DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Minister Spaak over de buitenlandsche
politiek.
De strijd om Madrid zal de beslissing
brengen.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 173
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
138e Jaargang
„Men beeft bij de gedachte, dat de
oorlog wordt aangewend om nog
meer liefde voor den vrede te bewijzen."
Do strijd tusschen Vlamingen en
Walen.
Nederlanders in Spanje.
Toestand wordt iets duidelijker; de opstandelingen
worden sterker geacht.
Tegenstrijdige radio-berichten.
Nieuwe gezant te Brussel.
Mr. Patijn, oud-burgemeester van
de Residentie en thans H. Ms.
gezant te Rome.
ALKMAARSCHE COURANT.
Losse nummers 5 cents.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 24 Juli 1936
Van onzen Brusselschen correspondent.
Brussel, 23 Juli 1936.
De echo werd nog gehoord van de
merkwaardige rede die werd gehouden
door jhr. mr. A. L. Tjarda van Star-
kenborgh Stachouwer, toen ook te Brus
sel de huidige minister van buitenland
sche zaken, mr. Spaak, een rede uit
sprak voor den bond van buitenlandsche
journalisten die een nieuwen klank
heeft doen hooren, en die op buitenge
wone wijze aansluit bij den algemeenep
toon van de rede van den gewezen Ne-
derlandschen gezant te Brussel, die hier
de reputatie heeft nagelaten van een
bekwaam diplomaat en een helderden-
kenden geest.
Minister Spaak is de jonge politieke man,
die wij u reeds vroeger voorstelden als de
spelbreker bij de socialisten. Hij was gerui-
men tijd het „enfant terrible" van de socia-
listische partij, die zelfs een bewogen en
speciaal bijeen geroepen congres wijdde
aan de vraag of Spaak, leider toen van de
„Action Socialiste", met zijn aanhangers uit
de partij moest worden gesloten of niet.
Spaak is een fel redenaar. Hij was als ad-
vocaAt, da verdediger van Dirosa, die te
Brussel op prins Umberto schoot, zonder
hem te treffen en dat was zijn eerste sen
sationeel optreden. Hij heeft hem overigens
meesterlijk verdedigd. Het socialistisch con
gres, of liever degenen die het tegen Spaak
gemunt hadden in de partij, konden hem
niet meester en de uitsluiting kwam er niet.
Wij hebben toen geschreven dat Spaak, van
huis uit niet revolutionnair, zijn eigen be
langen als politiek man behartigde zooals
een verstandig advocaat een dossier, dat
hem is toevertrouwd weet te pleiten, met
alle manoeuvres die daaraan zijn verbonden
en dat men bijgevolg zijn revolutionnairen
geest niet te zeer au serieux moest nemen.
Dit is spoedig waarheid gebleken en toen
de devaluatie-regeering tot stand kwam
werd een beroep gedaan op Spaak als mi
nister van verkeerswezen. Hij had het hardst
geschreeuwd en men kon hem het best doen
xwijgen door hem verantwoordelijkheid op
Ie leggen. Dat was ook de bedoeling van
den heer Spaak geweest. Hij werd onmid
dellijk uitgesloten uit de „Action Socialiste",
welke beweging echter, zonder hem, met
het minste gevaar oplevert voor de offi-
cieele socialisten, die hiermee dus een groo-
tere politieke veiligheid hebben verworven
en een bekwaam minister die een groote
waarde beteekent voor de partij. Slechts
weinigen hebben het spoedig zoo ver ge
bracht als minister Spaak, met dezelfde
middelen.
Als minister heeft de heer Spaak echter
rijn gewoonten niet afgelegd van zich te
doen spreken door wat hij zelf zeg a
heeft hij nu andermaal bewezen, aan den
vooravond zelf van de Fransch-Engelsch-
Belgische besprekingen nopens het Locarno-
verdrag. De verklaring die hij heeft afge
legd is van de grootste beteekenis. Zy treedt
buiten de gewone literatuur die men tegen
woordig uit den mond van ministers van
buitenlandsche zaken te hooren krygt en
men mag als vaststaande te kennen geven
dat op buitenlandsch gebied, zooals op bm
nenlandsch gebied België een nieuwe
zal inslaan, vroeg of laat. De e
heeft, op het oogenblik zelf dat de kwestie
wordt gesteld van de herziening van het
Locarnoverdrag, dat de hoeksteen
Belgisch internationaal statuut, samen
het Volkenbondspact en met de müitaiwaf-
spraak met Frankrijk, geheel dit statuut
weer gesteld als een probleem, waaraan een
andere oplossing moet worden geg
tot dusver het geval is geweest.
De heer Spaak heeft zin voor werkelyk
heid. Hij blijkt ook een oog te hebben
de ware belangen van zijn land,
vereenigbaar zijn met de interna ïona
lidariteit, die men in een regiem va )pri
lectieven vrede onmisbaar moet a
maar die werkelijk ver zoek is en v0®r^®J
ke omstandigheid België een open oog moei
hebben, om zijn internationale positie e
palen, des te meer daar de internationale
toestand economisch en politiek meer a
ooit alle sentimentaliteit overbodig maa
Het komt er op aan, voor een klein landa
België buiten alle nieuwe conflicten te d y-
vcn die aan den Europeeschen horizon zou
den kunnen opdagen. Ongetwijfeld is da
het standpunt dat door den minister van
buitenlandsche zaken is ingenomen, bij het
uitspreken van zijn rede. Afgezien van de
groepen in het land, die door dik en dun
francophiel zijn, is dat het standpunt het
welk door de meerderheid van de bevol
king als het goede wordt aanvaard.
De minister heeft gezegd, dat de buiten
landsche politiek van België realistisch zyn
moet. Hij heeft verklaard zijn persoonlijke
voorkeur voor elk politiek systeem te willen
afleggen om zich alleen te bekommeren om
de gemeenschap waartoe hij behoort Spre
kende over den Volkenbond verklaarde hij,
dat indien moet gekozen worden tusschen
een stryd om de handhaving van het recht
en de handhaving van den vrede, hij onmid
dellijk voor het laatste zou kiezen, want,
zoo voegde hy er by, het recht is een be
weeglijk iets, is een opvatting van onzen
geest, nooit absoluut. De oorlog integendeel
is een feit. Het is een fout op een idee, dat
beweeglijk is, de basis te vestigen van een
politiek die het lot van een volk en van een
beschaving in de weegschaal zou leggen. De
minister had slechts woorden van lof voor
degenen die getracht hebben te Geneve een
hoogere orde tot stand te brei gen, maar hij
bsloot dat de volkeren en de Staten dezelf
den zijn gebleven. Er is overigens een hië
rarchie in de internationale verplichtingen.
Elk volk kan niet in elk conflict en welke
de belangen ook zyn waarom het gaat, de
zelfde krachtinspanning doen en er dezelf
de opofferingen verzekeren. Particuliere be
langen blyven bestaan. Ze loochenen is ze
niet doen verdijnen. Men moet algemeene
gedachten wantrouwen, zooals onverdeel-
bare vrede, wederzij dsche hulp, collectieve
veiligheid. De volkeren kunnen zich niet
verder verplichten dan tot wat zy psycho
logisch kunnen aanvaaiuen en geven. Een
volk kan niet leven met 't gevoel dat trouw
aan een groot beginsel tot gevolg kan heb
ben, dat het in een avontuur zou worden
gestort waarin het beginsel zou vergaan met
al de andere beginselen d;e de basis zyn van
onze beschaving. De mir.'ster zei te beven
by de gedachte, dat de oorlog zou worden
aangewend om nog meer zijn liefde voor
den vrede te bewijzen. Een volk kan slechts
tot oorlog overgaan als zijn levensbelangen
op het spel staan: zijn onafhankelijkheid, de
integriteit van zijn grondgebied, zijn vrij
heden. Alle andere verplichtingen zullen
niet worden nageleefd wanneer 't oogenblik
om ze van theorie tot werkelijkheid te ma
ken moest aanbreken. Slechts wat mogelijk
is heet politiek. Ook in buitenlandsche zaken
Een minister van buitenlandsche zaken, al
dus de heer Spaak, mag niet vergeten welke
de aardrijkskundige ligging is van zij 1 'and,
de samenstelling van zijn bevolking uit V'a-
mingen en Walen, de betrekkelijkheid van
zijn macht. Op deze werkelijkheid moet wor
den gebouwd. België is vredelievend. Zijn
regeering eveneens. België wil handelen op
een manier die voor niemand een aanlei
ding zou kunnen zijn om er tegen in te
gaan. Zijn buitenlandsche politiek moet deze
zyn die volledig beantwoordt aan de ver
zuchtingen van de bevolking, opdat, indien
zooals in 1914, het land opnieuw de geva
ren van oorlog moest kennen, opnieuw een
volledige eendracht zou kunnen tot stand
komen tusschen Walen en Vlamingen.
Aldus de meening van den minister, die
we hier nogmaals hebben willen samenvat
ten. Wat moet men hieruit besluiten? Dat
de heer Spaak van meening is, dat de hui
dige internationale positie van België niet
deze is welke beantwoordt aan zyn belan
gen, dat in het verleden fouten zyn ge
maakt, die moeten worden hersteld. Deze
fouten zyn dat België te veel verplichtingen
heeft aangegaan, dat het te ver gegaan is
door zich by verdrag te verbinden eventueel
de grenzen van andere landen te waarbor
gen. Hier wordt ongetwijfeld het verdrag
van Locarno bedoeld, in mindere mate het
handvest van den Volkenbond. Men heeft
den indruk dat de heer Spaak een overtuigd
voorstander is van het stelsel van neutra
liteit voor België, zooals tot in 1914 het ge
val was, en dat na den oorlog als onwaar
dig voor een land als België werd opgehe
ven, in de roes van de overwinning. Bij de
Vlamingen heeft het een goeden indruk ge
maakt dat Spaak, de eerste maal wellicht, er
is voor uit gekomen dat de Belgische duali
teit van Vlamingen en Walen ten slotte ook
een beslissend karakter heeft in geval van
conflicten. Einde Juni werd op initiatief van
den Vlaamschen Oud-strijdersbond aan den
eersten minister nog een brief gestuurd, on
derteekend door een groot aantal Vlaam-
sche universitairen en intellectueelen, waar
in werd opgekomen voor een politiek van
zelfstandige en vrijwillige neutraliteit. Het
standpunt van minister Spaak, hoe slecht
het ook in Frankrijk begrijpelijkerwijze
werd onthaald, beantwoordt aan een ge
moedsgesteldheid bij het volk, heel zeker in
Vlaanderen. Het is de vraag of het tot ver
wezenlijkingen zal leiden. Daarover is voor-
loopig niets te zeggen. Doch men zal ook in
Nederland goed doen de rede van minister
Spaak naast deze te plaatsen van den ge
wezen Nederlandschen gezant te Brussel. Zij
doen allebei belangrijke verwachtingen ont
staan.
HET „ZWARTE LEGIOEN".
Tijdens het proces tegen het „Zwarte
Legioen" heeft Daén te Debroit (Am.) ver
klaard, dat, indien de politie het veld af
zoekt, waar de nege; Voleman is gedood, zij
daar nog 7 andere lijken zal vinden.
Voorzorgsmaatregelen genomen.
Met het oog op de afsluiting, waarin
de Nederlandsche gezant en de ge
zantschapssecretaris zich te San Se-
bastiaan bevinden, is de behartiging
der Nederlandsche belangen in Spanje
tijdelijk opgedragen aan den vice-
consul Schlosser te Madrid.
Hiervan is aan de Spaansche regee
ring mededeeling gedaan.
Naar wij verder vernemen was het
de bedoeling, dat de Nederlandsche
deelnemers aan de Volksolympiade te
Barcelona hedenochtend met het s.s.
Tiberias naar Cette in Frankrijk zou
den vertrekken en vandaar de reis
per trein zouden voortzetten.
Behalve de deelnemers aan de
volksolympiade zouden ook eenige
andere Nederlanders met dezelfde
gelegenheid Barcelona verlaten.
Nog steeds zijn de meeste Uferichten,
die uit Spanje komen tegenstrijdig en
geven geen duidelijk beeld van den toe
stand. Ieder oogenblik echter verwacht
men een belangrijke beslissing, wan
neer de troepen uit Madrid ten Noor
den van de hoofdstad met de rebellen
zullen slaags raken. Dat generaal Mola,
de aanvoerder der rebellen in Noord-
Spanje, zou zijn gesneuveld wordt reeds
weer tegengesproken, door leden uit de
omgeving van den generaal. Ook hier
uit blijkt de onzekerheid van de bericht
geving. Ook is het niet bekend hoe de
ontwikkeling in en om San Sebastian
is geworden. Men hoort aan de Fransche
grens uit die streek nog voortdurend
schoten en gistermorgen heeft men twee
regeeringsvliegtuigen waargenomen,
die in die richting vlogen.
In en om Madrid.
De Amerikaansche ambassade te Madrid
seint naar Washington, dat naar schatting
de in de stad aanwezige levensmiddelen nog
slechts voor twee dagen toereikend zullen
zyn. Ook zouden de opstandelingen de be
wakers van de waterreservoirs hebben ge
dood; zoodat thans de watervoorziening be
dreigd is.
Het was gisteren overigens tamelijk rustig
in de stad. De volksfrontorganisaties hebben
het Paleis Liria, dat in het bezit is van den
hertog van Alva en het paleis van den her
tog van Medinaceli door roode militie bezet.
De bezitters van radiotoestellen te Madrid
zijn uitgenoodigd hun toestellen, wanneer
officieele berichten worden uitgezonden,
zoo luid mogelijk aan te zetten. Op weige
ring kan onmiddellijk arrestatie volgen. De
kunstenares Maria Caballo en haar zoon
zijn doodgeschoten, toen zij weigerden op
bevel van de militie van het balkon te gaan.
Een vertegenwoordiger van de Intransi-
geant is in 12 uur heen en weer naar Madrid
gevlogen om foto's te maken van den toe
stand. Hij deelde mede, dat by de Montana-
kazerne 116 officieren en 200 jeugdige fas
cisten met mitrailleurs zijn gedood en in
een algemeen graf geworpen. De militaire
vliegtuigen, die op het vliegveld te Madrid
voor handen waren, zijn allen van verouderd
type. De regeeringsvliegers gebruiken der
halve voor het bombardeeren van hun te
genstanders de veel snellere verkeersvlieg
tuigen.
Woensdag heeft de correspondent van
Havas den geheelen dag rond getrokken in
het gebied der Guardarrama ten noorden
van Madrid. De opstandelingen zyn hier
aangekomen en de gevechten zijn begon
nen. Regeeringstroepen hebben de passen
bezet. In den loop van den dag slaagden
trouw gebleven spoorwegtroepen tezamen
met roode militie erin den pas Navacerrade
op de opstandelingen te veroveren. De rebel
len trokken zich terug op La Granja.
Gisterochtend nu vielen de regeeringsge-
trouwen de opstandelingen aan, die zich
hadden verschanst, bij het dorp Guadarrama
en den pas Leon. De rebellen verdedigden
zich met twee kanonnen, doch richtten wei
nig schade aan. Het ministerie van oorlog
deelde later mede, dat de strijdkrachten der
regeering de opstandelingen in de Siërra
Guadarrama op de vlucht hebben gedreven.
Troepen onder bevel van kolonel Maucade
rukken thans op naar Avila en dryven de
rebellen voor zich uit. Zy hebben zich
meester gemaakt van La Granja en rukken
op naar Segovia. De rebellen, die zich ver
schanst hadden te Port Lomossierra zijn 14
K.M. teruggetrokken. Zij hebben de tele
graaf- en telefoonleidingen vernield.
Largo Caballero
Te Madrid worden troepen van eenige
duizenden georganiseerd met artillerie, die
ook naar dit gebied zullen vertrekken. De
leider van de socialistische partij, Largo Ca
ballero heeft een bezoek gebracht aan het
gebied en moedigde de strijders aan; hij
verzekerde hun dat gezorgd wordt voor de
proviandeering.
De correspondent van Havas zag verder,
'dat de brug van Peguerinos niet is ver
nield, doch wel ondermijnd, zoodat men
deze onmiddellijk op kan blazen. De brug
wordt bewaakt door roode militie.
Expedities van Barcelona uit naar
Saragossa.
Gisteren was het te Barcelona betrekke
lijk kalm, op straat is het zeer druk. De
autoriteiten organiseeren zoo spoedig moge
lijk de verschillende diensten; de voedsel
voorziening verloopt reeds weer normaal en
op verscheidene plaatsen in de stad zijn
gaarkeukens ingericht voor de voedselvoor
ziening van de veiligheidsdiensten enz. Van
de andere zijde komen echter ook berichten
omtrent plunderingen. Nu een gedeelte
van de regeeringstroepen zich naar Saragos
sa heeft begeven zijn de politie en de civiele
garde niet meer geheel tegen den toestand
opgewassen.
De carabineros hebben in het clubhuis
van de watersportvereeniging in de haven
een waar arsenaal van 1000 handgranaten
en 150 bommen ontdekt. Het gebouw van de
club werd door de menigte in brand gesto
ken. Verder zijn huizen van opstandige of
ficieren doorzocht. Hier zyn documenten
met instructies voor den opstand gevonden,
welke het zegel van den generalen staf
droegen. Hierin wordt aangeraden in het ge
heim te werken, teneinde geen wantrouwen
op te wekken by hen, die niet met den op'
stand sympathiseerden. Ook werd aangera
den de soldaten aan den vooravond van den
opstand cognac te schenken en op hun va
derlandsliefde te werken; bovendien moes
ten hun promotie en betrekkingen in de re>
geeringsdepartementen worden beloofd voor
het geval de opstand mocht slagen.
Gisteravond laat is een afdeeling roo
de militie van ongeveer 4000 man onder
commando van commandant Perez Farras
en een bekend syndicalist, Benaventura
Durriti in auto's naar Saragossa vertrokken
President Companys heeft door middel van
de radio een toespraak gericht tot het Ca-
talaansche volk met het verzoek de roode
Naar wij vernemen, is binnenkort de
benoeming te verwachten van M r. J.
A. N. Patyn, H. Ms. gezant te Rome,
oud-burgemeester van 's-Gravenhage
tot H. Ms. gezant bij het Belgische hof.
Mr. J. A. N. Patyn
Zijn levensloop.
Mr. J. A. N. Patyn, die Jhr. mr. Tjarda
van Starkenborg Stachouwer als Neder-
landsch gezant in Brussel opvolgt, is thans
63 jaar oud.
Hy werd in Rotterdam geboren enont
ving zijn gymnasiale opleiding in. 's-Gra
venhage, waarna hij aan de Leidsche uni
versiteit in de rechten ging studeeren.
In 1897 promoveerde hij tot doctor in de
rechtsgeleerdheid op een dissertatie „Zon
dagwetgeving".
Voorts studeerde de heer Patijn ook te
Parijs aan de „Ecole Libre des Sciences
Politiques". Na zijn promotie trad mr.
Patijn in diplomatieken dienst en was eeni
ge jaren gezantschapsattache in Siam.
Hij deed groote reizen en bezocht o.m.
Oost-Indië, Japan en Amerika. Toen hy in
Nederland terugkeerde, verliet hy den di
plomatieken dienst en werd benoemd tot
chef der afdeeling gemeente-bedrijven van
's-Gravenhage.
In 1911 volgde zijn benoeming tot burge
meester van Leeuwarden en in 1918 werd hij
aan het hoofd gesteld van de Residentie als
opvolger van Jhr van Karnebeek.
Tot 1930 was de heer Patyn burgemeester
van Den Haag, toen hem op zijn verzoek,
eervol ontslag als zoodanig werd verleend.
Eenige maanden later benoemde H. M. de
Koningin hem tot haar gezant in Rome.
militie by te staan op den weg naar Sara
gossa.
Later werd gemeld, dat de expeditie, wel
ke Woensdag is vertrokken, in een door de
opstandelingen gelegde hindernis is geval
len. Hierbij is de bekende syndicalist Ma-
nuel Prieto, die in 1932 de werklieden van
de miinen van Figols aanvoerde, gedood.
In het Zuiden.
Vluchtelingen, die te Gibraltar zijn aan
gekomen, vertellen, dat men vreest, dat er
een ernstige epidemie in La Linea dreigt.
Duizenden aan hun lot overgelaten huisdie
ren sterven in de nabijheid der stad. Tijdens
gevechten in de streek van La Linea zijn
ruim 100 personen gedood, terwijl talrijke
andere gewond werden. Het gewone leven
is volkomen ontwricht.
Het schijnt, dat 10.000 inwoners uit Mala
ga de heuvels zijn ingevlucht. Gistermiddag
heeft generaal Franco een versterking, van
500 man van het vreemdelingenlegioen naar
Algeciras gezonden. Deze manschappen zul
len naar Malaga gaan om 20.000 roode mili
ciens te bevechten.
Generaal Franco en Tanger.
Een speciale correspondent van het blad
Vigie Marocaine heeft een interview gehad
met generaal Franco, die daarby verklaarde,
dat hij geenszins voornemens was compli
caties uit te lokken door een opmarsch naar
Tanger. Hy wenschte echter, dat het regee-
ringseskader geen gebruik maakte van deze
stad als operatiebasis. Franco legde er ver
der den nadruk op, dat zyn beweging zich
niet ten doel stelt Spanje de monarchie op
te leggen, die het niet wil, noch een tyran-
nieke dictatuur, die in stryd is met de wen-
schen van het Spaansche volk. Wanneer de
overwinning eenmaal behaald zal zyn, zal
het leger op zijn plaats weten terug te kee-
ren, aldus Franco.