s
8
i
8
i
Het leven van Mustafa Kemal Pasha.
Radioprogramma
ALKMAARSCHE COURANT ZATEROflD 15 AUGUSTUS 1936
Soldaat in hart en nieren, hervormer
van het Turksche rijk.
JtJSSXrd NU" s,""t
Van tot heerschar.
,(ofa Kemal Pasha, de Preeident van
^uwe Turksche Republiek, is in de rU
L alleen heerschers van dezen tijd de
r die zich door zijn overwinningen
~te plaats onder zijn landgenooten
'üürHen de staatsmansgaven bleek te be-
dié hem in staat stelden het door
begonnen werk te conaolideeren. Zy.
5 rfe ieugd van Kemal Pasja beschrijven,
Lanen dezen drang naar het militaire le-
?n hem Geboren in 1881 te Saloniki,
rüi ds deel uitmakende van Turkije, zoon
Ali Ri" Bey, aanvankelijk verbonden
ZÜTden dienst der invoerrechten, later on-
jmerner in houten woningen, stond
Inziin militaire loopbaan te minder in den
aangezien zijn grootvader eveneens
7! v,»t leeer had behoord, en hij door zijn
ÜLorte uit een moeder, Turksche tot in
familie terug, alle de waarborgen
rL. die men destijds voor de Turksche of-
^eren stelde. Toch is de bemiddeling van
L invloedrijk vriend van zijn vader reeds
Ledig overleden, noodig geweest om Ke-
Sden toegang tot de Cadettenschool te
«oenen- eenmaal toegelaten, toonde hy zich
v! vooraanstaand leerling, die gemakke
lijk zijn examens aflegde. Vier jaren exter
nast te Salonoki, drie jaren op de Cadetten-
gchool te Monastir, drie jaren op de Krijgs
school in de onmiddellijke omgeving van
Constantinopel. twee jaren praktische oefe
ningen en studie tenslotte om den Kapi
teinsrang te bereiken ziedaar het stelsel
matig schema, waarlang zich Kemal's le
ven in zijn jeugd bewoog. Zonder inspan
ning verkreeg hij het zoo begeerde brevet
van kapitein van den Generalen Staf. Ter
wijl hij bü al deze studie zijnftverdere ont
wikkeling, in het bijzonder die van talen
en literatuur niet verwaarloosde, en zooda
nig reeds in de politiek en in het streven
der jong-Turken belang stelde, dat de
Turksche spionnage, goed georganiseerd ten
tjjde van Abdul Hamid, hem deed gevangen
nemen, en zijn verhoor voor een militaire
rechtbank den Sultan zooveel belang in
boezemde. dat dit in een lokaal van Yildiz
Kiosk plaats had, zoodanig gelegen, dat de
SoJUn het kon volgen. Het heeft tengevol
ge dat hij naar het Oosten wordt gezonden,
naar Damascus, teneinde zich daar in de
Itategie en de legeraanvoering verder te be
kwamen.
Niet langen tijd heeft Mustafe Kemal er
door gebracht. Daarheen gezonden tenein
de te helpen de Drusen te bestrijden, plaat
ste men hem bij de Infanterie te Jaffa over
tegelijkertijd, dat de politieke strijd in Tur
kije grooter omvang aannam. Wellickt we
ten de autoriteiten het, wellicht niet, maar
Mustafa Kemal behoort tot de geheime Ver-
eeniging „Vaderland en Vrijheid", die een
afdeeling heeft in zijn vaderstad Saloniki,
waarheen hij zich, als is de afstand ook
groot, in-cognito begeeft en er verblijft, tot
dat de grond hem te warm onder de voe
ten wordt. Spoedig echter weet hij een post
te Monastir bij den Staf van het daar ge
kazerneerde legerdeel te verkrijgen, waar
door hij vanzelf in staat is de politieke ont
wikkeling van nabij te volgen. Maar wan
neer in 1911 de Italianen aan Turkije den
oorlog verklaren, en Tripolis bezetten, keert
Mustafa Kemal, die dit land reeds heeft be-
socht, teneinde er politieke onderzoekingen
in te stellen, in allerijl daarheen terug.
Weliswaar zijn er revolutionaire pogingen
in Turkije zelf, weliswaar is er de kans om
een politieke rol te spelen, maar hij is voor
alles militair en zoekt het slagveld. Onder
een aangenomen naam bereikt hij via
Egypte het tooneel van den strijd; hij heeft
tal van moeilijkheden te overwinnen, voor
dat hij te Dema aankomt, maar hij bereikt
zijn deel en onderscheidt zich in den strijd.
Gelijk met de in Tripolis gebleken Turksche
troepen wordt hij een jaar later terugge
roepen teneinde Turkije tegen een geza
menlijke aanval der Balkanstaten te verde
digen. Mustafa Kemal vindt Turkije in een
wanhoopstoestand terug, want de Balkan-
legers zijn sterker dan men ze gedacht had,
en rukken geconcentreerd zoodanig op het
Turksch gebied aan, dat de eene vesting
na de andere bezwijkt en de onneembaar
geachte linie, die Constantinopel verdedigt,
*1 spoedig bereikt is. Mustafa Kemal, of-
tthoon hij den rang van Overste nog niet
bereikt heeft, blijkt invloed te hebben bij
de beraadslagingen over de verdere krijgs
plannen en stelt zich tegen al te avontuur
lijke pogingen van Enver Bey, later Enver
Pasja, te weer, hetgeen hem door dezen
niet licht zal worden vergeven. Wanneer
dan ook, tengevolge van den strijd, die la
ter tusschen de Balkanmogenheden onder
ling uitbreekt, Adrianopel kan worden her
nomen, zal Enver Pasja zich deze overwin
ning toerekenen, terwijl het in werkelijk
heid Mustafa Kemal is, die aan het hoofd
van de cavalerie van het daartoe aangewe-
z«n expeditiecorps den eersten stouten slag
waagt om Adrianopel te bezetten.
Slechts korten tijd verloopt, voordat de
wereldoorlog uitbreekt, waarin Turkije, tot
leedwezen van Mustafa Kemal de zijde van
Duitschland kiest, en dit op%en oogenblik,
dat Bulgarije volhardt in een onzijdigheid,
die den beweeglijken opper-officier weinig
aympathiek is. Teneinde toegang te verkrij
gen tot de Zwarte Zee, en vanuit het Oos
ten tegen den Duitsch-Oostenrijksche vij
and te kunnen oprukken, wordt de Engel-
ache vloot en een Fransch-Engelsch expe
ditiecorps naar de Dardanellen gezonden om
er den toegang te forceeren. Men kent de
tragedie, waartoe de achtereenvolgende
Pogingen op het Schiereiland Galipoli aan
leiding hebben gegeven. Mustafa Kemal
behoorende tot de reserve, die de Turken
bereid hielden om op te trekken, mocht de
overmacht te groot worden, wachtende op
n' hem zouden geworden, ont
dekte het aanvalsplan van den vijand
Mustafa Kemal Pasha, de vol
bloed militair, de diplomaat ook,
die zich door niets en niemand liet
verhinderen zijn doel te bereiken
zijn vaderland Turkije de plaats
terug te geven, waarop het recht
had en die door zijn binnenland-
sche hervormingen zoo ontzaglijk
veel voor het Turksche Rijk heeft
gedaan, dat er een nieuw frisch
jong-Turkije is opgestaan,-dat door
de wereld weer geëerbiedigd en
erkend wordt.
tegen de baai van Suvla, en handelde
omdat hem geen telefonische verbinding ten
dienste staat, en begrijpt, dat in elk ge
val den vijand moet tegengehouden.
Niet zonder moeite slaagt hij erin, totdat
voldoende versterkingen aanrukken, dat ook
dit plan tot forceering van de Dardanellen
schipbreuk lijden. Wat intusschen niet
verhindert, dat de Turksche strijdkrachten
op de verschillende oorlogstooneelen, wei
nig succes hebben. De Russische opmarsch
in het Oosten van Klein-Azië wordt door
de «Turken gestuit, totdat Grootvorst Nico-
laas naar dit oorlogstooneel wordt gezon
den en met groote kracht voorwaarts dringt
Op het oogenblik echter, dat hij in staat is
een succes te bereiken, vindt hij de revolu
tie in den rug, gereorganiseerde Turksche
traepen, waaraan Mustafa Kemal heeft me
degewerkt, in het front.
En het is opnieuw Mustafa Kemal, die
naar Syrië wordt gezonden teneinde den
opmarsch der Engelschen, die vanuit Egyp
te is begonnen, te stuiten.
Vergeefs, want ook Syrië wordt bezet,
maar het geschiedt niet anders dan met
groote opoffering. De oorlog geeft Mustafa
Kemal gelegenheid om, in tegenwoordigheid
van den Turkachen Kroonprins, het Duit-
sche Hoofdkwartier te bezoeken, waar hij
het waagt zoowel tegen den Keizer persoon
lijk als tegen Maarschalk von Hindenburg
en zijn rechterhand Generaal Lüdendorff
twijfel te uiten omtrent al te stellige bewe
ringen, die hij hunnerzijds opmerkt Ja, hü
verstout zich zelfs om, wanneer Hindenburg
voor bewegingen op een bepaald gedeelte
van het Turksche oorlogs tooneel naar een
Duitache cavalene-divisie verwijst, op te
merken, dat deze in het geheel niet bestaat
en zoo zy al bestaat, alleen op papier aan
wezig is!
De oorlog eindigt met een wapenstilstand,
die Turkije overlevert in de handen van den
vijand. Mustafa Kemal is in 1919 met meer
een der vele hoogere officiere van het Turk
sche leger, hij is een persoonlijkheid, van
wien men in Turksche regeeringskringen
van dat oogenblik besefte dat hij weet wat
hij wiL Die Turksche regeeringskringen
achten verderen tegenstand onmogelijk; zij
zijn bereid het Turksche vaderland zoo goed
mogelijk aan den vijand te verkoopen, mits
hun persoonlijke en party-belangen maar
gespaard blijven. In zoodanige omstandighe
den is een vaderlandslievend man in de on
middellijke nabijheid een hindernis, te meer
waar Turkije zich in moderne richting gaat
ontwikkelen, een Parlement ontstaat, dat
zekeren invloed op het volk kan oefenen.
Er is dus den regeerders van dat oogenblik
alles aan gelegen om Mustafa Kemal te
verwijderen, liefst ver van Constantinopel
Het wordt hem medegedeeld in een onder
houd, dat hij met den nieuwen Sultan in 't
paleis aan den Bosporus heeft, en waarbij
het oog van den Sultan vanzelf valt op de
Geallieerde vloot, die daar voor anker ligt
Zoo krijgt Mastafa Kemal de opdracht om
zich naar het Oosten te begeven; daar kan
hij aan de Turksche politici geen bewaren
in den weg leggen, en ook niet aansporen
tot krachtdadig verder verzet tegen de Ge
allieerden.
De gang van de geschiedenis is echter
dikwerf een andere dan die, welke men zich
voor oogen stelt. Mustafa Kemal verlaat
Constantinopel; slechts een klein aantal of
ficieren vergezelt hem. Maar in plaats van
te vertrekken naar de standplaats, die hem
door de militaire autoriteiten was aange
wezen, ontscheepte hij zich op 19 Mei 1919
te Samsoum aan de Zwarte Zee, bijkans op
hetzelfde oogenblik, dat de Grieken, krach
tens de met de Geallieerden gesloten over
eenkomst, Snyrna en de Klein Aziatische
kust bezetten. En vanaf dat oogenblik be
gint de actie, die Mustafa Kemal onderneemt
teneinde het nieuwe Turkije voor te berei
den. Zelfs die het Turksche vaderland ver
rieden aan de Geallieerden schrijven, dat
zü niet wisten wat zij deden. Dat zij het in
tusschen spoedig bemerkten, blijkt uit het
feit, dat hij, nog op de rondreis zijnde, die
hij vanuit Samsoum over de hoogvlakte van
Anatolië ondernam, in den aanvang van
Juni het bevel ontving om te Constantino
pel terug te keeren, waaraan hjj niet vol
deed; bevel, dat een maand later werd ge
volgd door zijn ontheffing van het comman
do, hetwelk echter een paar uren tevoren
door zijn telegrafische ontslagaanvrage was
voorafgegaan. Mastafa Kemal verkeert in
de periode, det hij, en in de oogen der
Turksche regeering, én in die van de Ge
allieerden, niet anders is dan een opstan
dige, wiens kansen men niet zwaar weegt.
Maar hü slaagt er reeds op 25 Juni 1919 in
om te Erzeroem een congres bijeen te roe
pen, dat gedurende twee weken byeen is, en
wordt gevolgd door het congres van Sivas,
hetwelk korter duurt, maar de Unie voor
de verdediging van de rechten van Anato
lië en Roemelië sticht, hierdoor het Turkije
van Azië verbindend aan het overgebleven
Turkije van Europa. Te Erzeroem vereenig-
den zich de provincies van het Oosten om
tot een Turksche herleving te komen; te
Sivas werd aan deze, aanvankelijk locale
beweging een nationaal karakter gegeven.
Binnen een paar maanden tyds heeft Mus
tafa Kemal het voor hem noodige uitgangs
punt gevonden, en nu zet hy zich in bewe
ging, gelijk zijn Turksche voorvaderen in
vroeger eeuwen hebben gedaan, van het
Oosten naar het Westen en wyst er de sol
daten, die zich van al'e zijden om hem heen
scharen, op, dat hun einddoel de Middel-
landsche Zee moet zyn. Mastafa Kemal gaat
over tot de stichting van de nieuwe hoofd
stad Ankara, schijnbaar ver naar het Westen
gelegen, bijkans nog onder het bereik van
de Grieksche strijdkrachten, die zich aan
den Bosporus gesteund weten door de Ge
allieerden. Maar niet zonder rijpe overwe
ging is deze plaats door Mustafa Kemal uit
gezocht, want zij vormt het centrum van
Anatolië, dat hij zich als kernpunt denkt
van den nieuwen Turkschen staat. En het
is dan ook daar. dat op 27 December 1919
Mustafa Kemal zijn intocht doet, enthousiast
welkom geheeten door de bevolking, die
zich niet verontrust door de oorlogsvoorbe
reidingen, die Engeland met kracht treft, en
Frankryk slechts ten deele navolgt En het
is opnieuw te Ankara, dat op 23 April 1920
de nieuw bijeengeroepen groote Nationale
Vergadering samenkomt die de noodige
formeele voorzieningen treft, teneinde
Kemal's reeds gestichten nieuwen Turk
achen staat den vereiachten grondslag te
geven. In de oogen van de Turken is hij
dan reeds meer dan een opstandige of een
oproerling, want te Konstantinopel is het
gezag voortdurend veranderd. Maar dit ver
andert weinig van den feitelijken toestand,
want het beroep, dat Mustafa Kemal op des
Sultan s vaderlandlievende gevoelens doet.
blijft onverhoord; men schrydt jegens de
Geallieerden voort in de richting, die in
Augustus van dat jaar zal leiden tot het
Verdrag van SëgMa. dat intuaachen, juist
tengevolge van lMstafa Kemal's optreden,
nimmer in werking gal treden.
Reeds korten tijd, nadat Mustafa Kemal te
Samsoum is geland, werd door de Grieken
het bewijs ervan Ontvangen door de op
stootjes, die tegen hun gezag uitbraken in
verschillende plaatsen van het Klein-Azia-
tisch grondgebied, dat zy bezet hielden. Te
gelijkertijd, dat de Engelsche troepen te
Moudenia ontscheepten, en er hun basis
vestigden, rukten de Grieken op en vonden
bijstand by het zgn. Groene leger, bestaande
uit Turken, die Mustafa Kemal als zoodanig
nauwelijks erkende. Het kost den autoritei
ten te Ankara de grootste moeite om zich
van voldoende wapenen te voorzien, terwijl
tegelijkertijd de Armeniërs overgaan tot een
opstand, die hen noodlottig zal worden, zoo
dra Kan is veroverd en vrede moet worden
gevraagd. Maar reeds in den aanvang van
1921 verandert de stand van zaken; niet
slechts worden de vertegenwoordigers van
Mustafa Kemal, formeel nog steeds een op
standeling en niet meer, uitgenoodigd te
Londen met de Geallieerden en de Grieken
te komen spreken, doch Ismet Pacha ver
slaat tot tweemalen toe de Grieken, die op
rukken om Ankara te bedreigen. Zij her
nieuwen in Juli 1921 hun poging, tenge
volge waarvan op 23 Augustus de slag bij
Sakarya aanvangt, waarin tegenover 88.000
Grieken te voet, 1200 te paard, gesteund
door 300 kanonnen, slechts 46.000 Turken te
voet, 4500 te paard, gesteund door 177
kanonnen, stonden, die niettemin een
belangrijke overwinning behaalden, welke
niet slechts de Grieken dwong van
hun poging om Ankara te nemen af te zien,
maar hen iifrillrri' deed terugtrekken. Het
aldus aangevangen strategisch succes werd
in 1922, nadat reeds geruimen tijd de on
derhandelingen te Londen, waarbij de Grie
ken van de hun toegestane territoriale voor
deden niets wilden afstaan, vervolgd en be
sloten door de overwinning van Damlu Pu-
nar, in welke het aantal der Grieken dat van
de Turken in mindere mate overtrof, maar
toch nog al tyd voldoende om hen op een
overwinning te doen hopen. Intusschen, wel
verre vandaar, werden zy herhaaldelijk te
ruggeworpen, moesten tenslotte vluchten,
en zoo kwam het tot de bloedige vechtpar
tijen, die zich al spoedig naar Smyrna ver
plaatsten, en de bloeiende havenstad niet
spaarde. Wanneer men zich herinnert wat is
geschied by dezen terugtocht; wanneer men
bedenkt hoeveel slachtoffers deze niet alleen
aan het Grieksche leger, maar ook aan de
Grieksche bevolking in de kuststeden heeft
gekost, is de bitterheid van de Grieken je
gens den Turkschen vijand begrijpelijk.
Maar aan den anderen kant mag niet uit het
oog worden verloren, dat Mustafa Kemal
zyn beroep op de Turken eenmaal had ge
daan, en dat in de hitte van den strijd de
fanatieke kracht der Muzelmannen maar al
te zeer ontwaakte.
Het behoeft geen betoog, dat na deze over
winning de weg voor den nieuwen Turk
schen staat oj>en stond. Op 1 November
1922 aanvaardde de Nationale Vergadering
te Ankara de volledige verantwoordelijkheid
van het bestuur over Turkije, waarin be
grepen werd dat gedeelte van Turkije, dat
na den oorlog op Europeesch grondgebied
Turksch was gebleven, ongetwijfeld tydelyk
Zondag 16 Augnstus.
HILVERSUM, 1875 M. (8.85—10.—
en 5.-8— VARA, de VPRO van
10.12.en de AVRO van 12.—
5.en 8.12.uur). 8.55 Gr.pl.
9.Postduivenber. 9.03 Tuinbouw-
praatje. 9.30 Postduivenber. 9.31
Orgelspel. 9.59 Postduivenber. 10.
Voordracht. 10.30 Protestantsche
kerkdienst. 12.Olymp. nieuws.
I.Omroeporkest. 2.Boekbespr.
2.30 Mannenkoor De vereen igde
zangers". 3.Residentie-orkest m.
m. v. solisten. In de pauze orgel
spel. 4.30 Olympisch nieuws, sport
nieuws en gr.pl. 5.— Mondaccor-
deonclub en gr.pl. 5.30 Sportpr„
ANP-sportnieuws, hierna gr.pl. 6.
Orgelspel. 6.25 Gr.pl. 7.— „The
Lucky Stars" en solisten. 8.
ANP-ber., hierna mededeelingen.
8.05 Olympisch nieuws. 8.30 Avro-
Aeolian-orkest mmv. solisten. 9.
Uit Salzburg: Opera-uitz. 10.15
Radio-journaal. 10.30 Kovacs Lajos'
orkest. 11.ANP-ber. 11.2512.
Dansmuziek.
HILVERSUM, 301 M. (8.30-9.30 en
5.-7.45 NCRV, de KRO van 9.30—
5,en 7.45—11.uur). 8.30 Mor
genwijding. 9.30 Gr.pl. 11.Hoog
mis. 12.15 KRO-orkest 1.Boek
bespreking. 1.20 Verv. concert 2.
Gr.pl. 2.20 R.K. Symph.-orkest
„Stephan Partos". 2.40 Gr.pl. 2.55
Ulft's Dubbelmannenkwartet 3.10
Gr.pl. 3.25 Verv. Symph.-concert.
3.45 Gr.pl. 4.Vervolg kwartet-
concert. 4.15 Gr.pl. 4.30 Voor de
zieken. 5.Gewijde muziek (gr.
pl.) 5.20 Geref. kerkdienst. Na af
loop orgelspel. 7.45 Gr.pl. 7.50 Cau
serie over de gezellenvereenigingen.
8.20 ANP-ber., mededeelingen. 8.20
Gr.pl. 9 KRO-orkest, KRO-boys
en gr.pl. 10.30 Ber.-ANP. 10.35 Gr.
pL 10.4011.Epiloog.
DROITWICH, 1500 M. 12.50 Viool
en harp. 1.35 Het Broadhurst Sep
tet. 2.20 Het BBC-Northern-orkest
3.20 Gr.pl. 4.05 Troise and his Man-
doliers. 4.50 Kinderuurtje. 5.10 Re
ligieuze causerie. 5.30 Het Griller
Strijkkwartet m.m.v. solist 6.20
Olympisch nieuws. 6.55 Het Spa
orkest mmv. solist 8.15 Kerkdienst
9.05 Liefdadigheidsoproep. 9.10 Ber.
9.20 Sopraan en bariton. 9.50 Het
Grand Hotel Eastboume Orkest m.
m. v. solist 10.50 Epiloog.
RADIO PARIS. 1648 M. 7.20 en 8.20
Gr.pL 11.20 Kamerorkest 12.20 Or
gelconcert 1.20 Verv. orkestconcert.
3.05 Nat orkest 5.20 Populair con
cert 7.50 Zang. 9.05 Radio tooneel.
II.0512.35 Dansmuziek en popu
lair concert
KEULEN. 456 M. 6.20 Blaasorkest
C. WoitsfcTiach en boeren kapeL 8.20
Omroepkleinorkest 9.20 Have-
mannkwartet 10.20 Landesorkest
Gouw Berlijn. 1.20 Blaasorkest 2.20
Het Brunier-kwartet entrautonium.
3.20 Frankforter Omroeporkest 6.20
Feestelijk Slot Olympische Spelen.
8.20 Zie Deutschlandsender. 10.50
1.10 Dansmuziek.
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M.:
9.25 Gr.pL 11.25 J. Schnyder"s or
kest en gr.pL 3.50 P. Godwin's
orkest. 4.50 Gr.pl. 5.35 Dansmuziek.
6.20 Gr.pL 6.50 Pianorecital 8.20
VioolrecitaL 8.50 Gr.pL 9.20 Orkest-
concert 11.3012.20 Dansmuziek.
484 M.: 9.20 Gr.pL 10.25 J. Schnij-
der's orkest. 11.25 Gr.pL 12.25
Dansmuziek. 1.30 M. Alexys' orkest
hierna gr.pL 2.50 Gr.pL 3.20 Orgel-
recital. 3.50 Gr.pL 5.20 Zang. 5.40
VioolrecitaL 5.55 Pianorecital. 6.20
en 7.35 Gr.pL 8.20 J. Schnyder's
orkest. 9.20 Gr.pL 9.35 Vervolg con
cert. 10.30 Gr.pL 11.20—12.20 Dans
muziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
820 Symph.-uitz., mmv. solisten,
koor en orkest. 9.35 Ber. 9.40 Om-
roep-Amusementsorkest. 10.20 Ber.
10.501.10 Dansmuziek.
GEMEENTELIJKE RADIO-
D1STR1BUTIE.
Lijn 1: Hilversum.
Lijn 2: Hilversum.
Lijn 3: Keulen 8.30—24.—.
Lijn 4: Brussel VL 8.30—13.35,
Droitwich 13.3516.50, Lond. Reg.
16.5018.50 Droitwich 18.5020.15,
Lond. Reg. 20.15—21.05, Luxem
burg 21.05—21.20, Droitwich 21.20—
23.05, Parijs Radio 23.0524.
Maandag 17 Augustus.
HILVERSUM, 1875 M. (Alf. progr.
VARA). 8.— Gr.pl. 10— VPRO-
morgen wij ding. 10.15 E. Walis' or-
Icett U— Voordracht 11.20 Verv.
concert 12—1.45 Concert door De
Notenkrakers. 2— Viool en orgel
2.30 Gr.pL 3.30 Viola en plano. 3.45
Gr.pL 3.50 Saxofoon en plano. 4—
Concert door Orvitropia. 4.30 Voor
de kinderen. 5— Vervolg concert
5.30 Gr.pL 5.45 Concert door De
Flierefluiters en zang. 6.15 Gr.pL
6.30 Verv. concert. 7.05 Gr.pL 7.10
Insecten, onze lastige vrienden. 7.30
Orgelspel. 8.Herh. SOS-ber„
nieuwsber. ANP. 8.10 VARA-
orkest. 8.45 Voordracht. 9.15 Verv.
concert. 10— ANP-nieuwsber.
10.05 Zang en piano. 10.15 Concert
door Fantasia. 11—12— Dansmu
ziek.
HILVERSUM, 301 M. (NCRV-uits.)
8.Schriftlezing. 8.15—9.30 Gr.pL
10.30 Morgendienst. 11.Chr. lec
tuur. 11.3012.en 12.15 Gr.pl.
12.30 Orgelconcert 2.Gr.pL 2.35
Tuinbouwpr. 3.153.45 Gr.pl. 4—
Bijbellezing. 5.— Concert door „De
Gooilanders". 5.45 Gr.pL 6.15 Verv.
concert. 7.— Ned. Chr. Persbureau,
sportnieuws. 7.15 Gr.pl. 7.45 Rep.
8.— ANP-ber. 8.15 HaarL Orkest-
vereen. 9.Een bezoek aan de ko
raalriffen bij Batavia. 9.30 Vervolg
concert. (10.ANP-ber.) 10.25
11.30 Gr.pl, schriftlezing.
DROITWICH, 1500 M. 11.05 Gr.pL
11.35 Mantovani en zijn Tipica or
kest. 12.20 Cricketverslag. 12.35 Het
Sted. orkest van Whitby. 1.05 Gr.pL
1.45 Cricketverslag. 1.55 Het BBC-
Northern-orkest. 2.50 Dansmuziek.
3.20 Cricketverslag. 3.35 Gr.pL 4.05
Het Forum Theater Orkest. 4.45
Cricketverslag. 4.55 Roland Po-
well's kwintet 5.35 Yascha Krein
en zyn Zigeunerorkest. 6.20 Ber.
6.50 De Bentley Colliery Silver
Band. 8.20 Voordr. 8.55 Het BBC-
Symph.-orkest en solisten. 10—
Ber. 10.20 Causerie. 10.35 Piano
recital. 11.05 Voordr. 11.25—12.20
Dansmuziek.
RADIO PARIS, 1648 M. 7.20 en 8.20
Gr.pL 11.20 Kamerorkest 2.50
Gr.pL 4.20 Symph.-concert 5.50 Or
kestconcert. 8.20 Zang. 9.05 Symph.-
concert 11.3512.35 Populair con
cert
KEULEN, 456 M. 6.20 Egon Kaiser's
orkest 8.20 Omroepkleinorkest 9.20
Waldemar Hass kwintet 10.20
Vroolyk progr. 11.20 Omroepklein
orkest 12.20 Blaasconcert 2.20 Gev.
concert 3.20 Solistenconcert 4.20
Populair concert 6.Zang. 6.20
VioolrecitaL 7.50 Gr.pL 8.30 Zie
Deutschlandsender.
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M.1
12.202.20 M. Alexys' orkest Hier
na gr.pL 5.20 Trioconcert 6.05 Gr.
pL 8.20 J. Schnyders' orkest 9.05
Gr.pL 9.20 Orkestconcert. Hierna
tot 11.20 Gr.pL 484 M.: 12.20 Dans
muziek. 1.302.20 M. Alexys'
orkest 5.20 Dansmuziek. 6.35 J.
Schnyders' orkest 8.20 en 9.05
Gr.pL 9.20 Orkestconcert Hierna
tot 11.20 Gr.pL
DEUTSCHLANDSENDER, 1571 M.
8.20 Vroolyk progr. 10.20 Ber. 10.50
Omroepkleinorkest, Hans Bund's
orkest en accordeonensemble. 11.50
1.15 Dansmuziek.
GEMEENTELIJKE RADIO-
DISTRIBUTIE.
Lijn 1: Hilversum.
Lijn 2: Hilversum.
Lijn 3: Keulen 8.11.20, Parijs
Radio 11.20—12.20, Brussel (VL)
12.20—14.20, Keulen 14.20—18.50,
Parijs Radio 18.5019.50, Keulen
19.5022.35 proitwich 22.35—23.05,
Berlijn 23.0524.
Lijn 4: Brussel VL 8.—9.20, Nor-
mandië 9.2010.35, Lond. Reg.
10.35—11.35, Droitwich 11.35—18.20,
Luxemburg 18.2018.50, Droitwich
18.50—20.20, Lond. Reg. 20.20—
20.55, Droitwich 20.55—22.en
Lond. Reg. 22.-24.—.
door de Geallieerden werd bezet, maar
waarvan de vrijlating een der voorwaarden
voor den eindelyken vrede vormde. De
sultan werd op dienzelfden dag van den
troon vervallen verklaard, al bleef hy te
Konstantinopel resideeren, erkend als Kha-
liff, beschermd door vreemde troepen. Ten
einde het kwaad by den wortel uit te roeien,
kwam Mustafa Jteir.al met het door de
Vergadering aanvaarde voorstel, dat het
nieuwe Turkije den republikeinschen regee-
ringsvorm zou verkrijgen, aan zyn hoofd
hebben een president, voor vier jaren door
de Vergadering gekozen en herkiesoaar. Hij
bereidde daarmede zyn tegenstanders, d'e
gehoopt hadden langs den gewonen parle
mentairen weg zijn hervormingswerk te
verhinderen, minstens genomen te vertra
gen, de eerste van een serie verrassingen,
die niet, zeker niet in voldoende mate de
oogen van het buitenland tot zich zouden
trekken. Hij durfde het initiatief te nemen
tot een scheiding van kerk en staat, hetgeen
vanzelf de afschaffing van het Khalifaat
met zich bracht, waardoor de positie van den
Turkschen president een geheel andere
werd dan dia van den Turkschen Sultan te
voren.
Maar meer nog ging er toe over de Turken
te bevrijden van wat men de Ottomaanschc
voogdij kon noemen, en dit bracht hem er
toe om de afschaffing van de Fez, een re
volutie gelijk, voor te stellen. Tegelykertyd
besloot op zyn advies de Nationale Verga
dering om den internationale kalender te
aanvaarden, om nieuwe codes voor burger
lijk-, straf- en handelsrecht aan te nemen,
en eveneens Turkije aan te passen aan de
internationale maten. En alsof daarmede de
reeks van hervormingen nog niet was ge
sloten, was het opnieuw Mastafa KemaL die
de totdusver gebruikte Arabische letteis
door de Latijnsche deed vervangen, en die
tot vertaling van den Koran overging.
Met dit nieuwe Turkije, dat den voor de
Geallieerden zoo handelbaren Sultan aan
den Bosporus van den troon stiet, had men
voortaan rekening te houden. Er was wel
met Turkije vrede gesloten te Sevres, maar
de bevoegde instanties van het Turksche
volk waren nimmer tot bekrachtiging van
dit verdrag bereid gebleken; de Nationale
Vergadering te Ankara sneed deze bekrach
tiging voor goed af. Zoo moesten nieuwe
vredesvoorwaarden tot stand worden ge
bracht, en zoo kwamen gedurende twee
