DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Minister Spaak over de buitenlandsche politiek. De strijd om Madrid zal de beslissing brengen. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No. 173 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 138e Jaargang „Men beeft bij de gedachte, dat de oorlog wordt aangewend om nog meer liefde voor den vrede te bewijzen." Do strijd tusschen Vlamingen en Walen. Nederlanders in Spanje. Toestand wordt iets duidelijker; de opstandelingen worden sterker geacht. Tegenstrijdige radio-berichten. Nieuwe gezant te Brussel. Mr. Patijn, oud-burgemeester van de Residentie en thans H. Ms. gezant te Rome. ALKMAARSCHE COURANT. Losse nummers 5 cents. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 24 Juli 1936 Van onzen Brusselschen correspondent. Brussel, 23 Juli 1936. De echo werd nog gehoord van de merkwaardige rede die werd gehouden door jhr. mr. A. L. Tjarda van Star- kenborgh Stachouwer, toen ook te Brus sel de huidige minister van buitenland sche zaken, mr. Spaak, een rede uit sprak voor den bond van buitenlandsche journalisten die een nieuwen klank heeft doen hooren, en die op buitenge wone wijze aansluit bij den algemeenep toon van de rede van den gewezen Ne- derlandschen gezant te Brussel, die hier de reputatie heeft nagelaten van een bekwaam diplomaat en een helderden- kenden geest. Minister Spaak is de jonge politieke man, die wij u reeds vroeger voorstelden als de spelbreker bij de socialisten. Hij was gerui- men tijd het „enfant terrible" van de socia- listische partij, die zelfs een bewogen en speciaal bijeen geroepen congres wijdde aan de vraag of Spaak, leider toen van de „Action Socialiste", met zijn aanhangers uit de partij moest worden gesloten of niet. Spaak is een fel redenaar. Hij was als ad- vocaAt, da verdediger van Dirosa, die te Brussel op prins Umberto schoot, zonder hem te treffen en dat was zijn eerste sen sationeel optreden. Hij heeft hem overigens meesterlijk verdedigd. Het socialistisch con gres, of liever degenen die het tegen Spaak gemunt hadden in de partij, konden hem niet meester en de uitsluiting kwam er niet. Wij hebben toen geschreven dat Spaak, van huis uit niet revolutionnair, zijn eigen be langen als politiek man behartigde zooals een verstandig advocaat een dossier, dat hem is toevertrouwd weet te pleiten, met alle manoeuvres die daaraan zijn verbonden en dat men bijgevolg zijn revolutionnairen geest niet te zeer au serieux moest nemen. Dit is spoedig waarheid gebleken en toen de devaluatie-regeering tot stand kwam werd een beroep gedaan op Spaak als mi nister van verkeerswezen. Hij had het hardst geschreeuwd en men kon hem het best doen xwijgen door hem verantwoordelijkheid op Ie leggen. Dat was ook de bedoeling van den heer Spaak geweest. Hij werd onmid dellijk uitgesloten uit de „Action Socialiste", welke beweging echter, zonder hem, met het minste gevaar oplevert voor de offi- cieele socialisten, die hiermee dus een groo- tere politieke veiligheid hebben verworven en een bekwaam minister die een groote waarde beteekent voor de partij. Slechts weinigen hebben het spoedig zoo ver ge bracht als minister Spaak, met dezelfde middelen. Als minister heeft de heer Spaak echter rijn gewoonten niet afgelegd van zich te doen spreken door wat hij zelf zeg a heeft hij nu andermaal bewezen, aan den vooravond zelf van de Fransch-Engelsch- Belgische besprekingen nopens het Locarno- verdrag. De verklaring die hij heeft afge legd is van de grootste beteekenis. Zy treedt buiten de gewone literatuur die men tegen woordig uit den mond van ministers van buitenlandsche zaken te hooren krygt en men mag als vaststaande te kennen geven dat op buitenlandsch gebied, zooals op bm nenlandsch gebied België een nieuwe zal inslaan, vroeg of laat. De e heeft, op het oogenblik zelf dat de kwestie wordt gesteld van de herziening van het Locarnoverdrag, dat de hoeksteen Belgisch internationaal statuut, samen het Volkenbondspact en met de müitaiwaf- spraak met Frankrijk, geheel dit statuut weer gesteld als een probleem, waaraan een andere oplossing moet worden geg tot dusver het geval is geweest. De heer Spaak heeft zin voor werkelyk heid. Hij blijkt ook een oog te hebben de ware belangen van zijn land, vereenigbaar zijn met de interna ïona lidariteit, die men in een regiem va )pri lectieven vrede onmisbaar moet a maar die werkelijk ver zoek is en v0®r^®J ke omstandigheid België een open oog moei hebben, om zijn internationale positie e palen, des te meer daar de internationale toestand economisch en politiek meer a ooit alle sentimentaliteit overbodig maa Het komt er op aan, voor een klein landa België buiten alle nieuwe conflicten te d y- vcn die aan den Europeeschen horizon zou den kunnen opdagen. Ongetwijfeld is da het standpunt dat door den minister van buitenlandsche zaken is ingenomen, bij het uitspreken van zijn rede. Afgezien van de groepen in het land, die door dik en dun francophiel zijn, is dat het standpunt het welk door de meerderheid van de bevol king als het goede wordt aanvaard. De minister heeft gezegd, dat de buiten landsche politiek van België realistisch zyn moet. Hij heeft verklaard zijn persoonlijke voorkeur voor elk politiek systeem te willen afleggen om zich alleen te bekommeren om de gemeenschap waartoe hij behoort Spre kende over den Volkenbond verklaarde hij, dat indien moet gekozen worden tusschen een stryd om de handhaving van het recht en de handhaving van den vrede, hij onmid dellijk voor het laatste zou kiezen, want, zoo voegde hy er by, het recht is een be weeglijk iets, is een opvatting van onzen geest, nooit absoluut. De oorlog integendeel is een feit. Het is een fout op een idee, dat beweeglijk is, de basis te vestigen van een politiek die het lot van een volk en van een beschaving in de weegschaal zou leggen. De minister had slechts woorden van lof voor degenen die getracht hebben te Geneve een hoogere orde tot stand te brei gen, maar hij bsloot dat de volkeren en de Staten dezelf den zijn gebleven. Er is overigens een hië rarchie in de internationale verplichtingen. Elk volk kan niet in elk conflict en welke de belangen ook zyn waarom het gaat, de zelfde krachtinspanning doen en er dezelf de opofferingen verzekeren. Particuliere be langen blyven bestaan. Ze loochenen is ze niet doen verdijnen. Men moet algemeene gedachten wantrouwen, zooals onverdeel- bare vrede, wederzij dsche hulp, collectieve veiligheid. De volkeren kunnen zich niet verder verplichten dan tot wat zy psycho logisch kunnen aanvaaiuen en geven. Een volk kan niet leven met 't gevoel dat trouw aan een groot beginsel tot gevolg kan heb ben, dat het in een avontuur zou worden gestort waarin het beginsel zou vergaan met al de andere beginselen d;e de basis zyn van onze beschaving. De mir.'ster zei te beven by de gedachte, dat de oorlog zou worden aangewend om nog meer zijn liefde voor den vrede te bewijzen. Een volk kan slechts tot oorlog overgaan als zijn levensbelangen op het spel staan: zijn onafhankelijkheid, de integriteit van zijn grondgebied, zijn vrij heden. Alle andere verplichtingen zullen niet worden nageleefd wanneer 't oogenblik om ze van theorie tot werkelijkheid te ma ken moest aanbreken. Slechts wat mogelijk is heet politiek. Ook in buitenlandsche zaken Een minister van buitenlandsche zaken, al dus de heer Spaak, mag niet vergeten welke de aardrijkskundige ligging is van zij 1 'and, de samenstelling van zijn bevolking uit V'a- mingen en Walen, de betrekkelijkheid van zijn macht. Op deze werkelijkheid moet wor den gebouwd. België is vredelievend. Zijn regeering eveneens. België wil handelen op een manier die voor niemand een aanlei ding zou kunnen zijn om er tegen in te gaan. Zijn buitenlandsche politiek moet deze zyn die volledig beantwoordt aan de ver zuchtingen van de bevolking, opdat, indien zooals in 1914, het land opnieuw de geva ren van oorlog moest kennen, opnieuw een volledige eendracht zou kunnen tot stand komen tusschen Walen en Vlamingen. Aldus de meening van den minister, die we hier nogmaals hebben willen samenvat ten. Wat moet men hieruit besluiten? Dat de heer Spaak van meening is, dat de hui dige internationale positie van België niet deze is welke beantwoordt aan zyn belan gen, dat in het verleden fouten zyn ge maakt, die moeten worden hersteld. Deze fouten zyn dat België te veel verplichtingen heeft aangegaan, dat het te ver gegaan is door zich by verdrag te verbinden eventueel de grenzen van andere landen te waarbor gen. Hier wordt ongetwijfeld het verdrag van Locarno bedoeld, in mindere mate het handvest van den Volkenbond. Men heeft den indruk dat de heer Spaak een overtuigd voorstander is van het stelsel van neutra liteit voor België, zooals tot in 1914 het ge val was, en dat na den oorlog als onwaar dig voor een land als België werd opgehe ven, in de roes van de overwinning. Bij de Vlamingen heeft het een goeden indruk ge maakt dat Spaak, de eerste maal wellicht, er is voor uit gekomen dat de Belgische duali teit van Vlamingen en Walen ten slotte ook een beslissend karakter heeft in geval van conflicten. Einde Juni werd op initiatief van den Vlaamschen Oud-strijdersbond aan den eersten minister nog een brief gestuurd, on derteekend door een groot aantal Vlaam- sche universitairen en intellectueelen, waar in werd opgekomen voor een politiek van zelfstandige en vrijwillige neutraliteit. Het standpunt van minister Spaak, hoe slecht het ook in Frankrijk begrijpelijkerwijze werd onthaald, beantwoordt aan een ge moedsgesteldheid bij het volk, heel zeker in Vlaanderen. Het is de vraag of het tot ver wezenlijkingen zal leiden. Daarover is voor- loopig niets te zeggen. Doch men zal ook in Nederland goed doen de rede van minister Spaak naast deze te plaatsen van den ge wezen Nederlandschen gezant te Brussel. Zij doen allebei belangrijke verwachtingen ont staan. HET „ZWARTE LEGIOEN". Tijdens het proces tegen het „Zwarte Legioen" heeft Daén te Debroit (Am.) ver klaard, dat, indien de politie het veld af zoekt, waar de nege; Voleman is gedood, zij daar nog 7 andere lijken zal vinden. Voorzorgsmaatregelen genomen. Met het oog op de afsluiting, waarin de Nederlandsche gezant en de ge zantschapssecretaris zich te San Se- bastiaan bevinden, is de behartiging der Nederlandsche belangen in Spanje tijdelijk opgedragen aan den vice- consul Schlosser te Madrid. Hiervan is aan de Spaansche regee ring mededeeling gedaan. Naar wij verder vernemen was het de bedoeling, dat de Nederlandsche deelnemers aan de Volksolympiade te Barcelona hedenochtend met het s.s. Tiberias naar Cette in Frankrijk zou den vertrekken en vandaar de reis per trein zouden voortzetten. Behalve de deelnemers aan de volksolympiade zouden ook eenige andere Nederlanders met dezelfde gelegenheid Barcelona verlaten. Nog steeds zijn de meeste Uferichten, die uit Spanje komen tegenstrijdig en geven geen duidelijk beeld van den toe stand. Ieder oogenblik echter verwacht men een belangrijke beslissing, wan neer de troepen uit Madrid ten Noor den van de hoofdstad met de rebellen zullen slaags raken. Dat generaal Mola, de aanvoerder der rebellen in Noord- Spanje, zou zijn gesneuveld wordt reeds weer tegengesproken, door leden uit de omgeving van den generaal. Ook hier uit blijkt de onzekerheid van de bericht geving. Ook is het niet bekend hoe de ontwikkeling in en om San Sebastian is geworden. Men hoort aan de Fransche grens uit die streek nog voortdurend schoten en gistermorgen heeft men twee regeeringsvliegtuigen waargenomen, die in die richting vlogen. In en om Madrid. De Amerikaansche ambassade te Madrid seint naar Washington, dat naar schatting de in de stad aanwezige levensmiddelen nog slechts voor twee dagen toereikend zullen zyn. Ook zouden de opstandelingen de be wakers van de waterreservoirs hebben ge dood; zoodat thans de watervoorziening be dreigd is. Het was gisteren overigens tamelijk rustig in de stad. De volksfrontorganisaties hebben het Paleis Liria, dat in het bezit is van den hertog van Alva en het paleis van den her tog van Medinaceli door roode militie bezet. De bezitters van radiotoestellen te Madrid zijn uitgenoodigd hun toestellen, wanneer officieele berichten worden uitgezonden, zoo luid mogelijk aan te zetten. Op weige ring kan onmiddellijk arrestatie volgen. De kunstenares Maria Caballo en haar zoon zijn doodgeschoten, toen zij weigerden op bevel van de militie van het balkon te gaan. Een vertegenwoordiger van de Intransi- geant is in 12 uur heen en weer naar Madrid gevlogen om foto's te maken van den toe stand. Hij deelde mede, dat by de Montana- kazerne 116 officieren en 200 jeugdige fas cisten met mitrailleurs zijn gedood en in een algemeen graf geworpen. De militaire vliegtuigen, die op het vliegveld te Madrid voor handen waren, zijn allen van verouderd type. De regeeringsvliegers gebruiken der halve voor het bombardeeren van hun te genstanders de veel snellere verkeersvlieg tuigen. Woensdag heeft de correspondent van Havas den geheelen dag rond getrokken in het gebied der Guardarrama ten noorden van Madrid. De opstandelingen zyn hier aangekomen en de gevechten zijn begon nen. Regeeringstroepen hebben de passen bezet. In den loop van den dag slaagden trouw gebleven spoorwegtroepen tezamen met roode militie erin den pas Navacerrade op de opstandelingen te veroveren. De rebel len trokken zich terug op La Granja. Gisterochtend nu vielen de regeeringsge- trouwen de opstandelingen aan, die zich hadden verschanst, bij het dorp Guadarrama en den pas Leon. De rebellen verdedigden zich met twee kanonnen, doch richtten wei nig schade aan. Het ministerie van oorlog deelde later mede, dat de strijdkrachten der regeering de opstandelingen in de Siërra Guadarrama op de vlucht hebben gedreven. Troepen onder bevel van kolonel Maucade rukken thans op naar Avila en dryven de rebellen voor zich uit. Zy hebben zich meester gemaakt van La Granja en rukken op naar Segovia. De rebellen, die zich ver schanst hadden te Port Lomossierra zijn 14 K.M. teruggetrokken. Zij hebben de tele graaf- en telefoonleidingen vernield. Largo Caballero Te Madrid worden troepen van eenige duizenden georganiseerd met artillerie, die ook naar dit gebied zullen vertrekken. De leider van de socialistische partij, Largo Ca ballero heeft een bezoek gebracht aan het gebied en moedigde de strijders aan; hij verzekerde hun dat gezorgd wordt voor de proviandeering. De correspondent van Havas zag verder, 'dat de brug van Peguerinos niet is ver nield, doch wel ondermijnd, zoodat men deze onmiddellijk op kan blazen. De brug wordt bewaakt door roode militie. Expedities van Barcelona uit naar Saragossa. Gisteren was het te Barcelona betrekke lijk kalm, op straat is het zeer druk. De autoriteiten organiseeren zoo spoedig moge lijk de verschillende diensten; de voedsel voorziening verloopt reeds weer normaal en op verscheidene plaatsen in de stad zijn gaarkeukens ingericht voor de voedselvoor ziening van de veiligheidsdiensten enz. Van de andere zijde komen echter ook berichten omtrent plunderingen. Nu een gedeelte van de regeeringstroepen zich naar Saragos sa heeft begeven zijn de politie en de civiele garde niet meer geheel tegen den toestand opgewassen. De carabineros hebben in het clubhuis van de watersportvereeniging in de haven een waar arsenaal van 1000 handgranaten en 150 bommen ontdekt. Het gebouw van de club werd door de menigte in brand gesto ken. Verder zijn huizen van opstandige of ficieren doorzocht. Hier zyn documenten met instructies voor den opstand gevonden, welke het zegel van den generalen staf droegen. Hierin wordt aangeraden in het ge heim te werken, teneinde geen wantrouwen op te wekken by hen, die niet met den op' stand sympathiseerden. Ook werd aangera den de soldaten aan den vooravond van den opstand cognac te schenken en op hun va derlandsliefde te werken; bovendien moes ten hun promotie en betrekkingen in de re> geeringsdepartementen worden beloofd voor het geval de opstand mocht slagen. Gisteravond laat is een afdeeling roo de militie van ongeveer 4000 man onder commando van commandant Perez Farras en een bekend syndicalist, Benaventura Durriti in auto's naar Saragossa vertrokken President Companys heeft door middel van de radio een toespraak gericht tot het Ca- talaansche volk met het verzoek de roode Naar wij vernemen, is binnenkort de benoeming te verwachten van M r. J. A. N. Patyn, H. Ms. gezant te Rome, oud-burgemeester van 's-Gravenhage tot H. Ms. gezant bij het Belgische hof. Mr. J. A. N. Patyn Zijn levensloop. Mr. J. A. N. Patyn, die Jhr. mr. Tjarda van Starkenborg Stachouwer als Neder- landsch gezant in Brussel opvolgt, is thans 63 jaar oud. Hy werd in Rotterdam geboren enont ving zijn gymnasiale opleiding in. 's-Gra venhage, waarna hij aan de Leidsche uni versiteit in de rechten ging studeeren. In 1897 promoveerde hij tot doctor in de rechtsgeleerdheid op een dissertatie „Zon dagwetgeving". Voorts studeerde de heer Patijn ook te Parijs aan de „Ecole Libre des Sciences Politiques". Na zijn promotie trad mr. Patijn in diplomatieken dienst en was eeni ge jaren gezantschapsattache in Siam. Hij deed groote reizen en bezocht o.m. Oost-Indië, Japan en Amerika. Toen hy in Nederland terugkeerde, verliet hy den di plomatieken dienst en werd benoemd tot chef der afdeeling gemeente-bedrijven van 's-Gravenhage. In 1911 volgde zijn benoeming tot burge meester van Leeuwarden en in 1918 werd hij aan het hoofd gesteld van de Residentie als opvolger van Jhr van Karnebeek. Tot 1930 was de heer Patyn burgemeester van Den Haag, toen hem op zijn verzoek, eervol ontslag als zoodanig werd verleend. Eenige maanden later benoemde H. M. de Koningin hem tot haar gezant in Rome. militie by te staan op den weg naar Sara gossa. Later werd gemeld, dat de expeditie, wel ke Woensdag is vertrokken, in een door de opstandelingen gelegde hindernis is geval len. Hierbij is de bekende syndicalist Ma- nuel Prieto, die in 1932 de werklieden van de miinen van Figols aanvoerde, gedood. In het Zuiden. Vluchtelingen, die te Gibraltar zijn aan gekomen, vertellen, dat men vreest, dat er een ernstige epidemie in La Linea dreigt. Duizenden aan hun lot overgelaten huisdie ren sterven in de nabijheid der stad. Tijdens gevechten in de streek van La Linea zijn ruim 100 personen gedood, terwijl talrijke andere gewond werden. Het gewone leven is volkomen ontwricht. Het schijnt, dat 10.000 inwoners uit Mala ga de heuvels zijn ingevlucht. Gistermiddag heeft generaal Franco een versterking, van 500 man van het vreemdelingenlegioen naar Algeciras gezonden. Deze manschappen zul len naar Malaga gaan om 20.000 roode mili ciens te bevechten. Generaal Franco en Tanger. Een speciale correspondent van het blad Vigie Marocaine heeft een interview gehad met generaal Franco, die daarby verklaarde, dat hij geenszins voornemens was compli caties uit te lokken door een opmarsch naar Tanger. Hy wenschte echter, dat het regee- ringseskader geen gebruik maakte van deze stad als operatiebasis. Franco legde er ver der den nadruk op, dat zyn beweging zich niet ten doel stelt Spanje de monarchie op te leggen, die het niet wil, noch een tyran- nieke dictatuur, die in stryd is met de wen- schen van het Spaansche volk. Wanneer de overwinning eenmaal behaald zal zyn, zal het leger op zijn plaats weten terug te kee- ren, aldus Franco.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1936 | | pagina 1