DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Bombardement van Ceuta, Tarifa, Algeciras
He. 186
Zaterdag 8 Augustus 1936
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
Het vuur van de Jaime I richtte veel schade aan.
Aardverschuiving in den
Kaukasus.
Twee dorpen vernietigd.
De crisis in Griekenland.
De onlusten op Madeira.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit vier bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Weinig wijziging in den toestand.
In de loop van Donderdag en Vrijdag
is weinig wijziging gekomen in den
toestand. De nationalisten zijn nog
steeds meester in de provincies Coruna,
Lugo, Pontevedra, Orense, Leon, Valen-
cia. Burgos, Alave, Navarre, Logrono,
Soria, Segovia, Valladolid, Avila, Cace-
res, Salamanca en Zamora, alsmede
deelen van de provincies Huesca, Sara-
gossa, Guadalajara en het noordelijk
deel van de provincie Madrid. Verder
beheerschen de militairen een deel van
de provincie Teruel, de Béderaren behal
ve Minorca, de Kanarische eilanden en
Spaansch Marokko. Terwijl zij boven
dien in het zuiden de provincies Cadiz,
Huelva, Sevilla, Cordova en een deel
van Granada bezet hebben.
De nationalisten willen Catalonië
voorloopig met rust laten en eerst hun
positie in het zuiden versterken. Op het
oogenblik wordt gestreden om de pro
vincies Malaga en Badajoz. Donderdag
heeft generaal Franco zijn opmarsch
naar Madrid vanuit Cordova weer her
vat, het eerste doel op dezen weg is
Merida.
Bü deze troepen zijn 4000 man inge
deeld, die dezer dagen van Noord-
Afrika zijn aangekomen. In het noor
den zal generaal Mola voorloopig zijn
ftelling in de Siërra Guadarama, om
streeks 60 K.M. ten noorden van de
hoofdstad, hétndhaven, tot generaal
Franco op ongeveer gelijken afstand in
het zuiden is genaderd.
Ook in het noorden wachten de troepen
van generaal Mola af tot Madrid is geval
len, om dan verder op te treden tegen de
regeeringstroepen. Tevens hoopt men op
een scheiding tusschen de marxisten en de
Baskische nationalisten. In nationalistische
kringen verwacht men, dat de inneming
van Madrid twee weken op zich zal laten
wachten.
De strijd in het noorden.
De strijd tusschen de regeeringstroepen
en de rebellen gaat voort in de streek tus
schen Tolosa en Bersain. Geen enkel offen
sief op groote schaal heeft plaats gehad, al
leen losse gevechten tusschen de beide
partijen worden geleverd.
De stellingen schijnen aéui beide kanten
krachtig gevestigd te zijn. Te Irun, Renteria
en Pasajes is de toestand kalm. Oyéuzun is
nog steeds in handen der opstéuidelingen.
De regeeringsvloot in actie.
De oorlogsschepen „Jaime I", „Libertad"
en „Cervantes" hebben opnieuw Tarifa, Ge-
tares en Algeciras gebombardeerd. De
Jaime voer daarop dicht naar Algeciras,
waarbij voortdurend het vuur onderhouden
werd, terwijl de „Cervantes" en de „Liber
tad" in volue zee bleven, waar zij vuurden
op twee uit Ceuta gekomen watervliegtui-
De Britten te Algeciras vluchtten zoo
snel mogelijk in auto's naar Gibraltar. Zij
verklaarden, dat vele gebouwen vernield
waren en dat vele slachtoffers onder de be
volking waren gevallen. Ook het Argentijn-
sche consulaat was vernield.
Het bombardement van Algeciras.
Te Gibraltar uit Algeciras aangek. Brit-
sche onderdanen verklaren, dat de mi
litaire autoriteiten aldaar hen gevraagd
hadden de stad onmiddellijk te verla
ten. De consul had een snel'e evacuatie
verzorgd. Alle kanonniers aan boord
van de „Dato" werden gedood door den
eersten granaat van de „Jaime Primero
die op den voorplecht tot ontploffing
kwam, waarna de geheele bemanning
het achip verliet.
Alle voorraden kurken platen, Jie °P
kade lagen opgeslagen om naar Engebche
firma's te worden verzonden zljnp ero".
door de granaten van den „Jaime
De verliezen zijn aanzienlijk.
Het schijnt verder, dat alle forten der
itad tot zwijgen gebracht zijn, aang
kruiser de kust kon naderen, zon
een kanonschot op het schip 8elos
De Jaime Primero" heeft tijdens het ge
vecht geen averij van belang opge 0
Britscb consulaat te Algee'"® K®
Vrouw van den vic -
troffen,
sul gewond.
Bij het bombardement door °e
'tagavlopt is het Britsche consulaat o
regee-
granaat van de „Jaime Primero" getroffen.
Geen ruit is meer heel. De vrouw van den
vice-consul werd door een granaatsplinter
licht gewond. Verscheidene andere gebou
wen werden eveneens getroffen.
Tijdens het bombardement zouden onge
veer 40 personen gedood en een groot aan
tal personen gewond zijn. Bijna alle fortifica
ties van Punta Carnero en de haven van
Algeciras werden vernield.
Het bombardement heeft klaarblijkelijk
zijn oorzaak gevonden in de aanwezigheid te
Algeciras en La Linea van Woensdag uit
Marokko gedebarkeerde troepen. Tijdens
het bombardement moet een granaat op een
benzine-opslagplaats terecht zijn gekomen,
want er brak daar brand uit en de vléunmen
breidden zich zeer spoedig uit over een
lengte van 300 meter langs de kade. Vooréd
de havenwerken en de kazernes zijn zwaar
getroffen. Na het bombardement brandde
de „Dato" nog steeds. Gisteravond hing een
zwarte pookpluim boven de stad.
Bommen op Gibraltar.
Tijdens het gevecht, dat Donderdag in de
Straat van Gibraltar werd geleverd tusschen
de opstandelingen en de regeeringsvloot bij
het troepentransport van Afrika naar Euro-
peesch Spanje, zijn twee granaten en twee
bommen op Britsch gebied rond Gibraltar
ontploft. Twee nabij de renbaan en twee
in de haven bij de Aisladokade. Een groot
kaliber vliegtuigbom ontplofte op een 50-tal
meter van een Engeische dame, die polo
speelde. Het is een wonder, dat geen enkel
huis werd getroffen.
De commémdant van Gibraltar heeft ge
protesteerd bij beide strijdende partijen,
aangezien de granaten afkomstig waren
van de regeeringsvloot en de bommen van
de luchtmacht vérn Franco.
Verder wordt gemeld, dat bij het bombar
dement van Ceuta door den regeeringskrui-
ser „Jaime Primero" de forten Punta Car
nero en Getares zijn getroffen. Men maakt
melding van 10 gewonden, terwijl een depot
in brétnd is gevlogen.
Ministerie van binnenlandsche zaken
over den strijd.
Het ministerie van binnenlandsche zaken
heeft gisteravond medegedeeld, dat de be
richten van gisteren zeer gunstig voor de
strijdkrachten der republiek zijn. Het lang
zame tempo der operaties is slechts te wij
ten aan het feit, dat de regeering op het
laatste oogenblik de machtige middelen,
waarover zij de beschikking heeft, wenscht
toe te passen. De regeering treedt tactisch
op en iedere verdere dag verstikt meer en
meer de strijdkrachten der opstandelingen,
die van elkander gescheiden zijn. Het nor
male leven te Madrid is hervat en de voed
selvoorziening éddaar verekerd. De regee
ringstroepen rukken langzaam op naar het
noorden en naar Aragon. In de provicies
Caceres en Badajoz hebbe gevechten plaats
gehad, na afloop aarvan de opstandelingen
op de vlucht zijn geslagen en aanzienlijk
materiaal hebben achtergelaten.
Twee regeeringsvliegtuigen neer
geschoten.
Het hoofdkwartier der opstandelingen
heeft gister het volgende communiqué uit
gegeven:
De dag van heden werd gekenmerkt door
groote bedrijvigheid aan alle fronten vooral
in den vorm van operaties der voorhoedes.
Aan het Guadarrama-front werden twee
vijandelijke vliegtuigen neergeschoten.
Het zuidelijke leger heeft nieuwe verster
kingen ontvangen en de transporten ver
sneld. Een der neergeschoten vliegtuigen
kwam in onze linies neer, waarbij de beide
inzittende militaire vliegers gedood wer
den.
Opstandelingenvliegtuig neergeschoten.
Het ministerie van oorlog heeft medege
deeld dat Donderdag aan het Siërra front
een groot bombardements-vliegtuig der op
standelingen door mitrailleurvuur van de
regeeringsgetrouwe troepen omlaag werd
geschoten. Alle inzittenden kwamen daar
bij om het leven. Verder werd medege
deeld, dat de regeeringstroepen een opstan
delingen-colonne hebben teruggeslagen die
op weg was om Oviedo hulp te bieden. Aan
de zijde der opstandelingen zouden daarbij
50 dooden en 140 gewonden gevallen zijn.
Priesters vluchten naar Portugal.
Verscheidene priesters, die door de com
munisten met den dood werden bedreigd,
zijn bij Montalegre de grens gepasseerd.
Uit Campo Maior wordt gemeld, dat gister
den geheelen dag uit de richting v. Badajoz
geweervuur werd vernomen. De Guardia
de Asalto en de Guardia Civile zouden hier
tegen de roode militie in opstand zijn geko
men. De opstandelingen zouden de politieke
gevangenen hebben verlost en hen van wa
penen hebben voorzien. Dezen zouden thans
aan hunne zijde strijden.
De Portugeesche radioclub deelt mede,
dat Catillo de La GuardicL, een belangrijke
strategische positie, door de opstandelingen
is ingenomen. Deze colonne is uit Sevilla
vertrokken. Verder wordt medegedeeld, dat
kolonel Catstejon Zafra heeft ingenomen.
Zal Amerika intervenleeren in
Spanje?
Senator Ney, de leider van de Senaat
commissie, welke een onderzoek instelde
naar den wapenhémdel, die een voorstander
is van de neutraliteit van Amerika, ver
klaarde:
„De waarschuwing van de regeering van
de Vereenigde Staten inzake de bezittingen
van Amerikaansche onderdanen in Spanje,
zou kunnen worden uitgelegd als een eerste
stap naar interventie. Wij moeten evenwel
afzijdig blijven in Europeesche conflicten,
tot eiken prijs, zelfs als wij hierbij geld of
eigendommen zouden moeten verliezen.
Franco te Sevilla.
Generaal Franco is, komende uit Marok
ko, vergezeld van zijn generalen staf, in
Sevilla aangekomen. Uit deze stad wordt
gemeld, dat de colonne onder commando
van Castejon, welke naar Madrid optrekt,
Alemendralejo heeft ingenomen. De colon
ne van Rojo, den commandant der socia
listische troepen te Badajoz, is door Franco
welgezinde elementen tegengehouden. Het
hoofdkwartier der „witten" te Sevilla deel
de mede, dat volgens officieele berichten
uit Burgos de troepen van generaal Mola
Guadarrama bezet houden.
Te Saragosa is een bom in het hospitaal
terecht gekomen.
Regeeringstroepen bezetten Cadix
De generaliteit van Catédonie deelt mede,
dat volgens een telegram uit Malaga het
leven daar normaal zijn gang gaat. De hei
melijke omsingeling van Granada duurt
voort. Officieus wordt bevestigd, dat Cadix
door de regeeringstroepen is bezet.
Buitenlandsche pers ingelicht door
de regeering.
Juan Hernandes, een communistisch afge
vaardigde en directeur van het officieele
communistische orgaan „Mundo Obrero"
(arbeiders wereld) verklaarde aan leden
van de buitenlandsche pers, dat de tegen
woordige beweging niet sociaal, niet prole
tarisch, maar een democratisch-burgerlijke
revolutie is. De instelling van het commu
nisme in Spanje is niet het directe doel.
Hij verzekerde, dat de communistische par
tij geen overwegenden invloed op de re
geering heeft, de beweging niet leidt, maar
slechts een integreerend deel vormt van hen
die de regeering voortdrijven en helpen.
Spanje kan het uitgangspunt vormen van
een wereldoorlog. Het geheele Spaansche
volk vecht tegen het leger. Wij zullen over-
winen, want zelfs in de gebieden, waar de
rebellen meester zijn, staan zij bloot aan 'n
passieven tegenstand, die vernietigend voor
hen zal worden.
De internationale ongerustheid.
In Whitehall te Londen was gister de be
langrijkste omstandigheid de ongerustheid
die door den toestand in Spanje gewekt
wordt. De Fransche en Duitsche zaakgelas
tigden hebben een bezoek aan het Foreign
Office gebracht, waar Gambon, naar men
meent te weten, de toenemende bezorgd
heid van zijn regeering tot uiting heeft ge
bracht ten aanzien van Spanje. Talrijke
waarnemers vreezen, dat Duitschland ge
dwongen zou kunnen speviale maat
regelen te nemen voor de bescherming van
leven en eigendommen zijner onderdanen.
Aan den anderen kant meent men te weten,
dat een nieuw bewijs in Fransche kringen
verkregen is betreffende de levering van
wapenen door Duitschland aan de Spaan
sche opstandelingen. Voorts meent men, dat
de Duitsche zaakgelastigde de meest for-
meele verzekering heeft gegeven, dat geen
wapenen, oorlogsmateriaal of vliegtuigen
aan de opstandelingen zijn geleverd, hetzij
door de Duitsche regeering, hetzij door
Duitsche particulieren. Duitsche kringen be
weren ook, dat er geen sprake is van ont
schepen van troepen in Barcèlona ter be
scherming van levens en eigendommen van
Duitschers
Zware gevechten om Badajoz.
Naar uit Elvas gemeldt wordt, zouden
zich te Badajoz de Guardia civil en de
stormtroepen hebben verzet tegen de so
cialistische bewindvoerders en zich in hun
kazernes hebben gebarricadeerd. Aan de
Portugeesche grens heeft men den geheelen
ochtend geweervuur gehoord. Des avonds
zouden de nationalisten zich wegens ge
brek aan munitie aan de regeeringstroepen
hebben overgegeven. Een vliegtuig der na
tionalisten heeft Vrijdagmiddag Badajoz
met bommen bestookt, waarbij een kazerne
zwaar beschadigd werd. In een onderhoud
met de „Diario de Lisboa" heeft generaal
de Llano meegedeeld, dat tot dusver 6000
man troepen uit Spaansche Marokko naar
het vasteland zijn gedirigeerd.
Nog 20.000 man staan in Marokko gereed
om over te steken.
Uit Barcèlona wordt gemeld, dat onge
veer 120 nationalisten, die op het eilémd
Minorca gevangen gehouden werden, ge
tracht zouden hebben de regeeringstroepen
aan te vallen. Tot stréif zijn zij allen gefu
silleerd. Onder hen zou zich een admiraal
bevinden.
Franco aan het hoofd der troepen.
Generaal Franco heeft het bevel op zich
genomen van de rebelleerende troepen in
het zuiden. Een colonne der „witten" heeft
Merida veroverd en de verbindingen ver
broken tusschen Madrid en Badajoz, waar
van de val aanstaande is. Bij Elvas zijn
5 Spaansche officieren de Portugeesche
grens overgestoken. Zij werden met ver
scheidene communisten gearresteerd. Te
Lissabon hebben zich 50 Duitschers, die uit
Spanje zijn uitgeweken, aan boord begeven
van het s.s. „General Osorio", dat hen naar
Hamburg zal brengen. Het Duitsche s.s.
„Uckermark" is met 338 Duitsche vluchte
lingen uit Spanje te Genua aangekomen. Via
Milaan reisden zij naar hun vaderland
terug.
Een protest van de Llano.
Generaal Queipo de Llano heeft vannacht
in een radiorede via den zender Sevilla ge
protesteerd tegen de beschieting van open
steden door de troepen en vliegtuigen van
de regeering. Hij bevestigde, dat de oud
minister, vice-admiraed Azarola, te Ferrol
door de nationalisten is gefusilleerd.
Staatsgreep in Andorra?
Volgens een bericht uit Foix (departe
ment Ariege) loopen in Andorra geruchten,
dat de Spaansche communisten en anarchis
ten voornemens zijn een inval te doen in de
kleine republiek Andorra, en wel vanuit
Puigcerda, dat zich in handen der commu
nisten bevindt. Als voorwendsel hiertoe zou
moeten dienen, d t zich in Andorra talrijke
Spaansche vluchtelingen bevinden. De
Fransche regeering, die het politierecht in
Andorra bezit, heeft een afdeeling gendar
men en garden mobilie naar de grens gedi
rigeerd om eventueel in te grijpen.
Het telegraéifagentschap der Sovjet-
Unie meldt uit Pjatigersk (Kaukasie),
dat bij den berg Tsjegeete in Rusland
een geweldige aardverschuiving de berg
dorpen Sjiki en Besengi heeft wegge
vaagd. Het officieele communiqué ver
meldt, dat 43 huizen in eerstgenoemd
dorp en 30 huizen in laatstgenoemd
dorp werden verwoest. Ook de electri-
sche centrale, een veefokkerij en het
schoolgebouw zijn vernield. Bij het
dorp Sjiki werd een bergrivier ver
sperd. Het water heeft thans een groot
meer gevormd, dat 19 M. diep is. Het
aantal slachtoffers is nog niet bekend,
doch men vreest, dat het zeer groot zal
zijn.
De koning ontving partijleiders,
voor zijn vertrek naar Korfoe.
Het telegraaf agentschap Avala meldt
uit Athene met betrekking tot den
Donderdagavond door Tsaldaris onder
nomen stap, dat de koning alle partij
leiders een bijzondere audiente heeft
verleend alvorens naar Korfoe te ver
trekken.
Kafandaris, Papanastasioe, Tsaldaris
en Gonatas, die Sophoelis den leider
der Liberale partij die door ongesteld
heid verhinderd was verving, hebben
krachtig geprotesteerd tegen de instel
ling van een dictatuur de de ontbinding
der volksvertegenwoordiging.
Gistermiddag hebben deze partijleiders
ten huize van Kafandaris geconfereerd.
Zij hebben een volledige overeenstem
ming geconstateerd ten aanzien véui de vor
ming eener parlementaire regeering. De
partijleiders eischen de directe opheffing
der dictatuur, de opheffing van den staat
van belegd, het weer bijeenkomen van het
parlement en de directe bijeenroeping van
den kroonraad door den koning.
In politieke kringen bevestigt men, dat
de koning zijn voorgenomen reis naar Kor
foe maakt om niet direct behoeven te ant
woorden op het door hem door de partijlei
ders voorgelegde memorandum. De partij
leiders zijn vastbesloten zich te verzetten
tegen een dictatuur, welke langer dan een
maand zou duren. Sophoelis heeft naar la
ter werd medegedeeld geweigerd naar den
koning te gaan, daar deze hem drie dagen
geleden zou hebben verzekerd nimmer de
instelling eener dictatuur toe te staan, So
phoelis is van meening, dat de koning bij
de geheele affaire betrokken is en er de
verantwoordelijkheid voor draagt.
Enkele burgers gedood.
De minister-president deelde aan de pers
mede, dat uit de telegrammen van den ci-
vielen gouverneur van Funchal blijkt, dat
op verscheidene plaatsen van het eiland
Madeira onlusten zijn uitgebroken. De op
standelingen vernielden de boeken van de
regeeringsbureelen van het district Ribeira
Brava en vielen de botorfabrieken van Fun
chal aan. De reden van de onlusten is onte
vredenheid over het decreet tot reorganisa
tie van de melkindustrie op het eiland, dat
ten doel heeft alle belanghebbenden te be-
voordeelen, te beginnen bij de melkprodu
centen, die met ingang van Augustus hoo-
gere prijzen maakten.
De openbare macht moest optreden, met
het gevolg, dat enkele burgers werden ge
dood. De regeering besloot te breken met
de gewoonte van straffeloosheid op de Ar
chipel in dergelijke gevallen en zond twee
oorlogsschepen met vliegtuigen en een com
pagnie jagers met mitrailleurs naar Fun
chal vertrekken om een onderzoek in te stel
len naar de aémstichters vérn deze beweging.
Een krijgsraad zal de zaak berechten, doch
de zittingen zullen niet te Funchal plaats
hebbe
DE ZITTING DER FRANSCHE
KAMER.
De nationalisatie der Fransche
wapenindustrie.
Aan het einde van de debatten over de
nationalisatie der wapenindustrie in den
senaat heeft minister Daladier het woord
gevoerd. Hij zeide o.m., dat bij de vereisch-
ten van den modernen oorlog de productie
van wapenen en munitie van den laatsten
oorlog onbeteekenend zou zijn vergeleken
met wat dagelijks vereischt zou zijn om den
strijd te voeden. Daarom is het onontbeer
lijk, dat de staat de industrieele mobilisatie
van het land voorbereidt, voorraden opslaat
en de onontbeerlijke fabricaties waarborgt.
De voorgétngers véin spr. hebben getracht
de industrieele mobilisatie des lands te orga-
niseeren en zijn daarin niet geslaagd Ter
waarborging van de defensie is geen mono-
politie noodig maar een nationaal productie
statuut, gebaseerd op nationalisatie en con
trole. Wanneer dan een mobilisatie zou ko
men, zou de industrie onmiddellijk kunnen
gaan werken. „Wij verklaren", aldus Dala
dier, „dat wij onzen geheelen plicht zullen
doen voor de bewapening van ons land, maar
wij zijn vastgesloten, aangezien wij vrij
binnen onzen grenzen willen leven, de
wereld te vragen zich duidelijk uit te spre
ken over de kwestie der ontwapening en
veiligheid".
DE AMERIKAANSCHE VERKIEZINGEN.
Dissidente democraten steunen
candidatuur Landon.
Dissidente democraten hebben in een te
Detroit gehouden bijeenkomst hun besluit
bekrachtigd de cémdidatuur Landon te
steunen.
De vroegere gouverneur Alfred Smith was
niet aanwezig, maar men verzekert, dat hij
te Boston zijn stem zal laten hooren tegen
de herkiezing van Roosevelt.
DE STRIJD IN PALESTINA.
Gevecht bij Nabloes.
Tijdens een gevecht bij Nabloes tusschen
opstandige Arabieren en Engeische solda
ten, die een autobus van Tel-Aviv naar
Haifa escorteerden, zijn drie Arabieren naar
dood en twee gevangen genomen. En En-
gelsch officier werd licht gewond.
Bende Arabieren achtervolgd.
18 dooden.
Na de botsing in de omgeving van Nabloes
tusschen Engeische soldaten en Arabieren,
werd een bende van 30 opstandelingen door
de Engelschen achtervolgd, die spoedig ver
sterking kregen van een vliegtuig. Door
mitrailleurvuur en bommen van het vlieg
tuig werden 18 Arabieren gedood. De ove
rigen werden uiteengejasgd.
