FLITSEN VAN WITTE DOEK. Willy Birgel maakt carrière. „De dood langs den weg" op het celluloid. Z! Een opmerkelijke nieuwe Ula-acleur, die sterk op den voorgrond treedt. Zij n rol in „Schluszakkord' „Paramount" brengt een uitstekende verkeerslilm als waarschuwing voor roekeloozen. „AMD SUDDEN DEATH". Miniatuur-filmpjes. ONZE BIOSCOPEN. Twee jaar geleden debuteerde de acteur Willy Birgel bij de Ufa. Het was in de Venetiaansche film „Bar- carolle", waarin hij met een somber, verbeten, van Zuidelijk temperament doorgloeid masker den Mexicaanschen gezant speelde, die zich in de liefde teleurgesteld zag en zich op zijn jon gen rivaal wreekte in een fel realisti sche duelscène. Birgel viel toen op. Men voelde onmiddellijk, dat men hier te doen had met een persoonlijkheid, die voor de film dat magisch-gevoeli- ge instinct, hetwelk men in Amerika „it" noemt, meebracht. Er zyn gezichten, die, zoo dra zij door de filmcamera's op de korrel genomen wor den, van binnen uit als het ware doorzichtig worden. Het is of de camera's kunnen doordringen tot de ziel van deze gezichten. Het heeft niets met foto génique-zijn te maken, want het heeft in de eerste plaats te maken met de kunst om emoties in zichzelf te verwekken en die naar buiten te leiden, gebon den aan de stof van het ge geven drama of blijspel. Deze gave bezitten alle goe de acteurs, maar enkelen onder hen bezitten de gave in zulk een verfijnde mate, dat de filmkunst er ook wat aan heeft. Soms hebben ook middelmatige tooneelspelers het vermogen om in hun ge laatstrekken de roerselen van het gemoed te weer spiegelen op een meer dan normale wijze en wel zoo gevoelig, dat de nuances pas spreken wanneer het masker met close ups nader tot den beschouwer worden ge bracht. Doch ook lieden, die ten tooneele een droevige figuur zouden slaan, kunnen in de filmkunst op verras sende wijze dat magische vermogen „een open boek te zijn" ten toon spreiden. Er zijn in de stu dio's eigenlijk veel meer lieden met dit tot de filmkunst beperkt talent werkzaam dan acteurs met middelen, die ook op het tooneel van bijzondere waarde zijn Willy Birgel nu is gebleken één van En toch blijft hij volkomen passief. Hij doet, wat men van hem verlangt, maar wat men van hem verlangt is door hem zelf, vooral door zijn dwingende persoon lijkheid (een echte filmpersoónlijkheid) gesuggereerd. En daarmee heeft zich vermoedelijk een briljante carrière ingezet. Hoezeer hy begreep, dat deze film, „Slotaccoord", de kans van zijn leven was, blijkt uit de groote moeite, die hij zich heeft getroost om een belangrijk technisch onderdeel van zijn creatie te verzorgen, teneinde op dit gebied alles te overtreffen wat tot heden toe om de openbare aan dacht vroeg. Birgel beeldt n.1. in „Slot accoord" een beroemden dirigent uit, die in, den' aanvang van de film de Negende Symphonie van Beethoven dirigeert. Diri- geerende en concerteerende filmacteurs de genen te zijn, die zoowel voor de films als voor het tooneel van waarde blijken. Nochtans is hij door zijn eigenaardig uiterlijk niet in staat om elke rol bevre digend te vervullen. Na den Mexicaan schen gezant in „Barcarolle" creëerde hij den Finschen gouverneur in „Schwarze Rosen" en daarna den officier van justitie in „Einer zu viel an Bord", figuren, die niet ten volle de vermogens van Birgel konden weerspiegelen, hoewel de officier van justitie een opmerkelijk gaaf getee- kend man was, die a. h. w. schreeuwde om meer Birgel! De Ufa heeft zich de gunstige uitlatin gen over den acteur ter harte genomen en ontwierp voor het komende seizoen ver scheidene films, waarin Willy Birgel niet geringe rollen zal spelen. Eén film is er bij, die feitelijk om hem wordt gemaakt, een film, die een plechtanker der Ufa- najaarsproductie wordt. In Amerika zou men zeggen, dat Willy Birgel nu, na „gefeatured" te zijn, „star" is geworden. Eerst leidde de film hèm, nu leidt hij de film. Willy Birgel in een scène als Generalmusikdirektor zijn er al heel wat geweest, die met hulp van technische trucs zoo goed mogelijk poogden te verbloemen, dat zij soms geen noot muziek kenden. Een buitengewoon suggestieve creatie was de dirigent van Jacob Tiedtke in de film „Ik doodde Jack Mortimer". Toch kon men er duidelijk uit zien, dat het dirigeeren maar een illusi was, die door een knappe montage wer verbloemd. Montage is weliswaar altij een belangrijk middel om de expressie va een film te verhoogen, maar het scheel toch of men in een concertfilm de voor naamste passage moet samenstellen uit geposeerd fotomateriaal dan wel uit stuk ken film, die het stempel van „echtheid" dragen. Welnu, Willy Birgel is van huis uit aller minst een dirigent. Toch heeft hij geleerd, het monumentale slot van de Negende van Beethoven met groot orkest, koor en solis ten te dirigeeren. Zyn waagstuk. Hij kan er zelf het best over oordeelen welk een opgave dit was. Wij laten hem dus aan het woord: Als u eens nagaat, dat het dirigeeren van de Negende en vooral van het slot koor alleen voor de grootsten is wegge legd, dan kunt u begrijpen, welk een waagstuk het voor iemand was, die geen Maria von Tasuady, de tegenspeelster van Willy Birgel in „Schluszakkord". enkel instrument bespeelt. Maar misschien hebben toch mijn goede gehoor en mijn muzikaliteit het binnendringen in mijn taak vergemakkelijkt. Vóór ik echter be gon verkeerde ik nog in een grooten twee strijd: Zou ik eerst trachten, op een aca demische manier mij de technische capa citeiten om een orkest te leiden te ver werven, zou ik eerst les nemen in het maatslaan, zou ik eerst de mathematische figuren leeren, waaruit elke dirigent zijn eigen stijl ontwikkelt en dan trachten uit drukking te geven aan de emoties, die de muziek in mij wakker riep?; of zou ik maar probeeren, mij de gebaren in te prenten waarmee een dirigent van groot formaat de Negende dirigeert? De eerste methode was de hachelijkste, want ik vreesde, mij bij vakmenschen be lachelijk te zullen maken. Zij zouden mis schien dadelijk den dilettant herkenren. De tweede methode leek my buitengewoon omslachtig en bovendien een smaad voor het voorbeeld, dat ik zou imiteeren. In ieder geval ging ik naar een concert van de Berliner Philharmonie om aan de hand van het dirigeeren van Furstwangler eens nauwkeurig te bestudeeren, welke methode de beste was. Furtwangler dirigeerde de Matthaus Passion. Ik lette goed op, hoe hij aftikte, toen het concert beginnen zou. Ik prentte mij in het geheugen, hoe hij de armen hief, hoe hij nogmaals snel achtereen drie tikjes op zijn lessenaar gaf, daarna, in de stilte, die viel, 'n vierde tikje, hoe hij de armen weer hief en dan het orkest den inzet aangaf. Daarna volgde ik met de grootste oplet tendheid zijn maatslag en de verfijnde ge baren, waarmee hij geluid en rhythme nuanceerde. Hij boeide my uitermate. Ik had nog nooit zoo scherp op een dirigent gelet .Allengs begon ik iets van zijn ge- iiaal herscheppingsvermogen te begry- en. Toen rees het koor op en geheel over- eldigd door de expressie van den zang en in de muziek van Bach luisterde ik, klein, irloren, weggestopt in een hoekje als een il, aandachtig mensch, wiens taak alleen .ïaar was, de wijding van wat daar ge schiedde te ondergaan. Ik onderging of ik ging ondervergat mijzelf en myn planIk wist, toen het lijdensdrama-in- klanken beëindigd was, dat mij nog maar één manier overbleef om de Negende te dirigeeren: ten koste desnoods van den ge- ringschattenden glimlach van vaklieden uitdrukking te geven aan mijn eigen emo ties, hetgeen dan toch ook het recht is va nelken tooneelspeler. Ik moet zeggen :de Berliner Philharmo nie heeft mij bij de opnamen enorm ge steund. Natuurlijk,dit beroemde orkest kon ook een gave auditie van de Negende geven zonder mij. Maar ik niet zonder haarIk heb als tooneelspeler getracht, uitdrukking te geven aan de emoties, die Beethoven in my opriep en itf heb mij Het Amerikaansche blad „The Rea- der's Digest" publiceerde onlangs een opzienbarend artikel onder de titel „And Sudden Death", waarin door het öteschrijven van een reeks gruwelijke verkeersongevallen, de aandacht werd gevestigd op de gevolgen van roekeloos chauffeeren. Nu vinden verkeersongevallen niet alleen hun oorzaak in roekeloos chauf feeren, doch evenzeer in roekeloos fietsen enroekeloos wandelen; doch tot welke groep van weggebruikers men ook behoort, in ieder geval zal men met gelijke ontzetting de doodenstaten aan zien, die het verkeer regelmatig en zonder ophouden aanvult. De rubriek „Gemengde Berichten" in onze dagbladen bevat dag in dag uit ver halen van dood en verderf, en de regelmatig heid hiervan dreigt het interesse der massa hiervoor af te stompen „men raakt er zoo aan gewoon". Slechts bizondere onge lukken, mijnrampen, branden, moorden, enz. trekken nog de bizondere aandacht, en de dooden die daarbij vallen worden alge meen diep betreurd. Maar is men zich er wel van bewust, dat het aantal verkeers slachtoffers jaarlijks zoovele duizenden be draagt, dat men zou kunnen gelooven dat er een klein formaat oorlog binnen onze grenzen woedde? Dagbladartikel tot film. Dit ontstellende feit inspireerde tot het genoemde courantenartikel, en dit artikel inspireerde tot een gelijknamige en gelijk gestemde film: „And Sudden Death". Deze film werd door Paramount vervaardigd, en werd tot een uiterst spannend en aangrij pend geheel. Terecht zagen de vervaardi gers in, dat door het gegeven een verhaal moest worden gevlochten, dat de aandacht vraagt voor enkele hoofdpersonen. In de lotgevallen van deze personen konden dan vervolgens verkeersongevallen en hun ge volgen een groote rol spelen. Zoo is men er in geslaagd een zeer boeiende speelfilm te maken, waarin Ra* dolph Scott en Frances Drake uitblink* die het bioscooppubliek anderhalf uur dramatisch bewogen filmgenot schenkt Randolph Scott is een politie-inspecteur* speciaal belast met de bestrijding der ver keersongelukken (men krijgt onder meer buitengewoon interessante staaltjes van Amerikaansche verkeersopvoeding te zien) en Frances Drake is zyn beminde, een meisje van goeden huize, dat zich ér te weinig van bewust is, hoe zij door haar sportieve race-neigingen zichzelf en ande ren in gevaar brengt. Een rechtzaal-scène, Een der prachtigste momenten van de film ligt in de rechtzaal-scène, waarin Scott zich verplicht ziet te getuigen tegen hel meisje, waar hij van houdt, en haar zoo- doende voor jaren moet afstaan aan da Staat, die gevangenisstraf eischt. Hy weet niet (wat wy wel weten) dat zij feitelijk niet de schuldige is; en zoo ligt het in da lijn, dat aan het eind van de film alles een min of meer goede keer neemt De film heeft dan echter zyn bood schap reeds gebracht. Het publiek, dat in spanning het dikwijls zeer sen- sationeele verloop der gebeurtenis sen volgde, zal na afloop de vraag in zich voelen branden: „Moet hier niet snel iets aan gedaan worden? Moet het zoo voortgaan, dat dagelijks om ons heen dooden vallen?",,. Tevens goede speelfilm. En zoo zal zy voor menigeen een aan sporing zyn zyn eigen verkeersgedrag eens onder de loupe te nemen, en slordige aan- wensels daarin te corrigeeren. En daar voor aan regisseur Charles Barton, die aan „And Sudden Death" (in Nederland uit te brengen onder den titel „De dood langs den Weg"), een film, die in de eerste plaats een onderhoudende speelfilm is, gekruid met geweldige automobilistische sensaties, die onopvallende, nergens opdringerige, doch krachtig doorwerkende, opvoedende strek king wist te geven, een welverdiend compli ment. daarbij voortdurend gerealiseerd, dat myn emoties ook voor de camera's zichtbaar moesten zijn. Vier dagen en één nacht hebben de op namen geduurd Het oordeel is nu aan de wereld. Zomerzotheid. In de prachtige omgeving van Zeist zyn de filmopnamen van de film „Zomerzot heid", naar het bekende boek van Cissy van Marxveld, aangevangen. Van bovenstaand boek werd een film verhaal geschreven door Walter Schlee. De rollen worden bezet door een achttal jon gelui, w.o. Adriaan van Hees en Leo de Hartogh, terwijl een aantal vroolyke jonge meisjes en meerdere jongelui een werk zaam aandeel in deze film hebben. De leiding van de geluidsopnamen is in han den van den directeur der multifilm in Haarlem, den bekenden Cineast Mol. De productieleider, de heer Hemmy Berg, verzocht thans van Meerten in sa menwerking met Otto van Neijenhoff, zich met de regie te willen belasten. „Jonge Harten" naar Venetië. De lumina-film „Jonge Harten", die on der regie van Josephson en van der Linden op het eiland Texel opgenomen werd, ging dezer dagen naar de Internationale Film tentoonstelling, de Biennale te Venetië. Annabella in „Eerloos". Een der opmerkelijkste films, welke deze winter in roulatie zal komen is het „Veille d' Armes" naar het boek van den beroem den Franschen schrijver Claude Farrère van de Academie Frangaise en Lucie Népotz. De hoofdrol speelt Annabella. Deze film komt onder den naam „Eer loos" in ons land. MIJN HARTEWENSCH. Bioscoop Theater Harmonie. Dat Richard Tauber zich nog steeds in een bijzondere belangstelling mag verheugen, is gisteren by de eerste voorstellingen in de Harmonie van zijn nieuwste film: „Mijn hartewensch" op afdoende wijze gebleken en met het brengen van deze film als hoofd nummer op het tweede kermisprogramma, heeft de directie een goede keuze gedaan. Richard Tauber heeft als Joseph Steidler prachtig gezongen, eenvoudig, ongekunsteld en schitterend van klank. Steidler is in één van Weenens grootste biertuinen een bekend zanger. Op een avond wordt de tuin bezocht door den Engelschen componist Desmond en door Frances Wilson, dochter van een impressario. Zij zijn op zoek naar een eersterangs tenor voor de hoofd party in Desmonds eerste opera. Getroffen door Steidlers zang, bieden zy dezen een contract voor Londen aan, wat eerst na veel aarzeling wordt aangenomen. Joseph ziet er tegenop zijn geliefd Weenen te verlaten, maar zijn vriend Florian treedt op als ma nager en de reis gaat door. Zijn vriendin netje Anna ziet hem met bedroefd hart ver trekken. Het groote succes in Londen doet hem ook inderdaad zijn kleine Anna ver geten, maar als blijkt dat Frances haar hart heeft verpand aan den componist, keert Joseph na de première naar Weenen terug, waar hy door allen, die hem lief zijn, in triomf wordt binnengehaald. Een fijne muzikale film, waarin Tauber op zyn best. Zeer goed spel van Paul Graetz, Diana Napier en Leonora Corbett. BüMgder verzorgde opnamen, De film zal ip de komende dagen een groot succes blijken. Een uitgebreid voorprogramma gaat aan net hoofdnummer vooraf. Het Paramount-jour- naal geeft o.a. eenige zeer interessante Olympische opnamen. 5000 M. hardloopen, 100 M. vrije slag heeren zwemmen en de marathon-race. Verder teeken- en muzi kale films, waarvan die van Little Jack al zeer geslaagd is. „IM WEISSEN ROSS'L" GEPROLONGEERD. City-theater. De logé's in „Het Witte Paard" hebben zich deze week zoo uitstekend geamuseerd, dat zij eendrachtig besloten hebben alsnog een week in Alkmaar te blijven. En hoe kan 't ook anders, daar deze vlotte film immers dag in dag uit dichte drommen tot zich trok. Dus deze prolongatie is alleszins gerecht vaardigd. Uit het programma noemen we actueel Olympisch nieuws (o.a. Rie Mastenbroek en Nida Senff), een grappige teekenfilm en een uitstekende jazz-film „The Rimacs", waarin men voortreffelijke rumba's kan be luisteren. Het geheel in ieder geval volkomen in de lijn van het gezelligheidsprogram. Moge niemand dat vergeten. „IN DE PENARIE". Victoria-theater. Bij de kermis behoort nu eenmaal een volkomen „aangepast" programma en we gelooven dat de directie van het Victoria- theater voor deze gelegenheid een goede greep heeft gedaan door wederom een crea tie van Stan Laurel en Oliver Hardy, dit maal in „In de Penarie", te brengen, Stan en Oliver probeeren ook thans weer op de hun eigen onhandige manier den kost te verdienen en het spreekwoord 12 ambach ten en 13 ongelukken blijkt op hen weer wonderwel van toepassing. Allereerst probeeren de heeren het met een winkel in klokken, electriciteit etc. Het succes is echter maar matig en de winst ver beneden nul aangezien hun buurman de boel vrijwel kort en klein slaat, terwijl het over blijvende door een dief in een verhuiswagen wordt weggereden. Hun tweede poging om wat te verdienen bestaat in het aanmonsteren van zeelui, waarvoor ze al een heel origineele methode hebben gevonden. Slot van het spel is, dat ze zelf ook worden aangemonsterd en op een z.g.n. spookschip verzeild raken, waar bij natuurlijk weer de dolste situaties voor komen. Het derde ambacht, dat de bereisde roeien zullen uitoefenen is dat van politie-agent, om beter beschermd te zijn, naar het heet. Natuurlijk is het tweetal ook voor dit baan tje volledig ongeschikt en als ze tenslotte een misdadiger gevangen hebben, blijken ze een totaal verkeerde te pakken te hebben gekregen. Kortom, de eene dwaze situatie volgt de andere op en het bekende tweetal, dat nog niets aan zijn populariteit heeft ingeboet, zal niet nalaten ook nu diegenen, die een vroolyk programma apprecieeren, te trek ken. Verder zyn er dan nog de journaals en een aardig voorfilmpje, getiteld: Wie heeft het buskruit uitgevonden?, terwijl last not least de Stereofilm, waarover we de vorige week reeds uitvoerig spraken, is geprolon geerd. HET UUR DER VERGELDING.. In het Roxy-theater. Een sensatiefilm zonder weerga: onop houdelijk knallen de schoten van achter volgden, zoowel als van achtervolgers, er wordt gevochten op dood en leven, het ge daver van de paardenhoeven is niet van de lucht en voortdurend klinkt het krijgs gehuil. Het stuk speelt in den tijd, toen er nog buffels by honderdtallen in Amerika's uitgestrekte gebieden in het wild leefden buffels, die den Indianen alles boden wat dezen van het leven vroegen en zonder welke zy gevaar liepen te verhongeren. Uit dien hoofde sloot Ijet Amerikaansche gou vernement contracten met de stamhoofden, waarbij speciale gebieden werden aange wezen binnen welke niet op buffels gejaagd mocht worden. En daarmee begint dan de film: men ziet het teekenen van een derge lijke overeenkomst, die den vrede moet waarborgen. Maar buffelhuid"n zijn ook kostbaar voor de blanke handelaars, die nergens voor terugdeinzen om de begeerde koopwaar te krijgen, zelfs niet voor het verwekken van oproer onder de Indianen: immers zy schie ten een zoon van 'n opperhpofd verraderlijk neer, om zoodoende de wraakzucht der roodhuiden op te wekken. De opzet gelukt maar al te goed. Dra doen de oorlogstrom mels hun naargeestig lied klinken, het kxygsgehuil weergalmt in de prairiën, de stryd begint. Wij zullen het verhaal niet verder weer geven. omdat wij voor de bezoekers van het theater de spanning niet wülen verminde- ren. En die is er voldoende en men zal dit begrypen, als wy slechts zeggen, dat er een meisje in het spel komt de dochter van den commandant van het door de Indianen bedreigde fort en een heldhaftig kapi tein, die zich een vriend toont van de ge kleurde broeders. Het voorprogramma opent met een goed journaal met vooral veel sport en mooie kieken van den historischen optocht te Arnhem en den religieus-historischen stoet by de missieweek te Maastricht; dan nog een korte film vol dans en muziek „De mu zikale kostschool" en een aardige teeken film. De eerste voorstelling werd gisteravond bijgewoond door een groot aantal personen, van wie er onderscheidene op luide wijze hun medeleven met het op het doek ver toonde deden kennen. Voor de tweede voorstelling vormde zich intusschen reeds weer een lange ry belangstellenden. CINEMA EN THEATER. Deze week vindt men op de eerste P»" gina van het weekblad een groot portret van Louis Borel, den te Londen vertoe- venden Hollandschen tooneelspeler, die door de directie der Metro Goldwyn Mayer-film voor Hollywood geëngageerd is. De verdere inhoud bestaat o.a. Hollywoodsche filmsterren met vacantie! nieuws uit de studio's; Scheveningsche Kroniek; Over den Spaanschen burger oorlog; over den stichter van het Fran" sche vreemdelingenlegioen; vele photo s, o. a. van het kasteel Haarzuilen, van films, enz.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1936 | | pagina 12