DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Moord en roof in Addis Abeba.
De ambassades worden beschoten.
No. 106
Dinsdag 5 Mei 1936
138e Jaargang
De vlucht van den
Negus.
Italiaansche kamer
bijeen.
DE NEDERLANDSCME
AMBULANCE.
Dr. VAN DER DOES TE GENUA.
Een interview met den chirurg.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden by vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—
franco door het geheele Ryk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De toestand in Abessinië.
Dinsdagmorgen.
Onzekerheid heerscht er over den
algemeenen toestand in Abessinië. De
Italiaansche berichten zijn vrij spaar
zaam, var, de vorderingen der legeraf-
deelingen wordt zelfs heel weinig ge
meld.
En de overige telegrammen? Zij
melden nieuws over de vlucht van den
Negus en over de plunderingen cn
moordpartijen in Addis Abeba
Dat laatste is op het oogenblik wel
het allerbelangrijkste, omdat hier alle
aandacht geschonken moet worden
aan de vreemdelingen en aan de
vreemde legaties. Het blijkt uit de tot
nog toe binnengekomen berichten, dat
die vreemdelingen lang niet in vei-
- „ligheid zijn en dat de ambassades zich
moeten verdedigen tegen de plunder
aars.
Laten wij eerst den toestand in de
Abessinische hoofdstad onder de
oogen zien.
Aanval op Amerikaansche legatie
afgeslagen.
Het ministerie van buitenlandsche zaken
heeft meegedeeld, dat de Amerikaansche
legatie te Addis Abeba door bandieten is
aangevallen, doch volgens een telegram
van den Amerikaanschen gezant zijn de
verdedigers van de legatie erin geslaagd,
dezen aanval af te slaan.
Washington blijft op de hoogte.
Het Amerikaansche departement van
Staat is op het oogenblik de eenige
nieuwsbron voor de Amerikaansche pers
voor wat betreft de gebeurtenissen te Ad
dis Abeba. Vier Amerikaansche marine-te
legrafisten seinen voortdurend inlichtingen
van de Amerikaansche legatie in de Abes
sinische hoofdstad uit. Alle verbindingen
zijn verbroken. De journalisten hebben in
het Staatsdepartemena hun bivak opgesla
gen, om bjj dag of nacht ieder bericht
oogenblikkelijk te kunnen doorgeven.
De minister van buitenlandsche zaken,
Huil, heeft zich zeer erkentelijk betoond
over het voorzichtige optreden van den
Amerikaanschen gezant, die vrouwen en
kinderen naar de Britsche legatie heeft
doen overbrengen en met enkele mannen
het gezantschapsgebouw tegen bandieten
en plunderaars verdedigt. Deze mannen
beschikken over tien geweren, zes pisto
len, een licht machinegeweer en voldoende
munitie.
Gisteren hebben drie Duitschers en een
Duitsche vrouw onderdak gevonden in het
zendingsstation der Amerikaansche zeven-
dedags adventisten.
Amerikaansche legatie heeft hulp
noodig.
De gezant der V. S. te Addis Abeba
heeft dringend aan zijn ministerie van bui
tenlandsche zaken verzocht, de hulp der
Britsche regeering in te roepen voor de be
scherming van de legatie der V. S. tegen
aanvallen van Abessinische rooversbenden.
De ongeregeldheden te Addis Abeba.
Het Amerikaansche ministerie van bui
tenlandsche zaken heeft het Foreign Office
te Londen telefonisch het verzoek van den
Amerikaanschen gezant te Addis Abeba
doorgegeven, om de Britsche legatie ver
sterkingen naar de Amerikaansche legatie
te doen zenden, om aan aanvallers het
hoofd te bieden. In het betreffende bericht,
dat om 18.00 Abessinische tijd gisteravond
verzonden is, zegt de gezant, dat de toe
stand ernstiger wordt en dat twee Inland-
sche bedienden zwaar gewond zijn. Het ge
zantschap kon geen directe verbinding meer
brij gen met de Britsche legatie. Verschei
dene gebouwen staan nog in brand. De
meeste huizen hebben een witte vlag uit
gehangen.
De aanvallen op de Britsche legatie
afgeslagen.
In tegenstelling tot de Fransche regee
ring, die zich tot Italië heeft gewend met
het verzoek, de Fransche legatie te Addis
Abeba te beschermen, is de Britsche re
geering niet voornemens een dergelijken
stap te doen. Alle aanvallen op de Britsche
en Fransche legaties konden tot dusverre
worden afgeslagen. Het Foreign Office
heeft zich meermalen met de Italiaansche
ambassade te Londen in verbinding ge
steld, doch over de situatie der buitenland
sche legaties in Addis Abeba is daarbij niet
gesproken.
Volgens een mededeeling van den Brit-
schen gezant hebben plunderaars op de
reddingscolonnes geschoten, die door de le
gaties waren uitgezonden, voor het in vei
ligheid brengen van vreemdelingen.
Het geheele personeel der Turksche le
gatie is naar de Britsche legatie overge
bracht.
Amerikaansche legatie nog bezet.
De Amerikaansche minister van Buiten
landsche Zaken heeft den Amerikaanschen
gezant te Addis Abeba aangeraden de lega
tie te verlaten, doch de gezant heeft hierop
geantwoord, dat hij op het oogenblik zich
nog kan handhaven. Hij zal evenwel over
leg plegen met den commandant van de
Britsche patrouille, welke opdracht heeft
ontvangen naar de Amerikaansche legatie
te gaan.
De Britsche gezant heeft medegedeeld, dat
hij geen manschappen kan missen om de
bezetting van de Amerikaansche legatie te
versterken; wel kan hij een patrouille
zenden om de verdedigers af te halen.
Verder deelde hij mede, dat de Ameri
kaansche legatie niet voor verdediging ge
schikt is.
De Fransche legatie door plunderaars
omsingeld.
Volgens berichten uit Addis Abeba is de
Fransche legatie, waar 2000 personen een
toevlucht hebben gezocht, door benden plun
deraars omsingeld. De levensmiddelenvoor-
raad begint op te geraken en de gezant heeft
opnieuw te Djiboeti om hulp verzocht.
In den nacht van Zondag op Maandag is
een compagnie Fransche koloniale troepen
met munitie en levensmiddelen vertrokken
en gisteren is een tweede compagnie
gevolgd.
De compagnie, welke sedert enkele maan
den te Diredawa was gestationneerd, heeft
opdracht ontvangen onmiddellijk naar
Addis Abeba te vertrekken, waar zij thans
elk oogenblik kan aankomen. De compagnie,
welke gisteren uit Djiboeti is vertrokken,
zal deze compagnie te Diredawa vervangen.
Hier schijnt alles kalm te zijn.
Naar verder vernomen wordt, is de
spoorweg verbroken nabij Modjo op onge
veer 50 K.M. van Addis Abeba.
Muitende soldaten.
Naar uit de verschillende telegrammen
van den Franschen gezant te Addis Abeba
blijkt, trokken gisteren gewapende vracht
auto's van de Fransche legatie door de stad
om de gewonden op te nemen. Tegen den
middag is een Italiaansch vliegtuig over de
stad gevlogen. De stad is bezet door troe
pen muitende soldaten, die met mitrailleurs
gewapend zijn. De inboorlingen wijk is vrij
wel geheel door hen geplunderd.
Het aantal personen, dat in de Fransche
legatie een toevlucht heeft gezocht, nadert
de 2000.
Een rapport van den Franschen
gezant.
Bodard, de Fransche gezant te Addis
Abeba, heeft getelefoneerd, dat te Addis
Abeba nog geen berichten binnen gekomen
zijn omtrent den opmarsch der Italianen.
Het schieten op de legatie duurde des
nachts voort. In verschillende legaties, o.a.
die van Engeland, zijn enkele protegé's door
de kogels der aanvallers gewond. Om de
veiligheid der legaties te waarborgen, had
de Negus eenige maanden geleden elk
hunner de beschikking over een aantal ge
regelde soldaten gegeven. Onder deze sol
daten zijn er echter, die verraad hebben
gepleegd en op de Fransche legatie hebben
geschoten. De daders van dergelijke over
vallen zullen worden gefusilleerd.
Bodard besluit met te verklaren, dat het
weerstandsvermogen van de Fransche lega
tie geenszins is verzwakt, en dat het moreel
uitstekend is.
Journalisten zoeken contact met
de Italiaansche voorhoede.
Volgens uit een Washington ontvangen
bericht heeft het ministerie van Buitenland
sche Zaken aldaar bericht ontvangen', dat
twee Amerikaansche journalisten Dinsdag
ochtend bij het aanbreken van den dag de
Amerikaansche legatie te Addis Abeba
zouden verlaten. Zij zouden een Ameri
kaansche en een witte vlag met zich voeren
en trachten in verbinding te komen met de
Italiaansche voorhoede.
Volgens hetzelfde bericht heerscht op het
oogenblik te Addis Abeba betrekkelijke rust.
Het Engelsche ministerie van Buitenland
sche Zaken heeft den Engelschen gezant te
Addis Abeba per radio verzocht al het
mogelijke te doen tot hulpverleening bij de
verdediging van de Amerikaansche legatie
aldaar.
Gelijk bekend heeft een daartoe strekkend
verzoek van de Amerikaansche legatie te
Addis Abeba aan het Engelsche gezantschap
in dezelfde stad den omweg via Washing
tonLonden moeten maken, daar wegens
de aanwezigheid van plunderaars in Addis
Abeba koeriers bij de overbrenging hunner
berichten zeer veel gevaar loopen.
De beide groepen van de Zweedsche
ambulance teruggeroepen.
Het Zweedsche Roode Kruis heeft den
beiden groepen der Zweedsche ambulance in
Abessinië opdracht gegeven onmiddellijk
naar Addis Abeba terug te keeren. Vandaar
zullen zij zich naar Djiboeti moeten be
geven om vervolgens naar Zweden terug te
gaan. In dit verband heeft de minister van
Buitenlandsche Zaken van Zweden de hulp
ingeroepen van den Britschen gezant te
Addis Abeba die belast is met de beharti
ging van de Zweedsche belangen in Abes
sinië.
De Amerikaansche legatie ontruimd.
Het Amerikaansche staatsdepartement
heeft Maandagavond bekend gemaakt,
dat staatssecretaris Huil den Amerikaan
schen gezant te Addis Abeba, van En-
gert, had opgedragen de Amerikaansche
legatie te ontruimen. Dit bevel werd ge
geven, nadat bericht was ontvangen,
dat het gepeupel het gebouw had aange
vallen en van Britsche zijde was te
kennen gegeven, da'; het onmogelijk was
de verdediging langer vol te houden.
De gezant had gemeld te gelooven, het
tot Dinsdag te kunnen uithouden, doch
nadat de Britsche gezant, Barton, zijn
regeering had medegedeeld, dat hij den
Amerikanen had moeten weigeren een
machinegeweer te leenen en evenmin
een afdeeling sikhs kon beschikbaar
stellen, moest dit besluit worden geno
men.
Wel zond de Britsche gezant een deta
chement om de vluchtelingen uit de
Amerikaansche naar de Britsche legatie
te begeleiden.
De Italiaansche pers over den
toestand.
De Romeinsche pers geeft in meer of min
der duidelijken vorm te kennen, dat alleen
Italië bevoegd is voor de reorganisatie van
Abessinië. De Negus, aldus de bladen, heeft
door zijn vlucht de traditie van zijn huis
verraden. Onder die omstandigheden kan
ook niemand tot het voeren van vredes
onderhandelingen gemachtigd zijn.
Volgens de „Giornale d'Italia" heeft de
Negus het geheele Abessinische gebied met
al zyn stammen aan de Italianen overgela
ten. Het moreele gezag van den Negus is
voor goed verdwenen. De bezetting van
Addis Abeba door de Italianen wordt thans
zelfs gewenscht door de inboorlingen, de
verschillende legaties en door meer dan één
minister van buitenlandsche zaken der
sanctielanden. Zoo vindt de sanctiepolitiek
haar definitieve weerlegging.
De „Tribuna" schrijft, dat de reorganisatie
van Abessinië uitsluitend van de souvereine
autoriteit van Italië afhankelijk is.
*Je „Temps" over de situatie.
De „Temps" verklaart in een commentaar
op de situatie in Abessinië, dat thans het
oogenblik gekomen is om een ontspanning
tusschen Italië en Engeland tot stand te
brengen en een oplossing voor het Oost-
Afrikaansche conflict te vinden, die in
overeenstemming is met de belangen van
Engeland en Italië en met het moreele pres
tige van den Volkenbond.
Italië, aldus het blad, kan zonder aan zijn
eigenliefde te kort te doen, verzoenend en ge
matigd optreden, omdat zijn militaire over
winning volkomen is. Italië zou een politie
ke fout begaan, indien het zich zelf voor het
Een speciale correspondent van het
A.N.P. te Genua telefoneerde heden
middag:
Vanochtend om zes uur, een schitte
renden ochtend vol beloften voor een
schoonen zomerdag, na zooveel weken
van troosteloozen regen, die wij hier te
Genua hebben gehad, voeren we, daar
toe welwillend in de gelegenheid ge
steld door het agentschap van de stoom
vaartmaatschappij „Nederland", meteen
sleepboot de haven van Genua in, de
„Johan van Oldenbarnevelt" tegemoet.
In de voorhaven van Genua stapten
we van de sleepboot op de „Johan van
Oldenbarnevelt" over. Aan boord van
het mailschip werden we onmiddellijk
naar de brug verwezen, waar we door
kap. M. F. Moerzer Bruyns werden be
groet.
Daar ontmoetten weookjhr. dr. J. N.
van der Does, die naast dr. Winckel de
leiding heeft gehad van de Nederland-
sqhe ambulance in Abessinië.
Dr. van der Does stond, toen wij op de
brug kwamen, te filmen, daarbij genietend
van het schoone gezicht op de haven van
Genua.
Na de kennismaking was dr. van der Does
onmiddellijk bereid ons het een en ander te
vertellen van hetgeen hij tijdens zyn ver
blijf in Abessinië had meegemaakt en ge
zien.
In de eerste plaats informeerden wij naar
zijn eigen gezondheid en het deed ons ge
noegen te vernemen dat hij zich persoonlijk
zeer goed gevoelde. Alleen was dr. van der
Does tijdens zijn verblijf in het onherberg
zame land een weinig in gewicht afgeno
men.
Ongeveer tien dagen had dr. van der Does
te Cairo met griep gelegen. Zoodra had hij
echter te Port Said voet aan boord van de
„Johan van Oldenbarnevelt" gezet, of hij
begon op te knappen.
Ook geen wonder, voegde hij hieraan toe,
op zoo'n schip
Dr. van der Does heeft, zooals ook oor
spronkelijk de bedoeling was, vroeger dan
de andere leden der ambulance Abessinië
verlaten, behalve dr. van Schelven, die door
de opgeloopen verwondingen genoodzaakt
was nog vroeger te vertrekken.
„Ongeveer een maand geleden vertrok ik
reegds uit Dessie. Er was toen nog geen
sprake van de komst der Italianen".
Dr. van der Does vertelde verder geen
contact met het Italiaansche leger te heb
ben gehad. Hoewel hij de leiding had van
het meest vooruitgeschoven gedeelte van de
Nederlandsche ambulance, kon men steeds
tijdig terugtrekken, voordat de Italianen
zoover waren doorgedrongen, dat zij de
Nederlandsche ambulance zouden hebben
bereikt.
De Arnhemsche chirurg, die morgen in
Nederland hoopt terug te zijn, gaf vervol
gens een relaas van de omstandigheden,
welke de Nederlandsche ambulance nood
zaakten terug te trekken. Vooral na den
Dr. Van der Does
overval op dr. van Schelven, en de leden
der ambulance die bij hem waren, waarbij
groote voorraden levensmiddelen en ver-
bandstoffen verloren gingen, was het niet
mogelijk het Roode Kruiswerk behoorlijk
voort te zetten.
„Van dr. Schupler, een Oostenrijksch arts
in het leger van ras Kassa, vernamen wij
destijds het nieuws van de nederlaag van
ras Kassa en ras Seyoem in Tembien. Wij
kregen toei. ook de waarschuwing op te
passen niet tusschen de terugtrekkende
Abessiniërs te geraken.
„Toch heeft het Nederlandsche Roode
Kruis in Abessinië veel nuttig werk ver
richt. Toen ik het Basis-hospitaal te Des-
sie verliet, waren er nog honderdveertig
patiënten."
Dr. van der Does vertelde verder op
prettige wijze te hebben samengewerkt
met dr. Melly (die later gewond werd
door een schot in de borst. Red.) van de
Britsche ambulance. Met hem werd veel
overleg gepleegd. De Nederlandsche voor
post trok tegelijk en gezamenlijk met de
Engelschen terug.
Er werden tijdens het verblijf 'in Abes
sinië niet alleen oorlogsgewonden behan
deld, doch er werden heel wat injecties
aan zieke soldaten en fitaorari's (gene
raals) gegeven, die voor de behandeling
zeer dankbaar waren. De plaatselijke be
velvoerders kwamen ook naar de ambu
lance om zich injecties te laten geven.
Tenslotte vertelde dr. van der Does van
verschillende gevallen van verminking,
welke hij bij de Abessinische soldaten heeft
geconstateerd, welke waarschijnlijk door
wilde bergstammen waren veroorzaakt.
„Wij hebben geen Italiaansche krijgsge
vangenen ontmoet, behalve een paar ge
vangen genomen vliegers, die bij den Ne
gus waren.
De Negus maakte op mij aldus dr.
van der Does den indruk een zeer
merkwaardig man te zijn."
Over politiek wilde dr. van der Does
zich niet uitlaten. Hij was alleen als me
dicus naar Abesinië gegaan.
Dr. van der Does heeft uit Abessinië
heel wat filmmateriaal medegebracht,
waaronder, van medisch standpunt bezien,
ongetwijfeld veel belangwekkends zal zijn.
Wij dankten dr. van der Does voor het
aangename onderhoud, dat hij ons op zijn
doorreis naar Nederland heeft willen toe
staan en wenschten hem een voorspoedige
reis naar zijn woonstad Arnhem.
Met den boottrein van 10.20 uur is dr.
van der Does hedenmorgen naar Neder
land doorgereisd.
voldongen feit van een radicale oplossing
zou stellen, waarin de Volkenbond niet zou
kunnen toestemmen zonder zich te vernede
ren.
Nederlanders zoeken toevlucht op
Duitsche legatie.
Dag en nacht rijden Duitsche patrouilles
met mitrailleur-pis' Jen gewapend door
Addis Abeba, op zoek naar Duitsche onder
danen en onderdanen van Staten, die zich
onder de bescherming van de Duitsche le
gatie te Addis Abeba hebben gesteld, zooals
Oostenrijkers, Zwitsers, Hongaren en Bul
garen.
Een van deze patrouilles heeft den verte
genwoordiger van het internationale Roode
Kruis, dr. Hunot, die men reeds dood waan
de, gered, alsmede den Franschen journalist
Sommeres van de „Journal des Debats" die
zich drie dagen lang met een aantal Abes
siniërs in den kelder van een ingestort huis
heeft verdedigd tegen de plunderaars. Bei
den werden naar de Fransche legatie ge
bracht.
Verscheidene vreemdelingen, waaron
der Nederlanders en Tsjechen,
hebben verzocht om opname in de Duit
sche legatie, omdat zij zich hier veiliger
geborgen meenden dan elders. Het ge
bouw is gemakkelijk te verdedigen.
Maandag meende men, dat een sterke
bende een aanval zou doen op de legatie,
en in korten tijd was de legatie in staat
van tegenweer gebracht.
Uit alle vensters steken mitrailleurs
en mitrailleur-pistolen, terwijl buiten
verscheidene schuttersposten waren in
gericht. De vrouwen bereidden rustig
het avondmaal, gulasch met rijst. De
aanval kwam evenwel niet, doch de
Belgische legatie werd aangevallen. De
legatie staat voortdurend in draadlooze
verbinding met de Franschen en Brit
sche legatie.
De Hermansburger missie, welke aan de
westrand van de stad ligt, geeft er de voor
keur aan haar bezittingen te verdedigen,
hetgeen met succes geschiedt. Een bekwaam
mitrailleurschutter van de legatie is de
missie ter beschikking gesteld.
De Italianen nog niet binnengerukt
in Addis Abeba.
De eerste onderdeelen van de Italiaan-
schegemotoriseerde kolonne heeft thans
de Erythreaansche kolonne bereikt, welke
reeds eenige dagen in de nabijheid van de
hoofdstad vertoeft.
Beide groepen, die langs verschillende
wegen vanaf Dessie oprukten, begroetten
elkaar op uitbundige wijze.
Vermoedelijk zullen eerst de andere
eenheden worden afgewacht, alvorens
de troepen de stad zullen binnen ruk
ken op de vooraf bepaalde wijze.
De divisie Saubadia waarvan de
naam herinnert aan het koninklijk
huis zal de eer hebben het eerst de
stad binnen te rukken.
Niettegenstaande de hardnekkige