DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. \4 Nu de gulden gedevalueerd is. OVIEDO NOG NIET GEVALLEN? Ho 235 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Dinsdag 6 October 1936 138e Jaargang De Spaansche revolutie Nieuwe troepen uit Marokko. MADRID VERDEDIGT ZICH. GOEMBOES OVERLEDEN De kosten van levensonderhoud. URANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENt Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. In de situatie rondom de Spaansche hoofdstad is de laatste dagen zoo goed als geen verandering gekomen. Werke lijke gevechten werden niet geleverd an beide partijen hebben zich de betrekke lijke rust ten nutte gemaakt, om stellin gen in te richten en versterkingen aan te brengen. Een correspondent van de Daily Tel. meldt van het front rondom Madrid eenige bijzon derheden aan zijn blad, waaruit moge blij ken, dat generaal Franco over een uitste kend gemechaniseerd leger beschikt, zoowel wat de infanterie als de cavalerie betreft. Langs de stoffige wegen marcheeren, zoo schrijft de correspondent, de manschappen niet meer. Zij zitten bij duizenden opeenge pakt in vrachtauto's en autobussen.' Artil- lerietreinen trekken over de geïmproviseer de bruggen, gebouwd ter vervanging van de bruggen, die door de regeeringtroepen zlin opgeblazen. Terwijl het Guadarramage- bérgte in het Noorden van Madrid ernstige natuurlijke beletselen in den weg legt aan het oprukken van de opstandige legers, loo- pen de wegen in het Westen door vlak land, dat het den tanks en pantserwagens moge lijk maakt snel voortgang te maken. Een andere correspondent van het zelfde blad meldt uit Madrid, hoe daar de bevol king onbewust rchijnt van het gevaar, dat de hoofdstad bedreigt. De dag van eergisteren bijvoorbeeld, scheen weinig te verschillen van oen gewonen Zondag, afgezien van de soldaten en militiemannen in de straten. Alle bioscopen waren gewoon geopend, het goede philharmonischo orkest van Madrid gaf een concert en ook de windhon- denrennen gingen door. Door de geheele stad kondigen groote reclamebiljetten de opening aan van een nieuw danspaleis. De autoriteiten zijn zich echter wel dege lijk bewust van den huidigen stand van zaken. Er is een commissie voor de verdedi ging der stad in het leven geroepen, waar in vertegenwoordigers van de volksfront- partijen zitting hebben. Of Madrid met suc ces weerstand kan bieden, hangt voorname lijk af van de vraag, hoe snel deze jcommis- sie de verschillende plannen, die tnans nog op papier staan, kan verwezenlijken. Merkwaardig genoeg is de hoofdstad er eerst thans toe overgegaan zich te verster ken. Kort nadat de opstand uitbrak, heeft «en aantal architecten plannen ingediend Toor den aanleg van een uitgebreid netwerk van loopgraven en versterkingen rondom de stad. Deze plannen werden echter verwor pen om een typisch Spaansche reden: men vreesde, dat dergejijke voorbereidingen de bewoners ongerust zouden maken. De regeering heeft zich niet alleen te ver dedigen tegen aanvallen van buiten de hoofdstad. De politie heeft ontdekt, dat de nationale bibliotheek gebruikt werd als een plaats van samenkomst voor de fascisten. Met medeweten van sommige bedienden der bibliotheek werden kaarten verstrekt snn personen, die met de nationalisten sym- pathiseeren en die daar dagelijks vergade ringen hielden. De politie was daar evenwel achter gekomen, zij deed een inval en arresteerde driehonderd personen. Voorts heeft de politie de leiders gearresteerd van een uitgebreide spionnenorganisatie, die voor de rechtschen werkte. Het groote publiek in de hoofdstad blijft echter van dit alles onkundig, daar de pers al wat in deze richting gebeurt, evenals trouwens de nederlagen, die de regeerings- troepen den laatsten tijd hebben geleden, verzwijgt. Het publiek beseft derhalve nau welijks den ernst van de situatie, die door het gewijzigde karakter van den burger oorlog is ontstaan. De militaire adviseurs der regeering zien echter zeer wel in, dat de geoefende Moor- sche soldaten en het vreemdelingenlegioen n»t met de burgerlijke militie bestreden hunnen worden. Hiermede hangt ongetwij feld samen het oproepen van de lichtingen 1932 en 1933 hetgeen in theorie de regee ring de beschikking geeft over ongeveer 100.000 man. Daar echter juist van deze lichtingen een groot aantal personen den dienst heeft afgekocht en derhalve, naar aangenomen kan worden, met de nationalis ten sympathiseert, zal het aantal in de Practijk wel aanzienlijk minder zijn. In elK geval zal het geruimen tijd duren voor het nieuwe leger zal zijn getraind. Sevilla ontkent den val van Oviedo In zijn radiorede van gisteren heeft gene raal Queipo de Llano o.a. het volgende ver klaard: j ..Ter gelegenheid van den verjaardag van den opstand van October 1934 hebben Pneto en Gonzeles Pena instructie gegeven, de stad Oviedo krachtig aan te vallen, teneinde haar spoedig te doen vallen. Er werd een hevigen aanval ontketend en meer dan 1,000 grana ten en 400 vliegtuigbommen zijn op de stad neergekomen. Onze strijdkrachten zijn niet slechts geen duimbreed geweken, doch heb ben onmiddellijk een tegenaanval ingezet, waarbij zy een hoeveelheid oorlogsmateriaal buitmaakten. In den sector van Huesca hebben de natio nalisten een aanval afgeslagen van een regeeringscolonne, die 40 dooden en talrijke krijgsgevangenen moest achterlaten. Aan het front van Biscaye zetten onze troepen de omsingeling van Bilbao en vooral van Eibar voort. In de provincie Guadalajara is Siguenza volkomen omsingeld. Onze luchtmacht heeft de munitiefabrieken en kazernes te Madrid krachtig gebombardeerd. Een nationalis tisch eskader heeft Valencia en Barcelor.a gebombardeerd." De generaal deelde tenslotte mede, dat de operaties tegen Madrid spoedig zullen be ginnen. Nieuwe Marokkaansche troepen. Men schat het aantal manschappen, dat de laatste dagen uit Marokko naar het schiereiland is overgebracht op ten minste 16,000. De transporten waren bestemd voor Cadiz, Jerez en Algeciras en zijn zoowel door de lucht als per schip uitgevoerd. Na het dra matische gevecht in de Straat van Gibral tar, waarbij de regeeringsvloot een harer schepen verloor, heeft deze vloot geen belet selen meer aan de transporten in den weg kunnen leggen. Gistermorgen hebben weer vijf gewapende treilers een duizend Marok kanen, velen met ringen in neus en ooren, ontscheept aan de Spaansche kust. Reuter rekent, dat behalve deze transporten over zee, per uur nog 70 met groote driemotorige Duitsche en Italiaansche vliegtuigen worden overgebracht. De toebereidselen worden nu gemaakt voor een aanval, zoowel te land als ter zee en uit de lucht op Malaga en de aan vallers verwachten in de tweede helft van deze week gereed te zijn. De eerste linie van het offensief z&l bestaan uit 5000 Marokka nen, daarna volgt het vreemdelingenlegioen en vervolgens het fascistische vrijwilligers corps. Communiqué van ministerie van oorlog. Het ministerie van oorlog heeft om half tien meegedeeld, dat de toestand aan het N.N.O.-front ongewijzigd is gebleven. De aanval op Oviedo is in een buitenge woon hevig stadium getreden. Aan het front in Aragon heeft de regeeringsartille- rie Jaca gebombardeerd. Aan het Zuidelijk front is de toestand voor de regeeringstroepen gunstig in den sector van don Benito (provincie Badajoz). Een eskadon cavalerie werd er met zware verliezen teruggeslagen. De regeeringstroe pen hebben de dorpen Tpzar en Limones bezet. Zij beheerschen daarmee den weg naar Alcala Real in de provincie Jaen. De belegerden in het Seminarium te Toledo gefusilleerd. Zaterdag is te Barcelona bericht ontvan gen, dat de president van het hof van appél te Barcelona, Moreda, die door de opstande lingen te Logrono gevangen was genomen, waar hy met vacantie verbleef, is gefusil leerd. Te St. Jean de Luz is bericht ontvangen, dat negentig militiemanschappen, die nog stand hielden in het seminarium te Toledo, zich Zaterdag hebben overgegeven, nadat de opstandelingen het seminarium in brand hadden gestoken. De militiemanschappen werden oogenblikkeiyk gefusilleerd. Een zeker aantal mannen der regeeringstroepen, die door een omsingelingsmanoeuvre in han den der tegenstanders waren gevallen, is eveneens over de kling gejaagd. De verove ring van Toledo heeft de regeeringstroepen in totaal 2300 dooden gekost. De Carlisten zoeken een troonopvolger. Gisteren is te Weenen een deputatie van tien Carlisten uit Spanje aangekomen, om met de Oostenryksche leden van de familie Bourbon te spreken over het kiezen van een opvolger voor den overleden kroonpreten dent van de Carlisten, don Carlos Alfonso van Bourbon, die kort geleden is overleden. De broer van ex-keizerin Zita, prins Xave- rius van Bourbon, schijnt de meeste kans te maken. De strijd in het Noorden, Volgens te St. Jean de Lutz ontvangen berichten ziet het er naar uit, alsof de hou ding der strijdende party en in de kwestie van uitwisseling van güzeiaars en gevange nen een minder starre houding gaan aan nemen, zoodat hoop bestaat op redding der gevangenen. Aan het front van Biscaye blijven de regeeringstroepen in voordeelige positie, vooral aan de kust, waar een hunner colon nes, na Motrico te hebben ingenomen den opmarsch naar Deva voortzet. De regeerings- luch'tstrüdkrachten werken aan de aanval len mede en hebben zelfs gisteren nog aan vallen gedaan op San Sebastian en Irun. De strijd om Madrid. Per radio is medegedeeld, dat, wanneer de troepen van Franco en van Mola zich aan eengesloten zullen hebben, de aanval onder persoonlijk bevel van Franco zal beginnen. Aan het front van Toledo zijn gisteren vier regeeringsvliegtuigen neergeschoten. De in zittenden kwamen om het leven. Van het Zuidelijk front. Per radio is een officieele nota bekend ge maakt, waarin o.m. wordt medegedeeld: Aan het Zuidelijk front hebben de opstan delingen Pozas Limos in de provincie Gra- nada bezet. De regeeringstroepen verloren 31 dooden. Tijdens schermutselingen te Campo Elon verloren de loyalen 15 dooden. De aanval der regeeringstroepen op Bargas bij Toledo is afgeslagen. De regeeringstroepen verloren ruim 100 dooden. Voorts deelt de zender van La Coruna mede, dat hy om kwart over twaalf in den afgeloopen nacht een bericht heeft opgevan gen van het regeeringsstation te Bilbao, waarin Prieto te Madrid er van in kennis werd gesteld, dat het geen zin heeft thans dit station op te roepen, aangezien de opera teur de stad heeft verlaten en de uitzen dingen voor onbepaalden tyd opgeschort zijn. De zender van La Coruna wijt dit feit aan den wanhopigen toestand van Bilbao. De Hongaarsche min.-president Goemboes is om negen uur veertig overleden. Goemboes Levensbeschouwing. De Hongaarsche minister-president Goemboes, die vanmorgen is overleden, is in 1886 geboren. Gedurende den wereldoorlog heeft hy als officier aan het Servische en het Russische front gestreden. Toen in Hon garije de communisten aan het bewind wa ren, werkte Goemboes te Weenen en te Szegedin aan de voorbereiding van een contrarevolutie. Nadat hy in 1920 tot afge vaardigde was gekozen, speelde hy in de binnenlandsche politiek een rol van betee- kenis. Hy droeg er toe by, dat de pogingen om Karei den vierden op den troon te bren gen, mislukten. Goemboes werd later lid van de unionistische partij en staatssecretaris van defentie. Na van 1929 tot 1932 de portefeuille van oorlog te hebben gehouden werd hy in dat laatste jaar ministerpresident, hetgeen hy tot zyn dood is gebleven. Goemboes oefende een zeer grooten vloed uit op de politiek van zyn land. in- Verschillende landen, wier ruilmiddel in de laatste jaren gedeprecieerd is, evenals thans de gulden, zagen zich de voordeelen van deze waardedaling bin nen betrekkelijk korten tyd voor een belangrijk deel ontgaan door onge- wenschte prijsstijging in het binnenland. In verband hiermede heeft het A.N.P. aan een terzake deskundige inlichtingen en gegevens, verzocht met betrekking tot het toekomstig prysverloop in ons land, speciaal ten aanzien van de kosten van het levensonderhoud. Hoewel de toestand nog te weinig gecon solideerd is om met eenige kans van slagen het toekomstige prijsverloop te kunnen schetsen, zal toch wel moeten worden aan genomen, dat op verschillend terrein eenige prijsstijging zal optreden, vooral met be trekking tot artikelen, welke als zoodanig of als grondstoffen geïmporteerd worden. Anderzijds kan, met inachtneming van de maatregelen, welke de regeering terstond na het loslaten van den gouden standaard heeft genomen, worden verwacht, dat de kosten van het levensonderhoud niet be langrijk door wijzigingen in het pryspeil zullen worden getroffen. De gegrondheid van deze verwachting kan blijken uit een vergelijking van de samenstelling der uitga ven voor levensonderhoud met de midde len, welke tot handhaving van het binnen landsche pryspeil ten dienst staan. Uit de voortreffelijke cijfers van het bureau voor statistiek der gemeente Amsterdam kan een duidelijk beeld worden verkregen van de onderlinge verhouding der verschillende uitgaafposten van het arbeidersbudget. In Juni 1936 werden ter dekking van de kosten van onderstaande levensbehoeften door een gemiddeld arbeidersgezin de aan gegeven percentages van het budget be steed: brood, beschuit, koek, gebak 6.06 pCt. grutterswaren 0.63 pCt. kruidenierswaren 2.67 pCt. suiker 2.10 pCt. melk 3-64 pCt. kaas 0.72 pCt. eieren 0-85 pCt. vleesch 4.84 pCt. visch 0.69 pCt. vetten 5-43 pCt. aardappelen 1.79 pCt. groenten 2.61 pCt. fruit 2.48 pCL dranken 0.60 pCt. maaltijden, buitenshuis bereid 1.29 pCt. totaal voeding 36.39 pCt. RADEK KRANKZINNIG GEWORDEN? Ook Kalinin zou op de zwarte lijst staan. De Poolsche bladen berichten, dat de hoofdredacteur van de „Izwestia", Radek, die zich sedert 18 September te Moskou in hechtenis bevindt, plotseling krankzin nig zou zyn geworden. Naar verder uit Moskou wordt vernomen, zou ook de voorzitter van het centrale exe cutieve comité van de sovjet-unie, Michael Iwanowitsj Kalinin, op de zwarte lijst van den volkscommissaris van oorlog Woroshi- loff, staan. Voor deze veronderstelling pleit het feit, dat Kalinin den laatsten tyd niet meer in het openbaar is opgetreden en dat onder alle besluiten van het executieve comité regelmatig de naam van den plaatsver- vangenden voorzitter stond. In kringen van de Poolsche socialistische party heeft een ander bericht uit de Russi sche hoofdstad grooten indruk gemaakt, volgens hetwelk daar dezer dagen een van haar voormalige leiders is doodgeschoten. Het betreft hier Dombski, den vroegeren voorzitter van de sociaal-democratische party van het koninkrijk Polen en Litauen een voor-oorlogsche organisatie uit het tsaristische Rusland. Dombski stond in relatie met de Trotski- groep en is daarom thans met zijn politieke vrienden door Stalin uit den weg geruimd kleeding schoeisel huishuur gas 5.49 pCt. 1.29 pCt. 19.81 pCt. 1.48 pCt. 1.22 pCt 3.61 pCt. wasch- en schoonmaakartikelen woninginrichting, huisraad ziekte- en begrafenisgelden, ver zekeringen 6-03 pCt. vereenigingen, dagbladen, tyd- schriften 4.62 pCt. rooken 2.01 pCt. ontspanning 3.61 pCt. Verkeersmiddelen 2.29 pCt. godsdienst, liefdadigheid, steun 1.95 pCt. studiegelden en leermiddelen 1.35 pCt. lichamelijke verzorging 0.88 pCt. berekende voeding inwonenden en gasten 0.69 pCt. dienstbode, werkster e.a. hulp 0.35 pCt. diversen 2.89 pCt. Naast de bijzondere maatregelen, welke tegen prijsopdrijving zyn getroffen, staan de regeering nog andere middelen ten dien ste, om stijging van de kosten van het le vensonderhoud te keeren. De prijzen van vrijwel alle voedingsmid delen worden van overheidswege door de verschillende landbouwcrisismaatregelen be- invloed. De overheid heeft het derhalve in de hand door wijziging van heffingen en toeslagen stijging van de pryzen dier arti kelen te remmen. Reeds is bekend gemaakt, dat ten aanzien van tarwe zoodanige maatregelen zyn ge troffen, dat zekerheid bestaat, dat de bloem- prys en dus de prijs van het brood, niet beïnvloed wordt door de monetaire maatre gelen. De heffing op de voornaamste zet- melen zal evenveel worden verlaagd als de wereldmarktprijs gestegen is. Hetzelfde geldt ten aanzien van de crisisheffing op suiker. De prys van de consumptiemelk zal niet stijgen. De restituties by uitvoer van kaas en van eieren zyn verlaagd. Deze restituties beoogden verhooging van het binnenlandsche prijspeil voor genoemde artikelen. Vermindering dier restituties houdt dus styging van de prijzen tegen. Voor een verhooging van de pryzen van het rundvleesch bestaat geen aanlei ding, althans niet, zoolang nog geen vee ter markt komt, dat voor een belangrijk deel met het duurder geworden buitenlandsch voeder is gemest. Er werken thans maatregelen teneinde de prijzen van de varkens, welke nog steeds op een te laag peil stonden, te verhoogen. Er worden n.1. geregeld zware varkens uit de markt genomen, om de prijzen te stimulee- ren. Zoo noodig kan hiermede ieder oogen- blik worden opgehouden. Een onredelijke styging van de pryzen van het varkens- vleesch behoeft derhalve niet te worden gevreesd. In de nieuwe monetaire situatie is geen aanleiding te zien tot verhooging van de vischpry zen. Met terugwerkende kracht van Maandag 28 September af is de heffing op boter verlaagd van 0.85 tot 0.75 per K.G. De toeslag by export van aardappe len is vervallen, zoodat de aardappelprijs ongeveer op hetzelfde peil blijft als voor het in werking treden der monetaire maat regelen. Wanneer rekening wordt gehouden met de groote hoeveelheden groenten, die in den laatsten tyd zyn „doorgedraaid" kan met reden worden verwacht, dat geen verhoo ging van de pryzen der groenten zal optre den. Wellicht zal de te vernietigen hoeveel heid kleiner worden. Uit bovenstaande opsomming blijkt, dat de uitgaven voor voeding vrywel post voor post tegen verhooging zyn veilig ge steld. Wat het overige budget betreft, zyn in de eerste plaats maatregelen te verwachten, welke stijging van den belangrijken post huren zullen tegengaan. De pryzen van gas en electriciteit worden grootendeels door gemeente- of pro vinciale besturen bepaald, op wier mede werking tot het voorkomen van prysstyging uiteraard kan worden gerekend. Van de zijde van den brandstoffen- handel is voorts bekend gemaakt, dat de brandstoffen tegen normale winterpryzen zullen worden verkocht. De overige posten van het budget zyn grootendeels van het binnenlandsch prijspeil in zyn geheel afhankelijk, zoo dus de reeds besproken kosten niet van beteekenis ver hoogd zullen worden, behoeven ook deze uitgaven geen stijging te vertoonen. Iets an ders is de toestand wellicht bij de kosten van kleeding en schoeisel, waarvan de grondstoffen voor een belangrijk deel van buitenlandsche herkomst zijn. Doch zelfs voor deze artikelen is de maximaal te verwachten prijsstijging niet hooger te stel len dan nog niet één procent van het ge heele budget. De toekomstige ontwikkeling van het bin nenlandsche pryspeil, waarop het waakzame oog der regeering by voortduring gericht is, kan dus in volle gerustheid worden tege- moetgezien. DEGRELLE OVER DE VLAAMSCHE KWESTIE. In La Pays Keël te Brussel ontwikkelt de leider van de rex-beweging zyn gedachten over de oplossing van de Vlaamsche kwes tie. Hij zet uiteen, dat het een ontzaggelijk voordeel voor België is, dat het op de grens ligt van de Latijnsche- en de Noorsche be schaving. Degrelle stelt dan de volgende eischen: Beide culturen moeten zich in den Belgi schen staat vrij ontwikkelen, Vlamingen en Walen moeten volstrekte rechtsgelijkheid krijgen. De staat moet gedecentraliseerd worden. Rex wil een ver-gaande versterking van de provinciale autoriteit, in het bijzonder op schoolgebied en een splitsing van de over heid, vooral in het ministerie van onderwijs en eeredienst in een Vlaamsche- en Waal- sche afdeeling. GROOTE BRAND TE RIO. Een groote brand heeft gedurende eenige uren de geheele zakenwijk van de hoofdstad bedreigd. Tenslotte slaagde de brandweer er in, het vuur te bedwingen. Drie groote gebouwen waren toen in de asch gelegd. HANDEL IN BLANKE SLAVINNEN. Gedurende de afgeloopen weken heeft de Amerikaansche politie te New-Haven tal rijke personen, verdacht van den handel in blanke slavinnen, gearresteerd. De Federal Grand-jury heeft tegen 45 hunner rechts ingang verleend. BRAND IN EEN ZIEKENHUIS. Een hevige brand heeft het ziekenhuis van Arbekir vernield. De ongedeerd geble ven verpleegden zijn overgebracht naar het militaire hospitaal.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1936 | | pagina 1