DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Wanhopige tegenstand in Toledo.
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
Een klein groepje regeeringsgetrouwen
verdedigt zich heldhaftig.
Madrileensche advocaten
protesteeren.
Sir Samuel hoare spreekt.
Het conservatieve congres
te Margate.
Tegen onredelijke woning
uitzetting.
De nieuwe Zwitserschefranc
Een officieele uiteenzetting.
ALKMAARSCHE COURANT
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
A
PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Ho. 233 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 2 October 1936
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Mag men de berichten uit St Juan de
Lutdz gelooven, dan zou zich thans in
Toledo de geschiedenis herhalen, die
zich heeft afgespeeld in en om het Al-
cazar. Want toen de opstandelingen de
stad veroverden, hebben zich een 50
manschappen der regeeringstroepen ver
schanst in het seminarium en dit groepje
denkt er niet aan, om zich over te ge
ven. Ook al weten zij, dat hun toestand
hopeloos is.
Het gebouw staat voortdurend onder vuur
van de mitrailleurs en een uitval is onmo
gelijk. Wel zijn de ingeslotenen zeer actief
en schieten op alles, wat onder hun bereik
komt, maar hun tegenstand is nutteloos en
doelloos.
Men meent te weten, dat er ook vrouwen
en kinderen in het seminarium zijn, die
eveneens geweigerd hebben te vertrekken.
Het eenige, wat de kleine groep kan doen,
is de zaak iets op te houden, omdat de op
standelingen met een zekere overmacht de
stad tegen eventueele uitvallen moeten ver
dedigen. Een zeer klein percentage kan dus
niet mee oprukken naar Madrid. Dat is al
les en dat beteekentniets.
Want de opmarsch naar Madrid duurt
voort en de hoofdstad wordt meer en meer
direct bedreigd. Reeds zijn de opstandelin
gen een 20 K.M. ten Noorden van Toledo op
gerukt en zij naderen de plaatsen Santa
Cruz en Retamare. Hoe de toestand echter
feitelijk is, kan niemand nog zeggen, want
de berichten omtrent de vorderingen komen
zeer sporadisch binnen, evenals die van de
andere fronte^
Radio Sevilla meldt!
Radio-Sevilla heeft gistermiddag o.m. me
degedeeld, dat in het Zuiden de operaties te
Alcala Real het herstel van de verbinding
tusschen Granada en Cordoba mogelijk heb
ben gemaakt. De inneming van San Pedro
heeft tot gevolg gehad, dat de spoorverbin
ding tusschen Bobadilla en Algeciras kon
worden hersteld. De oorlogsschepen der
rechtschen zijn begonnen met de bewaking
van de straat van Gibraltar.
In een vanwege het ministerie van oorlog
per radio medegedeeld communiqué wordt
verklaard, dat de situatie aan het front in
het Noorden en Noord-Oosten onveranderd
is. Ten Zuiden van Biscaye heeft de regee-
ringsartillerie met gunstig resultaat troepen
concentraties der tegenstanders gebombar
deerd.
In den sector van Siguenza zijn de voor
uitgeschoven stellingen der regeeringstroe
pen aangevallen. De aanvallers werden
evenwel door regeeringsartillerie en -vlieg
tuigen tot den terugtocht gedwongen, waar
bij zij groote verliezen leden.
Protesteerende Madrileensche
advocaten.
Onder het opschrift „Misdaden en wreed
heden der opstandelingen" publiceert het of-
ficieele Spaansche persagentschap Fabra een
openbaar manifest, dat door de Madrileen
sche advocaten tot de buitenlandsche advo
caten en de openbare meening der wereld
fcricht is en betrekking heeft op de „ontel
bare misdaden en daden van wreedheid, die
boor de opstandelingen begaan zijn in de
gebieden die zü bezetten". Het document zet
Uiteen, dat de militairen hun plicht verzaakt
hebben en het volk bestrijden met de wape
nen, die het hun gegeven had te zijner ver
dediging, wat de leiding van de Madrileen
sche balie verplicht haar stem voor de be
schaafde wereld te verheffen m protest te
gen het met voeten treden der elementair
ste menschel ij ke rechten en ter verkrijging
van de solidariteit van alle behoorlyke men-
Het Spaansche fascisme, aldus J®at ^J
document verder, dat niets gf™en heeft
met het fascisme in andere landen, doet een
laatste poging om de normale ontwikkeling
en vooruitgang die van Spanje een modern
Pen zegenen Mooren, die in p steun
vechten. Wii vragen den moreele
van de wereld voor deze vlaag van barbary,
die Spanje met den steun van
listische begeerten van andere a d
veldigt. Op de gevangen genomen opstande
liiigen-leiders zijn gedrukte or ers
den, waarin bevolen werd niet all
ders der arbeidersorganisaties, m
leden van hun gezinnen te doo
Het document geeft vervolgens een g
lijst van misdaden en gruwelen, Racjaioz
*Ün. o.m. de bekende executie te Badajoz
van 1500 gevangenen, die in de Arena met
mitrailleurs zijn afgemaakt. Te Sevilla zijn
9000 boeren en arbeiders gedood, vrouwen
geschonden en vermoord, kinderen gear
resteerd. Queipo de Llano heeft zich voor
den radiozender van Sevilla niet ontzien
dergelijke tooneelen te verhalen.
Het document eindigt met een oproep tot
de openbare meening der wereld de opstan
delingen te isoleeren. Zij hebben geen recht
op steun of sympathie van beschaafde men-
schen. De wettige Spaansche regeering moet
niet op hetzelfde plan behandeld worden als
de rebellen, want dit zou een buitengewoon
ernstige inbreuk op het internationale recht
vormen.
Fransch vluchteling vertelt.
Aan boord van den Franschen torpedoja
ger „Railleuse" zijn 51 Spaansche en 38
Fransche vluchtelingen uit Spanje te Oran
aangekomen.
Een van de Fransche vluchtelingen schil
derde de roode terreur in Spanje, vooral in
Catalonië. Hij verklaarde, dat alles, wat
men over Spanje leest, in overeenstemming
is met de feiten.
Te Barcelona heeft een enkele arts 5000
attesten van overlijden moeten opstellen
voor slachtoffers van de roode terreur. Van
Valencia tot Alicante heeft hij op de vlucht
uit Spanje in de slooten langs den weg vele
dooden zien liggen. Slachtoffers van de
anarchisten en communisten.
De regeering te Barcelona is volkomen
machteloos en de werkelijke macht ligt in
handen van de communisten.
In een dorp nabij Lerida is geen leven
meer te vinden, alles is hier vermoord en
verbrand.
Te Barcelona en elders in Katalonië is de
elite van de bevolking uitgemoord.
Iedereen werkt thans onder controle van
de Iberisch-anarchistische vereeniging en
wie zich niet aan de wetten hiervan wil on
derwerpen wordt eenvoudig tegen den muur
geplaatst. lederen nacht worden woningen
geplunderd.
De vergadering van de Cortes.
De regeering-Largo Caballero is gister
middag in de Cortes verschenen.
Er waren in en by het Kamergebouw
voorzorgsmaatregelen genomen. Op bepaal
de punten en op de in de buurt gelegen ge
bouwen waren verscheiden mitrailleurs in
stelling gebracht.
Het aantal aanwezige afgevaardigden be
droeg minder dan 100. Het waren de afge
vaardigden der meerderheidspartijen: de
Republikeinsche linkerzijde, de Republikein-
sche Unie, de Catalaansche linkerzijde, de
communisten en Baskische nationalisten.
Verder waren er 2 conservatieve afgevaar
digden en 4 van de groep Valladares.
De minister-president sprak een korte re
devoering uit, waarin hij betreurde, dat de
vertegenwoordigers van de C.N.T. niet aan
zijn regeering deelnemen. Hij wees erop,
dat het gemeenschappelijk doel de strijd te
gen het fascisme is. De Cortes juichte Cabal
lero hartelijk toe en sprak bij acclamatie
het vertrouwen uit in de regeering, die ent
housiast werd toegejuicht.
De Cortes is tot 1 December verdaagd.
Del Vayo te Parijs.
De Spaansche minister van buitenlandsche
zaken, del Vayo, is gisteren te Pariis acn^e-
komen. Naar aanleiding daarvan heeft de
Spaansche ambassade een comiuun.nue Uit
gegeven, waarin gewezen wordt op het feit,
dat in de Spaansche regeering een vertegen
woordiger van de katholieke nationalisti
sche Baskische partij is opgenomen. Ont
kend wordt, dat de regeering een „rood"
karakter zou hebben, gelijk sommigen er
aan toeschrijven. De verklaring gaat dan
voort: „Om het politieke leven in Spanje in
alle opzichten te richten naar een Europee-
sche samenwerking en om een politiek te
voeren, die ontdaan is van alle avontuurlijk
heid, is er geen andere mogelijkheid dan
als grondslag van de huidige regeering aan
te nemen de overweldigende meerderheid
van het volk waarvan zy de ware vertegen
woordigster is.
Burgos protesteert tegen gouduitvoer.
Naar vernomen wordt, heeft de Junta van
Burgos, de voorloopige regeering van de
opstandelingen, de volgende verklaring ge
publiceerd: 8
De zoogenaamde regeering te Madrid heeft
gedurende eenigen tyd groote sommen goud
uitgevoerd, welke zy gestolen heeft uit
voorraad van de Spaansche bank. De natio
nale Junta heeft reeds tegen dezen uitvoer
geprotesteerd by de landen, waarheen dit
goud werd uitgevoerd en verklaard, dat de
ze uitvoer en de crediet-operaties, welke op
grond hiervan zyn uitgevoerd, ongeldig zijn.
Nu is evenwel het masker gevallen. De
anarchistische regeering te Madrid en de
misdadige Maffia hebben op het oogenblik,
dat de nationalistische bevrijders voor dé
poorten van Madrid staan, besloten de schat
kelders van de bank van Spanje geheel te
leegen en de resteerende vier milliard goud
naar Alicante en Cartagena te zenden, om
deze van hieruit met de „Air France" naar
het buitenland te brengen.
De jonge Spaansche staat brengt dit ter
kennis van de wereld en wil hierbij verkla
ren, dat hij zich in principe verzet tegen
iedere operatie op basis van dit gestolen goud
en eventueel zullen die landen, waarheen
dit goud wordt gebracht, verantwoordelijk
gesteld worden voor de schade.
De strijd om Madrid.
De berichten, die te Madrid van de verschil
lende deelen van het front worden ontvan
gen, wekken den indruk, dat de opstande
lingen het plan hebben, Madrid volkomen
te omsingelen. Van regeeringszijde wordt
echter gemeld, dat alle aanvallen, die voor
al plaats hebben in den sector van Siguenza,
worden afgeslagen. Op de linie Olias Bar-
gas hebben de regeeringstroepen hun stel
lingen geconsolideerd en zelfs zijn zij iets
opgerukt, hoewel de luchtmacht der opstan
delingen actief is.
Mededeelingen der regeering.
In overeenstemming met de verwachtin
gen hebben de opstandelingen een omvang
rijk offensief ingezet in den sector Siguenza
in Aragon. Volgens te Madrid ontvangen be
richten werden zij echter afgeslagen. Zij ver
loren 200 dooden, terwijl 300 man gedeser
teerd zouden zijn.
Te Barcelona heeft kolonel Villalba mede
gedeeld, dat de regeeringstroepen in den
sector Huesca het dorp Zuera en afdeelin-
gen opstandelingen hebben gebombardeerd.
Catalaansche regeering ontkent
mobilisatie.
Na een buitengewone zitting der Cata
laansche regeering hééft Tavalleras Ver
klaard, dat de decreten zijn goedgekeurd,
waarby wordt bevolen, dat alle burgers tus
schen 18 en 40 jaar zich by het departement
van defensie moeten laten inschrijven. De
mannen tusschen 20 en 30 jaar zullen een
militaire opleiding krijgen. Tavalleras voeg
de hieraan toe, dat het hier geen mobili
satie betreft.
De intocht van Franco te Burgos.
Gistermorgen is in een plechtigheid de
macht overgedragen aan generaal Franco,
die door de Junta tot staatshoofd is uitgeroe
pen. Bij het paleis van den militairen gou
verneur werd Franco verwelkomd door ge
neraal Cabanellas. Franco werd met een
onbeschrijflijk enthousiasme begroet. De
troepen defileerden voor hem, waarna hij
zich naar de troonsalon van het paleis begaf,
gevolgd door de stedelijke autoriteiten.
Generaal Cabanellas zeide: In naam van
de Junta draag ik u de hoogste staatsmacht
over.
Mededeelingen der opstandelingen.
In een communiqué der opstandelingen
wordt medegedeeld, dat de rechtschen het
dorp San Cristobal in den sector Guadlaka-
jara hebben bezet en daardoor alle verbin
dingen met Siguenza hebben afgesneden. In
den sector Granada hebben zij het dorp San
ta Ana bezet. Bij Alcala Real zouden de re
geeringstroepen meer dan honderd, bij Avila
53 dooden verloren hebben.
Generaal Franco
Franco verklaarde daarop: De overwin
ning is ons. Wij zullen het vaderland redden
door het op te heffen. Ik heb uw medewer
king noodig en ben er zeker van, dat gij my
zult helpen. Leve Spanje.
In een radiorede, gericht tot het Spaan
sche volk, zeide Franco, dat de aanstaande
regeering zich zal inspannen om de sociale
orde te herstellen door allen arbeiders werk
te verschaffen. De godsdienstvrijheid al
dus Franco zal gerespecteerd worden.
Met andere landen zullen handelsgemeen
schappen tot stand komen en overeenkom
sten zullen worden aangegaan met landen,
die zich niet tegenover de Spaansche politiek
stellen. Geen band zal kunnen bestaan met
hen, die tegen onze beschaving strijden.
Oviedo gebombardeerd.
Het hoofdkwartier deelt mede, dat een
rcgeeringsvliegtuig twaalf bommen op de
stad heeft laten vallen, waardoor negen
menschen gedood werden. Bovendien liet
het vliegtuig een brandbare vloeistof val
len. De brand, die daarvan het gevolg was,
kon echter gemakkelijk bedwongen worden.
Op het te Margate gehouden conser
vatieve congres heeft Sir Samuel Hoare
een groote redevoering uitgesproken,
waarin hij o.m. zeide, dat de zwakheid,
zelfs de veronderstelde zwakheid van
het Britsche rijk bewezen is door een
wreede beproeving een verontrustende
factor te zijn op het gebied van de in
ternationale politiek.
Samuel Hoare
Voortgaande gaf Hoare een beschrijving
van de herwapeningsprogramma's in Euro
pa. Staande tegenover dezen toestand, aldus
vervolgde hij, hebben wij geen andere keuze
dan met zoo min mogelijk vertraging ons
bewapeningsprogram ten uitvoer te leggen.
Wij kunnen in geen geval welke voorstellen
ook aanvaarden tot ontwapening, waardoor
enze betrekkelijke zwakheid zou worden
vastgelegd. Een algemeen bewapeningsbe
perking kan slechts onder oogen gezien
worden op basis van ons voltooide program
ma. Ons program is en moet zijn buigzaam,
niet star, dynamisch, niet statisch. Naarma
te de beschaving gecompliceerder wordt,
wordt de defensie veeleischender en volle
diger. Op geen enkel oogenblik kunnen
wij toegeeflijk zijn. Ik kan u de verzekering
geven, dat op dit oogenblik de regeering er
verre van is toegeeflijk te zijn. Besliste vor
deringen zijn gemaakt in de afgeloopen
maanden en het tempo der vorderingen zal
in de toekomst grootelij ks versneld worden.
Het is tevredenstellend, aldus Hoare verder,
in staat te zijn te verklaren, dat ons vloot-
bouwprogram sneller tot ontwikkeling komt
dan verwacht werd. De toeloop naar de
luchtvaart is groot en de nieuwe vliegtui
gen, die in dienst worden gesteld zullen de
vergelijking met ieder ander toestel ter we
reld kunnen doorstaan.
Klaarblijkelijk een toespeling makende
op de kwestie der conscriptie zeide Hoare,
dat geen enkele wijziging of hervorming in
de toekomst werd uitgesloten, maar dat het
land niet op een punt was aangekomen, dat
het noodzakelijk zou zijn een oorlogsver
houding in te voeren en de voorspoed die in
het land terugkeert in gevaar te brengen
Spr. is er niet van overtuigd, dat met goe
den wil van de industrie en de arbeiders
het program niet in redelijken tijd langs de
bestaande lijnen zou kunnen worden uitge
voerd.
Het doel is duidelijk, de methodes zijn
buigzaam en de vastberadenheid het pro
gram ten uitvoer te leggen is ongeschokt.
Een verworden pacifisme en een partijdige
obstructie hebben ongetwijfeld hun invloed
op de recruteering voor het leger doen gel
den, maar de regeering neemt maatregelen
de behoeften van de natie en de voordee-
len van een militaire carrier» duidelijker
naar voren te brengen. De verantwoordelij
ke arbeidersleiders zouden een kostbare
hulp kunnen brengen. Zij hebben zich tij
dens den oorlog ook met hun hulp aangebo
den, laten zij zich thans ook rekenschap af
leggen van de op het spel staande kwesties
en wederom hun hulp geven.
Tenslotte zeide Hoare: er is niets in dit
programma, dat niet noodig zou zijn ter uit
voering van onze verplichtingen krachtens
het collectieve vredessysteem of voor het
ondersteunen van het leven en het handha
ven van de welvaart van een groot volk,
zonder welks invloed de wereld in wanhoop
zou afglijden naar den chaos.
Naar wij vernemen, is de indiening
van een wetsontwerp tegen onredelijke
woninguitzetting, hetwelk reeds vrijwel
gereed gekomen was als gevolg van de
gewijzigde omstandigheden op monetair
gebied, opnieuw in overweging geno
men.
Congres neemt motie aan.
Na-de rede van Hoare werd met algemee-
ne stemmen een motie aangenomen, waarin
gezegd wordt: het volgen van een eenzijdige
ontwapeningspolitiek door Groot-Britannie
zou meer geschikt zijn den oorlog aan te
moedigen dan den vrede en zou het onmo
gelijk maken een doelmatig collectief vei
ligheidssysteem in het leven te roepen. Der
halve worden de voortdurende pogingen, die
uit naam van den vrede gedaan worden om
de normale recruteering te belemmeren en
het herstel van onze defensiekrachten tot
een redelijk peil, betreurd.
De valuta-politiek.
De Zwitsersche bondsraad heeft op
Zaterdag 26 September aldus wordt
in een officieele uiteenzetting verklaard
het principieele besluit genomen tot
aanpassing van de Zwitsersche valuta
aan de leidende wereldvaluta en heeft
gedurende de daarop volgende dagen
de kwestie van den omvang en van de
technische uitvoering der devaluatie
geregeld.
Hoewel de Zwitsersche nationale bank
werd ontslagen van haar verplichting tot
inwisseling van de bankbiljetten tegen
goud, zyn de dekkingsvoorschriften onaan
getast gebleven en geldt, zooals tot voor de
devaluatie, de bepaling, dat de bankbiljetten
van de nationale bank voor ten minste 40
door goud gedekt moeten zijn. Tegelijkertijd
heeft de bondsraad voor de bankbiljetten
van de nationale bank de wettelijke koers
vastgesteld en daarmede een toestand wet
telijk gesanctionneerd, zooals deze reeds
gedurende de jaren 1914 tot 1930 heeft be
staan.
Waardevermindering van 30
Evenals voor de Fransche franc zijn ook
voor de Zwitsersche franc limieten gesteld,
die het minimum en het maximum der de
valuatie bepalen. Overeenkomstig de door
den bondsraad vastgestelde marge zal de
devaluatie ten minste 25,94 en ten hoog
ste 34,55 bedragen. Daarnaast heeft de
Bondsraad de nationale bank verzocht den
koers van de Zwitsersche franc op een peil
te houden, dat overeenkomt met een deva
luatie van ongeveer 30 De devaluatie is
op dit percentage bepaald om hierdoor in
staat te zijn het binnenlandsche kosten- en
prijsniveau aan het buitenland aan te pas
sen en in het bijzonder om den uitvoer op
een nieuwe basis te stellen, die een nieuwe
opleving mogelijk maakt.
De nieuwe onvoorwaardelijke koppeling
van de valuta van het goud ligt met het oog
op de onoverzichtelijkheid van de maat
regelen op financieel en economisch gebied
van de in de wereldeconomie toonaan
gevende landen niet in het voornemen.
De devaluatie beteekent voor de Zwitser
sche franc aanpassing aan de wereldvaluta,
waarby echter de mogelykheid blijft be
staan by de regeering van den koers, een
zeker verband met het goud in aanmerking
te nemen.
Ter vergemakkelijking van den overgang
waren de Zwitsersche beurzen op de beide
eerste dagen dezer week gesloten. De acti
viteit der banken werd echter op geen
enkele wijze beperkt, terwijl ook het goud
en deviezenverkeer volkomen vry bleef.
Geen beperkende bepalingen.
Beperkende bepalingen op dit gebied be
hoefden in verband met de sterke positie,
welke Zwitserland op het gebied der valu-
tapolitiek ook nu nog inneemt, niet te wor
den genomen. De buitengewone groote goud
reserve van de nationale bank en de dank
zy de gevoerde voorzichtige politiek steeds
nog bevredigende financieele positie van den
staat zoowel als van de kantons en de ge
meenten, waren voor den bondsraad onge
twijfeld een gerechtvaardigde aanleiding tot
zijn optimistische beoordeeling van de toe
komstige economische ontwikkeling.
Intusschen heeft de bondsraad de noodige
maatregelen genomen tegen onredelijke ver
hooging van de kosten van levensonder
houd. De bondsraad heeft zich in het bij
zonder het recht voorbehouden de prijzen
van goederen, tarieven, huren en pachten
aan bijzondere voorschriften te onderwer
pen. Het ligt verder in het voornemen in
overleg met de groote economische organi-