DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Irun nog niet gevallen.
No 205
De Spaansche revolutie
Om de stad woedt thans een
loopgravenoorlog,
DE strijd OH HET ALCAZAR.
138e Jaargang
Voorzitter der R.S.A.P.
treedt af.
De niet-inmenging.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIENi
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Maandag 31 Augustus 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alle aanvallen op Irun tot dusver
afgeslagen.
Na de verwoede gevechten aan het
front van Irun die tot 3 uur Zaterdag
morgen voortduurden is San Marcial
nog steeds in het bezit van de volks
fronttroepen, die tot nu toe alle aanval
len hebben afgeslagen, terwijl de
nationalisten naar het schijnt, niets
verder zijn gekomen. Om 9 uur was de
rust weergekeerd, doch men weet, dat
de nationalisten versterkingen ont
vangen. Hun poging om zich van
Irun meester te maken, heeft hun reeds
zooveel mannen gekost, dat zij thans
van plan zijn, de stad zoolang te bom
bardeeren tot zij zich overgeeft. Drie
aationalistische vliegtuigen hebben Irun
gistermorgen opnieuw gebombardeerd.
Naar thans kan worden vastgesteld, heeft
de strijd bij Irun in den loop van Zater
dag geen enkele wijziging in den toestand
opgeleverd. Sommigen vragen zich zelfs af,
of de opstandelingen den aanval niet heb
ben gestaakt en over zijn gegaan tot een
andere tactiek om de stad te nemen. De
aanvallers zijn begonnen loopgraven aan te
leggen in het gebergte, evenwel zijn hier
slechts kleine groepen ingelegd.
De artillerie staat nog steeds achter
Alunda, doch men ziet geen tanks en pant
serauto's meer op den weg naar Irun
Troepenbewegingen zijn niet meer te zien,
doch wel hoort men zoo nu en dan geratel
van de mitrailleurs uit de richting van den
berg Turiarte. Vermoedelijk laten de op
standelingen hun mannen uitrusten, in af
wachting van versterkingen, welke hen in
staat stellen een nieuwen aanval te doen in
de richting van Ventas, een plaatsje onge
veer 54 K.M. van de stad. De gouverneui
van de provincie Ortega is eenige malen
komen zien om zich op de hoogte te stellen
van het moreel van de volksfronters. Twee
vliegtuigen van de rebellen wierpen bom
men af. De oorlogsbodems van de insurgen-
ten waren niet te zien.
Een trieste uittocht uit Irun.
Een der bijzondere verslaggevers van
Havas deelt mede, sedert halft elf Zon
dagavond af getuige te zijn geweest
van den droeven uittocht der vrouwen
en kinderen uit Irun. Er waren door de
vliegtuigen der opstandelingen boven
de stad pamfletten uitgeworpen, waarin
de militairen autoriteiten er voor wer
den gewaarschuwd, dat Irun op 30
Augustus door het gezamenlijk bom
bardement van de artillerie, vliegtuigen
en oorlogsbodems der opstandelingen
in de asch zou worden gelegd.
De burgemeester van Irun ontving
nog de waarschuwing, dat de bedrei
ging niet ijdel zou zijn en dat hij maat
regelen moest nemen.
In den loop van den avond werd de be
volking dan ook uitgenoodigd de stad te
verlaten en naar Frankrijk uit te wijken.
Hartverscheurende tooneelen deden zich
Voor: Ouden van dagen werden op stoelen
Weggedragen, vrouwen hebben haar kin
dertjes in doeken gewikkeld en stijf tegen
Hch aangedrukt. Alle mannen, die de wa
pens kunnen dragen, zullen in Spanje ach
terblijven. Duizend vrouwen en kinderen
hebben Irun verlaten. De vluchtelingen
Worden overgebracht naar St. Jean de Luz
en Bayonne. Er worden nog 2000 vluchte-
lingen verwacht. De prefect van het depar
tement Basses Pyrenees leidt den orde
dienst.
Betrekkelijk kalme nacht.
Aan het front van Irun zijn gistermor-
8®n, na een betrekkelijk kalmen nacht
•lechts eenige geweerschoten gelost. Om 8
uur liet een vliegtuig der opstandelingen
vijf bommen vallen boven de posities der
regeeringstroepen en boven Irun. Deze
bombardementen worden later op grootere
•chaal voortgezet, maar groote schade word
®tet aangericht, want de piloten opereeren
°P zeer groote hoogte.
De toestand te Toledo; wanhopige
toestand van het Alcazar.
De correspondent van Havas heeft
Zaterdag een bezoek gebracht aan de
Provincie Toleda, waar alles volstrekt
ruatig was. In de eerste middaguren
bracht hij een bezoek aan de stad To
ledo, waar hij zich rekenschap kon ge
ven van de uitwerking van het
kanonvuur der legale troepen, dat de
voornaamste gevel van het Alcazar,
waar nog steeds rebellen verschanst
zitten, vernield heeft.
Laat in den avond ontmoette hij den
gouverneur der provincie Jose Vega, die
hem verklaarde, dat de rebellen gebrek
hadden aan levensmiddelen, daar zij niet
voldoende leeftocht hebben kunnen krijgen
van hun vliegtuigen, aangezien veel neer
geworpen pakken voedingsmiddelen buiten
het Alcazar zijn neergekomen. De gouver
neur voegde hieraan toe, dat zich 1300 per
sonen in het Alcazar bevinden, onder wie
300 vrouwen en kinderen, die in de '.elders
blijven.
Het is mogelijk, dat een aantal hunner ver
stikt is onder de puinen, die voortdurend
neervallen tengevolge van de bombarde
menten. Voorts verklaarde de gouverneur,
dat het mogelijk zou zijn in enkele uren
het Alcazar te veroveren, dat met 300 Kg.
ontplofbare stoffen is ondermijnd, maar
men tracht overgave te verkrijgen om te
vermijden slachtoffers te maken, te meer,
daar verscheidene personen met geweld in
het Alcazar worden vastgehouden. Boven
dien doen zich in het Mcrenpale.s dagelijks
gevechten tusschen de belegerde opstande
lingen voor, aangezien zich onder hen een
zeker gedeelte bevindt, dat zich zou willen
overgeven. De gouverneur veronderstelt
overigens, dat de bovenste verdieping van
't Alcazar vernield zou zijn, want, zoozeide
hij, de opstandelingen schieten steeds min
der van de hooge transen. In de eerste uren
van den nacht kon men duidelijk de ont
ploffingen hooren binnen het paleis. De ex
plosies waren afkomstig van mijnen die de
legalen tot ontploffing brachten. De toe
stand der belegerden is op tragische wijze
wanhopig, vervolgde de gouverneur, en de
regeeringstroepen laten hun met luidspre
kers weten, dat ieder oogenblik verwacht
kan worden, dat zij het geheele gebouw in
de lucht laten vliegen, maar dat zij nog ge
duld oefenen om te voorkomen, dat andere
artistieke gebouwen der stad worden be
schadigd. De gouverneur voegde hier ech
ter aan toe, dat de regeeringstroepen thans
vastbesloten zijn een einde te maken aan
deze opstandshaard.
Ten aanzien van den toestand in de pro
vincie verklaarde hij, dat deze opperbest is.
Wanneer er echter een tekort aan levens
middelen mocht ontstaan, is dat te wijten
aan den wensch der dorpen in de provincie
de militie, die aan de andere fronten strijdt,
te ravitailleeren. Het leven in de stad, zoo
vervolgde hij, is minder gevaarlijk gewor
den, sedert de mitrailleurnesten, die in de
hoogste deelen van het Alcazar geplaatst
waren, verdwenen zjfe doordat zij zijn ver
nield.
Opstandelingen tusschen Vicien
en Huesca verslagen. 200 man over-
geloopen naar regeeringszijde.
Van het front in Aragon wordt gemeld,
dat een belangrijke colonne opstandelingen
tusschen Vicien en Huesca is verslagen.
De aanvoerders werden gevangen geno
men, terwijl 200 manschappen naar de zij
de der regeeringstroepen zouden zijn over-
geloopen. De regeeringstroepen hebben
voorts een grooten buit gemaakt. 120 op
standelingen zijn gesneuveld.
Deze overwinning is voor regeeringszijde
bevochten door de uit Barcelona afkomstige
colonne Ascaso.
De opstandelingen melden over
winningen.
Het hoofdkwartier der opstandelingen
meldt, dat dezen Espina (Asturie) hebben
bezet, nadat zij de regeeringstroepen had
den verdreven. In Guipuzcoa hebben de
opstandelingen de hoogten bezet, welke de
buurt van Lasarte beheerschen.
De colonne, welke in de provincie Toledo
opereert heeft Gartera en Torrigos bezet.
Radio Coronha deelt mede, dat een drie-
motorig vliegtuig der opstandelingen gis
teren het ministerie van oorlog te Madrid
heeft gebombardeerd. De schade zou zee;
aanzienlijk zijn. De luchtmacht heeft ook
Valencia gebombardeerd.
Vorderingen der nationalisten in
het Noorden. Regeeringskruisers in
Middellandsche Zee gebombardeerd.
Het hoofdkwartier der nationalisten te
Valladolid meldt, dat de opmarsch der troe
pen in Asturie en Aragon voortgang vindt.
Te Oyazyn zijn zij nog een kilometer var.
Irun. In de bmgeving van San Sebastian
konden de troepen doeltreffend optreden,
wegens den mist. In het gebied van Teruel
hebben de nationalistische troepen een re-
geerings-colonne genomen bij Campilla en
Pueblo de Valverde joegen zij een colonne
op de vlucht, welke 70 dooden achterliet. Uit
Sevilla wordt gemeldt, dat de colonne van
kolonel Castejon de plaats Oropesa in de
provincie Toledo heeft bezet.
Volgens een bericht uit La Coruna heeft
de luchtmacht van Sevilla verscheidene re
geeringskruisers in de Middellandsche zee
gebombardeerd. Tegenover Huelva hebben
de kustbatterijen een kruiser op de vlucht
gedreven, welke voornemens was de haven
te bombardeeren.
Regeeringskruiser zwaar gehavend.
Bisschop van Segovia vermoord?
Officieel wordt uit Gibraltar gemeld, dat
de regeeringskruiser „Miguel Cervates" door
het bombardement van de nationalistische
luchtmacht en door een nationalistischen on
derzeeboot in de Straat van Gibraltar zware
schade heeft bekomen.
Te Burgos heeft een uit Madrid komend
geestelijke verteld, dat de bisschop van Se
govia, door Catalaansche anarchisten zou zijn
vermoord. De bisschop van Tortosa wordt
met verscheidene andere personen gevangen
gehouden aan boord van een schip, dat in
de haven van Tarragona voor anker ligt.
Bij het gevecht aan het front van Teruel,
waar een regeer in gscoionne 70 dooden ach
terliet, bedroegen de verliezen der natio
nalisten een onder-luitenant en zes soldaten,
alsmede den commandant Carlos Velez.
Het hoofdkwartier der nationalisten te
Sevilla krijgt voortdurend allerlei geschen
ken in geld en in natura toegestuurd. In
een week werden twee millioen peseta's ont
vangen, zonder te rekenen de talrijke ju-
weelen en sieraden, welke het hoofdkwartier
meestal weigert. De luchtmacht ontving de
vorige week drie millioen peseta's.
Rio Tinto-mijnen in beslag
Als gevolg van de geheele bezetting van
het gebied der Rio Tinto-mijnen, heeft de
Junta te Burgos gelast beslag te leggen op
alle delfstoffen en producten der mijnen, in
zooverre de nationalistische troepen hieraan
behoefte hebben. In het betreffende besluit
wordt erop gewezen, dat de rechten der
maatschappij zullen worden gewaarborgd,
en dat een gestrenge boekhouding zal wor
den ingericht, teneinde alle in beslag ge
nomen producten tegen den gemiddelden
marktprijs af te rekenen.
Nationalisten op 100 K.M. van
Madrid. Over enkele dagen in de
hoofdstad?
Na een bijzonder snellen opmarsch in de
richting van de hoofdstad, zijn de colonnes
van kolonel Casteljon Zaterdag om 9 uur
het historische dorp Oropesa bü Talavera de
la Reina op 100 K.M. van Madrid binnenge
rukt Generaal de L'ano, dit dit bericht
mededeelde aan den specialen vertegen
woordiger van Havas, verklaarde: „Over
enkele dagen zullen wij te Madrid zijn, on
danks de leugens der marxisten". Tijdens
het gevecht leder, de regeeringstroepen een
verlies van ruim 200 dooden, waaronder tal
rijke officieren.
Het bericht van de overwinning, dat laat
in Sevilla bekend werd, ontlokte een groote
geestdrift aldaar, omdat hiermede de weg
naar de hoofdstad is geopend.
Vier luchtaanvallen op Madrid in
48 uur.
In de afgelopen 48 uur zijn vier luchtbom
bardementen op Madrid gedaan door de op
standelingen. Deze aanvallen hebben blijk
baar ten doel de burgerbevolking schrik aan
te jagen. Dit doel is bereikt, want de be
volking is zeer bevreesd. Bij twee van deze
aanvallen zijn een doode en 15 gewonden
gevallen.
Waarschuwing aan den corres
pondent van de „Angriff".
De bijzondere correspondent van de „An
griff te Hendaye telegrafeerde heden aan
zyn blad, dat voor zijn hotel te Hendaye, hij
werd aangehouden door een man, ©ogen
schijnlijk een werkman, die hem een stukje
papier gaf met enkele woorden met de ma
chine geschreven, in 't Spaansch. Het briefje
luidde: „We waarschuwen u niet meer in
Irun te komen. Nazi-journalisten, zelfs als
zij vermomd zijn als Engelschen, zijn daar
niet op hun plaats. „Frente Popular".
Berichten der regeering.
De commissie voor binnenlandsche zaken
van de permanente Cortes-deputatie heeft
besloten het ontslag te aanvaarden van Fer-
nando Gasset als voorzitter van het gerechts
hof voor constitutioneele waarborgen.
De regeering heeft verder de volgende be
richten per radio verspreid:
„Luchtaanvallen kunnen in Madrid geen
ernstige schade veroorzaken. De opstande
lingen weten dat zeer wel, maar zij trach
ten het moreel van de Madrileensche bevol
king te treffen en op deze wijze haar mid
delen van weerstand uit te putten. Madrid
heeft hechte bewijzen van koelbloedigheid
gegeven en van heldhaftigheid. Deze zeer
korte en ongeorganiseerd uitgevoerde lucht-
raids maken geen indruk meer. Het zijn de
risico's van den oorlog, risico's zonder eenig
belang, wanneer men ze vergelijkt met de
gevaren, die de dappere soldaten en militie
manschappen op de verschillende fronten
loopen
Bovendien wordt Madrid verdedigd. Van
de op de hoofdstad gerichte aanvallen, zijn
er twee volkomen mislukt, waarbij de op
standelingen twee vliegtuigen verloren. Het
wachtwoord is: weerstand bieden en over
winnen".
Te Malaga is een kortegolfradiobericht op
gevangen, gericht aan den gouverneur yan
Cordoba, waarin deze er van in kennis is
gesteld, dat het doodvonnis is uitgesproken,
wegens militairen opstand over den com
mandant van de Guardi Civil Francisco
Garcia en verscheidene andere personen.
Garcia is terechtgesteld. De boodschap voegt
hieraan toe, dat te Cordoba een belangrijke
opstand tegen dc insurgenten is uitgebroken.
Uit het opstandelingenkamp.
De krijgsraad van Sevilla heeft 67 aan
voerders der socialistische mijnwerkers van
Rio Tinto ter dood veroordeeld.
Een sterke afdeeling regeeringstroepen
zou gistermiddag in de nabijheid van Teruel,
tusschen Valencia en Saragossa de opstande
lingen hebben aangevallen en eerst na
zwaren strijd zijn teruggeslagen.
Uit Gibraltar verluidt, dat een vliegtuig
en een duikboot der opstandelingen den re
geeringskruiser „Miguel de Cervantes"
zwaar hebben beschadigd.
De opstandelingenzender van La Corona
verspreidt het bericht, dat in Cuenca tal
rijke priesters en seminaristen door de
loyale troepen zouden zijn terechtgesteld.
In haar uitzending van 8.15 uur deelde
Radio Sevilla o.a. mede: De telegraafverbin
dingen zijn in alle door de nationalisten be
zette gebieden hersteld. Gisteren kwam te
Sevilla de Engelsche torpedojager „H- 2"
aan, welks commandant een bezoek bracht
aan den chef der nationale marine te Se
villa. Een regeeringscolonne heeft in een
botsing met een naar Toledo optrekkende
colonne der nationalisten een groote neder
laag geleden en 200 dooden, alsmede 1000
gewonden achtergelaten. Bij de inname van
Talavera de la Reina hebben de regeerings
troepen een tank, drie lichte strijdwagens,
vijf kanonnnen, drie mitrailleurs, en een
groot aantal geweren en munitie achter
gelaten.
De nationalisten stonden onder commando
van generaal Riquelle.
Opstandelingen houden benzine
transport voor Tanger aan.
Een lading benzine en smeerolie die per
spoorweg doorgezonden was uit de Fransch-
Marokkaansche zóne naar Tanger, is door de
opstandelingenautoriteiten in de Spaansche
zóne op het station Arzila aangehouden.
Dientengevolge zullen de autoriteiten van
het Fransche protectoraat tot nader order
iedere verzending van benzine of petroleum-
producten met bestemming naar Tanger
langs den spoorweg opschorten.
Amerika protesteert tegen beschie
ting van torpedojager.
De minister van buitenlandsche zaken,
Cordell Huil, heeft bij de Spaansche regee
ring en bij generaal Franco stappen gedaan
naar aanleiding van de beschieting van den
Amerikaansche torpedojager „Kane". Naar
vernomen wordt zijn 6 bommen, die door
een vliegtuig waren uitgeworpen, terecht
gekomen in de nabijheid van de „Kane", die
daarop het vuur op het vliegtuig opende,
zonder dit evenwel te treffen.
Het vliegtuig, dat geen registratieteekens
droeg, ging tot driemaal toe tot den aan
val over, hoewel de „Kane" de vlag der Ver
een igde Staten voerde.
De „Kane" had opdracht gekregen, de
Amerikanen uit Spanje te evacueeren.
De activiteit der luchtstrijdkrachten der
opstandelingen was Zondagmorgen zeer le
vendig. Om 8 uur bestookte een insurgen-
tentoestel de stad Irun met bommen, die
alle tot ontploffing kwamen en belang
rijke schade aanrichtten
In opstandelingenkringen aldus meldt
een Duitsche correspondent verder
heerscht verontwaardiging over het feit, dat
spionnen der regeeringstroepen van af
Fransch gebied het artillerievuur der legale
troepen leiden.
Men zou een Spanjaard en een Ita
liaan hebben gezien, die de teekenen der
Spaansche volksfronters droegen en die op
Fransch gebied met dit werk bezig zouden
zijn geweest. Men vreest nu, dat de Spaan
sche opstandelingen deze artilleriewaarne-
mingspunten op Fransch gebied onder vuur
zouden kunnen nemen.
De voorbereiding tot den opstand.
Een belastend document gevonden.
„Frante Popular" publiceert heden een
geschrift, dat luitenant-kolonel Aranda ge
richt heeft aan generaal Goded, den inspec
teur-generaal van het leger, en dat betrek
trekking heeft op den politieken en militai
ren toestand in Spanje in Februari van dit
jaar. Het document brengt het bewijs, dat
In verband met Russische dood
vonnissen; tegenstander van eiken
vorm van dictatuur.
Naar wij vernemen, heeft de heer P.
J. Schmidt, lid van den Amsterdam-
schen gemeenteraad en van prov. Staten
van Noordholland zyn functie van
voorzitter van de Rev. Socialistische
arbeidersparty neergelegd. De dood
vonnissen en de terreur in Rusland
waren aanleiding voor den heer
Schmidt een verklaring aan zyn party -
bestuur te zenden, waarin hy consta
teert o.m. dat openlijk dient te worden
uitgesproken, dat er geen enkele we
zenlek verschil meer bestaat tusschen
het regime van Stalin en dat van Hitier
De heer Schmidt wees er daarbij op,
dat de verdediging ook zelfs van de
gebrekkigste vormen van democratie
een levensbelang voor het proletariaat
is geworden, dat elke dictatuur-gedach
te moet worden bestreden en dat dien
tengevolge de clausules die betrekking
hebben op de aanvaarding van de
„dictatuur van het protelariaat" uit de
programma's van de R. S. P. dienen
te worden geschrapt. Hy achtte deze
afzwering en bestrijding van de dicta
tuur-gedachte tevens noodzakelijk om
effect te geven aan het protest tegen
de gruwelen in Rusland. Aangezien de
heer Schmidt bleek, dat hieromtrent
geen overeenstemming in de partylei-
iing bestond, heeft hy zyn functie als
voorzitter van de party en als redactte-
id van „De nieuwe Fakkel" neerge-
-egd.
de leiders der rebellen toen reeds den op
stand in het leger voorbereidden en dat
door hen alles was voorzien, om de corlogs-
campagne twee maanden uit te houden. Het
geschrift was getc ekend te Oviedo op 8 Fe
bruari door Aranda, die thans in die stad
belegerd wordt.
Uit San Sebastian wordt gemeldt, dat een
huiszoeking is verricht by luitenant Ramon
Albareda Such, waarby een groote party
wapenen en een lyst is gevonden, waai op
de namen van talrijke personen voorkwa
men, die betrokken zyn by de opstandige
beweging in verschillende Spaansche pro
vincies.
Professor Altamira naar Den Haag.
Professor Rafael Altamira, lid van het
hof voor internationale justitie te Den Haag,
en hoogleeraar in het recht aan de universi
teit van Madrid, die zich in de provincie
Segovia bevond, toen de opst. beweging uit
brak, is te Burgos aangekomen. Hy heeft
verlof gevraagd om zich naar Den Haag te
begeven. Na een langdurig onderhoud met
generaal Cabanelias heeft hy hiervoor toe
stemming verkregen. Professor Altamira is
des avonds naar de grens vertrokken.
Bulgarije en Albanië voor embargo
op wapens.
Van officieele zyde is bericht ontvangen,
dat de regeeringen van Bulgarye en Alba
nië besloten hebben een embargo te plaat
sen op wapenzendingen, welke voor Spanje
bestemd zyn.
Ook Rusland verbiedt wapenuitvoer.
Als gevolg van de nota's gewisseld tus
schen de regeerir.gen van de Sovjet Unie
en van Frankryk, over het beginsel der
noninterventie in Spjjnje, heeft het volks
commissariaat vqor den buitenlandsche
handel een besluit gepubliceerd, waarby
vanaf 28 Augustus de uitvoer en doorvoer
van alle soorten wapenen, munitie, oorlogs
materiaal, gemonteerde er. gedemonteerde
vliegtuigen alsmede oorlogsschepen, naar
Spanje, de Spaansche bezittingen en
Spaansch Marokko wordt verboden.
Polen en de niet-inmenging.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
Poolsche regeering een toestemmend ant
woord heeft gegeven op het Fransche voor
stel betreffende de niet-inmenging in
Spaansche aangelegenheden.
Het bemiddelingsvoorstel van Uru
guay.
De minister van buitenlandsche zaken
van Argentinië heeft den steun van zyn
land aan Uruguay toegezegd by het initia
tief tot bewerkstelliging van een compro
mis in Spanje. Hy deelde den Uruguay-
schen minister van buitenlandsche zaken
echter mede sceptisch te staan tegenover
resultaat van de Uruguaysche remarche,
aangezien reeds de eenvoudiger zaak van
uitwisseling der gevangenen, die door Ar
gentinië was voorgesteld, op moeilijkheden
stuit.
