DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Regeeringstroepen weteri de opstandelingen
een voorloopig „halt" toe te roepen.
He. 175
Maandag 27 Juli 1936
138e Jaargang
De Spaansche woelingen
Ondanks kleine overwinningen van de rebellen
toch gematigd optimisme bij hun leiders.
Roof en moord een de orde
ven den dag.
De houding van ex-koning
Alfonso.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
tlt
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTÏEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Al wordt op vele plaatsen in Spanje
gevochten, het zwaartepunt van den
strjjd bevindt zich echter nog uit den
aard der zaak nabij Madrid. Men heeft
reeds kunnen lezen, dat zich vier ko-
lonnes der opstandelingen op weg be
vinden naar de hoofdstad: uit Salaman-
ca, uit Vallalolid, uit Burgos en uit
Albacete. De berichten, gelijk zij in den
loop van gisteravond binnenkwamen,
zijn voornamelijk afkomstig uit het
kamp der rebellen en moeten dus een
eenzijdig beeld geven. De zender te
Sevilla die den strijd tegen de regee
ring in den aether voert, meldt dat de
afdeeling uit Salamanca de hoogten
van Leon (ten noordwesten van *%-
drid) heeft bezet en de republikeinen
daar verdreven. Thans tracht zij zich
met de andere oprukkende afdeelingen
te vereenigen. De troepen uit Burgos
hebben volgens dezelfde bron Segovia
bezet en de vierde afdeeling onder be-
veT van Primo de Rivera moet ook be
langrijk voortgang hebben gemaakt. Zij
heeft de verbinding tusschen Madrid
en Valencia verbroken.
Tot zoover de berichten van de zijde der
rebellen. Inmiddels meldt de minister van
binnenlandsche zaken, dat Albacete der
regeering in handen is gevallen. Dit moet
den druk, uitgeoefend door de vier opruk
kende legers, aanzienlijk hebben verlicht,
want Albacete, gelegen ruim 200 kilometer
ten zuidoosten van Madrid, wordt be
schouwd als de sleutel tot de havens in de
provincie Valencia, die de hoofdstad van
levensmiddelen moeten voorzien. Omtrent
de voorraden, die nog aanwezig zijn moet
men te rade gaan bij de rapporten, die
de Amerikaansche zaakgelastigde daarom
trent geregeld aan het departement van
staat te Washington doet toekomen.
Huil heeft weer een telefoongesprek ge
voerd met de legatie, die hem meldde, dat
men nog over een rantsoen van ongeveer
twee weken beschikte voor de in het ge
zantschap ondergebrachte Amerikaansche
onderdanen. Het is echter niet meer moge
lijk dezen weg te krijgen, wegens de ge
vechten, die thans in den geheelen omtrek
worden geleverd.
Ondanks de groote spanning, vertoont
de stad uiterlijk een rustig beeld.
Men ziet haast geen auto's meer vol
zwaargewapende miliciens en ook de be
waking der openbare gebouwen is vermin
derd. De weinige miliciens, die nog zijn
gebleven de meesten zijn nu tegen da
rebellen opgerukt verzorgen de voedsel
voorziening en de noodziekenhuizen.
Later wist een milicien uit Guadarrama
nog te melden, dat regeeringsvliegtuigen
de pas in de Siërra de Guadarrama, waar
over de weg van de hoofdstad naar San
Sebastiaan voert, en waar de opstandelingen
mitrailleurs en ander geschut opgesteld
hadden, gebombardeerd hadden.
Een tamelijke kalme dag in het
Noorden.
Een tweede belangrijk centrum van den
strijd bevindt zich nog steeds in het Noor
den en ook van daar geven de berichten
geen duidelijk beeld. De meeste ee{>
men komen uit het Fransche p aa sj
die ter plaatse ge-
de Bidassoa.
daye nabij de grens
vormd wordt door de rivier
VUima WUiUt UUUl WW -wvexFö
Van Hendaye uit kan men duidelyk groo
troepen gewapende lieden op de
aan de overzijde zien. De Franse e
le garde is versterkt en waakt ervoor aar
geen schending van de grens p aa
De Fransche dorpen in de buurt zitten
propvol met gevluchte Spanjaar e
Hendaye uit kon men gisteren o
groote Fransche vlag zien waaien, ne
een blijk ervan, hoe ieder onc*er
standigheden van het oogenblik er
is, bescherming te zoeken, die zijn na
liteit uit de Noordelijke provinciën opm
ken en dat daar gisteren tamelijk r e
is geweest en er geen vermei
ge ontwikkeling in de situatie is fie
Nu zoovele buitenlanders uit San
tiaan aan boord van.verschillen e s
konden vluchten, kan men zich oo
is
om
berichten een beeld vormen van hoe het
daar is toegegaan.
Zoo had een groep jeugdige fascisten, ge
kleed in uniformen van de civiele garde
door deze vermomming de waakzaamheid
van de wacht van het volksfront en van de
gendarmen weten te verschalken en zich
met machinegeweren weten te installeeren
op het terras van het Casino te San Se
bastiaan. De regeeringstroepen beantwoor
den weldra het vuur en na een gevecht
van een uur heschen de fascisten de witte
vlag en deelden mede, dat zij zich overga
ven. Toen de regeeringstroepen echter op
rukten, knetterden de machinegeweren op
nieuw en moesten de belegeraars zich te
rugtrekken. Bij den tweeden aanval heschen
de rebellen opnieuw de witte vlag, maar
ditmaal was het verloop van den strijd in
hun nadeel. Nadat het Casino was ingeno
men, vond men den commandant der fas
cisten, Moles, gewond in een kelder van het
gebouw. Men sleepte hem door de straten
der stad, ontnam hem zijn tressen en eere-
teekenen en fusileerde hem.
Bombardement van Ceuta.
Schepen, waarvan de bemanning op de
hand der regeering is, hebben gisteren te
Marokkaansche kustplaats Ceuta bescho
ten. Er waren 6 duikbooten bij, die uit Ma
laga waren gekomen en ook de Jaime I, die
na een tijdlang zich in handen der rebellen
te hebben bevonden, nu dus weer aan de
zijde der regeering strijdt. De kustbattery-
en van Ceuta beantwoordden het vuur en
hebben o.m. de Jaime ernstig beschadigd.
Toen het weer voor de Punt van Europa
verscheen kon men duidelijk de sporen van
het geschut der opstandelingen zien. Wat
de uitwerking op Ceuta zelf is geweest, is
nog niet bekend.
Voldoende levensmiddelen in
Barcelona.
Barcelona bood Zaterdag en Zondag een
kalmen aanblik; het verkeer van de auto
bussen en den ondergrondschen spoorweg is
hersteld, alleen de trams rijden nog niet,
daar de rails nog niet zijn hersteld. De
banken zijn gisterochtend weer geopend,
doch men kon alleen geld krijgen voor het
uitbetalen van werkvolk. De religieusen
zijn uit de inrichtingen voor liefdadigheid
verwijderd en vervangen door leeken. Het
telefoonverkeer, dat geheel was gestremd
door de beschieting van de centrale, is in
zooverre hersteld, dat nog slechts 200 van
van de 16000 aangeslotenen geen gebruik
van hun toestel kunnen moken. Companys
heeft op het vliegveld zijn voldoening uit
gesproken over het heldhaftig gedrag van
de vliegers van de regeeringstroepen.
De anarchistische arbeidsunie heeft aan
de overige arbeiderspartijen een program
ma voorgelegd, dat o.a. een werkweek van
36 uur omvat met een loonsverhooging van
tien procent voor de loonen beneden 500
peseta per maand, en verlaging van de hu
ren met 25 pet.; verder zuivering van het
leger en behoud van de roode militie en 't
terechtstaan voor een krijgsraad van de lei
ders der revolutie.
Het gemeentelijk bureau voor de statis
tiek deelt mede, dat zich in de pakhuizen
voldoende levensmiddelen voor een perio
de van verscheidene weken bevinden. Te
vens wordt erop gewezen, dat o.a. de land
bouwers rondom Barcelona sinds Vrijdag
weer geregeld de markthallen van voorra
den voorzien.
De correspondent van de Intransigeant
te Port Vendres aan de Spaansche grens,
heeft gesproken met eenigen van de negen
tig uitgeweken Nederlanders aan boord van
het Nederlandsche stoomschip Tiberius,
dat uit Barcelona kwam. Er waren tal van
vrouwen en kinderen bij, ook een pas ge
boren kind. Zy en eenigen van de officie
ren vertelden: Wij waren twee dagen te
Barcelona en het geratel van de machine
geweren was niet van de lucht. Vrijdagoch
tend om zes uur zijn wü in 't geheim ver
trokken. Het schip kon maar de helft van
de bagage der Nederlandsche kolonie te
Barcelona meenemen.
Er waren veertig athleten bij, die aan de
sportspelen hadden willen deelnemen. De
meeste andere passagiers zijn industrieelen,
die hun fabrieken in den steek moeten la
ten.
De overwinning van het Volksfront te
Barcelona is onbetwistbaar. Maar welk een
ommekeer staat ons te wachten? Volgens
het laatste nieuws zijn 20.000 gewapende
miliciens uit Barcelona onder de muren van
Saragossa verslagen.
José Giral, de huidige Spaansche
minister-president.
De consul van Amerika is in zijn auto ge
dood, evenals een Engelsche ingenieur. Een
al jaren te Barcelona gevestigde Nederland
sche industrieel vertelde den Franschen
jounalist, dat strenge orders gegeven waren,
die stipt zijn opgevolgd, om alle buitenlan
ders te ontzien.
Een dame vertelde: een auto passeerde
een machinegeweerpost op een plein van
Barcelona. De bestuurder groette niet met de
gebalde vuist, zooals gebruik is. Een mili
cien heeft hem toen een kogel door het
hoofd geschoten. Anderen hingen hartver
scheurende verhalen op van de honderden
dooden, de in de kerken gestichte branden
en het schieten over de boulevards, waar
door groote gaten in het plaveisel kwamen.
Het schip zou denzelfden avond naar Bar
celona terugkeeren om anderen te halen.
De socialistische leider Prleto voor
de radio.
De socialistische leider en oud-minister
Prieto heeft in een radio-toespraak een
overzicht gegeven van het verloop van den
burgeroorlog en de rebellen verzocht zich
over te geven, daar zij moeten inzien, dat de
strijd voor hen verloren was. Prieto be
sprak den moeilijken toestand die in Spanje
door dezen burgeroorlog den grootsten
in de Spaansche geschiedenis in buiten-
landsch politiek opzicht, is ontstaan. Spanje
is door de omstandigheden gedwongen ge
worden zijn internationale verplichtingen
in Noord-Afrika te schenden. Buitenland-
sche oorlogsschepen bevinden zich in
Spaansche havens niet voor 'n beleefdheids
bezoek, maar om het leven van hun onder
danen te beschermen, omdat Spanje daartoe
niet in staat is. Tenslotte verklaarde Prieto,
dat de verraders er niet op moesten rekenen,
dat Madrid zich vrijwillig zou overgeven.
Zij zouden in de hoofdstad geen gevange
nen maken, maar slechts lijken aantreffen.
Weer honderden vertrokken.
Honderden vreemdelingen zijn gisteren
weer uit de kustplaatsen aan boord geno
men van de buitenlandsche schepen. Te
Bilbao zijn 75 Franschen vertrokken met den
Franschen kruiser Emile Bertin, die te San
tander nog meer passagiers aan boord zou
nemen. Te Parijs wordt vernomen, dat de
torpedojager Albatros te Valencia is aange
komen en dat de torpedojager Kersiant
gisteravond Palmo op Mallorca zou aandoen
om het vertrek mogelijk te maken van de
Fransche burgers. 30 vluchtelingen van ver
schillende nationaliteit zijn te Bilbao aan
boord gegaan van de Oklahama, een Ameri-
kaansch schip.
Aan boord van een ander Amerikaansch
schip zijn 25 Duitschers uit Barcelona te
Marseille aangekomen, vanwaar zij naar hun
land zullen terugkeeren. Zy verklaarden,
dat alle Duitsche gebouwen te Barcelona be
schadigd zijn. Bij de overbrenging naar het
schip is een Duitscher door een kogel ge
dood. Andere Duitsche vluchtelingen uit
Barcelona bevinden zich op een Italiaansch
schip, dat op weg is naar Genua.
De Oostenrijksche regeering heeft den
Duitschen autoriteiten verzocht de Oosten
rijkers in Spanje voorloopig onder Duitsche
bescherming te willen nemen. Tevens heeft
de Zwitsersche regeering de Duitsche regee
ring verzocht aan de Zwitsers in de Spaan
sche havens gelegenheid te geven Spanje te
verlaten. De Duitsche autoriteiten hebben
desbetreffende instructies uitgevaardigd.
Britsche en Italiaansche oorlogsbodems
voor Barcelona zijn overeengekomen niet de
gebruikelijke saluutschoten te lossen, ten
einde geen noodeloos alarm te maken met
schieten.
De aanval op Saragossa.
De Zondag is te Barcelona normaal ver-
loopen. De berichten over de Catalaansche
expeditie, die op weg is naar Saragossa, zyn
tot dusverre gunstig voor de regeering. Het
fort Jaca is gebombardeerd. Men verwacht
binnenkort dat Saragossa door drie Cata
laansche colonnes zal worden aangevallen.
De bevelhebber der luchtmacht, Sandino,
deelt mede, dat zijn eskaders den opmarsch
der regeeringstroepen naar Saragossa heb
ben gesteund. Zij hebben groepen opstan
delingen gebombardeerd en op de vlucht
gejaagd. De regeeringstroepen zullen van
daag een punt bereiken, dat van groot stra
tegisch belang is met het oog op den aanval
op de stad.
Wat Lissabon meldt.
De aan de grens van Noord-Portugal ge
legen Spaansche stad Tuy zou volgens te
Lissabon ontvangen berichten, door artil
lerie der rebellen gebombardeerd zijn. Naar
Noord-Portugal is een sterke afdeeling ge
motoriseerde politie gezonden, terwijl de
grenswacht versterkt is.
Te Tetoean zouden radiogesprekken van
de regeeringsbodems „Lauria" en „Cadiz"
opgevangen zijn, waarin hulp werd ge
vraagd in verband met bombardementen
door de luchtmacht der rebellen.
Te Retirro bij de Portugeesche grens
heeft een gevecht tusschen opstandelingen
en gewapende burgers plaats gehad.
Nederlandsche gezant uit San
Sebastian vertrokken.
De Amerikaansche ambassade heeft me
degedeeld, dat de meeste leden van het
corps diplomatique thans San Sebastian
hebben verlaten. Onder meer zijn de N e-
derlandsche gezant, de gezantschaps
secretaris, de Noorsche gezant en de Brit
sche consul uit de stad vertrokken. Aan
dén rand van de stad worden de gevechten
voortgezet.
De rebellen optimistisch.
De middernacht hebben de rebellen zich
door middel van radio Sevilla optimistisch
uitgelaten over het verloop van den strijd.
Medegedeeld werd, dat de troepen van ge
neraal Mola op 40 K.M. afstand van Madrid
staan en dat de stad niet lang meer weer
stand zal kunnen bieden. De regeering,
aldus de rebellen, is zich zoo zeer van den
ernst der situatie bewust, dat zij al haar
hoop vestigt op San Sebastian, vanwaar
zij naar het buitenland zou kunnen uitwij
ken.
Gil Robles naar Lissabon vertrokken?
De Parijsche „Sureté Nationale" deelt
mede, dat Gil Robles zich aan boord van
het mailschip „Avilastar" heeft begeven, dat
naar Zuid-Amerika is vertrokken aange
zien het schip ook Lissabon aandoet, ver
moedt men, dat de Spaansche staatsman
daar aan land zal gaan.
Fransche wapenlevering aan Spanje?
Een redacteur van de „Intransigeant"
Pierre Causse, heeft een onderzoek inge
steld naar de levering van wapenen door
Frankrijk aan Spanje. Hij heeft vernomen,
dat Los Rios, de vroegere Spaansche verte
genwoordiger te Genève, die naar Parijs is
gekomen om voorloopig den afgetreden am
bassadeur Barrose te vervangen, dringend
heeft gevraagd om levering van wapenen.
Verder is gesproken over de levering van
20.000 vliegtuigbommen, 50 mitrailleurs, 8
stukken geschut en 13 millioen patronen
voor geweer en mitrailleurs. Deze moesten
verscheept worden met de Spaansche sche
pen, welke gisteren te Marseille zijn aange
komen, begeleid door een torpedojager. De
schepen moesten evenwel op de reede voor
anker gaan, aangezien zij volgens inter
nationaal recht de haven niet mochten bin
nenvaren. Tot nu toe is nog niet begonnen
met de levering van het gevraagde. Het
schijnt, dat in het kabinet de ministers van
buitenlandsche zaken en oorlog zich sterk
verzetten.
In verband met deze besprekingen is ook
de Spaansche zaakgelastigde te Parijs, Del
Castillo, afgetreden. Hij weigerde mede te
werken aan het koopen van wapenen voor
het bestrijden van zijn landgenooten. Bar-
roso is naar Duitschland vertrokken, Del
Castillo is naar een plaats in de provincie
vertrokken.
Pierre Causse kon van deze kwesties op
het ministerie geen definitieve ontkenning
verkrijgen.
Grensincident.
Naar uit Biarritz gemeld wordt, bevond
dr. Jose Bago zich Zondagmorgen met zijn
vrouw en een vriendin, mevr. Arocena, die
van Fransche nationaliteilt is, op den inter
nationalen brug. Jose Bargo is gouverneur
ad interim geweest van San Sebastian. Me
vrouw Arocena wilde den ontvanger der
douane spreken, dien zij persoonlijk kende.
Niemand van het gezelschap echter wilde
de grens passeeren. Leden der militie her
kenden Jose Bargo, die bekend staat om
zijn zeer vooruitstrevende republikeinsche
denkbeelden. Zy liepen de internationale
brug op omringden de drie personen en
duwden hen, ondanks hun protesten, met
geweld naar Spaansch gebied. Daar werden
zy ondervraagd en naar de gevangenis te
Pamplona overgebracht. Het gebeurde heeft
in de streek groot opzien gebaard.
De toestand rondom Madrid.
De correspondent van het Duitsche
Nieuwsbureau meldt, dat de troepen van
generaal Mola alle passen van de Guadar
rama en de Somon Siërra hebben bezet. De
voorhoede van het leger van generaal
Franco zou Aranjuez hebben bereikt. De
beide Madrileensche waterleidingen zouden
Opvallende bedrijvigheid op het
slot te Koenigswart.
Eenige dagen geleden is ex-koning Alfonso
van Spanje, die met zijn dochter prinses
Isabella op het slot van zijn neef, graaf
Zamoiski te Ruzbach in Tsjechoslowakije
vertoefde vandaar vertrokken om zijn in
trek te nemen op het slot van de familie
Metternich te Koenigswart bij Marienbad,
waar hy reeds vroeger eenige keeren lo-
leerde.
Ofschoon ook gisteren de rentmeesterij
van het slot Metternich ontkennend ant
woordde op de vraag of er toebereidselen
voor een vertrek worden getroffen, valt er
een ongewone bedrijvigheid waar te ne
men. De vensters van het slot zijn tot laat
in den nacht verlicht en de ex-koning ont
vangt voortdurend bezoekers met wie hy
langdurige besprekingen houdt. Het perso
neel is omtrent deze bezoeken de strengste
geheimhouding opgelegd. De telefoon staat
geen oogenblik stil en de twee ambtenaren,
die den dienst op het postkantoortje te
Koenigswart voorzien, kunnen den stroom
van telegrammen niet meer baas, zoodat
de bezetting van het bureau thans is ver
dubbeld. Gedeeltelijk zijn deze depeches in
cijferschrift en opvallend is het groote aan
tal der telegrammen uit Spaansch-Marokko.
(N. R. C.)
door de rebellen zijn afgesneden. Waar de
stad nog slechts voor 3 dagen watervoor
raad zou hebben, zoodat de stad, volgens
deze correspondent, het nog hoogstens zes
dagen kunnen uithouden. Ook de waterlei
ding van San Sebastian zou zijn afgesneden.
De commandant van de luchtmacht der
regeering, Nunez de Prado, zou door fas
cisten gevangen zijn genomen.
De regeering treedt op tegen
willekeur.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft order gegeven, dat de leden van de
Volksfrontmilitie geen arrestaties meer
mogen verrichten. Zy mogen van niemand
partij lidmaatschapskaarten of dergelijke do
cumenten vragen. Ieder burger moet tegen
willekeurige handelingen beschermd zijn,
indien hij een officieel legimitatie-bewijs bij
zich heeft. Overtreding van deze beslissing
wordt streng gestraft. De door de militie in
beslag genomen auto's moeten aan de eige
naars worden teruggegeven. De militie te
Madrid moet des avonds te tien uur voor de
kazernes aantreden en zich ter beschikking
der officieren stellen.
Opstandelingen behalen overwinning.
Te Algeciras zijn versterkingen der re
bellen uit Marokko aangekomen, die naar
Malaga oprukken. Zij zouden 250 linkschen
op de vlucht gedreven en een honderdtal
gedood of gewond hebben.
Franco meldt vorderingen.
Generaal Franco heeft in een interview
met Reuter verklaard, dat de opstande
lingen op het Schiereiland goede vorde
ringen maakten, en dat hy spoedig zijn
hoofdkwartier te Sevilla zou vestigen. Hij
zeide voorts, dat de bronnen voor de le
vensmiddelenvoorziening van Madrid in
handen der rebellen zijn, doch dat deze
iet den waertoevoer hebben afgesneden.
Wat de regeering mededeelt.
Het gemeentebestuur van Madrid deelt
mede, dat de spoorwegverbindingen tus
schen Valencia en Madrid hersteld zijn.
Uit Valencia is een trein met levensmidde
len te Madrid aangekomen. De levensmid
delen toevoer voor de rebellen te Oviedo is
afgesneden.
De regeering heeft voorts medegdeeld,
dat de regeeringsgetrouwe luchtmacht Ceu
ta heeft gebombardeerd. Men gelooft, dat
het radiostation vernield is. Voorts heeft
het bombardement van Melilla talrijke
branden veroorzaakt.
Het blad „Claridad" meldt, dat een nieuw
radiostation werkt onder den naam „Radio
U. G. T.". Het heeft tot taak, de valsche be-
