DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Madrid door de opstandelingen bedreigd.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENJ
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 171
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
138e Jaargang
Toestand sinds gisteren uiterst kritiek,
vrijwel geheel Spanje een oorlogsveld.
Bloedig gevecht aan Fransche grens.
Einde spelling-strijd?
ALKMAARSCHH
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 22 Juli 1936
Nog steeds is in Spanje de toestand uiterst
critiek en verwarrend is vooral de berich
tendienst.
In het Noorden heeft de opstandige be
weging zich nogal uitgebreid. Van Pam
plona, dat reeds eenigen tijd in handen van
de opstandelingen is, onder aanvoering van
generaal Mola, is men na veel hindernissen
naar San Sebastian getrokken en heeft zich
van deze stad meester gemaakt. Gisteravond
zijn de rebellen vervolgens naar Bilbao op
gerukt Irun, aan de Fransche grens, is ech
ter nog in handen van de regeering.
Een ander groot leger uit Pamplona rukt,
onder leiding van generaal Mola, op naar
Madrid, dat uit het zuiden bedreigd wordt
door troepen van generaal Quiepo de Llano,
die uit Sevilla komen. De regeering heeft
troepen en gewapende burgers uit Madrid
naar de provincie gezonden, om de rebellen
te bestrijden. Bepaalde berichten wijzen er
nu op, dat het beslissende oogenblik in den
burgeroorlog binnen zeer korten tijd ver
wacht wordt, wanneer de strijd zal zijn aan
gebonden tusschen de regeeringsgetrouwe
troepen, die uit Madrid vertrokken zijn en
de troepen der opstandelingen, die op de
hoofdstad aanrukken. Een opstandig leger
korps bevindt zich reeds op een afstand van
60 K.M. van Madrid, te Segovia. De regee
ring meldt, dat er »eeds in de buurt van
Madrid gevochten is en dat de regeerings-
troepen daarbij overwinnaar zijn gebleven.
Het is niet mogelijk, na te gaan, hoe groot
de verliezen zijn, die sedert het uitbreken
van den opstand zijn geleden. Men raamt
1 aantal dooden echter op ruim 300, waarbij
de gevallenen van Madrid en Sevilla niet
zijn meegeteld.
De roode militie te Madrid staat onder
bevel van twee officieren, die de regeering
trouw zijn gebleven. 5000 gewapende boeren
en arbeiders trekken op naar Saragossa in
particuliere auto's en taxi's, die voor dit
doel gerequireerd zijn.
In het Zuiden heeft de regeering een
succes te boeken. Gisteravond werd nl. ge
meld, dat Sevilla zich heeft overgegeven
aan de regeeringstroepen.
San Sebastian in handen van de
opstandelingen.
Gistermorgen is op enkele kilometers af
stand van de grens een botsing ontstaan
tusschen een krachtige afdeeling opstande
lingen, die uit Pamplona kwamen en regee-
ringsgezinde troepen uit Irun en Fontara-
bie, welke tot taak uadden, de opstandelin-
lingen te verhinderen, naar San Sebastian
op te rukken. 24 leden der regeeringstroe
pen werden gedood. De autoriteiten hebben
daarop de brug van Andalasa, op 6 K.M.
van Irun, opgeblazen, zoodat de opstande
lingen niet in rechte lijn hun weg konden
vervolgen. Deze hebben vervolgens een
smokkelaarspad in de richting van San Se
bastian gekozen.
Op de vernieling van de brug van Anda
lasa, welke de grens tusschen de provincies
Navarra en Guipuzcoa vormt, hebben de re
bellen geantwoord met het in de lucht doen
vliegen van de spoorlijn IrunElixondon.
De burgemeester van Vera heeft zijn be
voegdheden overgedragen aan den comman
dant der troepen, die uit Pamplona zijn aan
gekomen. In geheel Navarra is de staat van
beleg afgekondigd. Gistermorgen zijn de
jonge mannen gemobiliseerd in de velden
rondom Vera, waarna zij naar San Sebas
tian werden gedirigeerd.
Later werd gemeld, dat de civiele gouver
neur van San Sebastian in den namiddag
het gezag overgedragen heeft aan den mili-
tairen gouverneur, die als fascistisch gezind
bekend staat. De aftredende gouverneur
zou naar Eibar vertrokken zijn. Om half ze
ven kwam de gouverneur van Navarro, Ma-
riano Menor, als politiek vluchtelmg op
Fransch gebied aan. Hij was vergezeld door
twee personen uit zijn omgeving.
Voorts wordt vernomen, dat opstandige
troepen uit Pamplona de bergen in bekken
in het gebied van Irun en deze plaats van
18.000 inwoners trachten te omsingelen,
inwoners der stad zijn aanhangers van het
volksfront. Om zeven uur is de leiderva
het volksfrond van Irun de Fransche grens
gepasseerd.
Te Madrid zelf is alles rustig.
De regeering heeft de winkeliers door
middel van de radio gelast hun
middellijk te openen en open te houden-
dien zij zich niet aan dit bevel houden ad
len zij zwaar worden gestraft. Alle
drid is rustig; de trams rijden gewoon. In de
straten patrouilleeren politie en roo
tie te voet en in auto's. Op de openbare
bouwen is de nationale vlag geheschen.
Er zijn, volgens een radio-bericht van
regeering, vijf sterke afdeelingen ge vorm
bestaande uit infanterie, Guardia de Asa o,
civiele garde, carabineros en roode militie.
Deze afdeelingen hebben opdracht de haar
den van den opstand aan te vallen en zul
len worden gezonden naar Toledo, Vallado-
lid, Saragossa en Burgos.
De regeering deelt verder mede, dat op de
Pardo manschappen van de genie roode
militie aanvielen. Deze slaagden er evenwel
in na een kort gevecht de opstandelingen
te verdrijven. Teneinde de opstandige troe
pen, die uit Segovia op Madrid aanrukken
tegen te houden, hebben de regeeringsstrijd-
krachten de brug Peguerinos tusschen Vil-
lalba en Torrelodos in de lucht doen vlie
gen. Voorts hebben afdeelingen volksmilitie
den noordelijken weg bezet van Madrid af
tot aan San Rafael op 60 k.m. van de hoofd
stad. Vooral hebben zij zich krachtig ver
schanst in den pas Leon. Alle auto's die
naar Madrid komen worden streng door
zocht.
Op grond van een gisteren door den pre
sident der republiek onderteekend decreet
heeft Lamoneda, de secretaris der socialis
tische partij, beslag gelegd op de lokalen
van het monarchistische dagblad A. B. C.
Volksmilitie bezette de lokalen en stelden
deze onder bewaking.
De telefonische verbinding tusschen de
hoofdstad en Barcelona is hersteld.
Regeeringstroepen, bijgestaan door volks
frontmilitie zijn gisteren Alcala de Henares
in de provincie Madrid binnengerukt en
hebben de rebellen aldaar, die zich in de
St. Mariakerk en in het raadhuis verschanst
hadden, verslagen.
Op de Spaansche vloot.
De regeering zegt geestdriftige betui
gingen van trouw te ontvangen van de be
manningen van de kruisers Libertad, Espa-
na en Jaime. De Jaime patrouilleert in de
Straat van Gibraltar en werkt mede aan de
onderdrukking van den opstand in Marok
ko. Het telegram der bemanning van dezen
kruiser luidt: „Wij hebben ernstigen tegen
stand van dienstdoende officieren onder
vonden en hen met geweld bedwongen. Een
kapitein en een luitenant ter zee werden
gedood, acht kwartiermeesters, een luite
nant ter zee, een luitenant ter zee tweede
klas, twee artilleriekwartiermeesters en
twee matrozen werden ernstig gewond".
De Jaime heeft verder geseind, dat het
schip op weg is naar Tanger.
Te Tanger liggen op het oogenblik 12
Spaansche oorlogsschepen in de haven te
wachten op orders van de regeering om
naar Algeciras te stoomen. De bemanning
staat voor het meerendeel onder commando
van communisten.
De Cortes nog niet bijeen.
Bij decreet van den minister-president is
de Cortes, die gisteren weer bijeen had
moeten komen, nog een 20 dagen op reces
gezonden. De Gaceta de Madrid publiceert
een decreet van den minister van marine,
waarin wordt medegedeeld, dat zoolang de
tegenwoordige toestand duurt, de generale
staf van het leger beperkt zal worden tot
de afdeeling voor operaties.
Bescherming van buitenlandsche
onderdanen.
De Britsche admiraliteit deelt mede, dat
de positie van de Britsche oorlogsschepen in
de Middellandsche Zee als volgt is: de Ke-
pel en de Witshed liggen te Vigo, de Sham
rock te Malaga en de Repulse te Alexan-
drië, waar het regiment Gordon-Hoogian-
ders aan boord wordt genomen, dat naar
Gibraltar zal worden overgebracht.
Voorts meldt Reuter uit Malta dat ie
kruisers Londen en Devonshire, van de
Middellandsche Zee-vloot, die daar giste
ren zouden aankomen, niet naar Gibraltar
zouden doorgaan. Dit in verband met den
toestand in Spanje. De torpedobootjager
Whitehall is naar Tanger vertrokken.
Voorts zijn instructies gegeven voor het
zenden van een oorlogsschip naar Barcelo
na en een naar Palma op Mallorca.
Een Fransche torpedoboot is van Casa-
blanca naar Tanger vertrokken, waar het
schip voorloopig zal blijven, teneinde bij
verdere ongeregeldheden in Spaansch Ma
rokko de Fransche onderdanen aldaar te
beschermen.
Het Italiaansche schip Silvia is te Tanger
aangekomen met de leden van de Italiaan
sche kolonie te Malaga aan boord.
Een zonderling bericht.
Naar de Parijsche „Le Journal" meldt,
zyn op Le Bourget twee Spaansche
vliegofficieren aangekomen. Beiden waren
in het bezit van diplomatieke passen en
hadden zich direct na aankomst naar de
Spaansche ambassade begeven. Het blad
zou vernomen hebben, dat de beide offi
cieren opdracht hebben, de hulp der Fran
sche regeering in te roepen voor het herstel
van de orde in Spaansch Marokko. De
waarheid van dit gerucht heeft het blad
echter niet kunnen controleeren.
Neutrale schepen moeten Ceuta
verlaten.
De havenkapitein te Tanger heeft een be
richt ontvangen van het hoofdkwartier der
opstandelingen te Ceuta, waarin de neutra
le schepen worden uitgenoodigd, de haven
te verlaten, daar de rebellen voornemens
zijn over te gaan tot een luchtbombardemt
van de regeeringsgetrouwe Spaansche oor
logsschepen, die, ten getale van ongeveer
10, waaronder de „Jaime Primero", te
Tanger voor anker liggen. Gebrek aan
brandstoffen verhindert deze oorlogssche
pen, Cadiz en Algeciras te gaan bombardee
ren.
Het consulaire corps in de internationale
zone is bijeengeroepen, teneinde den toe
stand onder de oogen te zien.
Personeel van ambassades ontvlucht
Spanje.
Het blad „Petit Gironda" publiceert het
volgende telegram uit Bayonne:
Drie reizigers, behoorende tot de ambas
sades resp. van Engeland, Frankrijk en
Nederland, hebben gistermiddag San
Sebastian verlaten. Zij slaagden erin de
Spaansche grens te passeeren, doch niet
dan nadat nabij Behodie jeugdige commu
nisten het vuur op hun hadden geopend.
De auto van twee secretarissen der Fran
sche ambassade, die het diplomatiek valies
meevoerden, droeg de sporen van kogels.
Koopmansbeurs wordt 48 uur ge
sloten.
Bij decreet is bepaald, dat de koopmans
beurs te Madrid voor den duur van 48 uur
gesloten moet worden, terwijl een mora
torium voor denzelfden tijd is afgekondigd.
Voorts is bepaald, dat de ambtenaren, die
aan den opstand deelnemen, ontslagen zul
len worden.
Ceuta vau zee uit gebombardeerd.
Vier schepen der, regeering hebben Ceuta
gebombardeerd. Er ontstond een waar ge
vecht tusschen de batterijen der stad en de
schepen. De laatsten moesten tenslotte te
rugtrekken Zij voeren de Britsche wate
ren binnen, doch een Britsche patrouille
vaartuig verzocht hun de territoriale wate
ren te verlaten.
Een officieel communiqué.
Om 1 uur hedennacht werd vanwege het
ministerie van binnenlandsche zaken de
volgende mededeeling gedaan: Gijon, Al-
meria en Alcala de Henares zijn definitief
op de opstandelingen heroverd. De rebellen
bezetten nog Saragossa, Valladolid en Se
villa. Officieele kringen verzekerden even
wel des avonds dat de opstandelingen te
Sevilla zich definitief hebben overgegeven.
Het blad „Olridad", het orgaan van de
extremistische fractie der socialistische par
tij, meldt, dat het opstandige garnizoen van
Granada zich aan de regeeringstroepen
heeft overgegeven en dat een eskader de
opstandelingen te La Coruna bombardeert,
die zich spoedig zullen moeten overgeven.
Saragossa met bombardementen
bedreigd.
Kapitein Sampil is te Madrid opgestegen,
teneinde de opstandige centra te Saragossa
te bombardeeren. Andere vliegtuigen zijn
van Madrid vertrokken om Alcazar te bom
bardeeren, alsmede Toledo, waar een com
pagnie cadetten aan het muiten is geslagen.
Uit Barcelona wordt gemeld, dat het ra
diostation aldaar om half tien aan den ge
neraal, die het bevel voert over de vijfde
brigade te Saragossa, de medeeling heeft
gericht, dat de stad gebombardeerd zal
worden, indien zij zich niet onmiddellijk aan
de autoriteiten overgeeft.
Meer dan 200 dooden te Malaga.
Volgens de Engelschen en Amerika
nen, die te Gibraltar aan boord van den
Britschen torpedojager „Shamrock" uit
Malaga zijn aangekomen, zouden in
laatstgenoemde stad meer dan 200 per
sonen gedood en verscheidene duizen
den gewond zijn. Het bloed vloeide in
stroomen door de straten, die bezaaid
lagen met lijken.
Talrijke terechtstellingen in Madrid.
Naar het agentschap Radi uit Madrid
meldt, zouden zich ongeveer 150.000
man regeeringsgezinde troepen, versterkt
met de socialistische- en communisti
sche jeugdbonden, vanuit Madrid naar
het noorden begeven. Zy worden door
vliegtuigen vergezeld. In een spoorweg
tunnel tusschen Madrid en Burgos
wacht een afdeeling rebellen om den
opmarsch der regeeringstroepen te ver
hinderen. Tevens meldt dit agentschap,
dat in Madrid talrijke opstandelingen
zouden zyn terechtgesteld, hetgeen on
der de bevolking diepen indruk heeft
gemaakt. Alle fascisten stierven met
den uitroep „leve Spanje"
Opstandelingen rukken van twee
kanten naar Madrid op.
Twee opstandige legermachten rukken
thans naar Madrid op, de een komende van
Pampeluna, de andere van Algeciras en
Cadiz. De opstandelingen schijnen in het
Noorden terrein te winnen, doch in het
Zuiden blijft de toestand onzeker.
Van de 45 provincies zouden niet minder
dan 10 min of minder in handen der opstan
delingen zijn, namelijk Valladolid, Sara
gossa, Navarre, Toledo, Huesco, Vittoria,
Burgos, Segovia, Cordova en Sevilla.
OPENBARE RECHTSZITTING IN
ADDIS ABEBA.
Clementie van generaal Graziani.
Graziani
Op het met duizenden inlanders bezette
marktplein vond de eerste openbare rechtszit
ting plaats van den Krijgsraad tegen 66 inlan
ders, die ondanks het verbod der Italiaansche
autoriteiten, nog in het bezit van wapenen
waren bevonden. Hoewel overtreders van dit
gebod met den dood gestraft kunnen worden,
wilde generaal Graziani, de onder-koning,
clement zijn, teneinde een bewijs te leveren
van de edelmoedigheid der Italiaansche regee
ring. Hij besloot derhalve de gevangenen in
vrijheid te stellen en ongestraft aan hun ge
zinnen terug te geven. De verzamelde inlan
ders juichten daarop den onder-koning toe. De
in vrijheid gestelde verdachten zwoeren daar
op nooit weer de wapenen tegen de Italianen
te zullen opnemen.
AANVAL OP ADDIS ABEBA.
Honderden dooden en gewonden.
Het Egyptische consulaat te Addis Abeba
heeft het ministerie van buitenlandsche za
ken meegedeeld, dat sterke ongeregelde
benden Abessynen de hoofdstad hebben
aangevallen. Er' heeft zich een hardnekki-
gen strijd ontsponnen, waarbij honderden
gedood of gewond zouden zijn.
Naar aanleiding van het bericht, volgens
hetwelk ras Kassa met een leger naar
Addis Abeba zou oprukken merkt men te
Londen op, dat de bekende ras Kassa op 't
oogenblik in Engeland vertoeft. In het be
richt wordt wellicht een zoon van den le
geraanvoerder bedoeld, maar hieromtrent
bestaat geen zekerheid.
Verder herinnert men er aan, dat het re
genseizoen in Abessir.ië in vollen gang is,
zoodat het niet waarschijnlijk is, dat groote
operaties zullen plaats hebben.
OOSTENRIJKSCHE NAZI'S UIT DE
PARTIJ GEROYEERD.
De „Prager Presse" verneemt uit Berlijn,
dat 300 Oostenrijksche nationaal-socialisten,
die indertijd uit Oostenrijk geëmigreerd wa
ren en lid van de N.S.D.A.P. te Praag gewor
den waren, thans geroyeerd zijn, omdat zij on
geoorloofde critiek oefenden op het accoord
met Oostenrijk
WONINGTOESTANDEN TE PRAAG.
Terwijl ongeveer zes jaar geleden drieka
merwoningen in de Tsjecho-Slowaaksche
hoofdstad sterk gevraagd waren, is daarin in
den laatsten tijd een groote verandering ge
komen. Waar er slechts weinig tweekamer
woningen te krijgen zijn, moet de bevolking,
die duurdere woningen niet kan betalen, nood
gedwongen haar intrek nemen in woningen van
één kamer. Het is reeds zoo ver gekomen, dat
87 procent van alle woningen éénkamerwonin
gen zijn, waarbij de huurders in de meeste ge
vallen nog over een keuken beschikken.
JOURNALIST VEROORDEELD TOT
LEVENSLANG.
De Berlijnsche Volksrechtbank heeft den
Duitschen journalist Walter Schwertfeger we
gens hoogverraad veroordeeld tot levenslange
gevangenisstraf en onthouding der burgerrech
ten. Hij was redacteur van de „Börsenzeitung"
en werd in Juli 1935 gearresteerd, omdat hij
aan buitenlandsche journalisten vertrouwelijke
daginstructies zou hebben verstrekt, welke
door het ministerie van Propaganda aan de
Duitsche pers waren doorgegeven.
Naar wy vernemen, is by Koninklijk
Besluit van 18 Juli een gewijzigde rege
ling van de spelling tot stand gekomen.
De minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen doet een toelichting ter
zake aan de Staten-Generaal toekomen.
DE ONREGELMATIGHEDEN TE
VLISSINGEN.
De heer W., administrateur van het
bureau voor sociale zaken en leider van
maatschappelijk hulpbetoon te Vlissin-
gen, is gisteravond gearresteerd. Hij zal
hedenmorgen voor de justitie te Mid
delburg worden voorgeleid.
STAKINGEN IN FRANKRIJK.
Staking in metaalindustrie
weer opnieuw op.
laait
De arbeiders der Peugeot-fabrieken te
Montbeliard (Fr.), te Terreblanche, Hari-
moncourt. Pont de Roide en Sochaux zijn
in staking gegaan.
Uit Belfort, wordt gemeld, dat aangezien
de besprekingen, die op de prefectuur van
Belfort zijn gevoerd, teneinde een collec
tief contract voor de arbeiders in de me
taalindustrie in de districten Belfort en
Montbeliard op te stellen, de arbeiders niet
hebben bevredigd, dezen de algemeene sta
king hebben afgekondigd. Het aantal sta
kers bedraagt ongeveer 25.000. De bespre
kingen tusschen de werkgevers en arbei
ders zullen dezen morgen opnieuw begin
nen.
„DANZIGER ECHO" VERBODEN.
De „Danziger Echo", het blad van de jood-
sche minderheid in Danzig is voor den tijd van
tien maanden verboden. Dit is de eerste maat
regel overeenkomstig de nieuwe maatregelen
van den Senaat, zoodat een beroep op den
rechter niet mogelijk is.
KASTEEL DOOR ONTPLOFFING
VERWOEST.
Vier ernstig gewonden.
Het kasteel Nitra in Slowakije is door een
ontploffing geheel verwoest. Vier personen
werden ernstig gekwetst De ontploffing ont
stond door een chemische substantie welke bij
schoonmaak-werkzaamheden gebruikt werd.
IERLAND NIET VERTEGENWOORDIGD
BIJ DE KRONING.
Naar de „Daily Herald" bericht, heeft
de Iersche minister-president de Valera
besloten, dat Ierland geen vertegen
woordiger zal zenden naar de kroning
van den koning het volgend jaar. De
uitnoodiging om een vertegenwoordiger
te zenden, is afgewezen.
Een dergelijk besluit is in de Britsche
geschiedenis ongekend.
DE „MOEDER VAN HET BOBBED
HAAR" OVERLEDEN.
Een pionierster van het „bobbed haar",
miss Amanda Ziegler, die 50 jaar geleden
reeds kortgeknipt haar droeg, is gestorven.
In de pers is veel aandacht aan haar besteed
als de „moeder van het bobbed haar" in
Amerika.
REORGANISATIE VAN DE KERK
IN ABESSINIE.
De paus heeft de zaak in onderzoek.
De paus heeft een uit kardinalen en pre
laten bestaande speciale commissie benoemd
om te onderzoeken op welke wyze de ker
kelijke hiërarchie en het missiewerk in
Abessinië zullen worden georganiseerd. De
commissie heeft reeds eenigen malen verga
derd en zal te zijner tyd den paus een plan
voorleggen.
Naar gemeld wordt, zullen 12 vicariaten
of apostolische prefecturen worden inge
steld. De uiteindelijke beslissing is echter by
den paus. Slechts Italiaansche geestelijken
en missionarissen zouden in Abessinië mo
gen werken. De congregatie voor de uitbrei
ding des geloofs heeft reeds eenige hoofden
van geestelijke orden uitgezonden om het
missiewerk ter plaatse te bestudeeren.
GRAAF DE LESSEPS GEDOOD.
Zijn grootvader bouwde het Suez-
kanaal.
Graaf Frangois de Lesseps, kleinzoon van
graaf Ferdinand de Lesseps, die het Suez-
kanaal bouwde, is te Sudbur (Ontario) aan
de gevolgen van een auto-ongeluk overle
den. De vader van Frangois de Lesseps, graaf
Jacques de Lesseps, was een beroemd vlie
ger, die tijdens carteeringswerk in oostelijk
Quebec in 1927 met zyn vliegtuig is veron
gelukt. De familie de Lesseps woont sinds
jaren in Canada.
