DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De uitbreiding der mijnstaking in België
No. 140
Dinsdag 16 Juni 1936
138e Jaargang
In de Borinage reeds 20.000 stakers
in het Luihsche samen IOO.OOO.
De Fransche staking neemt af.
De
onlusten in Palestina.
De toestand in China.
Veerboot op de Donau
gekapseisd.
Tropische storm richt ver
woestingen aan.
Wolkbreuken en wervelwinden
in Florida.
Ernstige ontploffing in
munitiefabriek.
Zij, die zich met 1 Juli a.s. voor
minstens 3 maanden op dit
blad abonneeren, ontvangen de
tot dien datum verschijnende
nummers franco en gratis.
Ernstig vliegtuig-ongeluk.
Noorsch passagierstoestel om
laag gestort
Alle zeven inzittenden gedood.
het bezoek van Schacht
aan Sofia.
Schacht spreekt rede uit.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.
franco door het geheele Ryk f 2.50.
Losse nummers 5 cents.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENT1EN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA.
De staking in de mijnindustrie, welke
Maandagochtend in vele districten reeds
zoo goed als algemeen was, en in andere
gebieden ook de metaalfabrieken had aan
getast, heeft ziel} Maandagmiddag verder
uitgebreid. Volgens een officieele mededee-
ling kon de toestand Maandagmiddag vijf
'uur als volgt worden samengevat: in de
kolenmijnen van de Borinage is de staking
algemeen. Nergens viel een poging tot be
zetting van de mijnen door de stakers waar
te nemen. Hier heerschte volledige rust.
De metaalindustrie in de Borinage is door
de staking niet getroffen. In het bekken
van Charleroi is de staking in de kolen
mijnen eveneens algemeen. De toestand in
de andere industrieën is normaal. In Lim
burg heeft de mijnstaking zich thans ook
tot de mijnen van Zwartberg en Water
schei uitgebreid. Het blijkt wel, dat ook
daar de stakingsbeweging weldra algemc.n
zal zijn. In het bekken van Luik heeft de
gouverneur dezer provicie alle samen
scholingen van meer dan 5 personen ver
boden; de burgemeester van Luik trof
Maandagochtend een gelijkluidende be
slissing als gevolg van incidenten, die zich
te Luik en Herstal hebben voorgedaan,
waar de stakers getracht hebben het tram
verkeer te stremmen en het personeel tot
aansluiting bij de stakingsactie te bewe
gen. In de electrische centrale te Bressoux
by Luik heeft het personeel het werk ver
laten. Bjj toepassing van het Kon. besluit
van Maart 1934 hebben de autoriteiten de
noodige militairen gerequireerd ten einde
het bedrijf op gang te kunnen houden.
Voorts worden nog plaatselijke stakingen
gemeld in eenige steengroeven alsmede te
Gent en in de metaalindustrie.
100.000 stakers rondom Luik.
Tot daar de officieele mededeeling. Vol
gens berichten uit andere bron telt men
thans in de Borinage alleen 20.000 stakers,
terwijl in de streek van Luik het aantal
stakers op ongeveer 100.000 kan worden
geraamd .In de Borinage heeft zich Maan
dag geen enkel werkwillig mijnarbeider
aangemeld; alleen zijn eenige mannen ver
schenen om de mijnpaarden uit de schach
ten te halen en de dienst aan de pompon
te verzekeren. De een na de ander hebben
de mijnen in den loop van den ochtend
haar hekekn gesloten. Op de Borinage
volgden weldra het Centrumbeken, waar
men in de eerste uren een afwachtende
houding blijkt te hebben aangenomen.
De gendarmerie is overal ter plaatse,
maar vertoont zich meestal niet Zij is on
dergebracht in de gewone gendarmerie
kazernes alsook in scholen en openbare
gebouwen De minister van binnenlandsche
zaken liet aan de industrieelen weten, dat
zij zonder verdere formaliteiten een beroep
mochten doen op de gendarmerie om de
mijnen te bewaken, maar geen enkele
mijndirecteur heeft tot dusver van dezen
maatregel gebruik gemaakt De stakers zijn
in dit gebied zeer kalm Velen blijven thuis
en werken vreedzaam in hun moestuintjes.
Anderen begeven zich naar de volkshuizen,
waar zij met elkaar den toestand bespre
ken. De mijnwerkerscentrale van de Bori
nage heeft haar hoofdkwartier gevestigd
te Hornu. De socialistische minister van
arbeid Delattre stelde zich om 9 uur des
ochtends al telefonisch in verbinding met
deze centrale en is ook later in den loop
van den dag herhaaldelijk op dezelfde
wijze in contact geweest met de leiders
van de mijnwerkersorganisatie .De stakers
geven toe strikt genomen volgens den tekst
van de bestaande overeenkomsten geen
recht op loonsverhooging te hebben; zy
meenen evenwel, dat de patroons in 19.13
en 1934 toen de crisis zich veel scherper
nog dan thans deed gevoelen tot twee cf
driemaal toe aan de arbeiders gevraagd
hebben in een verlaging van de loonen
toe te stemmen. Hoewel de arbeiders dit
volgens de contracten hadden kunnen wei
geren, hebben zij dit niet gedaan. De arbei
ders meenen nu op hun beurt van de pa
troons te mogen verwachten, dat zij zien
op een zuiver menschelijk standpunt zul
len weten te plaatsen en niet zullen weige
ren een extra loonsverhooging toe te staan.
Geen der agumenten van de stakers slaat
°P de rationalisatie, van de mijnexploita-
tie waardoor de productie per mijnwerker
op meer dan 1000 kilogram per dag is ge
bracht, terwijl voor den oorlog slechts 450
kilogram per dag werd geproduceerd. De
leiders van de staking denken er niet aan
deze rationalisatie te bestrijden maar vra
gen dat de arbeiders ook eenigszins van de
opdoende behaalde winsten zullen profi
leren. Het leven van de mijnwerkers is
door de rationalisatie veel gevaarlijker en
lastiger geworden. Vroegtijdige invahdi ei
komt thans veel meer voor dan voorheen,
«et gemiddeld loon van de ondergrond-
sche arbeiders bedraagt thans slechts 36 a
40 franc per dag; zij werken de geheele
week. Zekere jonge krachten verdienen
soms 15 franc per dag.
De staking te Antwerpen.
De staking in de haven is nog steeds al
gemeen en heeft zelfs nog eenige uitbrei
ding genomen, daar ook de vrachtauto-be
stuurders zich bij de staking hebben aan
gesloten. De zeelieden hebben in een gis
terochtend gehouden vergadering besloten
geen schepen meer te bemannen, waarop
tijdens de staking werd gewerkt.
In de gistermiddag gehouden zitting van
den gemeenteraad werd besloten een be
spreking over de haven tot later datum
uit te stellen om de onderhandelingen, die
mogelijk zijn niet te schaden.
Over deze onderhandelingen kunnen wij
meedeelen, dat gisteravond in de ambts
woning van den gouverneur van de pro
vincie, baron Holvoet, een vergadering
plaats vond, waaraan deelnamen minister
Delattre, de gouverneur en verdere perso
nen, die een grooten invloed op de stakers
kunnen uitoefenen en tevens zekere werk.
gevers, die niet te halsstarrig optreden ten
aanzien van de getroffen overeenkomst.
Vandaag staking in metaal-
fabrieken?
In een bijeenkomst der afgevaardigden
van de metaalfabrieken, die Maandag
avond plaats vond werd besloten heden
morgen de patroons de eischen der vak
ver eenigirgscommissie voor te leggen.
De afgevaardigd-n waren na afloop der
bijeenkomst unaniem van meening dat
Dinsdagmorgen in alle fabrieken, die de
voorgelegde eischen niet zouden inwilli
gen, een staking zou uitbreken.
In het steenkoolbekken van La Louviere
is de staking algemeen, doch zij verloopt
kalm.
Diamantbewerkers weer aan den
arbeid.
De staking der diamantbewerkers is
thans geëindigd, maar de toestand in de
haven is vrijwel onveranderd.
Er worden uit Antwerpen enkele inci
denten gemeld, o.m. kleine botsingen met
de politie. Twee personen zijn aangehou
den.
Verschillende overeenkomsten tot
stand gekomen.
Gisteren is weer een aantal overeenkom
sten tot stand gekomen, o.a. bij de graphi-
sche vakken. Verder hebben afgevaardig
den van het personeel van de groote ver
zekeringsmaatschappijen de arbitrage van
den minister van arbeid aanvaard.
Ook gisteren geschiedde de ontruiming
van fabrieken, die tot dusverre bezet wa
ren gehouden, in volstrekte kalmte.
De staking in het scheepvaart- en haven
bedrijf in de buurt van Parijs duurt nog
voort, doch de besprekingen, die hieraan
een einde moeten maken, schijnen goede
vorderingen te maken.
In Duinkerken is het werk in de metaal
fabrieken, bij het trambedrijf en bij de
electrische centrale hervat, doch in de ha
vens is de staking nog volledig.
In het district Douai is een einde geko
men aan de staking in het metaalbedrijf,
doch bij de schoenenfabrieken en in de tex
tielindustrie is opnieuw staking uitgebro
ken.
Gisteren zijn er in totaal te Parijs en
in de buurt van Parijs 76.000 arbeiders aan
het werk gegaan. In de zeven departemen
ten, die het ergst door de staking getrof
fen z|jn, hebben 63000 arbeiders het werk
hervat.
Het personeel van de verzekeringsmaat
schappijen dat in staking was gegaan, heeft
besloten vandaag het werk te hervatten.
Jouhaux bezoekt de stakers in de
warenhuizen.
Een delegatie uit het bestuur van het Al
gemeen verbond van den arbeid heeft een
bezoek gebracht aan de groote warenhui
zen, waar men de stakers de verzekering
heeft gegeven van de solidariteit van de ar
beiders.
Jouhaux heeft eveneens eenigen tijd zijn
besprekingen op het ministerie van arbeid
onderbroken, om enkele warenhuizen te
bezoeken. Jouhaux sprak het personeel toe
on deed het zekere toezeggingen ten aan
zien van de arbeidsvoorwaarden. De sta
kers hebben Jouhaux hartelijk toegejuicht.
Staking in de petroleumindustrie
in Marokko.
Uit Algiers wordt gemeld: De petroleum
industrie in Marokko is getroffen door een
staking ohder het personeel van de Shell en
de Standard Oil.
De wetsontwerpen in de Senaats
commissie.
Leon Blum heeft gisteren in een rede
voor de financieele commissie van den Se
naat verklaard, dat het hem onmogelijk
was precies de financieele uitkomsten van
de sociale maatregelen, die de Senaat in
behandeling heeft gekregen, te becijferen.
De ontwerpen zijn gerechtvaardigd, omdat
zij een herstel van het economische leven
beoogen. In de kosten zal voorzien kunnen
worden door een vermindering van de
werkloosheid en een verhooging van de op
brengsten van de belastingen. De regee
ring weet, dat zij tegenover groote moei
lijkheden zal komen te staan en dat er een
moeilijk overgangstijdperk zal volgen, doch
de regeering zal dan de middelen weten
te vinden om daarin te voorzien.
De commissie voor den landbouw uit den
Senaat heeft besloten het wetsontwerp met
betrekking tot de betaalde vacanties aan de
leden van den Senaat ter goedkeuring aan
te bevelen. Wat betreft de invoering van
de 40-urige werkweek merkt de commis
sie op, dat er in het landbouwbedrijf moei
lijkheden van overwegende beteekenis te
voorzien zijn in verband met omstandighe
den van weersgesteldheid. In geval dit ont
werp niet aangenomen zou worden in den
Senaat, dan zou de commissie gaarne zien,
dat voor het landbouwbedrijf andere socia
le maatregelen ontworpen werden. De pre
sident van de commissie, Donon, zal van
daag namens de commissie het woord voe
ren in den Senaat.
Is het Arabisch-Joodsche vriend
schapsverdrag onjuist vertaald?
De „News Chronicle" bevat een sensa
tioneel bericht uit Jeruzalem, volgens het
welk kolonel Lawrence opzettelijk een on
juiste vertaling van het joodsch-Arabische
vriendschapsverdrag van 1919 heeft gege
ven. Dit verdrag is door Emir Feisal getee-
kend en deze zou zich hebben uitgesproken
voor een joodsch nationaal tehuis in Pales
tina.
De Arabieren beschuldigen thans de jo
den er van, het verdrag geheel vervalscht
te hebben, maar volgens het blad heeft
Feisal aan den Arabischen tekst van het
verdrag een noot toegevoegd, waarin hij 't
van kracht worden van het verdrag afhan
kelijk maakte van de stichting van een
groot Arabisch rijk. Lawrence heeft toen
bij de vertaling in het Engelsch de betref
fende termen verzacht, daar hij zeker
meende te weten, dat een Arabisch rijk
slechts verwezenlijkt zou worden indien de
joden voldoening zouden krijgen.
Het terugtrekken der Kwantoengtroe-
pen uit Zuid-Hoenan wordt te Nanking
als een eerste belangrijk succes der vre
despolitiek van Tsjang Kai Sjek be
schouwd.
De toegevendheid van den Kantonnee-
schen generaal Tsjeng Tsji Tang, die
blijkt uit zijn mededeeling voor de vreed
zame regeling van het incident om meer
onderhandelaars naar Nanking te zullen
zenden, wordt toegeschreven aan de ern
stige meeningsverschillen tusschen zijn
generaals, van wie verscheidene, o. a. ook
de chef van den generalen staf, hun ont
slag hebben genomen, alsmede aan de
verklaring van zijn naar de grens van
Foekien en Liangsi gezonden troepen
Nanking te willen gehoorzamen.
Aan den anderen kant heeft Nanking
de gebruikelijke maandelijksche betaling
van 600.000 dollar aan Kwantoeng niet
gestaakt. Na de besprekingen te Kanton
is de opperbevelhebber van Kwangsi,
generaal Lit Soeng Jen, naar zijn hoofd
kwartier teruggekeerd. Waarschijnlijk zal
hij den meer hardnekkigen maarschalk
Pei Tsjoeng Hsi tot toegeven kunnen be
wegen.
Het incident wordt waarschijnlijk met
onderhandelingen over een compromis
gesloten, waarbij financieele kwesties een
gewichtige rol spelen.
Gevaar van burgeroorlog
voorkomen geacht.
Na den terugtocht van het gros der
Kwangsitroepen naar Joengtsjau en van
de Kwantoengtroepen naar Tsjentsjau,
achten de te Sjanghai verschijnende bla
den het gevaar van een burgeroorlog
voorloopig overwonnen.
De directeur van het Kantonneesche
Landbouwbureau is vandaag als afgezant
van Tsjen Tsji Tang te Sjanghai aangeko
men, met de opdracht, Nanking van den
toestand in het zuidwesten op de hoogte
te stellen en de onderhandelingen met de
centrale regeering voor te bereiden.
MEISJE BIJ EEN AARDVERSCHUIVING
BEDOLVEN.
In de Italiaansche gemeente Chambave
in het Aostadal heeft een groote aardver
schuiving plaats gehad, waardoor een meis
je bedolven is.
Een naburig dorp wordt reeds geruimen
tijd door een aardverschuiving bedreigd.
Tientallen slachtoffers.
Bij Ujpest is op de Donau, tusschen het
eiland Szunyoc en den linkeroever, een
veerpont, waarop zich 60 personen bevon
den, waarschijnlijk ten gevolge van over
belasting gekapseisd en gezonken. Het on
geluk geschiedde Maandag tegen midder
nacht. Omstreeks 1 uur waren 6 dooden ge
borgen, 20 opvarenden waren gered, ter
wijl het lot der overige 34 nog niet bekend
was.
De opvarenden waren employé's van de
tram, die van een feestmaaltijd op het
eiland terugkeerden.
De pont veel te zwaar beladen?
Het is nog niet mogelijk, het aantal slacht
offers van het scheepsongeluk op de Donau
nauwkeurig vast te stellen. Tot dusverre
zijn negen lijken gevonden, maar men ge
looft, dat het aantal dooden minstens tien
grooter is.
De schattingen omtrent het aantal opva
renden loopen overigens uiteen. Volgens
sommigen zouden twintig van de veertig
passagiers gered zijn, volgens anderen be
vonden zich 65 of 70 menschen op de pont.
De veerman, die gearresteerd is, ver
klaarde, dat velen der opvarenden beschon
ken waren en zich allen aan een kant had
den opgesteld, waardoor de boot gevaarlijk
helde. Anderzijds wordt gezegd, dat de pont
slechts was ingericht op het vervoer van 25
personen. Het vaartuig is vannacht gelicht.
Een tropische storm heeft Cuba geteis
terd. Twee personen zijn om het leven ge
komen. De materieele schade is zeer aan
zienlijk.
De plantages in de provincie Camaguey
staan onder water. In deze streek is ook
veel vee verdronken.
Verscheidene plaatsen z|jn overstroomd,
o. m. Pinar del Rio, Oriente en Santa
Clara. Honderden personen zijn dakloos.
Naar uit Jacksonville in Florida gemeld
wordt, hebben wolkbreuken en wervelwin
den in het zuiden van den staat groote
overstroomingen veroorzaakt. Verscheidene
plaatsen staan onder water. Te Bonita
Springs staat het water meer dan drie me
ter hoog. Het overstroomde gebied is van
de buitenwereld gisoleerd.
Gedurende den storm is een vliegtuig
van de kustwacht, zooals reeds gemeld, in de
golf van Tampa in zee gestort, waarbij de
drie inzittenden om het leven kwamen.
Vermoedelijk 40 dooden; groote
materieele schade.
Gisteren te tien uur heeft in de nabij
heid van Tallin een zeer efnstig onge
luk plaats gevonden. Bij het demon-
teeren van zeemij nen is het laborato
rium van de munitieopslagplaatsen der
weermacht in de lucht gevlogen. Ook
eenige depots van ontplofbare stoffen
werden vernield. Een uitbrekende
boschbrand kon spoedig gebluscht
worden, zoodat de in het bosch gelegen
opslagplaatsen gespaard bleven. Tot in
een omtrek van 4 K.M. sprongen de
ruiten.
Het aantal dooden wordt op 25 geschat.
Daarbij zouden verscheidene reserve
officieren zijn. De staatspresident en de
commandant der weermacht hebben zich
onverwijld naar de plaats des onheils bege
ven.
Nader wordt gemeld dat men vreest, dat
bjj deze ontploffing 40 personen, waaronder
negen officieren, om het leven zijn geko
men, terwijl 30 personen werden gewond.
De ontploffing vond plaats bij het laden van
een granaat. De brand, die op de ontplof
fing volgde, is nog niet geheel en al ge
bluscht. Tot nu toe werden negen lijken
uit de puinhoopen te voorschijn gehaald.
Ofschoon de brand nog niet gebluscht is,
zijn toch de opslagplaatsen der munitie
buiten gevaar. De materieele schade is ook
onbelangrijk. Er wordt een onderzoek in
gesteld naar de oorzaak van de ramp.
HUWELIJK VAN RICHARD TAUBER.
Met Engelsche actrice.
Aan het bureau van den burgerlijken
stand te Londen wordt onder de huwelijks
gegadigden vermeld de zanger Richard Tau-
ber, die waarschijnlijk a.s. Zaterdag zich te
Londen in den echt zal laten verbinden met
miss Diana Napier, een Engelsche actrice.
OSLO, 16 Juni. Het Noorsche
passagiersvliegtuig „Havoern", van
den luchtdienst BergenDrondjem
Tronsoe, behoorende tot de Noorsche
Luchtvaartmaatschappij, is heden
morgen tijden mist tegen den berg
Lihesten aan de noordkust van de
Sogne-fjord gevlogen en omlaag
gestort.
Het toestel is gevonden op éen
berghelling op 400 meter hoogte. Alle
inzittenden, n.1. vier leden der be
manning en drie passagiers z|jn om
het leven gekomen.
Nadere bijzonderheden ontbreken.
De gouverneur van de Bulgaarsche nati
onale bank, dr. Bojiloff, heeft gisteravond
ter eere van de Duitsche Rijksbankpresi
dent dr. Schacht een diner aangericht,
waar o. m. als vertegenwoordigers van
den koning hofrat Grueff en generaal Za-
noff aanzaten, voorts de minister van
financiën Guneff, de minister van handel,
Weleff, de minister van landbouw, prof.
Atanasoff, de leden van het Duitsche ge
zantschap, en talrijke prominente per
soonlijkheden van het Bulgaarsche econo
mische leven. Dr. Bojiloff heette in zijn
redevoering den Rijksbankpresident har
telijk welkom. De Duitsche en de Bulgaar
sche huishouding, zoo zeide hij verder
o. m. nog, vullen elkander op de nauwste
wijze aan, waarbij de circulatiebanken van
beide landen in het belang der volkshuis
houdingen, elkander steeds in de meest
vriendschappelijke samenwerking hadden
ontmoet. Dr. Bojiloff gaf verder uiting
aan de hoop, dat de beide instellingen ook
in den vervolge door denzelfden wil tot
overeenstemming als tot dusverre geleid
zouden worden en zouden bijdragen tot
het verdere gedijen van het economische
leven van beide landen.
Dr. Schacht wees in zijn antwoord op de
oude vriendschap, die tusschen Duitsch-
land en Bulgarije bestaat. De wereldhuis
houding van den ouden stijl, zoo ging spr.
voort, is volkomen ineengestort en wel
niet in de laatste plaats door het onzin
nige systeem der dictaten van de partij-
sche voorsteden.
De nieuwe tijd heeft een reeks princi-
pieele omwentelingen met zich meege
bracht. Het nieuwe, dat de nationaal-soci-
alistische economische theorie gebracht
heeft, kan aldus samengevat worden, dat
alle economische instellingen en betrek
kingen zich moeten richten naar de
levensbehoeften van het volk. De natio-
naal-socialistische economische theorie
beteekent den wil van het Duitsche volk
zich zelf te helpen, alle tendenties ter we
reld ten spijt.
De nieuwe Duitsche economische poli
tiek heeft geleid tot een nauw economisch
contact, vooral met Zuid-Amerika en het
zuidoosten van Europa. Ik verheug mij
oprecht, aldus ging dr. Schacht voort, dat
Bulgarije zijn landbouwproductie in de
laatste tien jaren steeds meer gericht
heeft op het kweeken van producten, die
internationaal verhandelbaar zijn, zooals
vooral op het produceeren van oliehou
dende en vezelplanten.
Bij een voortzetting van het tot dus
verre betoonde initiatief geloof ik, dat
Bulgarije op den juisten weg is, waarop
zijn betalingsverkeer met het land, dat
zijn belangrijkste leverancier en afnemer
is, Duitschland, gemakkelijk geregeld kan
worden.
ERNSTIGE ONTPLOFFING IN
BULGARIJE.
Zes dooden, elf gewonden.
Gistermorgen heeft zich te Sophia in het
clubhuis van de jagersvereeniging een ont
ploffing voorgedaan, tengevolge waarvan
zes personen werden gedood en elf gewond.
De ontploffing ontstond in een opgeslagen
voorraad jachtbenoodigdheden, waaronder
zich een hoeveelheid kruit bevond.
De zwaargewonden verkeeren in hopeloo-
zen toestand.
