Kaasmarkt of Kaasbeurs?
Erdal
8
bisrrsasrti rt ik
Jladwpcoqcamma
feuilleton
De kaasmarkt een nationaal belang
voor den export.
DE RECLAME-MARKT KAN NIET
GEMIST WORDEN.
Wij roepen U toe:
Op de Vrijdag 22 Mei a.a. alhier te
houden vergadering van den bond
van op coöperatieven grondslag wer
kende zuivelfabrieken in Noordhol
land zal een bespreking over de op
richting van een kaasbeurs te Alk
maar een zeer belangrijk punt der
agenda vormen.
Ir. G. Kranen, adjunct-secretaris
van bovengenoemden bond, heeft een
rapport samengesteld en de heer G.
Nobel, secretaris van den bond, geeft
naar aanleiding daarvan een advies.
Beide zijn belangrijk genoeg, om
hier het een en ander er uit over te
nemen.
Ir. G. Kranen dan schrijft in het rapport
o.m.:
Het is naar mijn meening niet verantwoord
te achten op grond van een onderzoek in
dezen tijd van overwegend gedrukte stem
ming op de markt, met slechte prijzen, bij
geringen aanvoer en weinig vertier, een uit
spraak te doen over de vraag, met welk
der beide verkoopsystemen de producen
ten op den duur het meest gebaat zullen
zijn. Voor het overige is mij gebleken, dat
onder de belanghebbenden van dezelfde
groep, dus producenten of handelaren,
geenszins een uniforme stemming heerscht
over de door hen naar voren gebrachte vóor-
of nadeelen van een der beide wijzen van
verkoop. Bovendien is hier slechts t.a.v. het
onkostenvraagstuk met cijfers iets aan te
toonen, terwijl men voor de rest afhankelijk
blijft van de meerdere of mindere objectivi
teit van de mededeelin0jn der belangheb
benden.
Onkosten.
In het algemeen is het hooge bedrag der
onkosten, aan den verkoop op de markt ver
bonden, een der grootste bezwaren voor de
producenten.
Deze onkosten zijn in hoofdzaak dé vol
gende:
a. wik- en weegloonen, b. zetloonen, c.
tasloon en d. afteekenen door den vervoer
der, samen 0.70 per 100 K.G. De aanvoer-
kosten bedragen op de markt gemiddeld
75 cent per 100 stuks. Bij verkoop op de
beurs is de verkooper verplicht de kaas
franco pakhuis af te leveren.
Het verschil in onkosten mag veilig ge
steld worden op 0.70 per 100 K.G. ten na-
deele van de markt, Dat beteekent een on-
noodige uitgave van de gezamenlijke pro
ducenten, die op de markt aanvoeren, van
38.500.
De door B. en W. van de gemeente Alk
maar aan den raad voorgestelde verlaging
van wik- en weegloonen van 8 op 7 ct. per
20 K.G., beteekent slechts een besparing
van 5.500.000 x 0.05 ct. 2750, of wel
iets meer dan 7 pCt. van de totale markt-
onkosten.
Dit zal geenszins tot het behoud van de
markt kunnen bijdragen, wanneer van de
zijde der producenten, vooral uit een oog
punt van besparing van niet noodzakelijke
onkosten, ernstig naar den verkoop op mon
ster zou worden gestreefd.
De markt als object van onpersoon
lijke reclame voor het product.
Dit is wel een der belangrijkste argumen
ten, die door de voorstanders van de markt
in het midden worden gebracht. Echter is
ook in dit opzicht het oordeel van den han
del niet eensluidend. Het effect van deze
reclame is uiterst moeilijk aan te wijzen,
omdat er geen of zeer weinig concrete ge
vallen bekend zijn van het ontstaan eener
nieuwe afzetmogelijkheid of handelsrelatie,
die men met goed recht op het debet van
de markt kan schrijven. Concreet is eigen
lijk alleen de groote zomerdrukte op de
markt, door den grooten toeloop van bin
nen- en buitenlandsche vacantiegangers,
maar men mag dit niet zonder meer als een
reclame voor het product opvatten. Zeer ve
len toch zullen hun aandacht op de markt,
als geheel richten. Vooral het oude Waag
gebouw, de toren en de voor dit doel spe
ciaal gekleede kaasdragers, en hun werk.
hebben naar mijn gevoel de aandacht. Hoe
staat het t.a.v. de kaas zelf? De rapporteur
gelooft dat wij moeten uitgaan van de ge
dachte, dat het hier in hoofdzaak toeristen
betreft, die t.a.v. onze Edammers niet veel
meer dan leeken zijn. Naar hen kan toch
moeilijk reclame uitgaan van een product,
dat men, zooals het op de markt staat, ze
ker niet op tafel zou wenschen. Effectieve
reclame kan er thans naar mijn meening
van het product zelf door middel van de
markt niet uitgaan. Voor dergelijke artike
len moet deze komen van kwaliteit en
smaak, zlndelijken, smaakvollen aanblik,
hetgeen voor het meerendeel der consump
tieartikelen toch wel een algemeen gelden
de regel genoemd mag worden. De markt
geeft den bezoeker niets van dit alles.
Wat de directe reclame voor het product
door de markt betreft, deze moet uitgaan
van het product zelf, waarbij men in de
markt een mooi lokmiddel voor het publiek
heeft.
Men dient de mensch^n, als ze moe
gedrenteld en gekeken zijn, gelegenheid
te geven op hun gemak diverse smake
lijke gebruikswijzen van onze kaas te
leeren kennen. Proeven is hier van on
eindig veel meer beteekenis, dan toekij
ken, vooral waar het bij ons, en met
name is dit het geval t.a.v. een groot
deel der op de markt aangevoerde kaas.
nog steeds een product van meer pikan
ten smaak geldt, dan de doorsnee kaas,
welke meer een massa-artikel is gewor
den. Door de markt kan men juist de
iets beter gesitueerde groep, op wier ta
fel de Noordhollandsche Edammers de
beste kansen hebben, bereiken.
Vervolgens dient men even te bedenken,
dat vele buitenlanders onze kaas slechts als
roode Edammers kennen. Zij weten niet
waar zij aan toe zijn, als zij op de markt
slechts gele kaasjes zien, die bovendien in
het beslag zitten.
Ook t.a.v. het binnenland, en meer spe
ciaal wat betreft die streken, waar geen of
weinig kaas gemaakt wordt, dient men te
beseffen, dat velen weinig begrip hebben
van de namen.
Rapporteur meent, dat wij effectieve re
clame voor het Noordhóllandsche product
noodig hebben, maar tevens dat de reclame,
die van de markt uitgaat, wil zij als mo
tief voor het bestaansrecht van de kaas
markt te Alkmaar van kracht blijven, veel
meer dient te worden uitgebuit.
Dè' gémeénte Alkmaar geeft 'blijkens de
begrooting iets meer üit:vöor'de fnafkt dan
deze haar opbrengt. De markt trekt eeh lé
ger van vreemdelingen naar de stad, ten
voordeele van de neringdoenden en ver
schaft voorts werk aan een gilde van kaas-
dragers, dat uit een modernen hoek en in
verband met de omslachtige wijze van ver
koop gezien, niet meer van dezen tijd is.
Ook in dit verband doet de zeer sobere, tij
delijke verlaging van de wik- en weegloo
nen eenigszins meewarig aan.
Directe invloed van het verkoop
systeem op de kwaliteit van het
product, gewichtsverlies, enz.
De kwaliteit van de kaas kan ontegenzeg
gelijk van den verkoop op de markt nadeel
ondervinden. Zoo treedt bij droog, schraal,
koud en winderig weer niet zelden het
scheuren van de korst op.
In de praktijk schijnt de handel zooveel
afhankelijkheidsgevoel aan den producent
te kunnen bijbrengen, dat retours van ge
scheurde kazen lang geen uitzondering zijn.
By hoogere kaasprijzen zal dat vermoede
lijk in sterkere mate het geval zijn dan
thans, nu de handel de gescheurde kazen
zonder te veel verlies aan de malerij kwijt
kan.
Ook het inzakken van de kaas tot een
platter model, tengevolge vaa het bij warm
weer langen tijd op de markt staan, schijnt
geen zeldzaamheid te zijn.
Mij werd door een zeer goeden bekende
van de markt medegedeeld, dat onder der
gelijke omstandigheden kaas, die eenigszins
aanleg daartoe heeft, min of meer het ge
brek „los" kan krijgen.
Een bezwaar van het blootgesteld zijn
aan de weersinvloeden is ook, dat de be
oordeeling moeilijker wordt. BÜ hitte schijnt
alle kaas bij het boren zacht, bij koud, vrie
zend weer daarentegen stevig.
Van veel beteekenis worden ook de in-
droogverliezen geacht. Hoeveel deze beloo-
pen, was niet precies na te gaan, maar ge
middeld waarschijnlijk ..niet minder dan
pCt., hetgeen zou beteekenen, al naar de
grootte van de fabriek, 4501750 K.G. over
het heele jaar, of bij een prijs van t 18 een
bedrag van 102030. en bij hooge prijzen
naar evenredigheid meer.
Het marktsysteem brengt mee, dat de kaas
aan meer transport en overpakken wordt
onderworpen dan bij den verkoop op mon
ster. Onnoodige beschadiging tengevolge
van transport wordt dus bij laatstgenoemde
verkoopwijze voorkomen. Ook zal de kaas
van niet noodzakelijk transport een prijs-
verhooging moeten ondergaan alvorens ze
bij den consument is.
De handel verdisconteert deze kosten
grootendeels in den prijs, dien hij van zijn
afnemers vraagt.
Een tweetal bezwaren, welke in hoofd
zaak van de zijde van den Jhandel in het
midden gebracht wordea tegen den ver
koop op monster, zijn de al dan niet opzet
telijk onjuiste bemonstering van de partij,
waardoor deze niet aan het monster zou vol
doen, en de daarbij niet meer officieele vast
stelling van het gewicht,Daaruit zouden
dan een oneindig aantal geschillen voort
spruiten. Over beide kwesties werden mij
door een 18-tal fabrieken, die ervaringen
hebben met de kaasbeurs te Purmerend, in
lichtingen verschaft. Hieruit bleek, dat geen
hunner hiervan practisch èenig bezwaar
heeft ondervonden. Van zeer bevoegde zij
de uit den handel werd op grond van bijna
4-jarige ervaring met het ltoopen op mon
ster te Purmerend dit bezwaar eveneens
van de hand gewezen. Wederzydsche be
trouwbaarheid in den kaashandel speelt
zoowel op de kaasmarkt als op de kaasbeurs
een groote ról.
Vooral voor de producenten is het belang
van regelmatige afnemers,." goede relaties en
een goeden naam in--dén handel, van de
grootste beteekenis.
Oök hèt feit, dat iri betrouwbare handels-
en pröducentenkringen veel.op woord wordt
verkocht, wijst in de goedé richting. Daarbij
komt, dat moge de gèheèle partij dan zicht
baar zijn óp de markt en men daardoor een
beteren indruk van hetógeheel kan krijgen,
de beoordeeling toch nooit zoodanig kan
zijn, dat tegenvallers uitgesloten zijn.
De verkoop op de markt gaat als regel
gepaard met contante betaling, terwijl bij
den verkoop op monster eerst na aflevering
van de partij, en wel gewoonlijk een week
na den verkoop, betaling, plaats heeft. Door
velen wordt de contantebetaling een groot
voordeel van de markt genoemd.
De vraag is echter of de-.niet-contante be
taling bij het beurssysteem een even groot
bezwaar is. Ook hier wijst de ervaring van
de praktijk ons. den;wegi^Geen, der. 18 fa
brieken, die ik reeds. - .tevoren vermeldde,
heeft in dem loop van -de jaren, dat zij op
monsterverkocht hebben, van wanbetaling
last gehad van eenige beteekenis.
vermaard door. zijn glanN
en zoo goed voor het leerl
Oroote itooa 10 ot. Kxtra groot* doo* IS rt.
Zaterdag 9 Mei.
HILVERSUM, 301 M. (VARA-
uitz.) 8.— Gr.pl. 10.— Morgenwij
ding VPRO. 10.15 Radio-toonéel,
orgelspel, deel. en gr.pl. 12.1.45
De Bohemians, solist en gr.pl. 2.
Gr.pl. 2,30 Schaakpr. 2.50 Gr.pl.
3.10 Fantasia. 3.45 Causerie: De
gulden-jaar actie der N.V. 4.
Verv. Fantasia. 4.35 Gr.pl, 4.50
Esperanto-uitz. 5.10 De Wielewaal.
5.40 Literaire causerie. 0.Orgel
spel. 0.30 Film en Theater. 7.05
Groningsch uurtje. 8.Ber. 8.15
R'damsch Philh. orkest en „Or-
pheus"-mannenkoor. 9.30 Radio-
tooneel met muziek. 10.Ber.
10.10 VARA-orkest. 11.— Gr.pl.
11.20 C. Steyn's Accordeon-orkest.
11.55—12.— Gr.pl.
HILVERSUM, 1875 M. (KRO-uitz.)
8.—9.15 en 10.— Gr.pl. 11.30
12.Godsd. halfuur. 12.15 KRO-
orkest en gr.pl. 2.— Voor de jeugd.
2.30 Gr.pl. 3.Kinderuur. 4.
KRO-boys. 4.25 Gr.pl. 4.35 KRO-
Melodisten. 5.20 Friesche causerie.
5.40 Journ. weekoverzicht. 8.—Ber.
8.15 Muzik. causerie. 8.30 Opera-
ultz. v. d. Wagner-ver. In de pau-
ze's: Religieuze causerie, toelich
tingen en filmpr. 11.10 Ber. 11.20
12.— Gr.pl.
DROITWICH, 1500 M. 10.20 BBC-
Northern orkest en solist. 11.35
Gr.pl. 12.20 Commodore Grand-
orkest. 1.2Ö BBC-Schotsch orkest
en soliste. 2.20 Orgelspel. 2.50 Lon-
densch Zigeuner-orkest en solist.
3.50 Wethmar-trio. 4.20 Rep. Dui-
venschietwedstrijden. 4.35 Dans
muziek. 5.20 Ber. 5.50 Sportpr. 0.05
Viool-recital. 8.20 Weekend-progr.
(.05 Het Farkington-kwintet. 7.50
Variété-progr. 8.50 Ber. 9.20 Rep.
scherm wedstrijden. 9.35 BBC-
Theaterorkest en soliste. 10.50 Ber.
11.11.20 Dansmuziek.
RADIO PARIS, 1648 M. 6.20 en 7.20
Gr.pl. 10.20 Nat. orkest. 1.50
Gr.pl. 3.20 Pascal-orkest. 4.50 Gr.
pl. 7.20 Opera-concert. 10.5011.35
Populaire muziek.
KEULEN, 456 M. 5.50 Orkestcon
cert. 11.20 Omroeporkest. 1.35 Gr.
pl. 3.20 Vroolijk progr. mmv. so
listen, vocaal octet, harmonica
orkest en het Omroepkleinorkest.
5.20 Omroepkleinorkest. .7.30 Dans
muziek. 9.5011.20 Concert uit
Leipzig mmv. orkest en schram-
mel-ensemble.
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M.:
11.20 Gr.pl. 12.30 Omroeporkest.
1.23 Piano en cello. 1.50 Gr.pl. 2.20
Max Alexys' orkest. 3.20 en 3.50
Gr.pl. 4.20 Beethovenconcert. 5.20
Omroeporkest. 6.20 Gr.pl. 7.20 Zi-
geunermuziek. 805 Hoorspel. 8.50-
Dansmuziek. 9.30 Kamermuziek.
10.20—11.20 Gr.pl. 484 Mj 11.20
Omroeporkest. 12.30 Zigeunermu-
ziek. 1.20 Gr.pl. 3.35 Max Alexys'
orkest. 4.35 Constantin-orkest. 5.35
Symph.-concert. 7.20 Operettecón-
cert. 8.20 Gr.pl. 8.35 Verv. van 7.20.
9.30 Gr.pl. 10.2011.20 Dansmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
7.30 Gevar. progr. 9.20 Ber. 9.50
Concert door harp en strijkkwar
tet. 10.05 Weerbericht. 10.2012.15
Dansmuziek.
GEMEENTELIJKE RADIO
DISTRIBUTIE.
Lijn 1: Hilversum.
Lijn 2: Hllvers'—r.
Lijn 3: Brussel VI. 8.—9.05, Keu
len 9.05—10.20, Parijs Radio 10.20
11.20, Keulen 11.20—12.20, Brussel
VI. 12.20—13.20, Keulen 13.20—
14.35, Brussel VI. 14.35—15.20,
Keulen 15.20—18.20, Parijs Radio
18.20—18.50, Stuttgart 18.50—19.20,
Keulen 19.2021.20, Brussel VI.
21.2021.30, Boedapest 21.3021.50
Berlijn 21.5024.-^
Lijn 4: Normandië 8.9.35, Lond.
Reg. 9.35—12.20, Droitwich 12.20—
17.20, Luxemburg 17.20—17.50,
Lond. Reg. 17.5019.20, Droitwich
19.2020.50, Lond. Reg. 20.50
22.50, Weenen 22.50—24.—.
Zondag 10 Mei.
HILVERSUM, 301 M. (8.55—10—
en 5.8.— VARA, de VPRO van
10.—12,en de AVRO van 12—
5.en 8.12.uur). 8.55 Orgel
spel. 9.Tuinbouwpr. 9.30 Verv.
orgelspel. 9.45 „Van Staat en Maat
schappij". 10.Voor de kinderen.
10.30 Vrijz. Herv. Kerkdienst. 12—
Filmpr. 12.30 Kovacs Lajos' orkest.
1.NIROM-Relais uit Indië. 1.30
Omroeporkest.' 2.Boekbespr.
2.30 Omroeporkest en solist. 3.30
Sportrep. 4.3Ö Sportpr. 4.45 Sport
nieuws en gr.pl. 5.VARA-kin-
derkoortjes en toespraak. 5.30 Voet
balreportage, sportnieuws. 5.50
Cymbaal en piano. 0.Gr.pl, 7—
Concert doof De Flierefluiters en
solisten. 8.Ber. 8.15 Gr.pL 9.
Radio-journaal. 9.15 Omroeporkest
en soliste. 10.T5 Gr.pl. 10.30 Ko
vacs Lajos' orkest. 11.Ber. 11.15
12.Verv. Kov&cs Lajos.
HILVERSUM, 1875 M. (8.30—9.30
en 5.-7.45 NCRV, de KRO van
9.305.en 7.45—11.8.30 Mor
genwijding. 9.30 Gr.pL 10.30 Hoog
mis. 12.Gr.pL 12.15 KRO-orkest.
1.Causerie over St. Servatius.
1.20 KRO-orkest. 2.— Vragen-
halfuur. 2.30 Mannenkoor St. Cae-
cilia en gr.pl. 3.25 Literaire cause
rie. 3.55 Gr.pL 4.15 Ziekenlof 5.
Gen. Evangelisatie-zangkoor Loos
duinen en orgel. 6.Geref. kerk
dienst. Hierna Gewijde muziek.
7.45 Sportnieuws. 7.50 Causerie
Huwelijksgeluk. 8.10 Ber. 8.20 Wie
ner Sangerknaben. 8.30 Gr.pl. 8,45
KRO-orkesti.—, Mariagedichtën.,
.9.10 Wiener Sangerknaben. .9.20.
Gr.pL 9.35 KRO-orkest. 10.— Wie
ner. Sangerknaben. 10.10 Gr.pL
10.30 Ber, gr.pl. 10.4011.Epi
loog.
(Wij vernamen van zeer deskundige zijde,
dat voornamelijk waar het de kleinere
zaken betreft de betalingskwestie wel
eens het een en ander te wenschen heeft ge
laten. Red. Alkm. Crt.)
De handel op de markt.
Deze handel heeft de eigenaardigheid, dat
de verkooper het risico van den aanvoer
van de geheele partij op de markt draagt.
Steeds zal hij bij het overwegen van een
geboden prijs, die hem niet geheel bevre
digt, moeten bedenken, dat hij op den vol
genden marktdag of bij verkoop uit de fa
briek, gemiddeld al 0.50 per 50 K.G. meer
moet kunnen krijgen, wil hij er vergeleken
bij het bod niet op achteruitgaan. Het is dui
delijk, dat dit bezwaar zich meermalen zal
doen gevoelen, vooral bij flauwe markt. Het
valt niet tegen te spreken, dat de handel
hierdoor een voorsprong heeft en van den
beginne af heeft het mij bevreemd, niet
meer gewag te hooren maken van gevallen,
die daarvan duidelijk blijk gaven. Wel geeft
de statistiek van de beurs te Purmerend
eenig inzicht.
Bij 51 beursdagen werden 44 maal 1 of
meer partijen vastgehouden, in totaal min
stens 123 partijen, naar schatting meer dan
10 pCt. f
Hieruit blijkt wel, dat er in 1935 meer
malen prijzen zijn geboden, die naar het
oordeel van de producenten onvoldoende
waren, zoodat men liever niet verkocht
Hoe het op de markt kèn zijn, moge voorts
blijken uit het volgende citaat ontleend aan
een brief van een der meest overtuigde
beursverkoopers:
„Dat de handel tegen een beurs U, is te
begrijpen. Vroeger, toen ik met 3 tot 4 dui
zend kazen op de markt stond, was ik en
iedereen genoodzaakt te verkoopen, hoe
slecht het ook ging. Wanneer men bleef
staan en tenslotte verkocht, bleek dat eenige
kooplieden een afspraakje hadden gemaakt
en bood één der heeren geld. Waren ze ver
kocht, dan werd de partij verdeeld. Met dat
euvel is het bij den verkoop op monster af-
geloopen".
Het heeft er dus allen schijn van, dat on
der bepaalde omstandigheden de producen
ten min of meer geforceerd moeten verkoo
pen, als zij eenmaal op de markt staan.
Dirk knikte toestemmend.
„Wie was het, Dirk. Kom, wees geen
dwaas. Het regende hard, dus er zullen
wel voetsporen te vinden zijn. Ik kom er
toch wel achter wie het was, al moest ik
alle schoenen van de dorpsbewoners stuk
voor stuk onderzoeken. Het spaart alleen
veel tijd, als jij het me vertelt".
„Neen, er zijn geen voetsporen", zei Dirk
„die heb ik uitgetrapt, voordat ik hierheen
kwam. Ik liep hier vanmorgen heen om
Hetty te zien, toen de portier mij vertelde,
dat zij dood was. Ik heb de voetsporen niet
noodig, omdat ik hem ken, en ik zeg het
U, ik zal hem te pakken krijgen".
De chef maakte een ongeduldig gebaar
met zijn handen.
„Je doet verstandiger met de politie mèe
te werken en als je zoo halsstarrig blijft,
kun je ons alleen maar tegenwerken en
hem misschien laten ontsnappen. Kom,
vertel het, ik wil het weten".
Dirk probeerde zichzelf met groote moei
te te beheerschen. „Ik zeg het niet", zei hij
tenslotte, „zelfs niet, als ik voor de recht
bank moet komen om het te vertellen. U
kunt doen wat U wiit, maar het eerste uur,
dat de man hier in de buurt durft te ko
men, zal ik met hem doorbrengen".
Zonder verder een woord te spreken,
draaide hij zich om, verliet het kasteel en
was spoedig uit het gezicht verdwenen.
De chef ging nu naar de biblotheek, waar
hij Graaf Thomson trof.
Deze laatste drong zoo bij den chef aan
om Erik Hansley in vrijheid te stellen, dat
Van der Velden argwaan begon te krijgen
en toen hij zich dan ook in dien geest uit
liet, hoorde hij in het uur dat volgde, zoo
veel nieuws, dat hij een heel anderen kijk
op de zaak kreeg. De graaf vertelde, dat hij
niet zoozeer de arestatie dan wel de pu
blicatie er van wilde voorkomen, evenzeer
van het feit, dat de robijnen verdwenen
waren, omdat hem dit bezorgd maakte en
hij bekende, dat hij eenige jaren geleden
van de beroemde robijnen bedriegelijko
'T<gteenen had laten maken, daar de
bank o °Hnnnrd waren gegeven bij een
zbn be,T«in« groote hypotheek op
crediet der Thnrr, m°etcn nemen- Het
der Thomsons zou met een derco-
lijke mededeelinx in de pers zeer «schokt
worden en de gevolgen zouden niet te over
zien zijn. Want het bleek, dat de financiee-
le toestand van de Thomsons zeker zoo
slecht was als die van Erik, vandaar dat
Graaf Thomson de verloving trachtte tegen
te gaan en zijn dochter aan een rijke partij
wilde uithuwelijken en zoodoende zyn eigen
positie weer te verbeteren.
Na dit onderhoud telegrafeerde commis
saris Van der Velden naar de stad en een
paar uur later werd Erik in vrijheid ge
steld, echter onder voorwaarde, dat hij
zich naar het kasteel zou begeven en daar
zou blijven, totdat de chef hem zou zeg
gen, dat hij weer weg kon gaan, want de
commissaris begreep, dat hij veel zou win
nen met de tegenwoordigheid van dezen
jongen man oo het kasteel.
HOOFDSTUK V.
Erik keerde naar het kasteel terug in
een niet al te rooskleurige stemming en
het onderhoud, dat hij dadelijk daarna
met den graaf had, was Jtort maar hevig.
Erik voelde zich in zijn goeden naam ge
tast, en opgewonden vroeg hij om uitleg
ging. De graaf, die hem niet kon vertellen,
dat de robijnen namaak waren, deed zijn
best om hem vredelievend te stemmen en
hem voorzichtig mede te deelen, dat hy
zonder toestemming van den commissaris
het kasteel niet mocht verlaten.
Erik begreep, dat hy op de een of ande
re manier in den val zat en opeens scheen
hy zich te schikken, hoewel zyn gastheer,
toen hy het bevroren gezicht van den
jongen man zag, ineen kromp van angst.
„Zoo, zoo", zei Erik, „heel vriendeiyk
van U, dat U zoo Uw best gedaan hebt, mij
uit voorarrest te krygen. Ik zal natuuriyk
net kasteel niet verlaten"
vogel. In orde. Ik zal miin W l0k:
naar Uw wenschen te schikken
stelt"°P mani6r' Z°0alS U 2iCh d8t vo"'
De stem van Erik leek wel op een stukje
poolijs en de graaf moest zichzelf beken
nen, dat hij nog liever had gehad, dat Erik
woedend tegen hem had opgespeeld, dan
dat hij deze houding van lijdelijk verzet
aannam.
De Commissaris bracht dien middag bij
de opening in de haag door, echter zonder
eenig resultaat. Hy vond er inderdaad geen
voetspoor, zoodat Dirk zyn werk grondig
scheen gedaan te hebben. Ook verder yond
hy niets verdachts, terwijl in den omtrek
geen levende ziel te vinden was.
EindelUk liep hij naar het dorp en trad
een klein café binnen. Hij had voor ge
woonte, dat als hy over de inwoners van
een dorp inlichtingen wilde hebben, hy de
café's bezocht. Daar gaven onbekenden hem
de noodige informaties onder het genot
van een glas bier. En nu werd zyn moeite
beloond, want hij hoorde iemand praten
over Piet Japter, die met een aap en orgel
door het land zwierf en zoo zyn kostje bU
elkaar trachtte te bedelen. Maar voor den
chef was het van meer belang, dat hy dien
nacht in de nabyheid van het kasteel was
gezien en een van de boerenknechts had
dien morgen zijn voetsporen in de nabij
heid gevonden. Het eigenaardige echter
was, dat naast de zUne nog de indruk van
een heele kleine schoen zichtbaar was ge
weest, alsof hy vergezeld was van een klein
kind.
Verder vertelde men daar nog, hoe een
zorgvuldig getrainde aap langs de kasteel
muren naar boven kon klimmen en door
een van de ramen naar binnen kon kruipen
om daar ieder rood voorwerp te stelen, dat
aar lag. Het zou nus niet moeilijk zyn om
aap zoo te trainen, dat hy tenslotte, als
de robijnen eens onbeheerd lagen, ook de
ze te pakken te krijgen. De commissaris
bemerkte wel, dat Pieter Japter geen graag
geziene gast in het dorp was en voorzichtig
probeerde hij zich in het gesprek te wikke
len en hij slaagde er dan ook tenslotte in
om te weten te komen, waar deze landloo-
per zich ophield, als hij in de omgeving
van het dorp was.
Hij gaf de aanwezigen een rondje, betaal
de en verliet het café om Piet Japter en
zyn aap een bezoek te brengen. Hij liet he
voorkomen of. hjj veel van beesten hield en
de aap wilde koopen, maar zelfs toen ny
eenbelachelijk hoogen prys noemde, wilde
Piet er niet van hooren van zyn vriendje
te scheiden. Dat versterkte hem in zijn ver
moeden, dat de aap zorgvuldig getraind
was en dat hij voor Piet een belangryk be-
dryfskapitaal vertegenwoordigde. Om het
dier op de proef te stellen, bood hij hem een
roode appel aan, terwijl hy ook nog een
paar bananen uit zyn zak haalde, maar ae
aap schoof met een leeiyke gryns de appe
opzy en stak zyn poot uit naar een banaan.
Daarmee viel dus de theorie, dat het a e
alles wat rood was, aanpakte, in duigen en
van der Velden was weer even ver als toen
hy by Piet was gekomen.
Dien avond kwamen er nog enkele re
chercheurs op het kasteel en de commissa
ris plaatste wachten binnen en buiten het
kasteel. Om half elf werden alle lichten uit
gedraaid, waarna rechercheur Rietsen over
alle schakelaars een wit poeder strooide,
zoodat wie of wat er ook aan een schake
laar mocht komen, daarvan een spoor zou
achterlaten. ■-
Wordt vérvolgd.
