DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De strijd om Irun nog onbeslist.
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
Aan beide zijden wordt verbitterd gestreden.
VREEMDE TACTIEK DER
OPSTANDELINGEN.
mogelijk, dat de regeeringsgetrouwen den
De niet-inmenging.
Gedeserteerde legionnairen
over de grens gekomen.
Italië verbiedt uitvoer van
wapens naar Spanje.
Een verklaring van
ex-koning Alfonso.
Hij komt alleen terug wanneer het
Spaansche volk hem roept.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS FER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No 203
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 28 Augustus 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
In den vroegen morgen werd gisteren
de gevechtsactie aan het front van Irun
en San Sebastian voortgezet. Zij werd
ingeleid door een groote activiteit der
nationalistische vliegtuigen, alsmede
door het vuur van het zware geschut
der regeering, dat tusschen Fontarabië
en Irun is opgesteld en de nieuwe
stellingen, die de legionaires gisteren
hebben betrokken, onder vuur heeft
genomen. Talrijke bommen der natio
nalistische vliegers op de stellingen der
volksfronttroepen brachten het vijande
lijke vuur tot zwijgen. Op de hoogten
nabij Irun werd den geheelen morgen
een hevig infanterie- en mitrailleurvuur
onderhouden. Van eigenlijke aanvals-
acties wa*; tot den middags niets te be
speuren. Zoowel aanvallers als verde
digers streden met ongelooflijke taai
heid. De ruggegraat der verdediging
vormen de mijnwerkers uit Bilbao, die
in goed gekozen stellingen den op-
marsch der nationalisten aanzienlijk be
moeilijkten.
Regeeringstroepen setten tegen
aanval in.
Een speciale vertegenwoordiger meldt:
Gistermiddag om vijf uur is de strijd aan
het Irunfront hervat De regeeringsmitrail-
leurs veegden de helling van den berg Uri-
irte aan den Spaanschen oever van de Bi-
dassoa. welke door rebellen bezet was,
schoon. Onmiddellijk daarop begon de re-
geeringsartillerie de opstandelingenstellin
gen te bombardeeren. Het vuur was goed
gericht en van onzen waarnemingspost kon
men zien hoe de fascisten en regulares lich
telijk terugtrokken. Vervolgens kwamen
de granaten neer op den top, welke door
een klein pijnboschje is bedekt. De militie
mannen van het Volksfront gingen daarop
tot den tegenaanval over. Een half uur lang
leek er een zekere paniek te heerschen in de
rijen der opstandelingen. Eindelijk werd het
weer kalm en werd de stilte nog slechts on
derbroken door de granaatontploffingen,
welke de actie der rebellen ernstig belem
meren.
Te San Sebastian is de dag van gisteren
kalm verloopen: Men heeft van hier be
langrijke versterkingen naar Irun gezonden.
Vernomen wordt, dat twee soldaten der
regulares, die aan het front van Villabona
in de rijen der opstandelingen streden, met
volledige bepakking en bewapening naar
San Sebastian zijn gekomen, waar zij ver
telden, dat zij mishandeld waren en niet
meer tegen de regeering van Madrid wilden
vechten. Het waren soldaten van de jonge
lichtingen, die kortgeleden door de mili
taire junta van Burgos zijn opgeroepen.
Gistermiddag tegen zes uur is de be
drijvigheid der opstandelingenlucht
strijdkrachten aan het front van Irun
en San Sebastian herleefd. Zü wierpen
verscheidene bommen uit. Op verscheir
dene plaatsen aan het Westen van Irun
konden branden waargenomen worden.
De regeeringstroepen hebben klaarblij
kelijk een nieuw zwaar stuk geschut in
stelling gebracht ten Noordwesten van
Irun. Het stuk vuurt vooral in de rich
ting van Oyarzun.
Om half zeven verscheen plotseling
een opstandelingenoorlogsschip, dat de
genoemde batterij, het fort Guadelupe
en Fuentarrabië onder vuur nam.
Vreemde tactiek der opstandelingen
bij irun.
De merkwaardige tactiek der opstande
lingen verbaast iedereen, kruipende rukken
eenige meters vooruit, om vervolgens
"eer tweemaal zoo ver terug te trekken. De
methode der regeeringsbatterijen zijn niet
minder merkwaardig, want het lijkt on
denkbaar, dat een batterij een geheelen dag
kan vuren, en toch nog vijf geblindeerde
auto's kan missen, die langs den weg staan,
tenzü dit opzettelijk is. Het is natuurlijk
Wooten weg niet willen beschadigen, dien zy
binnenkort noodig kunnen hebben. De
verlieMn van den laatsten grooten slag bu
zouden zijn 400 gedoode opstandelm-
200 gesneuvelde loyalen. Gister heef
«een enkele wijziging van belang in den
^tend voorgedaan.
Aan het front van Estramadura.
Het hoofdkwartier der loyale troepen is
te Talavera del Tajo gevestigd, op 116 K.M.
afstand van Madrid. Generaal Riquelme, de
bevelhebber aan het front, verklaarde, dat
de toestand in Estramadura beter is gewor
den. Alles is gereed, aldus generaal Riquel-
ma, voor den opmarsch van onze troepen
op Merida, dat als uitgangspunt zal worden
genomen voor den aanval op Sevilla.
Onze troepen trachten thans alle ver
bindingen van de rebellen met de Portu-
geesche grens af te snijden en rukken thans
op in de richting van Trujillo.
Het dorp Guadelupe werd opnieuw op de
opstandelingen veroverd. Tijdens het voor
afgaand gevecht gaven zich 400 inboorlingen
over. De gevangenen verklaarden naar
Spanje te zijn gekomen, omdat men hun ge
zegd had, dat zij voor de republiek zouden
strijden en een soldij van 25 peseta's per
dag zouden ontvangen.
Nabij Navalmoral werd een vijandelijk
vliegtuig omlaag geschoten, terwijl het bom
men uitwierp. De beide inzittenden werden
gedood. Het dorp is bijna geheel door de
opstandelingen vernield, die gebruik maak
ten van het feit, dat de regeeringstroepen
niet op dit dorp letten, om acht K.M. op te
rukken. Weldra zullen de regeeringstroepen
in dezen sector hun opmarsch beginnen.
Ook in den sector Calzada Oropesa ver
wacht men een belangrijken opmarsch. Ge
vangen genomen opstandelingen verklaar
den dat hun militaire strijdkrachten zich
beperkten tot enkele stukken artillerie en
de troepen in de kazernes van Plasencia,
Caceres en Salamanca. De vijandelijke
luchtmacht is in dezen sector tamelijk ac
tief, doch heeft tot nu toe slechts weinig
belangrijke schade aangericht.
Generaal Riquelme deelde verder mede.
dat voorzorgsmaatregelen tegen de vijande
lijke vliegtuigen waren genomen, als een
order voor de troepen zich te verspreiden
en te camoufleeren. Verder werden lucht
aanvallen met klokgelui aangekondigd.
Mededeelingen der rebellen.
Gisterochtend half negen deelde
Radio-Se villa mede, dat tijdens de ge
vechten bij Tieno de „Marxisten" onge
veer 500 man verloren, alsmede een
aanzienlijke hoeveelheid materieel. De
drie eenige vliegtuigen, waarover de
regeeringstroepen in Asturië beschik
ten, zijn door de nationalisten omlaag
geschoten. De troepen te Caceres heb
ben het gebied van Serna gepacificeerd.
Minister Idalecio Prieto verklaarde te
Madrid, dat het gezag moet liggen in han
den van „de competente leiders, en niet in
handen van een groep sergeante". Te Jaca
heeft een „marxistisch" vliegtuig het zie
kenhuis gebombardeerd. De commandant
van de plaats heeft bekend gemaakt, dat
voor iedere bom, welke op het ziekenhuis
viel, vijf „marxisten" zullen worden te
rechtgesteld.
Verder heeft een vliegtuig levensmidde-
len laten vallen boven het Alcazar van To-
ledo, waar een aantal nationalisten zich
staande houden tegen de regeeringstroepen.
Twee kapiteins en een luitenant, die uit
Madrid zijn gevlucht, maakten melding van
misdaden en wreedheden aldaar.
Van de 72 bijkantoren van de Spaansche
bank zijn 43 in handen van de nationalis-
ten.
Gistermiddag om zes uur heeft de radio
zender van Sevilla het volgende bekend ge
maakt:
De recente operaties bestaan in de ver
nietiging van „marxistische haarden" welke
nog aanwezig zijn in de reeds in onze han
den zynde gebieden. In Toledo heeft de
luchtmacht een wapen- en munitiefabriek
vernield, welke het eenige productiecentrum
was in handen van de Madrileensche regee
ring. Aan het front van Guadarama hebben
hnim'1 n ".marxjst'sche" vliegtuigen neerge
haald. Drie andere toestellen zijn uit Ma
drid vertrokken om zich bij ons aan te
sluiten. Zoo smelt de „marxistische" lucht
macht van dag tot dag weg, hetgeen talrijke
betoogingen in Madrid ten gevolge heeft In
Asturie en Aragon wordt onze zegevierende
actie rondom Oviedo en Saragosso voortge
zet. De verovering van Palmadaroio giste
ren in de provincie Cordoba door een regi
ment falanxisten was schitterend, ondanks
den moedigen tegenstand der „marxisten"
die ten slotte vluchtten en talrijke dooden
op het slagveld achterlieten. 170 000 Kr
rijst zjjn te Sevilla aangekomen en zullen
tegen lage prozen worden verkocht De be
woners van Fuente Gemil hebben 2 6 K r
fijn goud bijeengebracht. Generaal Queiw
de Llano heeft hun geluk gawenscht.
De strijd op Majorca.
Kapitein Bays, de commandant van de
regeeringstroepen op Majorca deelt
mede, dat gisteren een slag is geleverd,
die van vijf uur des morgens tot 7 uur
des avonds duurde. De rebellen boden
hardnekkig tegenstand, maar moesten
eenige kilometers wijken. Vooral onder
den druk van de regeeringsluchtmacht.
Een korporaal en zes soldaten werden
gevangen genomen in een versterkten
toren, waar talrijke lijken gevonden
werden. De gevangenen vertelden, dat
verscheidene officieren gedood waren
en dat het opstandelingenleger gedemo
raliseerd was. Eenige soldaten, die zich
tegen den oorlog hadden uitgesproken,
waren gefusilleerd.
Een compagnie, die zich wilde overgeven,
was door de opstandelingen zwaar gestraft.
Voorts vertelden de gevangenen, dat in
Palma de Majorca de algemeene staking
wordt voortgezet.
Aan het einde van den strijd van giste
ren, waarbij de negerbokser Contray zich
door strijdlust onderscheidde, werden mi
trailleurs der opstandelingen buit gemaakt.
Regeeringsdecreet inzake de
militie van het volksfront.
President Azana heeft een decreet
uitgevaardigd volgens hetwelk de mili
ciens van het volksfront tot onder
officier kunnen worden benoemd we
gens dappere daden tijdens den strijd.
Na het einde van den burgeroorlog kun
nen zij met behoud van hun rang in het
leger treden. Indien zij op het slagveld
bevorderd worden tot officier, dan moe
ten zü, om in het leger te kunnen tre
den, een cursul volgen aan een mili
taire schooL
De gewone miliciens kunnen na den
burgeroorlog in de Guardia Civile, deGuar-
dia de Asalto of in een ander corps treden,
of zij kunnen deel uitmaken van een vrij
willigerscorps, dat in het leven zal worden
geroepen.
herstel zal worden gecelebreerd, waaraan
Paus Pius XI en alle hooge geestelijkheden
zullen deelnemen.
Azana.
De vrijwilligers zullen gedurende den
veldtocht het leger niet kunnen verlaten.
In geval van ongehoorzaamheid zullen zij
weggezonden worden. Voor het geval zij
gewond worden, geldt voor hen de gewone
regeling welke bij het leger bestaat. Indien
zij sneuvelen zullen hun erfgenamen de
soldij van een strijder blijven ontvangen,
Om een rang te krijgen of toegelaten te
worden tot de Guardia Civile of Guardia
de Asalto, moeten de miliciens minstens de
helft van den veldtocht hebben meege
maakt. Verder voorziet het decreet in straf
fen tegen het opdrijven van den levensmid-
delenprijs in een boete welke tot 100 maal
de waarde kan bedragen met in beslag
name en sluiting van den winkel.
Zes Spaansche legionarissen in
Rabat veroordeeld.
Te Rabat zijn gisteren zes Spaansche legi
onarissen veroordeeld, die als Marokkaan-
sche jongelingen verkleed naar Fransch-
Marokko waren gekomen. Zij kregen elk 3
maanden gevangenisstraf. De veroordeelden
verklaarden, dat zij opdracht hadden gekre
gen zich naar Casablanca te begeven en
zich daar in bezit te stellen van den Spaan
schen petroleum tanker Campero, welken zij
naar een haven in Marokko moesten bren
gen.
De paus ontvangt de uit Spanje
gevluchte bisschoppen.
De Paus zou voornemens zyn tijdens een
plechtige ontvangst van alle uit Spanje ge
vluchte bisschoppen een toespraak te hou
den, waarin hij een krachtig protest zal
doen hooren o.m. tegen de vernieling van
kerken en kloosters in Spanje.
Voorts wordt aangekondigd, dat direct na
terugkeer van den paus in de Vaticaansche
stad In de St. Pieterskerk een H. M. tot eer
Primo de Rivera Jr. ernstig
wond.
ge-
Volgens inlichtingen, die de correspon
dent van Havas uit goede bron heeft ver
kregen, was de leider van den Spaansche
rnalanx, Antonio Primo de Rivera, om-
trent wiens lot allerlei tegenstrijdige be
richten de ronde hebben gedaan, op 23
Augustus nog in leven. Hij had 3 wonden
opgeloopen, waarvan een van ernstigen
aard, die hem zou noodzaken op het oogen-
blik het bed te houden.
Do plaats, waar de zoon van den vroege-
ren dictator wordt verpleegd, houdt men
zorgvuldig geheim.
Verzoek om hulp aan Madrid.
De commandant der regeeringsstrijd-
ki achten te Bilbao heeft gisteravond
draadloos aan Madrid verzocht, reserve-
troepen en materiaal te zenden, welk ver
zoek evenwel van de hand is gewezen. Het
radiostation van La Coruna meldt, dat de
stgd Gijon, die zich in handen van het
Volksfront bevindt, Madrid eveneens om
steun heeft verzocht, zonder een positieve
toezegging te verkrijgen.
Voorts zouden in het Guadarrama-ge-
bergte talrijke leden van de Guardia Civil
naar de nationalisten zijn overgeloopen.
Generaal de Llano optimistisch.
In een gisteren gehouden radiotoespraak
heeft generaal De Llano er op gewezen,
dat het volksfront nog slechte in een derde
van Spanje heer en meester was. Binnen
enkele dagen hebben, naar de generaal
voorts mededeelde, nationale vliegtuigen
de vliegtuigen van Barajas en Custro
Vientos gebombardeerd en groote schade
aangericht. De regeeringsvliegtuigen zijn
niet voor achtervolging opgestegen. Alge
meen kan geconstateerd worden, dat de
re geerin gsvliegtuigen in de minderheid
blijven, en de nationalistische luchtmacht
de laatste dagen buitengewone successen
heeft behaald.
In de haven van Sevilla werd gis
teren, nadat de nevel was opgetrok
ken, de kruiser „Miguel Cervantes"
gesignaleerd. De havenbatterijen open
den daarop terstond het vuur. Reeds
bij het begin der beschieting dook
echter een Fransche kruiser op, die
een beschermende positie voor den
Spaanschen regeeringskruiser innam.
Naar door Reuter nog uit Sevilla wordt
gemeld, heeft generaail De Llano nog voor
de radio medegedeeld, dat te Granada vier
regeeringsvliegtuigen zijn neergeschoten,
te Badajoz 2 en 6 boven het Guadarama
front. De mijnwerkers van de Rio Tinto
hebben, naar de generaal tenslotte nog me
dedeelde, het werk hervat, nadat tusschen
de werkgevers en arbeiders overeenstem
ming was bereikt.
Spaansch ambassadeur te Londen
afgetreden.
De Spaansche ambassadeur te Londen,
Lopez Olivan, heeft zijn ontslag ingediend.
Nieuwe stappen van Britsche en
Fransche regeering inzake non
interventie accoord.
De Fransche en de Britsche regeering
hebben stappen ondernomen by alle mo
gendheden, die nog geen uitvoering hebben
gegeven aan het Fransche plan inzake non
interventie in Spanje.
En naar Reuter officieel is medegedeeld
is den betreffenden regeeringen verzocht
het non-interventie-ontwerp zonder verwijl
toe te passen.
Deze mogendheden zyn Tsjccho-Slowakye
Oostenrijk, Hongarije, Nederland, Joe
goslavië, België, Portugal, Italië, Roemenië
Bulgarije, Griekenland, Turkije, Polen
Zweden, Noorwegen, Finland en Letland.
Het is, naar vernomen wordt, mogelijk,
dat enkele dezer landen reeds een embargo
op den uitvoer van wapens naar Spanje
hebben afgekondigd.
De Portugeesche regeering heeft de Fran
sche regeering medegedeeld dat zij bereid
is, te handelen overeenkomstig de algemeen
vastgestelde politiek.
Wat zij verhalen.
Donderdagavond tegen elf uur zijn drie
man van het Spaansche vreemdelingen
legioen gedeserteerd en over de Fransche
grens gekomen, nadat zy by Biriatou de
Bidassoa waren overgestoken.
In antwoord op hun door den commissaris
te Hendaye gestelde vragen verklaarden zij
dat zij niet langer den strijd tegen broeders
wilden voortzetten. Hun bataljon lag te
Ceuta in garnizoen, vanwaar zij per vlieg
I tuig naar Spanje werden overgebracht.
Italië heeft besloten, een embargo
op den uitvoer van wapens naar
Spanje af te kondigen.
Zij meldden, dat de sterkte van hun af-
deeling aan het front by Irun 550 man be
droeg. De legionnairen verkeeren in slechte
verstandhouding met de fascisten en de
carlisten. Donderdagochtend zou hun com
mandant, Luis Carbonel, hen hebben terug
getrokken om hen te vervangen door car
listen.
Volgens de deserteurs bedroegen de ef
fectieven in dit gedeelte van het front: 550
manschappen van het vreemdelingenlegioen,
450 burgers, 400 carlisten, 400 fascisten en
90 gerequireerden.
De bedoeling van den kolonel, die den
ifector van Irun commandeert, zou zijn Vrij
dagochtend opnieuw tot den aanval over te
gaan.
Ex-koning Alfonso van Spanje heeft
heden voor de eerste maal sedert het uit
breken van den burgeroorlog in een schrif
telijke verklaring, welke hy aan de U. P.
correspondent Mac Millan, liet overhandi
gen, zijn houding ten opzichte van de ge
beurtenissen in Spanje uiteengezet.
De vroegere monarch, die sinds eenigen
tijd te Dellach aan de Wörthersee vertoeft,
verklaart, dat hy noch nu noch in de naaste
toekomst naar Spanje denkt terug te keeren.
Hij zal wachten, totdat de burgeroorlog is
geëindigd. Zou het Spaansche volk hem dan
terugroepen, dan zal hij aan dezen oproep
gehoor geven.
Deze schriftelijke verklaring werd met
machtiging van ex-koning Alfonso overhan
digd door zijn secretaris markies de Viana.
„Zijne Majesteit wenscht eens en voor
altijd duidelijk te maken, dat hy geen deel
aan den Spaanschen opstand heeft. Hy heft
zich met geen van beide partijen per brief
of langs anderen weg in verbinding gesteld.
Wy gelooven, dat dit geen strijd tusschen
republikeinen en monarchisten is. Het ls
een vreeselijke *rijd, de ontzettendste wei-
Koning Alphonso
ken Spanje ooit heeft moeten doormaken,
tusschen de krachten der orde en der wan
orde. Het gaat niet om het lot van de mo
narchisten doch om het lot van het Spaan
sche volk, waarover beslist wordt
Eerst, wanneer de strijd beëindigd is, zal
de tyd voor 'n definitieve beslissing des ko-
nings gekomen zyn.
Na het einde van den burgeroorlog zal er
een periode voor Spanje komen, waarin
alleen een militaire dictatuur sterk genoeg
kan zyn, om de rust en orde in het land te
herstellen. Dit is de taak van generaal
Franco en zyn aanhangers.
De koning keurt de plannen van Franco
vol'edig goed. Later na een jaar of meer
wanneer de rust volledig is hersteld, zou
het Spaansche volk in een referendum
moeten beslissen over den staatsvorm: re
publiek of monarchie.
Wanneer het land voor de monarchie
stemt, is de koning bereid terug te kee
ren. Wanneer Spanje in een volkomen
vrije verkiezing hem terugroept, zal hij
zich gaarne voor den wil van het volk
buigen en naar Spanje komen. De ko
ning zal slechts onder deze voorwaar
den terugkeeren".
Ex-koning Alfonso leeft volkomen terug
getrokken in Dellach en speelt dagelijks
's morgens en 's middags golf.
