Spaansche Kunstschatten.
:iv;' ■•Oy,;::!
Lf 4 *4
V Tr*' 'r
- s
-V 'i'.
l\
V
i ij f
T
x r
■A
K
'ii
"ii n
VTr,T^>,.
TtowHciaai flieuws
HOORN
STOMPETOREN
OTERLEEK
EGMOND BINNEN
CASTRICUM
WIERINGEN
NOORDSCHARWOUDE
ST. PANCRAS
Bijna zes weken woedt thans de burger
oorlog in Spanje, een burgeroorlog, „ge
perfectioneerd" door alle moderne hulp
middelen der huidige oorlogstechniek.
Vliegmachines, gewapend met mitrailleurs
en bommen, van beide partijen cirkelen
boven de gebieden der vijandelijke par
tijen, alom dood en verderf zaaiend. Veld
geschut en zware artillerie worden door
de opstandelingen en door de troepen, die
de regeering trouw zijn gebleven, opgesteld
en de projectielen, die de vuurmonden
verlaten, voltooien het vernielingswerk
der vliegtuigen. En alsof dit nog niet ge-
noeg ware, bestormt de opgezweepte be
volking, kerken en kloosters, meerendeels
monumenten van groote architectonische
schoonheid, steekt den boel in brand, met
het gevolg, dat in luttele uren tijds een
fraaie Gotische kerk in een rookende puin
hoop veranderd is.
In bijna alle groote steden heeft de als
met dolheid geslagen bevolking erg huis
gehouden. Steden als Gordoba, Granada,
Malaga, Toledo, Sevilla, Segovia, San Se-
bastian enz., die in binnen- en buitenland
bekend en' beroemd waren om hun prach
tige monumenten, stammende uit ver
schillende tijdperken, hebben onherstel
bare schade geleden. En alsof er nog niet
genoeg schade is aangericht, beschieten de
oorlogsschepen van beide partijen op het
oogenblik tal van kuststeden.
Onze bedoeling is het echter niet U den
toestand af te schilderen, zooals deze op
het oogenblik is. Daaromtrent wordt U
beter ingelicht door de talrijke telegram
men en ooggetuigenverslagen, die dage
lijks van het tooneel van den strijd binnen
komen. Wij willen in onderstaand artikel
volstaan U een beschrijving te geven van
eenige beroemde Spaansche bouwwerken,
kathedralen en Moorsche paleizen, die ge
durende eeuwen hebben bijgedragen tot
de schoonheid van Spanje.
Andalousië, waar op het oogenblik de
troepen van generaal Franco vasten voet
verkregen hebben, is het Zuidelijk deel
van Spanje. Het is een dor, door de zon
verbrand land, bijna zonder plantengroei.
Midden in deze woestenij ligt een oase:
Granada. En in deze heerlijke oase hebben
de Mooren indertijd het paleis van den
sultan gebouwd. Dit bouwwerk behoort
tot de mooiste van Spanje.
Granada was oorspronkelijk, evenals de
meeste steden van Spanje, een Romein-
sche nederzetting. Later kwamen de Moo
ren in het land en veroverden de stad. De
Arabieren hebben hier het bewijs gele
verd, voor het meesterschap, waarmede
zij de krachten der natuur dienstbaar wis
ten te maken aan hun plannen. De bosch-
rijke omgeving, waarin het paleis van den
su'tan gebouwd werd, is niet net werk dei
natuur. De bouwmeesters van den Mooren
koning hebben een dankbaar gebruik ge
maakt van de sneeuw en het water, af
komstig van de Siërra Nevada en door etn
vernuftig irrigatiestelsel de heele omge
ving weten vruchtbaar te maken.
Het Alhambra, aldus de naam van dit
paleis, ligt op een hoogte van 850 meter
lengte, bij een breedte van 240 meter. Het
heeft tal van torens, waarvan thans een
groot gedeelte in puin ligt. Voorts vindt
men hier, evenals bij ieder Moorsch bouw
werk, verschillende patio's binnenhoven
waarvan het patio de los leones de
mooiste is.
In 1492, het jaar waarin Columbus
Amerika ontdekte, werd Granada door
Ferdinand en Isabella veroverd. Dertig
jaar later gevoelde men behoefte de
overwinning van het Christendom te beze
gelen door het bouwen van een groote
kathedraal, waarmede in 1523 begonnen
werd. Enrique de Egas was de eerste
bouwmeester; na zijn dood werd hij ver
vangen door Diego de Siloë.
De kathedraal te Granada is een der
mooiste bouwwerken in Renaissance-stijl
en de vele beeldhouwwerken, die deze
kathedraal bevat, behooren tot de beste,
welke de Spaansche beeldhouwers ooit
geschapen hebben.
Tal van schilderijen en geschilderde pa-
neelen van deze kathedraal zijn van de
hand van den Granadeeschen schilder Al-
fonso Canos, terwijl dit bedehuis ook nog
schilderijen van buitenlandsche schilders
hevat, onder meer van Theodoor van Hol
land en van Memling.
Voor het dwarsschip van de kathedraal
bevindt zich een prachtig hek van gesmeed
Üzer, waarachter men de praalgraven van
ferdinand en Isabella ziet. In de sacristie
Worden naast andere relikwieën ook scep
ter, kroon en zwaard van Ferdinand van
Aragon bewaard.
In het centrum van Spanje, omringd
door kale bergtoppen, aan drie kanten
omzoomd door de Taag, verheft zich trots
op een stijlen heuvel met zijn oude ruïnen,
Westgotische basilieken, Moorsche mos
keeën, kapellen .kerken en synagogen, met
zijn groot aantal bruggen en poorten, met
zijn machtige Gotische kathedraal, tallooze
kloosters en colleges, Toledo, de oude kei-
zersstad, eens het middelpunt van het rijk
„waar de zon nooit onderging."
TOREN TE CORDOBA.
De Moorsche moskee, die zich te Córdoba
bevindt, is in latere tijden tot kerk ver
bouwd. Op een der binnenplaatsen heeft
men toen deze toren met carillon gebouwd.
Omtrent de oorsprong van den naam
Toledo zijn de geleerden het niet eens. Hoe
het ook zij, de Romeinen noemden de stad
Toletum. Zij zagen reeds spoedig in, dat
dit punt een hoogst strategische waarde
had en maakten van de stad een sterke
vesting.
Onder de Westgoten had Toledo aanvan
kelijk slechts geringe beteekenis, doch toen
koning Athanagild in 555 zijn residentie
naar hier verplaatste, nam de stad spoedig
in belangrijkheid toe.
Het christendom had hier al vroeg vas
ten voet verkregen. Volgens de overleve
ring zou de H. Eugenius in de eerste eeuw
na Christus hier reeds bisschop geweest
zijn.
In 712 verschenen de Mooren, aange
voerd door Tarik ben Zayad, voor de
poorten der stad. Het gelukte hen spoedig
Toledo te veroveren en de naam van de
stad werd veranderd in Tolaitola. In 1085
werd Toledo door Alfonso van Castilië, met
behulp van zijn beroemden veldheer Cid,
weer op de Mooren veroverd. Alfonso ves
tigde er zijn residentie en doordat hij zich
bij zijn troonsbestijging den titel van keizer
„verleend" had, noemde Toledo zich
voortaan de keizersstad.
Na de inneming van Granada door Fer
dinand en Isabella steeg de glorie van
Toledo nog hooger.
Tot de mooiste en beroemdste bouw
werken van Toledo behoort de groote
kathedraal. Reeds in de dagen der West-
goten bevond zich op deze plek een kerk,
die echter, toen de Mooren de stad inna
men, in een moskee veranderd werd. Ko
ning Ferdinand de Heilige liet het bouw
werk slechten en den Hen Augustus 1227
werd de eerste steen voor de basiliek ge
legd. In Jan. 1493 was de kathedraal vol
tooid. Deze heeft een lengte van 120 meter,
terwijl de breedte 59 meter bedraagt.
„Het achtste wereldwonder" noemde
men indertijd het Escorial. Alles vond men
hier vereenigd: een reusachtig groot Gods
huis, een enorm klooster, een belangrijk
priesterlijk seminarium, een mausoleum,
een kostbare bibliotheek en een groot
paleis.
Langen tijd heeft men gezoht naar een
geschikte plaats voor het uit te voeren
bouwwerk, Het was niet gemakkelijk een
plek in het gebergte te vinden, die niet al
te ver van Madrid geleger was, waar men
de beschikking had over goed drinkwater
en in welker nabijheid zich steengroeven
PATIO DE LOS LEONES.
08 Leeuwenhof een der grootste en mooiste binnenplaatsen van het Alhambra te
Granad, het Moorsche paleis, dat in de veertiende eeuw gebouwd werd.
bevonden. Doch eindelijk had men keuze
gemaakt. 28 Mei 1562 bezichtigde Filips II
het terrein, dat gelegen is 0p een der Zui
delijke uitloopers van het Guadarama-ge-
bergte. Het ligt nog honderd meter hoo
ger dan het op 923 meter hoogte gelegen
dorpje El Escorial.
23 April 1563 werd de eerste steen ge
legd in aanwezigheid van den monarch
terwijl den 13en September 1584 de sluit
steen van dit machtige bouwwerk geplaatst
werd.
De architect van dit bouwwerk was de
bekende bouwmeester uit die dagen Juan
Bautista de Toledo. Een maand reeds na
de eerste steenlegging stierf deze. Zijn'op-
volger was Juan de Herrera, - doch de
eigenlijke leider der bouwwerkzaamheden
was Fray Antonio de Villacastin, een broe
der van het Dominicanerklooster La Sislo
bij Toledo. Deze monnik was een uitste
kend practicus en verstond ter dege de
kunst met het werkvolk om te gaan. Ge
durende een kwart eeuw was deze plek het
tooneel van een ongemeen groote bedrij
vigheid. Op groote wagens, getrokken door
20 a 30 ossen, weiden de uitgehouwen
steenen uit het gebergte aangevoerd. De
beste steenhouwers uit den lande waren
hier te werk gesteld. Daarnaast waren tal
van timmerlieden, slotemakers en schilders
gedurende jaren aan den bouw verbonden.
Evenals indertijd bij den bouw van Salo-
mo's tempel, werd ook elders aan het
groote werk gearbeid. Amerika leverde
het goud en de edele houtsoorten. In Italië,
met name in Florence en Milaan werden
de groote bronzen standbeelden gegoten.
Klokken en candelabers kwamen uit
Vlaanderen. Uit Duitschland tal van reli
kwieën, terwijl in alle Spaansche kloosters
door de nonnen ijverig geborduurd werd.
Tal van kunstschatten liet de koning
naar het Escoriaal brengen. Beroemde
schilderijen van Titiaan Botticelli, Cellini,
Roger van der Weyden versieren de wan
den van het Escoriaal. Filips II was zóó
gehecht aan dit door hem gestichte bouw
werk, dat hij hier bij voorkeur zijn re-
geeringszaken afdeed. Toen de koning
zyn einde voelde naderen, bevond hij zich
te Madrid. Per draagstoel liet hy zich in
zes dagmarschen naar het Escorial bren
gen, waar hij, in den morgen van den 13en
September 1598 den geest gaf.
DE KATHEDRAAL VAN TOLEDO.
De foto vertoont de Westelijke gevel van
dit mooie Godshuis. De toren, die zich ter
linkerzijde verheft, is de Noord-toren, die
een hoogte van negentig meter heeft.
Córdoba, eens de hoofdstad van het kali
faat, wier glans en pracht in de geheele
wereld geprezen wera, waarvan de cultuur
en de rijkdom eeuwenlang alle steden van
het avondland in de schaduw stelde, is
heden ten dage een verlaten en droomerig
provinciestadje, wiens 50.000 inwoners
van de heerlijkheid hunner voorvaderen
zeer weinig zouden weten, indien niet bui
tenlandsche touristen hen de oogen geopend
zouden hebben. Duizend jaar geleden was
Córdoba's faam in de geheele wereld van
die dagen bekend. De verschillende kalifen
beschermden en bevorderden kunsten en
wetenschappen op een wijze, die zijn weer
ga nog niet gevonden heeft. Onder de
dynastie der Omajjaden was Córdoba de
grootste stad van West-Europa. De stad
telde toenmaals vele woonhuizen, 3000
moskeeën, 50 ziekenhuizen, 800 openbare
scholen, 900 badinrichtingen en 600 hotels.
De meeste vreemdelingen, die Córdoba
bezoeken, vergenoegen zich er mede de
beroemde moskee, de Mezquita, te bezich
tigen. Vroeger bevatte dit bouwwerk tal
van poorten, doh de meeste van deze zijn
thans dichtgemetseld. Toegang tot de
moskee verkrijgt men door het Patio de
los Naranjos de Oranjeboomenhof.
De moskee had vroeger een Arabische to
ren, die veel gelijkenis vertoonde met de
Giralda van Sevilla. Deze is echter ver
dwenen en vervangen door een in 1589
ontstane klokketoren. (Zie illustratie).
- 4T X. 3&..1
w-» I;
v.:. 3?g.
v W,
-aiiMiaan
MW» fi%«o3Ut'.
f
r
'3' te:*
f?-:'
SEVILLA.
Eén der ingangen van de groote kathedraal
te Sevilla. Op de foto ziet men duidelijk de
verschillende terracotta sculpturen. Het
middenveld bevat een voorstelling van de
aanbidding der koningen.
Midden in een groote vlakte ligt aan den
linkeroever van de Guadaquivir, de Ko
ningin van Andalousië, Sevilla, vrijwel de
eenige Spaansche stad, die zich na de ver
drijving der Mooren, op hetzelfde niveau
heeft kunnen handhaven.
Sevilla bezit tal van monumenten, af
komstig uit verschillende tijden en van
verschillende rassen, want na elkaar heb
ben hier Phoeniciers, Romeinen, Westgo
ten, Arabieren en tenslotte Christenen uit
Castilië geheerscht.
Het voornaamste bouwwerk der Mooren
is de Giralda, Sevilla's grootste toren,
waarvan den bouw in 1184 of 1195 een
aanvang nam. Deze toren wordt als een
der sterkste ter wereld beschouwd. Ver
schillende malen reeds is de Giralda door
den bliksem getroffen, doch de uiterst
sterke bouw heeft den toren voor instorten
bewaard.
Nadat de Christenen heer en meester te
Sevilla waren geworden besloot men over
te gaan tot den bouw van een kathedraal.
Van heinde en verre stroomden de kun-
snaarest naar Sevilla. Ook vanuit Holland
en Vlaanderen. De kathedraal van Sevilla
is een der grootste en mooiste van Spanje.
Van binen is deze 117 meter lang en 76
meter breed. De bouw werd begonnen in
1402, terwyl het werk in 1506 voltooid
was. Het interieur van de kerk is zeer
eenvoudig. Slechts de groote gebrandschil
derde ramen, waarvan de kerk er 24
heeft, geven eenige levendigheid.
BOUWEN IN DE WIERINGERMEER.
Door de Wieringermeerdirectie was 100
H.A. grond in de „Meer" beschikbaar ge
steld ten gebruike door Opperdoeser tuin
bouwers. Deze oppervlakte bleek echter
lang niet voldoende, daar wel 145 H.A.
werden aangevraagd, en dat niettegen
staande de voorwaarden vrij bezwaarlijk
zijn. De halve pacht moet n.1. reeds per
1 November a.s. vooruit worden voldaan
en de andere helft per 1 Juli 1937. De uit
komst van de proefveldjes was dan ook
uitstekend wat betreft den stand en groei
der geteelde gewassen. Het is in ieder ge
val ook een bewijs, dat er iandhonger
heerscht.
De heer H. A. Leenhorst alhier slaagde
in Den Haag voor het tweede gedeelte van
het notarieel examen.
De Esperantoclub.
Donderdagavond kwam de Esperanto
club Kurago voor het eerst weer bijeen in
een schoollokaal ter bespreking van het
voortzetten der lessen. Het bleek dat de
animo groot was om zich verder in de
nieuwe wereldtaal te oefenen. Besloten
werd leden voor een begincursus te wer
ven waarna het bestuur stappen zal doen
om een leeraar te engageeren. Ook kan
men zich opgeven bij den heer P. Leeg
water, Fabrieksbuurt.
HET ESCORIAL.
Uit, door Filips U gestichte paleis-klooster, werd eens het achteste wereldwonder ge
noemd. De bouw heeft vier en twintig jaren geduurd. Dc kosten beliepen 16 K
millioen peseta's.
Naar de Persilschool.
Untgaande van de plaatselijke winke
liers, hebben een 90 vrouwen in een 4-tal
autobussen een tocht gemaakt naar de
Persilschool" te Amsterdam. Eerst werd
een demonstratie gegeven van de voortref
felijke eigenschappen van „Persil waar
voor de dames zeer veel belangstelling
toonden, waarna de koffie werd rondge
diend. Hierna werd de „PersiT'-film ver
toond, na afloop waarvan alle aanwezigen
een warme lunch werd aangeboden. Dat
dit ten zeerste werd gewaardeerd behoeft
geen nader betoog. „Persil" heeft niet al
leen getoond onmisbaar te zijn voor de
wasch, ze heeft eveneens bewezen een uit
stekende gastvrouw te zijn. Alle dames
waren hoogst voldaan, zoodat de heeren
der schepping uitsluitend tevreden vrou
wen weer thuis ontvingen en met gelaten
heid de stortvloed van woorden over de
belevenissen over zich heen lieten gaan.
Benoemd.
Bij eenvoudige candidaatstelling is her
kozen als voorzitter van het Waterschap de
Oningepolderde Landen de heer J. Apel
doorn Gz.
Een uitstapje naar een zeepfabriek.
De Vrouwenbond te Castricum maakte
Dinsdagmiddag een aardig uitstapje naar
VI aardingen, waar de bekende Sunlight-
fabrieken werden bezichtigd.
Om ongeveer twaalf uur arriveerde het
gezelschap aan de fabriek, waar door een
employé van de Lever's Zeep Mij. een korte
inleiding werd gehouden over de fabricage
van zeep.
Hierna werd het geheele bedrijf bezich
tigd; alle afdeelingen werden bezocht, waar
bij vooral de zeepziederij de aandacht trok.
Vol lof waren de dames over de automa
tische verpakking der bekende reinigings
producten, waardoor een grootst mogelijke
hygiëne gewaarborgd wordt
Nadat eenige ververschingen waren ge
bruikt, verliet men, zeer voldaan over deze
excursie, de fabriek.
Ontstemming over de verpachting van
den afsluitdijk.
Er heerscht hier op 't oogenblik ernstige
ontstemming onder de visschers en wel de
kleine visschers, over de verpachting van
den afsluitdijk naar Friesland. Wat is nL het
geval. Vele visschers, die door de afsluiting
van de Zuiderzee tot werkloosheid zijn ge
doemd, vonden een bestaantje, zij het een
zeer karig, in het zoeken van alikruiken aan
de Waddenzeezijde van den afsluitdijk, die
daar in een matige hoeveelheid zijn te vin
den. Nu heeft het Rijk onlangs den dijk ver
pacht, doch wat doet nu de pachter? Deze
beschouwt de zaak zoo, dat ook het visch-
recht aan de steenglooiing van den dijk
daaronder valt en hij verbood den visschers
daar langer alikruiken te zoeken, tenzij zij
hem daarvoor een vergoeding betalen, welke
hij gesteld heeft op 70 cent per baaL Als
men nu weet, dat de alikruiken aan den af
slag 5 per baal opbrengen en men zich
goed moet houden om 1/4 tot 1/3 baal per
dag te verzamelen, dan is het duidelijk, dat
de kleine bestaansmogelijkheid, die hier
voor verschillende gedupeerden aanwezig
was, weer geheel verloren is. Geen wonder
dan ook, dat de menschen ontstemd zijn. De
visschersvereeniging D.E.T.V. heeft zich
thans met de zaak bemoeid en heeft in een
adres aan den minister verzocht het pacht-
contract ongedaan te maken of anders an
dere voorzieningen te treffen.
Controleurs benoemd.
Naar wij vernemen zijn tot controleurs
voor de steunverleening in deze gemeente
benoemd de heeren D. Oden, lid van den
raad en M. J. Bosker, beiden alhier. De heer
Oden zou, bij aanneming zijner benoeming
als raadslid moeten bedanken. Zijn opvolger
op de lijst is de heer F. Bontkes.
Floralia-tentoonstelling.
De Floralia-tentoonstelling, welke
Woensdag en Donderdag was georgani
seerd door de damesclub W. O. L. alhier,
behoort weer tot het verleden.
De belangstelling voor deze tentoonstel
ling is tamelijk bevredigend geweest.
Vooral 's Woensdagsavonds is er veel pu
bliek geweest, waaraan het optreden van
de zangvereeniging Crescendo niet vreemd
zal zijn geweest.
Donderdagavond werden de uitslagen
van de verschillende attracties bekend
gemaakt, en de verloting gehouden, welke
altijd bij gelegenheid van deze tentoonstel
ling wordt gehouden.
De naam van de pop was Annie. De taart
was bestemd voor degene, die nimmer 127
had geraden. Dit was mej. Cl. IJff te Oud
karspel.
De spoelbak-sport gaf tot uitslag: eerste
prijs G. Jonker te Noordscharwoude met
51 punten, na overgooien met C. Swager
C. Az. te Noordscharwoude, die evenveel
punten had.
Derde prijs Eef Bos Jr. te Noordschar
woude met 49 punten.
Voor de verloting waren 36 prij :n be
schikbaar. De eerste drie prijzen vielen
op de nummers 741, 1110 en 566.
Landerijen van de armvoogd ij.
Door de armvoogdijk dezer gemekte
is besloten, behoudens goedkeuring c'.v ,u.i-
derijen welke met Kerstmis 1936 allen uit
de huur komen bij verloting te verhuren
in twee gedeelten n.1. het land in Achter
geest en het Veld, te samen en het West-
land apart.
