GEMEENTERAAD VAN ALKMAAR. Algemeens beschouwingen. Wijziging gemeentebegrooting dienst 1936. Al» laatste agendapunt kwam aan de orde het vaststellen van een suppletoire ge- meentebegrooting, dienst 1936. noodig in verband met den eisch van Ged. Staten en de door de regeering ingestelde commissie om de begroeting sluitend te maken door het ramen van een extra-bijdrage van 95000 uit het Werkloosheids-,ubsidiefonds. ?"rlü°r W"d het noodi8, dat in totaal 218.000 werd bezuinigd. B. en W. hebben dit 'bedrag gevonden door een bijdrage van den kapitaaldienst in het nadeelig saldo van den dienst 1934 (overeenkomstig den wensch van de De partementale Commissie) 73.700, de op brengst van salarisherzieningen 17.700 de JAeArl»«ln« van de pensioensbijdrage 7»n' V"h00ging van belastin gposten {«,55 UitkMrlngen van d* bedrijven 51.000, andere inkomsten f 2150; en voorts door vermindering van de uitgaven voor- het sportparkbedrjjf 1000, het bedrijf der fÜT'fw Zr„keü 18'560- het Planteoen- f bedrüf der Kemeente- reiniging 4000, subsidiën, bijdragen en con- tr.but.en 12.380, andere doeleinden 23.445 en onvoorziene uitgaven 4565. De heer Ven- vervolg). Venneker. neker herinner de aan een hoop volle uitlating van den wet houder, dat het benoodigde bedrag voor dek king van het te kort zou worden verkregen van het Rijk. Helaas is dit niet zoo ge worden. Er zijn tal van bezuini gingen voorge schreven en als die alle zyn aan gebracht, zal 95000 kunnen worden ver kregen. Maar, zei spr., dat bedrag zal ook dkn niet voldoende zijn. Niet voldaan was spr. over het voorstel om bijna 75000 over te schrijven van den ka pitaaldienst 1934. Een dergelijke dekking is toch wel heel bijzonder en spr. achtte haar ook onjuist. De financieele toestand van de gemeente achtte spr. weinig rooskleurig, ook de voor uitzichten zijn niet gunstig, voor een groot deel veroorzaakt door werkloosheid en de af- loopende uitkeeringen uit het gemeentefonds. De voorstellen, zooals die door B. en W. worden gedaan, hadden over het algemeen spr.'s instemming; alleen vond hy het vreemd, dat nu nog 51000 uit de bedrijven zal worden gehaald. Had dit niet eerder ge kund? Het zal een vreemden indruk maken in Den Haag. Spr. vroeg of B. en W. al pogingen hebben gedaan om meer dan 95000 van het Rijk te krijgen. Of de bezuiniging van 4000 op de reini ging zal kunnen doorgaan, betwijfelde spr. zeer. Ook de voorgenomen bezuinigingen op het sportpark en de plantsoenen leken spr. haast onmogelijk. Zeer zwaar vond hij het offer, dat Gemeentewerken moet brengen. Er is reeds eerder op de noodzaak van bezuini ging daar gewezen, maar dan moest dit ge schieden op de personeelsbezetting en niet op het werk. En thans blijkt, dat men alléén op de werken gaat bezuinigen. Vreemd vond spr. het, dat het Rijk dwingt tot het uitgeven van bedragen voor straten b u i t e n de gemeente, terwyl die in de stad zeer slecht worden. De aderlating van het slachthuis vond spr. wel erg groot. Hy gaf in overweging die te verkleinen en dan minder te storten in het vernieuwingsfonds. Spr. meende, dat de verschillende raads commissies vóór het indienen van het voor stel wel hadden mogen worden gehoord. De heer v. d. V a 11 noemde de gemeente een reclasseerings - patiënt, waarop angstvallig door Den Haag wordt toegezien. Het beeld van de financiën dei- gemeente is vrij triest, mede zoo geworden door de stand gekomen Rijkswetten, die de vryheid der gemeente aan banden hebben gelegd. Van de autonomie der gemeente is slechts weinig meer over, in tegenstelling met wat in de raadsafdeelingen daarover bjj de behandeling der begrooting is ge zegd. De aanpassingspolitiek der regeering heeft slechts tot gevolg gehad dat er steeds meer werkloosheid en als gevolg daarvan armoede is ontstaan. Arbeid is een zeer kostbaar artikel geworden. Iedereen, de ar beider, de winkelier, enz., voelt voor het heengaan met de aanpassingspolitiek. Zoo gaat het niet langerl Spr. herinnerde aan de lijst van uit te voeren werken, b.v. een weg van den Ken- nemerstraatweg en het boschplan, waarbij eenige honderden menschen werk zouden kunnen krijgen. De heer Grondsma (die tijdens de comité-verg. was gekomen): De restauratie van de kerk. De heer van der Vall: Wij willen ook de kerk restaureeren en daarmee de stad belangrijk gebouw doen behouden, v. d. Vall. een ar- maar niet ten koste van het geluk der beiders. Spr. ging voort met uitvoering van het boschplan sterk aan te bevelen en wees er dan op, dat vele stadgenooten in den laat- sten tijd Alkmaar als woonstad in den steek lieten en zich vestigden aan haar zuidzijde in een andere gemeente, waar een groot osch ligt. tot het behoud waarvan ook Alkmaar een derde der koopsom heeft ge offerd. 6 Door het bebouwen van een deel van het wordt het beoogde recreatie-oord steeds verder van Alkmaar verwijderd. Spr. betoogde ook in verband hier mede, dat het verleggen van de grens van Alkmaar verder naar het Zuiden noodzakelijk is. In Den Haag zal men daarover nu wel anders denken dan vroeger. Heiloo heeft recht op behoud van het deel der gemeen te, waarin bovenbedoeld aangekocht bosch ligt. Spr. betreurde het, dat steeds méér bij de financieele maatregelen kracht gezocht wordt in de indirecte belastingen. Hierop ging spr. over tot het bespreken van het samenvoegen van bedrijven, wat hy een noodzaak noemde. De bedrijven zijn te topzwaar en er moet getracht worden hieraan tegemoet te komen zonder de mo gelijkheid van goed werken aan te tasten. Spr. bepleitte het pensionneeren van 60- jarigen en het in het werk nemen van jeugdige werkloozen. Bezwaren tegen concentratie der bedrijven zullen zeker niet uitblijven, maar de ambtenaren zullen zich daarbij moeten neerleggen De verwildering ook in onze stad neemt gaandeweg toe tengevolge van het ontbre ken van werk. Wij vragen arbeid en brood! Spr. beval aan het goede uit het Plan van den Arbeid over te nemen en het overige zoo noodig te critiseeren. Zóó gaat het niet langer, zei minister Colyn, en spr. sloot zich daarbij aan. Van het zittend col lege Van B. en W. verwachtte spr. steun, zooals het dien ook van den raad zal heb ben, als het streeft naar het geven van werk voor de honderden werkloozen. Het geld en de machines, alles is er, en nu zegt de re geering: „Stempelen is goedkooper!" Maar spr. noemde dit funest en drong er op aan, dat alles wordt gedaan om alsnog het boschplan uitgevoerd te krijgen. De heer Appel constateerde, dat het zwaard van Damocles bo ven de gemeente hangt: de autono mie der gemeente is terdege aange tast. De groote moei lijkheden der ge meente zijn een gevolg van den neergang van 't kapitalisme, door Lenin reeds waar genomen en na der aangeduid als Appel tijdperk van oor log en onrust. De moeilijkheden der gemeente zijn ver oorzaakt niet door den raad noch door B en W., maar door de maatregelen van Den Haag. Er is hier geen wanbe leid gevoerd, maar het Rijk stuurt er op aan, dat de autonomie der gemeente geheel verdwijnt. Het Plan van den Arbeid werd door spr een saneeringsmiddel voor het kapitalis tische stelsel genoemd; zonder omverwer ping van dat stelsel kan men niet ontko men aan werkloosheid etc. Dat de soc. dem. vóór het Plan van den Arbeid zijn, beteekent dat de regeering voor hen niet bevreesd behoeft te zijn, het is als het aanbieden van een eenheidsfront met de a.r. Komende tot het voorstel van B. en W. betoogde spr., dat Gemeentewerken, Plant soenen, Sportpark en Woningtoezicht onder één hoofd zouden kunnen worden ge plaatst, met opzichters voor eiken tak van dienst, zoodat de directeuren zouden ver vallen. Onjuist vond spr. het, dat de raadscom missies van bijstand niet voor de aanhan gige plannen zijn gehoord en dat de gelden voor arbeidstherapie zouden vervallen. Dit laatste zal meebrengen, dat het op een an deren post zal moeten worden uitgegeven, Fictief noemde spr., wat men wil bezuini gingen op de reiniging (2 keer in plaats van drie keer per week vuilnis ophalen.) Door concentratie van bedrijven zou men de gelden kunnen vinden voor verbetering der straten in de stad. Spr. verklaarde zich tegen het heele voorstel. De heer Voge laar vereer.igde zich niet met het tot dusver gevoerde bewind in de ge meente, maar hij zou er thans niet te diep op ingaan. Spr. constateer de, dat Ged. Staten verschillende ra mingen voor 1936 te hoog achtten in verband met de uit gaven in 1934, maar, zei spr., wegge smeten is het geld niet, zooals wel is Vogelaar beweerd, want de geraamde bedragen der laatste jaren zijn nooit uitgegeven. Slechts noodgedwongen kan men er mee acoord gaan, dat 5/6 deel van het tekort wordt overgeschreven op vol gende dienstjaren. Verschillende onderdee- len van de voorgenomen bezuiniging wer den door spr. behandeld. Hij hoopte, dat binnenkort plannen zullen komen tot con centratie van gemeentelijke diensten. Wat betreft het pensionneeren van ambtenaren op 60-jarigen leeftijd, dit zal moeilijk gaan, want men zou tot 65 jaar wachtgeld moeten geven en daarna pas pensioen. Tegen de Sietsma begrooting 1937 zou een voorstel dienaan gaande gedaan kunnen worden. Spr. verheugde zich erover, dat B. en W. geen gevolg hadden gegeven aan hun aan vankelijk voornemen om de subsidies van vereenigingen in het belang der volksge zondheid te besnoeien. Het steeds hooger maken van de uitkee- ring van winsten uit de bedrijven keurde spr. af, zooals hij reeds lang geleden ook had gedaan en hij verbaasde zich erover, dat de heer Venneker, die zich nu tegen dergelijk voornemen ten aanzien van het slachthuis verzette, niet eerder met zijn bezwaren was gekomen. Spr. wilde onder het oog hebben gezien de vraag of nog verder moet worden doorge gaan met het reserveeren voor het ongeval lenfonds. Zoo dit niet noodig is (spr. geloof de van niet), dan zou men het bedrag heb ben gevonden, noodig voor het geven van kindertoeslagen. Nagegaan moet worden of de commissie van toezicht op het onderwijs noodig is. De wet zegt hierover, dat zij k a n worden in gesteld in een gemeente. Wil men herstel van de autonomie der gemeente, dan moet men zien zoo spoedig mogelijk onder het speciale toezicht van daan te komen, m.a.w. aansturen op het krijgen van een sluitende begrooting. De heer Grondsma: Als je ziek bent, moet je den dokter raadplegen! De heer S i e t s- m a bepleitte in voering van een ge meentelijken giro dienst, zooals die ook bestaat b.v. in Bussum en Zaan dam. Hij zag daar nog wel een voor deel in voor de ge meente. Spr. meende, dat de raadscommissies voor de bedrijven hadden moeten worden gehoord over de plannen van B. en W in verband met de aanhangige suppl. begrooting. Het aantal vergaderingen dezer commissies is te gering. Spr. stelde vast, dat hy en anderen reeds veel eerder bezuinigingen hadden aangege ven, die de vitale belangen der gemeente lijke diensten niet aantasten. Concentratie van bedrijven is noodzakelijk, men mag niet aarzelen met het toepassen van krasse maat regelen. Spr. zag met belangstelling voor stellen dienaangaande tegemoet. Aan het adres van den heer van de Vall zei spr.: critiek is gemakkelijk, maar de kunst is moeilijk, in casu het regeeren. Een draai wordt wel eens genomen in de politiek: Wibaut zelf deed het ten aanzien van de winsten uit gemeentelijke bedrijven. Het boschplan leek spr. niet te kunnen uitgroeien tot een behoorlijk villapark, om dat er nog altijd de moeilijkheid is van de tunnel onder den spoorweg. Intusschen wil de spr. het nog wel eens aan B. en W. in overweging geven. Dat op grond van de verouderde Zondags wet het voetballen op het sportpark op Zondag vóór 12 uur was verboden bij den onlangs gehouden jeugd-voetbaldag, be treurde spr. en hij vroeg om een soepele toepassing van bedoelde wet. Mét den heer Vogelaar verheugde spr. zich erover, dat B. en W. hun voornemen tot korting op subsidies voor vereenigingen in het belang der volksgezondheid, hebben laten varen. Mr. de Groot vond het onjuist, dat de heer van de Vall een politieke rede had gehouden, die beter had thuis- behoord op een openbare vergade ring in de Harmo nie. Het zou zijn te betreuren, als er weer een soort com promis tusschen raadsleden tot stand kwam, zooals we dat vroeger hebben Mr. de Groot gekend. Spr. herinnerde eraan, dat op vorigen aandrang op bezuiniging steeds geantwoord werd: „De financiën zijn kerngezond!" Hier door mede is het gekomen, dat zij thans zeer ongezond zijn. Spr. drong dan ook aan op de grootst mogelijke zuinigheid en uitte zijn verba' zing, dat Zondag j.1. een zestal muziekkorp sen officieel werden ontvangen op het stad huis. Geen enkel belang voor de gemeente werd hiermede gediend, het kon alleen een zeker cachet verleenen aan het concours. Dat het een half jaar duurde eer de ge meente haar begrooting '36 teruggestuurd kreeg, keurde spr. af. Men zal nu in groo ten haast allerlei maatregelen moeten nemen, als zij tenminste voor dit jaar nog zullen helpen. Spr. was tegen opheffing van de commis sie van toezicht op het lager onderwys Als voorzitter gedurende reeds een tiental jaren wist spr., dat zij veel werk heeft te doen (zich reeds splitste in sub-commissies) en als dit ook niet het geval was, zou spr. heusch zyn tijd wel beter kunnen gebrui ken. Haar bemoeiingen hebben meermalen geleid tot allerlei verbeteringen, zooals spr aangaf met een paar voorbeelden. (De heer K e y s p e r trad de raadszaal binnen.) Komende tot het voorstel van B. en W. betoogde spr., dat de voorgenomen bezuini ging op het sportpark vrijwel onmogelijk zal zijn. Men zij hiermede voorzichtig. Concentratie van bedrijven achtte spr zeer dringend. Spr. verbaasde zich erover, dat in het Voorloopig Verslag een uitdrukking had kunnen worden opgenomen van een lid, dat niet aanwezig was geweest op de daarin be doelde vergadering. Sfn* De heer H o y- t i n k zette uiteen, dat dit twee maal was gebeurd om den heer Appel ge legenheid te geven daarop in de raads vergadering terug te komen. Voortaan zal men spr. daar niet meer voor kunnen vin den. Spr. besprak ver volgens het voorstel van B. en W.: 1. 1930 heengaan van het oude college en intrede van het Hoijtink tijdperk van „kerngezonde financiën"; 2. het aftreden van den vorigen wethouder van financiën en begin van een zorgelijken toe stand; 3. 1936: een totale instorting en het verschijnsel van een afschuiving van ver antwoordelijkheid. Allerlei posten van begrootingen, welke in den loop der jaren waren aangevallen als te hoog, moesten volgens de regeerders var. toen gehandhaafd blijven, terwijl men nu toch kon zien, dat B. en W. ook wel dras tisch weten te bezuinigen, nu men in Den Haag niet de gevraagde extra-bydrage van een paar honderd duizend gulden wil geven. Spr. constateerde, dat de door de regee ring ingestelde commissie voor begrootings- onderzoek aantoonde, dat Alkmaar zich niet had aangepast aan de veranderde omstan digheden. De commissie had voorschriften kunnen geven, maar zij deed dit niet, gaf slechts een en ander in overweging. Aan het adres van den heer van de Vall merkte spr. op, dat de slechte tijdsomstan digheden niet alleen in ons land heerschen, maar internationaal zijn en dat in Neder land de toestanden voor de arbeiders beter zyn dan in welk ander land ook. Het gaat hier thans den goeden kant uit en in die zelfde mate ziet men by de S.D.A.P., aat haar aanvallen op de aanpassingspolitiek falen. Zy propageeren met ijver het Plan van den Arbeid, maar vergeten, dat het toch moet worden uitgevoerd met hulp der ge meenten, tenminste als het doel der heeren is het uit te voeren. De door B. en W. voorgenomen bezuini gingen vond spr. wel drastisch, maar hij wilde er zich niet tegen verzetten. Ver schillende maatregelen hadden voor spr. geen bekoring, o.a. de bijdrage van den kapitaaldienst 1934, maar het doel moet zyn het tekort zoo spoedig mogelijk weg te wer ken. De heer Grond!- m a vroeg hoe B. en W. willen han delen met even- tueele nieuwe te korten. Weer af schrijven op den kapitaaldienst? Dan komt men er toch niet! Spr. was zéér voor het geven van werk en bleef betreuren, dat het restauree ren der Groote Kerk niet ter hand kon worden geno men, en hy wees Grondsma erop, dat in den laatsten tijd tot tweemaal toe betreu renswaardige dingen zyn gebeurd met oude historische gebouwen. In dit verband waar schuwde spr., dat ook de Alkmaarsche Groote Kerk gevaarlijk wordt. Hy drong er bij B. en W. op aan, dat zij maatregelen nemen om tot restaurantie te kunnen ko men en dat de vakcentrales genoegen nemen met een iets lager loon dan het contract loon Hierop werd de vergadering geschorst tot half 8. Avondvergadering. Bij de opening van de avondvergadering, welke niet bezocht werd door de heeren Grondsma, Woldendorp en Leesberg, gaf de voorzitter het woord aan den wethou der den heer B o n s e m a. Deze begon met te zeggen, dat alieen de nood zakelijke haast oorzaak was ge weest, dat de raadscommissiën niet zijn gehoord over de voorge nomen bezuini' gingen. Spreker merkte nog op dat die organen geen commissies van beheer zijn, maar van bij- Weth. Bonsema. stand. Van het slechts 2 maal per week inplaats van driemaal ophalen van huisvuil in de binnenstad was spr. geen bewonderaar, omdat hy geloofde dat zonder toepassing van dezen maatregel de noodige 4000 wel is te vinden. Op grond van de resultaten van het af- geloopen deel van het jaar kan het uit hei slachthuis geraamde bedrag wel in de ge meentekas worden gestort. Wat betreft de bezuiniging op gemeente werken, merkte spr. op, dat er in de be grooting nog altijd eenige speling had ge zeten, Van het lichtbedrijf zal het geraamde kunnen worden gehaald, doordat het gas- gebruik in het afgeloopen halfjaar is toege nomen en er een toevallige bate was van verleden jaar. Spr. geloofde, dat het wel mogelijk is om de uitgaven voor het sportpark 1000 te bezuinigen, al zou hy niet willen betoogen, dat de geraamde inkomsten inderdaad zullen worden ontvangen. Spreker verdedigde de voor het sportpark gevraagde huur, gevolg mede van de hooge lasten, welke met goedvinden van den heelen raad op het bedrijf zijn gelegd 21500), welks een beletsel zijn voor een voordeelige ex- ploitatie en tevens andere bedrijven hebben ontlast. Wat betreft het voetballen op Zondag voormiddagen meende spr., dat de Zon dagswet, welke zulks verbiedt in het pu bliek, noodzakelijkerwijze moet worden verjongd. Blijft zulks achterwege, dan loopt men gevaar daardoor de beste dagen voor verhuur van het sportpark voor de ge meente verloren te doen gaan. Van de Zondagen moet het in hoofdzaak komen. Andere gemeenten (spr. noemde speciaal Hilversum en Amersfoort, waar kort geleden duizenden menschen op Zon dag feest vierden) houden niet zoo streng de hand aan de verouderde Zondagswet Spr. voor zich zou wenschen dat men het „Welkom, vreemdeling" ook in Alkmaar wat meer in practijk bracht. Dan was het sportpark meer exploitabel en trok men minder naar elders. Tegenover de winsten, die uit enkele be drijven komen, noemde spr. het ziekenhuis, de reiniging, het sportpark en de plantsoe nen, die jaarlijks groote verliezen brengen. Dat er enkele zijn met winst is geluk kig, en die winst komt niet door de hooge tarieven; deze zijn eerder aan den lagen kant. De eerstvolgende jaren zal Alkmaar voor een groot deel moeten drijven op de bedrijven. Spr. bracht ten slotte het sluitingsuur van de café's ter sprake. Hij constateerde met voldoening uit de Memorie van Ant woord, dat de burgemeester aan de politie machtiging heeft verleend, om verlenging van sluitingsuur voor feestelijkheden van vereenigingen enz. ruimer toe te passen. Spr. hoopte, dat dit nu ook zou gebeuren en geen doode letter zou blijken. Te lang reeds zijn door een te eng optreden van deze te veel bonafide vereenigingen naar buiten gedreven, tot schade van de op zware lasten zittende zakenmenschen. Wethouder van Slin gerlan d verdedigde het overhevelen van 'n groot deel van het tekort der be grooting naar an dere jaren. B. en W. bewonderen deze wijze niet, maar konden niet anders. Waarom zoo veel was gevraagd aan de regeering? - Omdat het heele Weth. van Slingerland. geraamde nadee- lig slot daarin was opgenomen. Voorts had de heer Venneker gevraagd of B. en W. pogingen hadden gedaan om méér te wrijgen dan 95000. Zeker, zei spr., maar we krijgen het niet. De voorzitter interrumpeerde, dat volgende jaren zelfs minder zal worden verkregen. Wat het ophalen van het huisvuil betreft, méér te krygen dan 95000. Zeker, zei spr., meende de heer van Slingerland, dat men daarbij wel moet overgaan tot 2 maal per week. In grootere gemeenten doet men dat ook al. B. en W. laten het boschplan niet varen, maar het is buiten kijf dat de gemeente het nooit op eigen kosten zal kunnen uitvoeren. Spr. hoopte dat de regeering er een volgend jaar steun aan zal verleenen. Van spr. is niet te verwachten, dat hij. de groentedistributie opschroeft door een an dere regeling van de administratie (thans met die van de centrale van jonge werk loozen). De houding van den heer Appel was spr, onbegrijpelijk: hy wil gratis onderwijs, enz. en stemt uit principe overal tegen. Van den heer Hoytink zei spr., dat deze redeneerde zonder de zaken voldoende te kennen. Hy dient voortaan eerst nadere in lichtingen te vragen. Naar een gemeentelijk girobedrijf zou spr. wel een onderzoek willen instellen. Spr. gaf den heer de Groot toe, dat de gemeentefinanciën lang niet gezond zijn. Gezien de groote werkloosheid, zal het nog wel eenigen tijd duren eer we er weer bovenop zyn. Spr. verzekerde, dat het B. en W. is te streven naar samenvoeging drijven. Overigens wordt de grootst mogelijke zuinigheid betracht. Dat B. en W. geen verantwoordelijkheid bezitten, zooals de heer Hoytink had be weerd, bestreed spr. ten sterkste. Als hy geen verantwoordelijkheid wilde, zou hy geen wethouder meer zijn. Op het weeshuis zal worden bezuinigd, echter zal de voeding onaangetast blijven. Spr. geloofde, dat 1935 zal sluiten zonder nadeelig saldo. De restauratie van de Groote Kerk is een kwestie, waarover men het in Den Haag nog niet eens is. Spr. voor zich meende, dat het geen zaak voor werkverschaffing is, zooals ook Ged. Staten erover dachten. Weth. Klaver was gegriefd door de woorden van den heer Hoytink, alsof B. en W. geen verantwoor delijkheid zouden gevoelen. Al ver schilt men van opvatting, toch kan men zeker wel verantwoor delijkheidsgevoel hebben. Spr. vond on juist de voorstel ling, alsof de con- Weth. Klaver. centratie van be drijven eigenlijk reeds alleen alle noodige bezuiniging zou brengen. Hij maakte duide lijk, dat de mindere kosten voor het groot ste deel zullen liggen in het gebruik van minder gebouwen. Hoe overigens de con centratie zal moeten worden verkregen, staat nog niet vast. Aan het adres van den heer Venneker zei spr., dat op den dienst van Plantsoenen moeilijk kan worden bezuinigd, als niet U- ernst van be-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1936 | | pagina 7