DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. t.
Irun staat geheel in vlammen.
ft
Ho. 210
Zaterdag 5 September 1936
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
Verbitterde tegenstand van de regeeringstroepen.
Een nieuwe Spaansche regeering.
Thans op marsch naar
San Sebastian
De strijd in Palestina.
Britsche troepen in ge
vecht met zwaarbewapende
Arabieren.
Mijnongeluk in Recklinghausen.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Met groote verbitterdheid is gisteren
de strijd in de stad Irun voortgezet
Wel kon men gistermorgen reeds zeg
gen, dat Irun gevallen was, maar de re
geeringstroepen hebben tot het uiterste
stand gehouden en een meer dan hope-
loozen strijd gestreden tegen een over
macht En vooral bij de z.g. interna
tionale brug was de tegenstand hard
nekkig.
Hoe meer echter den dag verstreek,
hoe minder de tegenstand werd en te
gen half drie gistermiddag hielden
zich bij de brug van Irun nog enkele
volksfront-soldaten staande, terwijl in
de stad zelf hier en daar een mitrail
leur-nest nog tegenstand bood.
Op dat moment was de feitelijke tegen
stand practisch gebroken en stond de stad
zelf vrijwel geheel in vlammen. De huisjes
die des ochtends nog een vroolijken aan
blik boden, waren des middags slechts roo-
kende puinhoopen. Van de internationale
brug af tot aan de laatste huizen van Irun
stegen vlammen en rook de lucht in. De
opstandelingen hadden de stad nog niet ge
heel in hun bezit en rukten langzaam op,
vreezend voor een hinderlaag.
Te half vier lagen aan de Spaansche zij
de van de Biddassoa bij de internationale
brug nog slechts drie volksfrontsoldaten
achter een mitrailleur. De opstandelingen
lagen plat in het veld en durfden met op
te rukken. Ondertusschen kwamen steeds
menschen aan den Franschen grenspost
die een koe of een pakje meevoerden, en
afgaven met het verzoek dit aan deze of
gene vluchteling uit Irun te geven.
Later op den middag was de toestand
nog ongewijzigd. Het fort Guadelupe vuur
de in een maisveld, waar opstandelingen
lagen. Onder het vuur van de opstandelin
gen kwamen honderden vrouwen en kin
deren de internationale brug over. doch
niemand werd getroffen. De boeren uit de
omgeving van Irun kwamen de grens over
bijna zonder bagage, doch met hun vee.
Een auto, beschermd door matrassen, reed
steeds de brug heen en weer en trachtte
zooveel mogelijk de vluchtelingen te be
schermen.
De vertegenwoordiger van Havas had een
gesprek met de laatste verdedigers van de
brug van Irun. Het waren zeven man, van
wie twee Fransch spraken. Bij hen stonden
enkele flesschen cider en een mand met
concerven, en stapels patroonhouders. Hun
eenige wensch was, dat hun foto in de krant
zou verschijnen en zij verzochten dringend,
dat dit zou geschieden. De mannen waren
van alle zijden omringd door den dood,
doch op de foto lachen zij kinderlijk. Van
Uid tot tijd schoten zij op de Marokkanen,
die zich in de maisvelden bewogen.
Vele gewonden van Irun zijn opgenomen
in het ziekenhuis van Hendaye. Hier wer
ken zeven Spaansche en drie Fransche
doktoren. Het wordt geleid door dr. Gaze-
nave van Hendaye, die in de eerste be
hoeften wist te voorzien. Op het oogenblik
zün 130 gewonden opgenomen, waarvan 20
ernstig zijn getroffen: een van de gewonden
is blindgeschoten, een kogel in het hoofd
heeft de gezichtszenuw doorgesneden.
De correspondent van het Duitsche
nieuwsbureau deelt mede, dat vanuit de
brandende stad Irun gisteren steeds ont
ploffingen weerklonken. De anarchisten uit
Bilbao en Asturie, de „dynamiteros had
den aanzienlijke ladingen dynamiet in de
huizen gelegd om deze te vernietigen. De
correspondent noemde dit een zinlooze ver-
®ietiging en schrijft, dat de baskische sepa
ratisten, die tot nu toe met de anarchisten
•amenstreden, met gebalde vuisten op
Fransch gebied stonden en deze vernieti-
ging van hun bezit aanschouwden en hun
vergissing inzagen.
De correspondent besloot zijn berich me
de mededeeling, dat de leiding van de op
standelingen lang geaarzeld had met e
bevel Irun te bestormen.
Met alle middelen wilde men een verme
ng voorkomen, hetgeen tot gisterochtend
*as gelukt. Noch de artillerie, noch ae
vliegtuigen van de rechtschen hadden ern
stige schade aangericht. Helaas, de regee
ringstroepen hebben in enkele uren vernie-
t'gd, hetgeen de rechtschen wilden spa
Het brandt te Irun.
Een der speciale correspondenten van
Havas meldt: bij het vallen van den avon
toonden enorme kolommen roodachtig
rook aan, dat Irun door brand vernield
wordt. In de stad is behalve 4 of 5 fana-
tieken, die nu en dan op de opstandelin
gen schieten, niemand meer aanwezig.
De drukte te Hendaye is wat gezakt,
daar het grootste deel der vluchtelingen
met treinen en autobussen vertrokken is.
Zij die nog achterbleven, worden door de
zorgen der Fransche autoriteiten in hotels
ondergebracht. Er valt geen enkele bewe
ging van opstandelingentroepen meer
waar te nemen. Deze zullen ongetwijfeld
van den nacht gebruik maken om hun
posten aan de grens van Irun in te nemen.
Overigens is het waarschijnlijk, dat door
den grooten brand, die Irun verwoest, de
soldaten van generaal Mola de stad niet
geheel en al zullen kunnen bezetten en
verplicht zullen zijn hun tenten op te
slaan in de velden die de stad omgeven.
Belgen als laatste verdedigers op
de brug bü Irun.
Een der speciale correspondenten van
Havas meldt: de brug van Irun wordt
nog slechts door Belgische vrijwilligers
bezet gehouden. Zij kwamen op het aller
laatste oogenblik per trein aan. Zij zeggen
vast besloten te zijn tot den laatsten kogel
vol te houden.
Tijdens hun gesprek met den correspon
dent waren zij zeer pessimistisch. „Onze
oorlogscommissaris, Magarida", zoo ver
klaarden zy, „heeft ons het eerst in den
steek gelaten. Drie dagen geleden is hij
naar Frankrijk vertrokken om zijn familie
te vergezellen. Hij is echter niet terugge
komen. Agents-provocateurs kwamen
naar de voorposten en zeiden ons, dat al
les verloren was. Zij trachtten ons over
te halen tot deserteeren. Onze afdeeling,
bestaande uit 8 man, heeft het fort San
Marcial gedurende 60 uren gehouden. Wij
werden afgelost door 34 man, die twee
uur later zich overgaven. Wij waren ver
raden".
Te elf uur des avonds hadden de op
standelingen de internationale brug nog
niet bezet.
Colonne van generaal Mola van
basis afgesneden?
De speciale correspondent van het blad
„Ahora" schrijft met betrekking tot de ope
raties aan het front van Oropesa: „op het
oogenblik dat wij terugkwamen bij de voor
uitgeschoven linies verspreidde zich het ge
rucht in het hoofdkwartier, dat de regee
ringstroepen op het punt stonden in een
manoeuvre te slagen, die de opstandelingen
onlangs niet hadden kunnen uitvoeren. Af-
deelingen der regeeringstroepen zouden over
de brug van Muergado hebben kunnen af
zakken naar den linkerflank der opstande
lingen en op deze wijze hun achterhoede
ernstig in gevaar kunnen brengen.
Indien deze manoeuvre zou slagen, zou de
colonne van generaal Mola, die de aanvallen
in de omgeving van Oropesa voortzet, van
haar basis zijn afgesneden.
Dezelfde correspondent is verder van
meening, dat de dag van gisteren wel de
zwaarste dag is geweest van het front van
Estramuadura. De opstandelingen hadden op
dat punt de meest geharde en beste strijd
krachten geconcentreerd om een bres te
slaan in de rijen der regeeringstroepen, ten
einde den weg naar Madrid vrij te maken.
Te zeven uur, zoo schrijft deze correspon
dent, had dit wanhopige offensief den op
standelingen reeds stroomen bloeds gekost,
zonder dat het hun eenig voordeel bracht.
Groepen van honderd of tweehonderd op
standelingen begonnen herhaaldelijk nieuwe
aanvallen en trachtten dwars door de stel
lingen der regeeringsafdeelingen te breken.
Zij werden echter steeds teruggeslagen.
Het strijdtooneel verplaatst zich
naar Fantarabie en San Sebastian.
De brandende gebouwen in Irun hebben
aan de opstandelingen tot nog toe belet de
stad geheel in bezit te nemen. Men meent,
dat zij tot vanmorgen zouden moeten wach
ten. Het vuur woedt van oogenblik tot
oogenblik heviger. Van het uiterste noord
westelijke punt van het strand van Hendaye
uit, vanwaar men de geheele plaats kan
overzien, vertoont zich een dramatisch ge
zicht aan het oog. Het schijnt, dat er zich
nog steeds eenige honderden volksfront
soldaten in de stad bevinden. Afdeelingen
van de opstandelingen rukken thans op in
de richting van San Sebastian, waarbij zij
door de heuvels achter Irun trekken. Zij
hebben een voldoende strijdmacht achter
gelaten om de bezetting van de stad te vol
tooien en vooral om het begin van de brug
te bezetten en aldus de verbinding tusschen
de regeering en Frankrijk af te snijden. Ook
een gedeelte van de verdedigers van Irun
heeft zich nu teruggetrokken op San Se
bastian en heeft aan eenige achterblijvenden
de taak overgelaten zooveel mogelijk alles
in brand te steken. De regeeringstroepen
beschikken nog over een of twee kanonnen,
welke zijn ogesteld in de heuvels nabij bet
fort Guadelupe. Uit deze kanonnen wordt
nog voortdurend geschoten Een Spaansche
torpedoboot in handen der regeering, die
tot nog toe in de golf van Hendaye lag, heeft
zich na de laatste ontwikkeling der gebeur
tenissen eveneens naar San Sebastian be
geven. De plaats Fontarabie is in den loop
van gistermiddag door de burgerlijke bevol
king ontruimd.
De toestand in het Zuiden.
Na een strijd van 46 dagen is de toestand
in het Zuiden als volgt:
Het hoofdkwartier van de opstandelingen
bevindt zich te Sevilla en vandaar rukken
drie kolonnes op met bijzondere opdrachten,
n.1. ten eerste een verbinding tot stand te
brengen met de troepen van generaal Mola.
in het Noorden; Li dit kader vielen de ge
vechten bij Badajoz en Merida; ten tweede
zich zoo spoedig mogelijJr meester te maken
van Madrid teneinde daar een nieuwe regee
ring uit te roepen. Deze opdracht wordt uit
gevoerd door de colonne van kolonel Yague,
die op het oogenblik bij Toledo opereert en
ten derde gelijk het heet „Andalusië te zui
veren van de rooden". Dit is de opdracht
van de colonnes, welke bjj Malaga, Jaen en
Granada werken.
De actie is verder te onderscheiden in een,
die met alle moderne hulpmiddelen strijdt
tegen getrainde troepen en een politie-actie,
welke kan worden toevertrouwd aan de ge
wone vrijwilligers, gesteund door lichte ar
tillerie en secties mitrailleurs. De colonne-
Yague is samengesteld uit Tercio's en Regu-
lares; hierachter komen de leden van de
Saansche Phalanx, die opdracht hebben
vluchtelingen op te sporen, enkele kernen
van verzet te vernietigen en de orde te hand
haven in de overwonnen centra.
De troepen, die in de omtrek van Malaga,
Granada en Jaen werken, zijn voornamelijk
samengesteld uit jonge vrijwilligers, die
vooral de vluchtelingen moeten opsporen
in het gebergte en de vlakten. De inkomsten
van de opstandelingen bestaan uit vrijwil
lige giften in geld en sieraden, alsmede en
kele belastingen, welke zijn opgelegd aan
grondbezitters, bankiers en kooplieden. Zij
beschikken over voldoende levensmiddelen;
te Sevilla kan men alles koopen wat men
wil, de prijs van het levensonderhoud is niet
gestegen. Dit wordt ook streng gecontro
leerd en elke ongerechtvaardige prijsver-
hooging wordt streng gestraft met boete of
gevangenisstraf.
Nieuwe Spaansche regeering.
Het ministerie-Giral, dat 20 Juli aan het
bewind kwam, is weer afgetreden. De socia
list Largo Caballero heeft een nieuwe regee
ring gevormd van de volgende samenstel
ling:
Premier en minister van oorlog: Largo
Caballero (socialist).
Minister van buitenl. zaken: Julio Alvarez
Delvayo (socialist).
Minister van marine en luchtvaart: Inda-
lecio Prieto (socialist).
Minister van binnenlandsche zaken: Angel
Galarza (socialist).
Largo Caballero
Minister van financiën: dr. Juan Negrin
(socialist).
Minister van onderwijs: Jesus Hernandez
(communist).
Minister van industrie en handel: Anastasio
de Gracia (socialist).
Minister van openbare werken: Aguirre
(Baskisch nationalist).
Minister van justitie: Mariano Ruiz Funez
(links reublikein).
Minister van landbouw: Luis Uribe (com
munist).
Minister van verkeerswezen: Bernardo
Ciner de Los Rios (republ. unie).
Minister van arbeid: Juan Thomas y Pierre
(links Catalaan).
Giral, de aftreden premier, is in het nieu
we kabinet opgenomen als minister zonder
portefeuille.
Vergelijkt men de samenstelling van het
nieuwe kabinet met die van het ministerie
Giral, dan blijkt, dat de nieuwe regeering
een sterke verschuiving naar links geeft te
zien. In het ministerie Giral hadden zitting:
9 links-republikeinen, een links-Catalaan
en twee leden der Republikeinsche Unie.
Daarentegen telt de nieuwe regeering onder
premierschap van den grooten leider der
linksche aprtijen Caballero, onder haar leden
6 socialisten, 2 communisten, een Baskisch
nationalist, 2 links-reublikeinen, een links-
Catalaan en een lid der Republikeinsche
Unie.
Blijkbaar naar aanleiding van het be
sluit van het Britsche kabinet, om den
tegenstand der Arabieren desnoods met
geweld te breken en, indien noodig,
zelfs den staat van beleg over Palestina
af te kondigen, viel heden weder een
opleving van de terreurs-actie der Ara
bieren te constateeren.
In het Balaa-district, waar gisteren be
reids een bloedig gevecht had plaats gehad,
hebben zich in den loop van den daa nieuwe
botsingen tusschen Arabieren en Engelsche
treepen afgespeeld.
Van Britsche zijde was men namelijk in
dit' gebied met een zuiveringsactie begon
nen, waaraan door 16 gevechtsvliegtuigen
werd deelgenomen. De verliezen, welke de
Arabieren tengevolge van deze zuiverings
actie hebben te betreuren, worden door de
Engelsche militaire autoriteiten op acht-en-
twintig geschat.
De botsing had plaats, toen een sterke
Britsche troepenafdëakng in samenwerking
met de vliegtuigen hJl terrein, waar zich
gisteren het reeds gemelde bloedig gevecht
had voorgedaan, doorzocht en daarbij op
verscheidene afdeelingen zwaar bewapende
Arabieren stuitte.
De Arabieren maakten zelfs gebruik van
machinegeweren.
Bij het gevecht werd van de zijde der
Engelschen vornamelijk gebruik gemaakt
van het luchtwapen.
De strijd duuide verscheidene uren.
Reservisten onder de wapenen
geroepen.
In verband met de versterking van de
troepen in Palestina is een aantal reservisten
onder de wapenen geroepen. Naar vernomen
wordt, zal de eerste divisie van het Britsche
leger, welke 12.000 man telt, naar Palestina
worden gezonden.
10.000 man troepen naar Palestina.
De „Daily Telegraph" meldt, dat de troe
penversterkingen, die de regeering naar
Palestina zal zenden, waarschijnlijk 10.000
man sterk zullen zijn. Daardoor wordt de
totale sterkte der Britsche troepen in Pales
tina op 17.000 man gebracht.
Drie mijnwerkers ingesloten.
Van de mijn Waltrop bij Reckling
hausen komt het bericht, dat daar drie
mijnwerkers bedolven zijn in een in
gestorte gaanderij. Het is gelukt door
klopteekens met hen in contact te ko
men, zoodat men gegronde hoop heeft
hen levend en wel te kunnen bergen.
Na 24 uur onverpoosd reddingswek is het
gistermiddag tegen zes uur gelukt de drie
ingesloten mijnwerkers ongedeerd te ber
gen.
KONING CAROL VAN ROBMENIE
NAAR PRAAG.
Ter viering van den stichtingsdag
van Tsjecho-Slowakije.
Ter gelegenheid van den herdenkingsdag
der stichting der republiek Tsjecho-Slowa
kije zal koning Carol van Roemenië naar
Praag gaan, waar hij gast zal zijn van
Benesj. Hij zal worden vergezeld door den
kroonprins Michel en door den minister van
buitenlandsche zaken, Antonescoe. Het be
zoek zal van 28 tot 30 October duren.
SYNTHETISCHE RUBBER.
Men heeft in Italië interessante ontdek
kingen gedaan inzake het vervangen van
rubber. Twee planten, guyaule en taraxa-
cum, leveren een stof welke zeer goed rub
ber kan vervangen.
Men heeft derhalve besloten deze beide
planten in massa aan te kweeken, teneinde
Italië onafhankelijk te maken van het bui
tenland.
BELANGRIJKE ARCHEOLOGISCHE
VONDST BIJ PARMA.
Werklieden hebben bij opgravingswerken
voor een nieuwen straatweg nabij Parma
het rivierbed ontdekt van de oude stroom
Pelpirna. Tegelijkertijd zjjn overblijfselen
gevonden van een oude begraafplaats, waar
schijnlijk behoorende bij de oude Romein-
sche stad „Ceius ad Montem".
DE NIEUWE ITALIAANSCHE GEZANT
IN OOSTENRIJK.
Gezant overhandigd geloofsbrieven.
De nieuwe Italiaansche gezant, Salata,
heeft gistermiddag zyn geloofsbrieven aan
den bondspresident Miklas, overhandigd.
Hij hield dahrbij een toespraak, waarin hy
zeide, de politieke samenwerking tusschen
beide landen steeds meer te willen bevorde
ren, op de wyze, welke de protocollen van
Rome, en de andere belangrijke overeen
komsten bedoelen, zonder exclusivisme of
egoisme, waardoor tegelijkertijd gewerkt
wordt aan de saneering van het Dofcau-
bekken in het belang van den vrede, de orde
en het algemeen welzijn van Europa.
In zyn antwoord aan den gezant, ant
woordde bondspresident Miklas, dat hij tot
zijn voldoening een steeds nauwere samen
werking kon brengen in de ontwikkeling
van de politieke en economische betrekkin
gen tusschen beide landen, op basis van de
protocollen van Rome.
-- -*
DE DEVIEZENSMOKKEL IN
GRIEKENLAND ONDERDRUKT.
Bij de Bank van Griekenland worden de
laatste dagen zeer vele buitenlandsche wis
sels en deviezen in drachmen gewisseld.
Een der laatste weken werden meer dan
140,000 pond sterling, waaronder 40.000 pond
sterling goud, dat overeenkomt met de nor
male behoefte van Griekenland aan devie
zen, gewisseld.
Over het algemeen heerscht de indruk,
dat de deviezensmokkel volledig is onder
drukt.
ONDERHOUD LLOTD GEORGE—HITLER.
Lloyd George heeft gistermiddag 17 uur
een bezoek gebracht aan Adolf Hitier. Hy
was vergezeld van zijn zoon en von Ribben-
trop.
CONFERENTIE VAN GOUVERNEURS
VAN OOST-AFRIKA.
Volgens een uit Nairobi ontvangen be
richt zyn gister per vliegtuig naar Johannes-
burg vertrokken de gouverneur van Kenya,
Sir Joseph Byrne, en de gouverneur van
Oeganda, Mitchell. Zij zullen een bijeen
komst van gouverneurs van Oost-Afrika bij
wonen.
De regeering der Unie van Zuid-Afrika
heeft een verkeersvliegtuig naar Nairobi ge
zonden. Op weg naar Johannesburg zal dit
vliegtuig de gouverneurs van Tanganiyka,
Noord-Rhodesia en Nyassa-land aan boord
nemen. De Britsche resident van Zanzibar,
zal zich per schip naar Johannesburg bege
ven. Uit goede bron verluidt, dat alle kwes
ties het spoorweg- en luchtvaartverkeer van
Britsch-Afrika betreffend, zullen worden
behandeld.
KERKGEBOUW IN AMERIKA IN DE
ASCH GELEGD.
De Centrale Presbyteriaansche kerk te
Brooklyn werd door brand verwoest.
GROOTE BOSCHBRAND IN HET SALTA
GEBIED IN ARGENTINIË.
Een groot boschgebied in Salta wordt door
brand geteisterd. Petroleumhoudende terrei
nen worden door het vuur bedreigd. De
brand wordt door den wind aangewakkerd.
De steden Oran, Algarrobal, Volcan en San-
telmo moesten worden ontruimd.
WEER EEN MIJNONGELUK IN
BOCHUM.
Twe arbeiders gedood.
In de mijn „Dahlhauser Tiefbau" van
de Essensche steinkohl-bergwerke A.G.
is gisteren tegen acht uur des avonds
een instortingsongeluk gebeurd. Onder
de neervallende steennmassa's werden
twee mijnwerkers bedolven. Het red
dingswerk werd onmiddellijk ter hand
genomen. Gistermiddag om half een
zyn de lijken der verongelukten ge
borgen.
BOTSING TUSSCHEN BELASTING
AMBTENAREN EN BOEREN.
Drie boeren gedood.
In het dorp Tugowatz in Kroatië is het
gister naar aanleiding van een verkoop
by executie tot een bloedig incident geko
men tusschen belastingambtenaren en
boeren. Een belastingambtenaar werd daar
bij met messteken gedood. Gendarmes los
ten verscheidene schoten op de boeren,
Drie hunner werden daardoor -gedood.
DE VACANTIEREIS VAN DEN
ENGELSCHEN KONING.
Zondag naar Weenen.
Officieel wordt medegedeeld, dat de ko
ning van Engeland Zondagavond naar
Weenen zal vertrekken. De president der
republiek heeft zijn particulieren trein ter
beschikking gesteld. De koning zal drie da
gen in Weenen blijven.
