DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. REXISTISCHE EN ANDERE TAAL No. 129 Woensdag 3 Juni 1936 138e Jaargang Godsdienstvrede, schoolvrede, taalvrede". Een schuld van 150.000 francs. Havenarbeiders te Antwerpen staken. Muiterij in Antwerpsche kazernes. De staking in Frankrijk. De Fransche regeering. Leon Blum minister-president zonder portefeuille. Het verdrag van Versailles. Scherpe aanval op Hertzog. Tusschen Derby en Queen Mary. De Aga Khan in nerveuze verrukking. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bjj vooruitbetaling voor Alkmaar 2.— franco door het geheele Rjjk 2.50. Losse nummers 5 cents. Dit nummer -bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIKNt Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordara C postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: T). N. ADEMA. De Belgische Rex-leider Léon Degrelle, oud 28 jaar, werd, naar bekend, door koning Leopold II in het paleis van Brussel ontvan gen. Na de audiëntie stond hij de talrijke aanwezige Belgische en Buitenlandsche journalisten gaarne meermalen te woord en het ging volgens het Rott. Nbld. aldus: Is U bereid deel te nemen aan de regeering? aldus vroeg men hem telkens. Mijn antwoord is zoo beslist mogelijk negatief, aldus iedere keer Degrelle. Indien men echter, tegen onze verwachting, ons een portefeuille aanbiedt, zullen we enkel die van justitie aanvaarden en dan nog slechts op zekere voorwaarden. We zullen eischen, dat de verdachte „banksters" („bankiers", naar analogie van gangsters, Amerikaansche spitsboeven) dadelijk gear resteerd worden. De gouverneur der natio nale bank Franch moet afgezet worden. Alle politici die in beheerraden van Staats organismen zetelen, moeten ontslagen wor den. Indien de oude partijen niet bang zijn voor dergelijke maatregelen, welnu ja, dan ben ik het eens met hen. Doch ze zullen wèl bang zijn; weest gerust, ze zullen mijn eischen niet aanvaarden ze zullen me dus ook de portefeuille van justitie niet aanbieden. Nochtans zou het zoo onzinnig niet zijn als een Rexist de plaats inneemt van een minister van justitie die bij verkie zingen te Ronse geklopt werd door een 27- jarigen Rexist. Vooreerst is noodig, dat een algemeene schoonmaak wordt gehouden; anders zou het onmogelijk zijn degelijk werk te verrichten. Met de bestaande par tijen is dit niet mogelijk. De machthebbers zullen hun vrienden zoo maar niet buiten de deur zetten. Ze hebben samen van het tegenwoordige regiem geprofiteerd en ge noten. Met de tegenwoordige partijen is een zuiveringsactie onmogelijk en is dus alle samenwerking uitgesloten. Hoe zal inder daad de regeering samengesteld worden? Verstokte conservatieven zullen er aan de zelfde tafel zitten met extremistische socia listen. Slechts één enkel gemeenschappelijk evoelen zal hun gemeen zijn: de schrik voor Rex. Tusschen hen is er noch eenheid van leerstelling, noch gemeenschappelijk ideaal. Zoowel katholieken als socialisten hebben alle contact met het volk verloren. Tusschen hen en het volk bestaat er geen liefde meer; liefde vindt ge alleen bij de jongeren, die de nooden van het volk begrijpen. Wy wil len de partijen afschaffen; wü willen den godsdienstigen vrede, den schoolvrede, den taalvrede. We willen ons verstaan met alle menschen van goeden wille. Denkt niet dat dit alles zoo moeilijk is. In zes maanden tyds zijn we er reeds in geslaagd de partyen een gevoeligen knak te geven. Het volk heeft begrepen, wat we beoogen. Een der journalisten: Er was Rex-ap- peal (gelach), (woordspeling op sex- appeal). Degrelle: Dit was ook het woord van den koning! De negen tienden in dit land hebben er genoeg van zich voortdurend door party- twisten te laten verdeelen. We zullen het Belgische volk voor ons winnen door vol hardend werk. We beschikken nu over ver scheidene bladen. Le pays réel zal binnen kort op acht bladzijden verschijnen. Een Vlaamsche uitgave zal opgericht worden. De katholieken kunnen het volk niet meer tot zich trekken; hun leiders zijn te oud. Er is in die partij, zooals trouwens ook by de socialisten geen dynamische kracht meer. We zyn volstrekt niet zoo als sommigen be weren, de uiterst rechterzijde. Onze afge vaardigden zullen in het centrum der Ka mer zetelen; indien men dit weigert, trek ken we ons terug". Degrelle zeide verder, dat de Rexisten niet gedoogen, dat een socialist met de por tefeuille van binnenlandsche zaken wordt belast. De Rexisten hebben thans reeds een volledige ministerploeg samengesteld, mee- rendeels bestaande uit extraparlementai ren. By de hervatting der Kamerzittingen zal Rex een serie wetsontwerpen indienen betreffende verschillende sociale^ en taal vraagstukken. We willen het bewind door vreedzame middelen veroveren en een par- lementsontbinding doordrijven. Reeds zyn Fransche redenaars aangewezen voor Wal lonië en Vlaamsche voor Vlaanderen. Wo zullen de macht nemen wanneer het volk ons die zal geven. By die condities is het al te dom te beweren, dat we fascisten zijn. Derdeklas reizen. De Kamerleden en senatoren van Rex zullen de cantine der Kamer niet mogen be treden en zy zullen slechts op de spoor wegen in de derde klas wagons reizen. Degrelle zelf beschikt over de parlemen taire vergoeding der leden van zyn groep en betaalt hun volgens de behoeften van ieder gezin apart. De Vlaamsche parlemain- tairen van Rex zullen hun redevoeringen uitsluitend in 't Vlaamsch houden. De Duit- sche Rex-afgevaardigde Wintgens zal den grondwettelijken eed en aldus ook zyn eer ste rede in 't Duitsch uitspreken. Er zyn, aldus Degrelle, in België drie nationale talen! Indien men die der Duitsche mede burgers niet respecteert, dan hoort men de Duitsche gebieden aan Duitschland terug te geven. De drie verschillende culturen moe ten zich vry en ongehinderd kunnen ont wikkelen. Onze leuze is: Een groot Vlaanderen en een groot Wal lonië. De Rexisten zullen in de Kamer een ongenadigen strijd leveren tegen de verdor ven politici. Men zal hun het leven onmo gelijk maken. Zy zullen nagejaagd worden als schadelijke dieren. Degrelle is van meening, dat de minister crisis lang zal duren. Hij zeide nog, dat hy voor de verkiezingscampagne slechts over 200.000 frans had beschikt. Hy heeft thans een schuld van 150.000 frcs. De eerste maan den zullen de Rex-parlementairen een deel van hun vergoeding moeten afstaan om die schuld mede te helpen voldoen". De koning zeer serieus, Men meldt van andere zijde: De streng democratische wijze waarop de jonge koning Leopold III by de oplossing van de ministerieele crisis te werk gaat, heeft in heel het land en by alle politieke party en en organen grooten weerklank ge vonden. Nauwelijks was de uitslag van de verkiezingen bekend en had het ministerie Van Zeeland zyn ontslag ingediend, of koning Leopold is zyn beraadslagingen met de meest vooraanstaande politici begonnen. Hy heeft niet alleen het oordeel ingewon nen van de leiders van de drie traditioneele partijen, maar hy heeft geen enkele groe peering overgeslagen en dus ook het hoofd van de „Rex" partij, de communisten en de Vlaamsch-nationalisten bij zich ontboden. Het heeft eenig opzien gebaard, dat de vorst deze drie laatste leiders om hun in zichten heeft gevraagd, en wij gelooven niet, dat by een vorige soortgelijke gelegen heid het staatshoofd op zulk een tot het uiterst doorgedreven democratische wijze is te werk gegaan. Toen de communist Jas- quemotte derhalve na zyn onderhoud ten paleize met trots verklaarde, dat hij de eer ste communistische leider in Europa is die door een regeerend vorst bij een kabinets crisis geraadpleegd werd, hield deze ge tuigenis ongetwijfeld een opmerkenswaar dige hulde in aan de democratische gezind heid van koning Leopold III. Overdreven Het is opmerkelijk welk overdreven ge wicht én door de socialisten én door de katholieken aan het door de „Rex-bewe- ging" behaalde succes wordt gehecht. Onge twijfeld, deze nieuwe jong-katholieke réveil partij, die tot nu toe slechts op een nega tieve politiek van felle critiek en stelsel matige ophitserij kan bogen, maar die thans bewezen zal hebben te leveren van opbou- wenden arbeid, heeft door het bezetten van 21 zetels een groote overwinning behaald. Wanneer men bovendien aanneemt, dat ook de Vlaamsch-Nationalisten met hun 16 gekozenen ook fascistische neigingen en bedoelingen hebben hetgeen niet geheel in overeenstemming met de werkelijkheid is dan komt men tot een fascistisch ge tinte groep die 37 leden telt. Voegt men daar de 9 communisten aan toe als tegen standers van een democratische en parle mentaire regeering, dan zal de oppositie op een totaal van 46 stemmen kunnen reke nen. Daartegenover staan 70 socialisten, 63 katholieken en 23 liberalen. Deze drie par tijen hebben dus tezamen 156 gekozenen, hetgeen een ruim voldoende meerderheid uitmaakt. Waar schuilt met deze nuchtere cijfers voor oogen het onmiddellijk fascis tisch gevaar? Men kan daarom met rede lijkheid voorstellen, dat een nationaal kabi net spoedig tot stand zal komen. Bezadigde leiders als Camiel Huysmans ijveren daar krachtig voor. Zelfs al verklaart een heet gebakerde liberale afgevaardigde, dat zijn partij vóór alles weer een anti-clericale politiek moet voeren om haar verloren prestige terug te winnen en niettegenstaan de De Standaard met veel pathos beweert, dat de katholieken in de oppositie moeten gaan, toch mag men rustig aannemen, dat dit alles niets meer dan grootsprekerij. Deze eigenschap kan men gevoeglijk aan Degrelle, leider der rexisten, overlaten. Be scheidenheid is niet een van zijn grootste deugden. Men mag niet uit het oog verlie zen, dat Degrelle een jonge man is van nauwelijks 28 jaar. Als talrijkste groep in de Kamer heeft de socialistische partij recht op den voorzit terszetel. Naar verluidt, zal voor dit hooge ambt de Antwerpsche burgemeester Huys mans aangewezen worden. Een betere keuze kan moeilijk gedaan worden. Loonsverhooging geëischt. In de haven van Antwerpen is he denmorgen een algemeene staking uit gebroken, die het karakter van een wilde staking heeft, daar zij niet door de vakbonden georganiseerd is. De sta kers, die vermoedelijk door communis tische voormannen aangespoord zijn, verlangen een verhooging van hun loon met 14 francs per dag, zulks in verband met de index-cijfers, welke door de regeering zijn opgemaakt en waarop de loonen gebaseerd zyn. Verscheidene leden van vakbonden, die strooibiljetten ronddeelden, welke aanspo ren tot hervatting van het werk, werden door communisten aangevallen en van hun biljetten beroofd. Vele werkwilligen dur ven uit angst voor molestatie het werk niet te hervatten. De vakbonden vergaderen hedenmorgen om eventueele maatregelen te treffen. Soldaten protesteeren tegen verlen ging van hun diensttijd. Nadat er kort geleden als gevolg van de verlenging van den diensttijd voor een groot aantal dienstplichtigen, in /iet kamp van Beverloo relletjes hadden plaats gehad, zijn thans naar de Antwerpsche correspon dent van het Hbld. meldt, de soldaten van het zesde linieregiment te Antwerpen in verzet gekomen. Naar de „Volksgazet", het blad van bur gemeester Huijsmans mededeelt, zouden de soldaten geweigerd hebben des morgens op het appèl te verschijnen. En ondanks alle pogingen van de officieren om hun man schappen tot de orde te roepen, bleven er ca. 30 man bij hun weigering. De soldaten hebben zich met een open brief tot de re geering gewend, waarin zij ertegen protes teeren, dat zij langer onder de wapenen moeten blijven en uitleg vragen, waartoe deze verlenging van den diensttijd noo dig is. Volgens andere berichten, die uit den aard der zaak niet gemakkelijk te controlee ren zijn, zou de verzetbeweging te Antwer pen een aanzienlijk grooteren omvang heb ben gehad dan uit het bericht van de „Volksgazet" blijkt. Honderden soldaten in twee kazernes zouden gemuit hebben, waar bij het zelfs tot vechtpartijen tusschen sol daten en officieren heet te zyn gekomen. Tal van soldaten zouden in arrest zijn ge steld en zullen zich eerlang voor den krijgs raad te verantwoorden hebben. Nog steeds uitbreiding. In den middag heeft de stakingsbeweging zich gisteren uitgebreid tot verschillende takken van industrie te Parijs en omge ving, met name tot de vliegtuig-, accu mulatoren- en radiatorenfabrieken, zoo mede tot de staalgieterijen. In het algemeen betreft het hier midden groote ondernemingen, waarvan de perso- neelen dezelfde eischen stellen als die van de groote ondernemingen. Waarschijnlijk wenschen zij gebruik te maken van de situatie, welke is geschapen door de besprekingen na de recente sta kingen in de metaalindustrie. Men meldt nog, dat de arbeiders der vliegtuigenfa- briek Caudron, die gisterochtend het werk hadden hervat opnieuw in staking zijn ge gaan na een geschil met de directie. Ten slotte is er zekere opwinding ontstaan bij het personeel der Renault-automobielfa- brieken te Billancourt, waar in den loop van den dag het werk eenige malen gedu rende eenige minuten werd onderbroken. De opwinding zou veroorzaakt zijn door pamfletten, die door Liga's der uiterste rechterzijde waren verspreid. Volgens een communiqué van werkge verszijde waren gistermiddag in totaal 70 metaalbedrijven door de arbeiders bezet. Om 12 uur waren bij de reeds bezette 51 nieuwe gekomen. Het is vrijwel zeker, dat de beweging zich nog zal uitbreiden. Voorts waren 10 belangrijke chemische fabrieken bezet. Het lijkt dus duidelijk, zoo wordt hieraan toegevoegd, dat de be weging niet meer ten doel heeft bijzondere eischen betreffende de fabrieken, door te zetten. Ook in de provincie wordt gestaakt. De stakings-situatie blijft ernstig. Minis ter Sarraut en minister van arbeid Frossart hebben gisteravond een bespreking gevoerd met een delegatie van de vakvereenigings- organisatie. Zij deden daarbij opmerken, dat de vakvereenigingen alles moeten doen om in de toekomst benadeeling van de per- sonlyke vrijheid van het leidende perso neel der fabrieken, waar gestaakt wordt, tegen te gaan. De vakvereenigingsorgani- satie heeft in verband hiermede den ar beiders voorschriften over hun optreden doen toekomen, waarbij uitdrukkelijk wordt bepaald, dat het leidende personeel ook in de door stakers bezette fabrieken vry kan in- en uitgaan en zoo noodig onder bescher ming staat van een arbeiders-ordedienst. Een mededeeling van de werkgeversorga nisatie zegt dat de stakingsbeweging nog weer is toegenomen en dat Dinsdagavond 130 fabrieken der metaalindustrie bij de staking betrokken zijn. De beweging is ook op de provincie overgeslagen. In Ryssel hebben de stakende arbeiders de fabrieken van Fives—Lille bezet en zich gereed ge maakt voor het doorbrengen van den nacht in de gebouwen. De voor het bedrijf noodige machines worden door de arbeiders loopende ge houden. In Bernay zyn ruim 100 arbeiders en arbeidsters van een fabriek met 275 ar beiders in staking gegaan. Ook hier zijn de machines loopende gehouden. Het is een fabriek waar petten vervaardigd worden, maar waar ook voor de oorlogsindustrie ge werkt wordt. De stakers zullen ook hier den nacht in het bedrijf doorbrengen. In de wandelgangen van de Fransche Ka mer wordt gesproken over de volgende vermoedelijke lyst van ministers van een regeering-Blum, welke wij nochtans met het noodige voorbehoud willen pubüceeren: minister-president, minister zonder porte feuille, Blum; onderstaatssecretaris van het kabinet van den minister-president, Marx Dormoy; ministers van Staat: Paul Faure, Camille Chautemps; landsverdediging: Daladier; onderstaatssecretaris van landsverdedi ging: Mare Rucart; luchtvaart: Pierre Cot; oorlogsmarine: Francois Detessant; buitenlandsche zaken: Yvon Desbos; onderstaatssecretaris voor noord-Afrika: Pierre Vienot; onderstaatssecretaris voor de overzeesche gebieden: Marius Moutet; justitie: Maurie Violette; financiën: Vincent Auriol; pensioenen: Albert Riviere; binnenlandsche zaken: Salengro; nationale economie: Charles Spinasse; staatssecretaris voor vervoerwezen: Al- bert Bedouce; staatssecretaris voor landbouw: Georges Monnet; onderstaatssecretaris voor landbouw: An- dre Lyautey; staatssecretaris voor de P.T.T.: Jardillier; nationale opvoeding: Jean Zay; minister voor nationale solidariteit: Lebas Scherpe aanval op Hertzog. Van het interessante debat over den Volkenbond, dat gister in den Senaat van Zuid-Afrika is gevoerd, was wel het be langrijkste de aanval, dien Hertzog deed op het „vervloekte" Verdrag van Versailles. Het debat was uitgelokt door een motie, in gediend door den vice-voorzitter van den senaat Visser, dat de activiteit van den Volkenbond beperkt zou blijven tot den wereldvrede en de toepassing van pacifisti sche maatregelen. Visser beschuldigde den tegenwoordigen Volkenbond van schijnhei ligheid en van onderdanigheid aan Enge land, Frankrijk en de Sowjet-Unie. Malan diende een amendement in, vol gens hetwelk de Volkenbond een wereld conferentie zou moeten bijeenroepen en in het licht van zyn eigen ervaringen diende te worden gereorganiseerd, waaraan hij toevoegde, dat een plebisciet in welk land ook zou moeten uitvallen ten gunste van den vrede. Hertzog zeide te vertrouwen, dat de Vol kenbond ondanks alles zijn hoo?e idealen zou verwezenlijken, en indien men er zich by neer zou leggen, dat de Volkenbond ge faald heeft, zou vernietiging van de bescha ving hiervan het gevolg zijn. Hertzog wees het denkbeeld van een wereldconferentie van de hand, daar de Volkenbond zelf het hoogste lichaam was, doch hij legde den nadruk op de noodzakelijkheid eener her ziening van het Verdrag van Versailles dat hy kenmerkte als 's werelds grootste bron van wrijving, en indien er oorlog kwam 'zou dit verdrag er, naar hij zeide, de oorzaak van zijn. Hertzog besloot met te verklaren, dat niemand het Groot-Britannië kwalijk kan nemen, dat het niet ontwapend heeft omdat het een der landen is die in dit op zicht hun best heoben gedaan.' (Van onzen correspondent.) „The Passing Show", het humoristische blad, dat ook in Nederland veel gelezen wordt en daar een vaste klant is in de mees te leesgezelschappen, is deze week uitgeko men met een titelplaat, waarop twee ren nende krantenjongens zijn afgebeeld. De een roept „De Queen Mary vaart uit" en de ander „Derby-resultaten!" Op een hoek komen ze elkaar tegen, de botsing is geweldig; beiden zien sterren voor de oogen, en de voorbijgangers wor den onder rondzwaaiende dagbladen bedol ven. Dit is een inderdaad geestige parodie op het beetje te veel aan nieuws, dat wy in Engeland dien dag te slikken kregen. Heel wat Londenaars, die zich dat veroorloven kunnen, zyn vanochtend vroeg al naar Southampton vertrokken om het magnifie ke vlaggeschip van de Britsche handelsvloot zijn eerste zeereis te zien aanvangen en hebben het, een eind meevarend op sleep- booten, uitgeleide gedaan. Wy zyn echter in den loop van den mor gen naar Epsom vertrokken, voor dat an dere opwindende evenement: de jaarlyksche Derby, de „flat-race", waarvoor de stad leegloopt. Of de „Queen Mary" er in slaagt, het blauwe lint te veroveren, zullen wy pas over enkele dagen weten; de Derby beloofde reeds direct sensationeel te worden, daar zelfs de insiders niet by benadering konden vaststellen, welk paar de beste kansen had. Geen „exclusief" gebeuren! In tegenstelling met de zeer „fashionable" Ascot Week, waarbij de vertegenwoordigers van het vorstenhuis statig de baan op komen rijden, is de Derby het paardensportfeest van iedereen; men gaat er heen als naar een kermis, en door de democratische men geling van het publiek is het mogelijk, dat men een Lord op de teenen trapt in een po ging om een bedelende zigeuner te ontwij ken. Als men dan ook, na in een propvolle underground, en even vollen autobus te zijn gaargerammeld op het terrein aankomt, ruikt men de bekende oliebollenlucht; kop pen van jut knallen, draaimolens en woon wagens zijn met Engelsche schilderachtige slordigheid over een terrein van een paar kilometer verspreidt, en daartusschen slin gert zich de hoefijzervormige renbaan.... een bijkomstigheid! De ware reden. Gedurende den middag worden er vier races gehouden, die ieder twee minuten du ren, maar de tienduizenen, die uit plaatsge brek tusschen geparkeerde auto's picknicken of uit stoomdraaimolens een flauwen glimp van voorbij rennende jockeypetten opvan gen, komen hier niet voor paardensport, het is om de weddenschappen begonnen. Zelfs de ober in het restaurant, waar men de lunch gebruikt, informeert al een week van te voren op welk paard men „zet", en geeft den klant tusschen twee orders door advies: v/aarop, waarom en hoeveel. Iedereen droomt van ponden winst; maar betrouwbare bookmakers gaan nooit failliet, kunnen niet failliet gaan, evenmin als de bank van Monte Carlo; een zeer verdacht verschijnsel in dit land waar iedere wedden schap strikt verboden isop straat, en men het dus per telefoon doet! Wint een fa voriet, dan maken velen een miniem beetje winst, wint een outsider dan winnen enke len behoorlijk. En in beide gevallen gaat de bookmaker zeer tevreden naar huis. Wij moeten bekennen, dat wij de vlucht hebben genomen in de paddock, waar de paarden worden gezadeld en de eigenaars een laatste inspectie houden, de eenigste plaats ook waar het rustig is en het om de paarden gaat. Aga Khan-verrassing. Heeft de Aga Khan, hoewel geen van zijn paarden favoriet was, een voorgevoel van zijn succes gehad, dat nu de heele wereld weer over hem doet spreken? Het zenuw achtige halve uur vóór het verrijden van de (153!) „klassieke" Derby is hy niet uit ons gezicht geweest. Glimlachende rookt hy zijn zwarte sigaar, gemoedelijkheid afstralende als een Brabantsche dorpspastoor, en praat, ietwat terzijde staande, met zijn jockeys. Twee minuten dolle ren rond de baan, nau welijks opgemerkt door de golvende mas sa. Dan maken de luidsprekers bekend: een Mahmoud Aga Khan twee Taj Ak- bar Aga Khan drie De Khan zwaaide met zyn hoed, als hij zijn kleuren ziet winnen; de tribune zwygt verbluft: hy was géén favoriet! Maar dan, wanneer hij, voor de derde maal in zijn leven als eigenaar zijn winnend paard voorleidt, barst het gejuich los, de Engelschman is voor alles sportman, en weet hem te waardeeren als misschien^ wel de grootste steunpilaar van de „turf „It is one of the happiest days of my life", roept hij helpers en supporters toe, die van tribune en uit paddock naar hem toe ren-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1936 | | pagina 1