch-Abessinisch conflict zal worden
gesloten. Om half tien gisteravond zou de
raad nogmaals bijeen komen om over deze
resolutie te stemmen. Naar men gelooft zou
de raad nog gisteravond zijn werkzaam
heden kunnen beëindigen.
Aloisi ever het gebruik van gif
gassen.
Voor de schorsing van de raadszitting las
de Italiaansche gedelegeerde nog een korte
verklaring voor, in antwoord op de verkla
ringen van den Britschen gedelegeerde be
treffende het gebruik van gifgassen door de
Italiaansche troepen. Hij herinnerde eraan,
dat de Italiaansche regeering zich beklaagd
heeft over door de Abessiniërs bedreven
wreedheden, en vroeg waarom deze aan
klacht een doode letter bleef. De Abessini-
sche gedelegeerde verklaarde daarop, dat
hij schriftelijk op de beweringen van den
Italiaanschen gedelegeerde zou antwoorden.
Resolutie met algemeene stemmen
aangenomen.
De Volkenbondsraad is het in een
geheime zitting eens geworden over
den tekst van een resolutie, die ver
volgens in een avondzitting met alge
meene stemmen is aangenomen.
Het Douglas-toestel O. K.-A. I. A.
van de Tsjechische luchtvaart maat
schappij C. L. S., van den nieuwen
dienst BoedapastAmsterdam, dat om
tien minuten over zeven gisteravond
op Schiphol werd verwacht, heeft om
streeks acht uur bij Elburg een nood
landing moeten maken, waarbij het
vliegtuig ernstig beschadigd werd. Een
der leden van de bemanning werd
licht gewond. De negen inzittende
passagiers bleven ongedeerd. Zij zijn
per autobus naar Amsterdam vervoerd.
Omtrent de oorzaak van deze noodlan
ding is nog niets bekend.
Op Schiphol nam men aan, dat de radio
installatie van het toestel onklaar was ge
raakt aangezien men na half acht geen ver
binding meer met het vliegtuig kon krij
gen. De machine schijnt bij Elburg door 'n
sneeuwbui te zijn overvallen, zoodat de pi
loot zich vermoedelijk niet heeft kunnen
oriënteeren en derhalve tot een landing
heeft besloten.
Twee licht gewonden.
Omtrent de noodlanding van de Tsjechi
sche Douglas vernemen wij nader, dat de
piloot Balik nabij Elburg een landing wilde
uitvoeren.
Voor de oriëntatie maakte hij gebruik van
een parachute-fakkel, die de omgeving
verlichtte.
De landing lukte vrij behoorlijk op een
weiland nabij den weg ElburgEpe, doch
bij den uitloop schijnt het toestel in aanra
king te zijn gekomen met een groep boo-
men waardoor het ernstig werd beschadigd.
De piloot en de radiotelegrafist hebben
lichte kwetsuren opgeloopen, zij konden
zich echter te voet naar het dorp begeven,
waar zij door een geneesheer werden ver
bonden. De passagiers hadden inmiddels
het vliegtuig verlaten en zich naar hotel
Kleykamp begeven, waar de komst van een
autobus uit Amsterdam werd afgewacht..
Benauwde oogenblikken boven
het IJsselmeer. De benzinevoor
raad raakte uitgeput. Radio
werkte niet meer.
Terwijl de officieele openingsvlucht van
den luchtdienst AmsterdamBoedapest
door de K. L. M. een vlot en opgewekt
verloop heeft gehad is de eerste vlucht in
omgekeerde richting, uitgevoerd door de
Tsjecho Slowaaksche luchtvaart Mij., op
betreurenswaardige wijze gestrand in het
gezicht van de haven, nadat het einddoel
vrijwel was bereikt. Een gelukkige omstan
digheid bij dezen tegenslag mag het heeten,
dat het ongeluk goed is afgeloopen en dat
alle passagiers er zonder kleerscheuren
zijn afgekomen en slechts twee leden der
bemanning betrekkelijk lichte en in elk
geval ongevaarlijke verwondingen hebben
opgeloopen.
Het Tsjechische toestel is gistermiddag te
vier uur uit Praag vertrokken, nadat het
passagiers uit Boedapest en Weenen had
opgenomen. In totaal werd met negen pas
sagiers de reis van Praag naar Amsterdam
gemaakt. De machine, een Douglas dc 2,
van het type dat ook door de K. L. M. op
deze lijnen gebruikt wordt, werd bestuurd
door den gezagvoerder Balik, een bekend
Tsjechisch piloot, een ervaren vlieger, die
ook op Schiphol een bekende gast is.
Aan boord waren verder de mecanicien
Stun, en de marconist Mica,
Naarmate men de Nederlandsche grens
naderde, werd het weer slechter en, boven
Nederlandsch gebied gekomen, raakte men
weldra in een sneeuwjacht.
Het toestel moest te 19.10 uur op
Schiphol landen en was inderdaad om
streeks zeven uur de hoofdstad gena
derd.
In een dichte sneeuwjacht kwam het
boven Schiphol, waarmee het draad
loos contact kreeg. Op dat oogenblik
zag de bestuurder geen mogelijkheid
te landen, waarvan hij Schiphol mede-
deeling deed.
Ongelukkigerwijze raakte omstreeks
dezen tijd de draadlooze zendinstalla-
tie van het Tsjechische vliegtuig de
fect, waardoor Schiphol het geen na
dere mededeelingen omtrent betere
landingsgelegenheid kon doen.
Verdwaald in de sneeuwjacht.
Het toestel keerde terug, vermoede
lijk om in het Oosten van het land of
over de Duitsche grens landingsgele
genheid te zoeken.
De piloot bemerkte met schrik, dat
de benzinevoorraad begon af te nemen
en raakte bovendien, tengevolge van
het missen van elke radio-aanwijzing
in de sneeuwjacht, die toen boven het
geheele westen van ons land heerschte
aan het dwalen.
Het dreigende water.
Toen de benzinevoorraad hoe langer hoe
meer begon af te nemen, besloot de be
manning een lichtfakkel uit te werpen ten
einde naar landingsgelegenheid uit te zien.
Toen de eerste fakkel zijn licht verspreid
de, bemerkte men tot zijn schrik, dat men
boven water vloog. Meer fakkels werden
uigeworpen en steeds opnieuw zag men de
watervlakte onder zich, zoodat men weldra
begreep, boven het IJsselmeer verdwaald
te zijn, en de piloot Balik slechts een doel
had, zoo snel mogelijk land te bereiken, en
ten koste van alles te landen, alvorens de
benzinevoorraad geheel uitgeput zou zijn.
Een nieuwe fakkel toonde toen plotseling
de kustlijn, en, nadat eenigen tijd in de rich
ting van de kust was gevlogen, werd met
behulp van een der laatste lichtfakkels een
tamelijk geschikt uitziend landingsterrein
waargenomen niet ver van de kust.
Het bleek te zijn een weiland, achter de
gemeente Putte, dicht bij Elburg op het ge
bied der gemeente Doornspijk. Op het
laatste oogenblik werd den passagiers,
die zich in de cabine van geen gevaar be
wust waren, medegedeeld, dat men een
noodlanding zou gaan maken. Bijna op
hetzelfde oogenblik daalde de machine in 'n
glijvlucht boven het weiland en bijna zou
de landing geheel gelukt zijn, indien men
hierbij niet met de vleugels langs de top
pen van een langs het weiland staande
boomerij had gescheerd. Het toestel kwam
op de vleugels terecht, die als sleden fun
geerden en de landingssnelheid braken.
Door den schok brak het ondergedeelte
van den rechtervleugel af en toen de ma
chine tot stilstand was gekomen, bleef de
rechtermotor uit de vleugel te zijn gebro
ken. Hij lag op ongeveer twintig meter af
stand van het toestel. Ook de linkervleugel
was zwaar beschadigd, terwijl de geheele
fusillage in elkaar bleek te zijn gedrukt.
De passagiers werden met een hevigen
schok door elkaar geworpen, doch bleken
overigens ongedeerd, alleen van de be
manning had de bestuurder Balik een tik
tegen het hoofd gekregen, waardoor hij
een bloedende hoofdwonde opliep, terwijl
de marconist Mika zijn been zoodanig be
zeerde, dat hij naderhand op een brancard
moest worden weggedragen en vermoede
lijk een beenfractuur heeft opgeloopen.
Paniek vermeden.
Zonder dat een paniek ontstaan was, be
gaven de passagiers zich uit het toestel.
Een der inzittenden, een Engelschman, deel
uitmakende van de Britsche legatie te
Praag, haalde hulp van een boer in de om
geving, met wien hij zich te voet naar El
burg begaf, waar via 't postkantoor Schip
hol en de betrokken autoriteiten werden
gewaarschuwd.
Onmiddellijk begaven zich ook menschen
uit Elburg naar het gedeeltelijk vernielde
vliegtuig, onder hen bevond zich de El-
burgsche dokter S. P. Gualtery van Wee
zei, die de beide gewonden de eerste hulp
verleende en een noodverband aanlegde.
Op zijn verzoek werd naar Zwolle gete
lefoneerd vanwaar weldra 'n ziekentrans
portauto ter plaatse kwam die de beide ge
wonden naar Zwolle vervoerde, waar zij in
het Sophia Ziekenhuis werden opgenomen.
Hun toestand is niet ernstig.
De overige passagiers begaven zich
naar hotel Kleykamp te Elburg, waarheen
ook hun bagage werd gebracht.
Binnen twee uur nadat het bericht Am
sterdam had bereikt, was reeds assistentie
van de K. L. M. ter plaatse n.1. de heer
Loo van den stationsdienst in gezelschap
van eenige technische hulpkrachten, die het
eerste onderzoek bij het vliegtuig instel
den.
Nadat een ambtenaar der invoerrechten
en accijnzen te Elburg de bagage der pas
sagiers had onderzocht werden zij met de
in middels uit Amsterdam gearriveerde
K. L. M.-bus naar de hoofdstad gebracht,
waar zij tegen twee uur in den nacht aan
kwamen en hun intrek namen in een der
groote hotels.
Passagiers tevreden over den afloop
en over de stevigheid van het vlieg
tuig.
De passagiers bleken, ondanks den on
dervonden tegenslag uiterst tevreden over
de wijze, waarop de noodlanding is ten uit
voer gebracht. Geen oogenblik hebben zij
zich ongerust gemaakt en bij den schok
wisten zij op hetzelfde moment dat de lan
ding goed was afgeloopen. Zij spraken met
bewondering over de soliditeit van het
vliegtuig, immers de cabine bleef onbe
schadigd, bij onderzoek bleek alleen de
neus eenige schade te hebben opgeloopen.
In Elburg heerschte den geheelen nacht
een vrij druk vertier en velen begaven zich
Alle overgebleven leden van
de Nederlandsche en Britsche
Ambulances zijn vannacht te
Addis Abeba gearriveerd.
De Britsche Ambulance heeft
drie leden van de Nederlandsche
Ambulance o.a. dr. Veeneklaas
gered, die ternauwernood nabij
Kworam aan de voorhoede van
het Italiaansche leger ontsnapten.
Zij waren genoodzaakt hun
vrachtauto in den steek te laten
en den tocht per muildier voort
te zetten.
ondanks het late uur naar het afgelegen
weiland op het landgoed „Oostendorp"
waar het wrak zich bevindt.
Hedenochtend zou een nader onderzoek
worden ingesteld.
De oud-burgemeester tot lyt jaar
en de ex-ontvanger tot 1 jaar ver
oordeeld.
De Almelosche rechtbank heeft he
denmorgen vonnis gewezen in de zaken
van den oud-burgemeester van Ambt-
Hardenberg, den heer H. H. Weitkamp
en den ex-ontvanger dier gemeente den
heer J. Boerigter en hen resp. veroor
deeld tot anderhalf jaar gevangenis
straf en een jaar gevangenisstraf met
aftrek van de preventieve hechtenis.
De eisch tegen elk der verdachten was
twee jaar gevangenisstraf. Naar men
weet heeft de ex-burgemeester terecht
gestaan wegen schuldheling van een
bedrag van 75.dat het rijk toebe
hoorde en verduistering van een bedrag
van 16.000.en de oud-ontvanger
voor verduistering van eenzelfde be
drag, dat hij zich had toegeëigend on
der pressie van den burgemeester.
De oorlogscorrespondent van het Duit
sche Nieuwsbureau deelt mede, dat in offi
cieele kringen werd medegedeeld dat het
Abessinische leger in Ogaden is vernietigd.
Nadere bijzonderheden ontbreken evenwel
nog.
Italiaansche mededeelingen.
Volgens in de Italiaansche bladen gepu
bliceerde berichten, vormt de strijd by de
Djana Gobo slechts de eerste etappe van een
uitgebreid plan, dat generaal Graziani in
staat moet stellen, het geheele front naar
Harrar te doen oprukken. Het zou hier
gaan om een hevigen moorddadigen strijd,
waarbij evenwel noch alle troepen van Gra
ziani, noch die van Ras Nassiboe vertrokken
zouden zijn.
Wat Addis Abeba meldt.
Naar van Abessinische zijde wordt mede
gedeeld, zijn Italiaansche aanvallen aan het
zuidelijk front, welke geleid hebben tot
verbitterde gevechten van man tegen man
met de voorhoede van het leger van Ras
Nassiboe, met zware verliezen voor de Italia
nen ten Noorden van Wardere afgeslagen.
De Italianen hadden tanks, vliegtuigen en
cavalerie in het veld gebracht doch deze
konden de door de Abessiniërs aangelegde
fortificaties niet passeeren.
Verder wordt gemeld, dat de Italianen
ook twee vliegtuigen en drie tanks hebben
verloren, welke laatste kapotgeschoten voor
de fortificaties zijn b'ij ven liggen.
Ook aan het Noordelijk front wordt ver
bitterde tegenstand geboden. Italiaansche
troepen bevinden zich in Kobotsja op 30
K.M. ten zuidoosten van Dessie.
Veiligheidsmaatregelen voor de
Europeanen te Addis Abeba.
Officiëel wordt uit Londen gemeld dat
met het oog op den Italiaanschen opmarsch
naar Addis Abeba alle voorbereidselen voor
de bescherming der Europeesche bevolking
van de hoofdstad zijn getroffen.
Het Britsche gezantschapsgebouw, dat zich
op 5 K.M. afstand van Addis Abeba bevindt,
is omgeven door een prikkeldraadversper
ring waarbinnen de Europeanen zich in ge
val van nood kunnen terugtrekken.
Bovendien is een compagnie van
Indische infanteriesoldaten ter bescherming
aanwezig.
Het gezantschap beschikt over gasmaskers,
die voldoende zyn voor drieduizend vreem
delingen. Het corps diplomatique is reeds
byeen geweest ter bespreking van maatrege
len.
De bevolking verlaat Addis Abeba.
De Abessinische regeering verblijft nog
steeds te Addis Abeba, daarentegen heeft
een groot deel der bevolking de stad ver
laten. Volgens van het Noordelijk front bin
nenkomende berichten zouden de Italianen
Ankober nog niet bezet hebben, men ver
wacht, dat zij daar op hevigen tegenstand
zullen stuiten.
Volgens Abessinische mededeelingen heeft
de keizer zich met de legers van Ras Kassa,
Ras Seyoem en Ras Imroe, alsmede met de
reservetroepen naar het westen van Abessi
nië teruggetrokken. De sterkte dezer afdee-
lingen wordt op 150.000 tot 200.000 man ge
schat. Het leger aan het Zuidelijk front zou
150.000 man sterk zijn en tusschen Harrar,
Ghigner, Goba en Allata liggen.
De totale verliezen aan Abessinische zijde
sedert het uitbreken der vijandelijkheden
worden op ongeveer 50.000 man gescha
