FLITSEN VAN
WITTE DOEK.
Willy Birgel maakt carrière.
„De dood langs den weg" op het celluloid.
Z!
Een opmerkelijke nieuwe Ula-acleur, die
sterk op den voorgrond treedt.
Zij
n rol in „Schluszakkord'
„Paramount" brengt een uitstekende verkeerslilm
als waarschuwing voor roekeloozen.
„AMD SUDDEN DEATH".
Miniatuur-filmpjes.
ONZE BIOSCOPEN.
Twee jaar geleden debuteerde de
acteur Willy Birgel bij de Ufa. Het
was in de Venetiaansche film „Bar-
carolle", waarin hij met een somber,
verbeten, van Zuidelijk temperament
doorgloeid masker den Mexicaanschen
gezant speelde, die zich in de liefde
teleurgesteld zag en zich op zijn jon
gen rivaal wreekte in een fel realisti
sche duelscène. Birgel viel toen op.
Men voelde onmiddellijk, dat men hier
te doen had met een persoonlijkheid,
die voor de film dat magisch-gevoeli-
ge instinct, hetwelk men in Amerika
„it" noemt, meebracht.
Er zyn gezichten, die, zoo
dra zij door de filmcamera's
op de korrel genomen wor
den, van binnen uit als het
ware doorzichtig worden.
Het is of de camera's kunnen
doordringen tot de ziel van
deze gezichten. Het heeft
niets met foto génique-zijn
te maken, want het heeft in
de eerste plaats te maken
met de kunst om emoties in
zichzelf te verwekken en die
naar buiten te leiden, gebon
den aan de stof van het ge
geven drama of blijspel.
Deze gave bezitten alle goe
de acteurs, maar enkelen
onder hen bezitten de gave
in zulk een verfijnde mate,
dat de filmkunst er ook wat
aan heeft. Soms hebben ook
middelmatige tooneelspelers
het vermogen om in hun ge
laatstrekken de roerselen
van het gemoed te weer
spiegelen op een meer dan
normale wijze en wel zoo
gevoelig, dat de nuances pas
spreken wanneer het masker
met close ups nader tot den
beschouwer worden ge
bracht. Doch ook lieden, die
ten tooneele een droevige
figuur zouden slaan, kunnen
in de filmkunst op verras
sende wijze dat magische
vermogen „een open boek te
zijn" ten toon spreiden. Er zijn in de stu
dio's eigenlijk veel meer lieden met dit
tot de filmkunst beperkt talent werkzaam
dan acteurs met middelen, die ook op
het tooneel van bijzondere waarde zijn
Willy Birgel nu is gebleken één van
En toch blijft hij volkomen passief. Hij
doet, wat men van hem verlangt, maar
wat men van hem verlangt is door hem
zelf, vooral door zijn dwingende persoon
lijkheid (een echte filmpersoónlijkheid)
gesuggereerd.
En daarmee heeft zich vermoedelijk een
briljante carrière ingezet.
Hoezeer hy begreep, dat deze film,
„Slotaccoord", de kans van zijn leven was,
blijkt uit de groote moeite, die hij zich
heeft getroost om een belangrijk technisch
onderdeel van zijn creatie te verzorgen,
teneinde op dit gebied alles te overtreffen
wat tot heden toe om de openbare aan
dacht vroeg. Birgel beeldt n.1. in „Slot
accoord" een beroemden dirigent uit, die
in, den' aanvang van de film de Negende
Symphonie van Beethoven dirigeert. Diri-
geerende en concerteerende filmacteurs
de
genen te zijn, die zoowel voor de films als
voor het tooneel van waarde blijken.
Nochtans is hij door zijn eigenaardig
uiterlijk niet in staat om elke rol bevre
digend te vervullen. Na den Mexicaan
schen gezant in „Barcarolle" creëerde hij
den Finschen gouverneur in „Schwarze
Rosen" en daarna den officier van justitie
in „Einer zu viel an Bord", figuren, die
niet ten volle de vermogens van Birgel
konden weerspiegelen, hoewel de officier
van justitie een opmerkelijk gaaf getee-
kend man was, die a. h. w. schreeuwde om
meer Birgel!
De Ufa heeft zich de gunstige uitlatin
gen over den acteur ter harte genomen en
ontwierp voor het komende seizoen ver
scheidene films, waarin Willy Birgel niet
geringe rollen zal spelen. Eén film is er
bij, die feitelijk om hem wordt gemaakt,
een film, die een plechtanker der Ufa-
najaarsproductie wordt.
In Amerika zou men zeggen, dat Willy
Birgel nu, na „gefeatured" te zijn, „star"
is geworden. Eerst leidde de film hèm, nu
leidt hij de film.
Willy Birgel in een scène als Generalmusikdirektor
zijn er al heel wat geweest, die met hulp
van technische trucs zoo goed mogelijk
poogden te verbloemen, dat zij soms geen
noot muziek kenden. Een buitengewoon
suggestieve creatie was de dirigent van
Jacob Tiedtke in de film „Ik doodde Jack
Mortimer". Toch kon men er duidelijk uit
zien, dat het dirigeeren maar een illusi
was, die door een knappe montage wer
verbloemd. Montage is weliswaar altij
een belangrijk middel om de expressie va
een film te verhoogen, maar het scheel
toch of men in een concertfilm de voor
naamste passage moet samenstellen uit
geposeerd fotomateriaal dan wel uit stuk
ken film, die het stempel van „echtheid"
dragen.
Welnu, Willy Birgel is van huis uit aller
minst een dirigent. Toch heeft hij geleerd,
het monumentale slot van de Negende van
Beethoven met groot orkest, koor en solis
ten te dirigeeren.
Zyn waagstuk.
Hij kan er zelf het best over oordeelen
welk een opgave dit was. Wij laten hem
dus aan het woord:
Als u eens nagaat, dat het dirigeeren
van de Negende en vooral van het slot
koor alleen voor de grootsten is wegge
legd, dan kunt u begrijpen, welk een
waagstuk het voor iemand was, die geen
Maria von Tasuady, de tegenspeelster van
Willy Birgel in „Schluszakkord".
enkel instrument bespeelt. Maar misschien
hebben toch mijn goede gehoor en mijn
muzikaliteit het binnendringen in mijn
taak vergemakkelijkt. Vóór ik echter be
gon verkeerde ik nog in een grooten twee
strijd: Zou ik eerst trachten, op een aca
demische manier mij de technische capa
citeiten om een orkest te leiden te ver
werven, zou ik eerst les nemen in het
maatslaan, zou ik eerst de mathematische
figuren leeren, waaruit elke dirigent zijn
eigen stijl ontwikkelt en dan trachten uit
drukking te geven aan de emoties, die de
muziek in mij wakker riep?; of zou ik
maar probeeren, mij de gebaren in te
prenten waarmee een dirigent van groot
formaat de Negende dirigeert?
De eerste methode was de hachelijkste,
want ik vreesde, mij bij vakmenschen be
lachelijk te zullen maken. Zij zouden mis
schien dadelijk den dilettant herkenren.
De tweede methode leek my buitengewoon
omslachtig en bovendien een smaad voor
het voorbeeld, dat ik zou imiteeren.
In ieder geval ging ik naar een concert
van de Berliner Philharmonie om aan de
hand van het dirigeeren van Furstwangler
eens nauwkeurig te bestudeeren, welke
methode de beste was.
Furtwangler dirigeerde de Matthaus
Passion.
Ik lette goed op, hoe hij aftikte, toen het
concert beginnen zou. Ik prentte mij in
het geheugen, hoe hij de armen hief, hoe
hij nogmaals snel achtereen drie tikjes op
zijn lessenaar gaf, daarna, in de stilte, die
viel, 'n vierde tikje, hoe hij de armen weer
hief en dan het orkest den inzet aangaf.
Daarna volgde ik met de grootste oplet
tendheid zijn maatslag en de verfijnde ge
baren, waarmee hij geluid en rhythme
nuanceerde. Hij boeide my uitermate. Ik
had nog nooit zoo scherp op een dirigent
gelet .Allengs begon ik iets van zijn ge-
iiaal herscheppingsvermogen te begry-
en. Toen rees het koor op en geheel over-
eldigd door de expressie van den zang en
in de muziek van Bach luisterde ik, klein,
irloren, weggestopt in een hoekje als een
il, aandachtig mensch, wiens taak alleen
.ïaar was, de wijding van wat daar ge
schiedde te ondergaan. Ik onderging of ik
ging ondervergat mijzelf en myn
planIk wist, toen het lijdensdrama-in-
klanken beëindigd was, dat mij nog maar
één manier overbleef om de Negende te
dirigeeren: ten koste desnoods van den ge-
ringschattenden glimlach van vaklieden
uitdrukking te geven aan mijn eigen emo
ties, hetgeen dan toch ook het recht is
va nelken tooneelspeler.
Ik moet zeggen :de Berliner Philharmo
nie heeft mij bij de opnamen enorm ge
steund. Natuurlijk,dit beroemde orkest kon
ook een gave auditie van de Negende
geven zonder mij. Maar ik niet zonder
haarIk heb als tooneelspeler getracht,
uitdrukking te geven aan de emoties, die
Beethoven in my opriep en itf heb mij
Het Amerikaansche blad „The Rea-
der's Digest" publiceerde onlangs een
opzienbarend artikel onder de titel
„And Sudden Death", waarin door het
öteschrijven van een reeks gruwelijke
verkeersongevallen, de aandacht werd
gevestigd op de gevolgen van roekeloos
chauffeeren.
Nu vinden verkeersongevallen niet
alleen hun oorzaak in roekeloos chauf
feeren, doch evenzeer in roekeloos
fietsen enroekeloos wandelen; doch
tot welke groep van weggebruikers men
ook behoort, in ieder geval zal men met
gelijke ontzetting de doodenstaten aan
zien, die het verkeer regelmatig en
zonder ophouden aanvult.
De rubriek „Gemengde Berichten" in
onze dagbladen bevat dag in dag uit ver
halen van dood en verderf, en de regelmatig
heid hiervan dreigt het interesse der massa
hiervoor af te stompen „men raakt er
zoo aan gewoon". Slechts bizondere onge
lukken, mijnrampen, branden, moorden, enz.
trekken nog de bizondere aandacht, en de
dooden die daarbij vallen worden alge
meen diep betreurd. Maar is men zich er
wel van bewust, dat het aantal verkeers
slachtoffers jaarlijks zoovele duizenden be
draagt, dat men zou kunnen gelooven dat
er een klein formaat oorlog binnen onze
grenzen woedde?
Dagbladartikel tot film.
Dit ontstellende feit inspireerde tot het
genoemde courantenartikel, en dit artikel
inspireerde tot een gelijknamige en gelijk
gestemde film: „And Sudden Death". Deze
film werd door Paramount vervaardigd, en
werd tot een uiterst spannend en aangrij
pend geheel. Terecht zagen de vervaardi
gers in, dat door het gegeven een verhaal
moest worden gevlochten, dat de aandacht
vraagt voor enkele hoofdpersonen. In de
lotgevallen van deze personen konden dan
vervolgens verkeersongevallen en hun ge
volgen een groote rol spelen.
Zoo is men er in geslaagd een zeer
boeiende speelfilm te maken, waarin Ra*
dolph Scott en Frances Drake uitblink*
die het bioscooppubliek anderhalf uur
dramatisch bewogen filmgenot schenkt
Randolph Scott is een politie-inspecteur*
speciaal belast met de bestrijding der ver
keersongelukken (men krijgt onder meer
buitengewoon interessante staaltjes van
Amerikaansche verkeersopvoeding te zien)
en Frances Drake is zyn beminde, een
meisje van goeden huize, dat zich ér te
weinig van bewust is, hoe zij door haar
sportieve race-neigingen zichzelf en ande
ren in gevaar brengt.
Een rechtzaal-scène,
Een der prachtigste momenten van de
film ligt in de rechtzaal-scène, waarin Scott
zich verplicht ziet te getuigen tegen hel
meisje, waar hij van houdt, en haar zoo-
doende voor jaren moet afstaan aan da
Staat, die gevangenisstraf eischt. Hy weet
niet (wat wy wel weten) dat zij feitelijk
niet de schuldige is; en zoo ligt het in da
lijn, dat aan het eind van de film alles een
min of meer goede keer neemt
De film heeft dan echter zyn bood
schap reeds gebracht. Het publiek, dat
in spanning het dikwijls zeer sen-
sationeele verloop der gebeurtenis
sen volgde, zal na afloop de vraag in
zich voelen branden: „Moet hier niet
snel iets aan gedaan worden? Moet het
zoo voortgaan, dat dagelijks om ons
heen dooden vallen?",,.
Tevens goede speelfilm.
En zoo zal zy voor menigeen een aan
sporing zyn zyn eigen verkeersgedrag eens
onder de loupe te nemen, en slordige aan-
wensels daarin te corrigeeren. En daar
voor aan regisseur Charles Barton, die aan
„And Sudden Death" (in Nederland uit te
brengen onder den titel „De dood langs den
Weg"), een film, die in de eerste plaats een
onderhoudende speelfilm is, gekruid met
geweldige automobilistische sensaties, die
onopvallende, nergens opdringerige, doch
krachtig doorwerkende, opvoedende strek
king wist te geven, een welverdiend compli
ment.
daarbij voortdurend gerealiseerd, dat myn
emoties ook voor de camera's zichtbaar
moesten zijn.
Vier dagen en één nacht hebben de op
namen geduurd Het oordeel is nu aan
de wereld.
Zomerzotheid.
In de prachtige omgeving van Zeist zyn
de filmopnamen van de film „Zomerzot
heid", naar het bekende boek van Cissy
van Marxveld, aangevangen.
Van bovenstaand boek werd een film
verhaal geschreven door Walter Schlee. De
rollen worden bezet door een achttal jon
gelui, w.o. Adriaan van Hees en Leo de
Hartogh, terwijl een aantal vroolyke jonge
meisjes en meerdere jongelui een werk
zaam aandeel in deze film hebben. De
leiding van de geluidsopnamen is in han
den van den directeur der multifilm in
Haarlem, den bekenden Cineast Mol.
De productieleider, de heer Hemmy
Berg, verzocht thans van Meerten in sa
menwerking met Otto van Neijenhoff, zich
met de regie te willen belasten.
„Jonge Harten" naar Venetië.
De lumina-film „Jonge Harten", die on
der regie van Josephson en van der Linden
op het eiland Texel opgenomen werd, ging
dezer dagen naar de Internationale Film
tentoonstelling, de Biennale te Venetië.
Annabella in „Eerloos".
Een der opmerkelijkste films, welke deze
winter in roulatie zal komen is het „Veille
d' Armes" naar het boek van den beroem
den Franschen schrijver Claude Farrère van
de Academie Frangaise en Lucie Népotz. De
hoofdrol speelt Annabella.
Deze film komt onder den naam „Eer
loos" in ons land.
MIJN HARTEWENSCH.
Bioscoop Theater Harmonie.
Dat Richard Tauber zich nog steeds in een
bijzondere belangstelling mag verheugen, is
gisteren by de eerste voorstellingen in de
Harmonie van zijn nieuwste film: „Mijn
hartewensch" op afdoende wijze gebleken
en met het brengen van deze film als hoofd
nummer op het tweede kermisprogramma,
heeft de directie een goede keuze gedaan.
Richard Tauber heeft als Joseph Steidler
prachtig gezongen, eenvoudig, ongekunsteld
en schitterend van klank.
Steidler is in één van Weenens grootste
biertuinen een bekend zanger. Op een avond
wordt de tuin bezocht door den Engelschen
componist Desmond en door Frances Wilson,
dochter van een impressario. Zij zijn op zoek
naar een eersterangs tenor voor de hoofd
party in Desmonds eerste opera. Getroffen
door Steidlers zang, bieden zy dezen een
contract voor Londen aan, wat eerst na veel
aarzeling wordt aangenomen. Joseph ziet er
tegenop zijn geliefd Weenen te verlaten,
maar zijn vriend Florian treedt op als ma
nager en de reis gaat door. Zijn vriendin
netje Anna ziet hem met bedroefd hart ver
trekken. Het groote succes in Londen doet
hem ook inderdaad zijn kleine Anna ver
geten, maar als blijkt dat Frances haar hart
heeft verpand aan den componist, keert
Joseph na de première naar Weenen terug,
waar hy door allen, die hem lief zijn, in
triomf wordt binnengehaald.
Een fijne muzikale film, waarin Tauber
op zyn best. Zeer goed spel van Paul
Graetz, Diana Napier en Leonora Corbett.
BüMgder verzorgde opnamen, De film zal ip
de komende dagen een groot succes blijken.
Een uitgebreid voorprogramma gaat aan net
hoofdnummer vooraf. Het Paramount-jour-
naal geeft o.a. eenige zeer interessante
Olympische opnamen. 5000 M. hardloopen,
100 M. vrije slag heeren zwemmen en de
marathon-race. Verder teeken- en muzi
kale films, waarvan die van Little Jack al
zeer geslaagd is.
„IM WEISSEN ROSS'L"
GEPROLONGEERD.
City-theater.
De logé's in „Het Witte Paard" hebben
zich deze week zoo uitstekend geamuseerd,
dat zij eendrachtig besloten hebben alsnog
een week in Alkmaar te blijven. En hoe kan
't ook anders, daar deze vlotte film immers
dag in dag uit dichte drommen tot zich trok.
Dus deze prolongatie is alleszins gerecht
vaardigd.
Uit het programma noemen we actueel
Olympisch nieuws (o.a. Rie Mastenbroek
en Nida Senff), een grappige teekenfilm en
een uitstekende jazz-film „The Rimacs",
waarin men voortreffelijke rumba's kan be
luisteren.
Het geheel in ieder geval volkomen in de
lijn van het gezelligheidsprogram. Moge
niemand dat vergeten.
„IN DE PENARIE".
Victoria-theater.
Bij de kermis behoort nu eenmaal een
volkomen „aangepast" programma en we
gelooven dat de directie van het Victoria-
theater voor deze gelegenheid een goede
greep heeft gedaan door wederom een crea
tie van Stan Laurel en Oliver Hardy, dit
maal in „In de Penarie", te brengen,
Stan en Oliver probeeren ook thans weer
op de hun eigen onhandige manier den kost
te verdienen en het spreekwoord 12 ambach
ten en 13 ongelukken blijkt op hen weer
wonderwel van toepassing.
Allereerst probeeren de heeren het met
een winkel in klokken, electriciteit etc. Het
succes is echter maar matig en de winst ver
beneden nul aangezien hun buurman de boel
vrijwel kort en klein slaat, terwijl het over
blijvende door een dief in een verhuiswagen
wordt weggereden.
Hun tweede poging om wat te verdienen
bestaat in het aanmonsteren van zeelui,
waarvoor ze al een heel origineele methode
hebben gevonden. Slot van het spel is, dat
ze zelf ook worden aangemonsterd en op
een z.g.n. spookschip verzeild raken, waar
bij natuurlijk weer de dolste situaties voor
komen.
Het derde ambacht, dat de bereisde roeien
zullen uitoefenen is dat van politie-agent,
om beter beschermd te zijn, naar het heet.
Natuurlijk is het tweetal ook voor dit baan
tje volledig ongeschikt en als ze tenslotte
een misdadiger gevangen hebben, blijken ze
een totaal verkeerde te pakken te hebben
gekregen.
Kortom, de eene dwaze situatie volgt de
andere op en het bekende tweetal, dat nog
niets aan zijn populariteit heeft ingeboet,
zal niet nalaten ook nu diegenen, die een
vroolyk programma apprecieeren, te trek
ken.
Verder zyn er dan nog de journaals en
een aardig voorfilmpje, getiteld: Wie heeft
het buskruit uitgevonden?, terwijl last not
least de Stereofilm, waarover we de vorige
week reeds uitvoerig spraken, is geprolon
geerd.
HET UUR DER VERGELDING..
In het Roxy-theater.
Een sensatiefilm zonder weerga: onop
houdelijk knallen de schoten van achter
volgden, zoowel als van achtervolgers, er
wordt gevochten op dood en leven, het ge
daver van de paardenhoeven is niet van
de lucht en voortdurend klinkt het krijgs
gehuil.
Het stuk speelt in den tijd, toen er nog
buffels by honderdtallen in Amerika's
uitgestrekte gebieden in het wild leefden
buffels, die den Indianen alles boden wat
dezen van het leven vroegen en zonder
welke zy gevaar liepen te verhongeren. Uit
dien hoofde sloot Ijet Amerikaansche gou
vernement contracten met de stamhoofden,
waarbij speciale gebieden werden aange
wezen binnen welke niet op buffels gejaagd
mocht worden. En daarmee begint dan de
film: men ziet het teekenen van een derge
lijke overeenkomst, die den vrede moet
waarborgen.
Maar buffelhuid"n zijn ook kostbaar voor
de blanke handelaars, die nergens voor
terugdeinzen om de begeerde koopwaar te
krijgen, zelfs niet voor het verwekken van
oproer onder de Indianen: immers zy schie
ten een zoon van 'n opperhpofd verraderlijk
neer, om zoodoende de wraakzucht der
roodhuiden op te wekken. De opzet gelukt
maar al te goed. Dra doen de oorlogstrom
mels hun naargeestig lied klinken, het
kxygsgehuil weergalmt in de prairiën, de
stryd begint.
Wij zullen het verhaal niet verder weer
geven. omdat wij voor de bezoekers van het
theater de spanning niet wülen verminde-
ren. En die is er voldoende en men zal dit
begrypen, als wy slechts zeggen, dat er een
meisje in het spel komt de dochter van
den commandant van het door de Indianen
bedreigde fort en een heldhaftig kapi
tein, die zich een vriend toont van de ge
kleurde broeders.
Het voorprogramma opent met een goed
journaal met vooral veel sport en mooie
kieken van den historischen optocht te
Arnhem en den religieus-historischen stoet
by de missieweek te Maastricht; dan nog
een korte film vol dans en muziek „De mu
zikale kostschool" en een aardige teeken
film.
De eerste voorstelling werd gisteravond
bijgewoond door een groot aantal personen,
van wie er onderscheidene op luide wijze
hun medeleven met het op het doek ver
toonde deden kennen. Voor de tweede
voorstelling vormde zich intusschen reeds
weer een lange ry belangstellenden.
CINEMA EN THEATER.
Deze week vindt men op de eerste P»"
gina van het weekblad een groot portret
van Louis Borel, den te Londen vertoe-
venden Hollandschen tooneelspeler, die
door de directie der Metro Goldwyn
Mayer-film voor Hollywood geëngageerd
is.
De verdere inhoud bestaat o.a.
Hollywoodsche filmsterren met vacantie!
nieuws uit de studio's; Scheveningsche
Kroniek; Over den Spaanschen burger
oorlog; over den stichter van het Fran"
sche vreemdelingenlegioen; vele photo s,
o. a. van het kasteel Haarzuilen, van
films, enz.