DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De kring om Madrid sluit zich.
No. 237
Donderdag 8 October 1936
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
Hernieuwde aanvallen op Oviedo.
Rechtschen naderen Aranjuez.
Dreigement van
Sovjet-Rusland.
De strijd in Palestina.
Said Bay El Aasi gesneuveld.
Brand aan boord van de „Marnix van St. Aldegonde".
Vuur in een der ruimen ontdekt.
Britsche oorlogsschepen snellen
te hulp.
ALKMAARSCHE COURANT,
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Langzaam naderen de rechtsche troe
pen Madrid. Malaga, dat door de recht
sche wordt belegerd, is er niet in ge
slaagd den ring van belegeraars te ver
breken.
Aan het Biscaye-front hebben de op
standelingen het plaatsje Biriatu bezet.
Regeeringstroepen hebben, zoo wordt
voorts medegedeeld, getracht, den ring
om Malaga te verbreken. Bij den aanval
op het plaatsje Casares, hebben zij een
verpletterende nederlaag geleden.
Radio-Cordoba deelt mede, dat de
rechtsche troepen zich nog slechts op
16 K.M. van Aranjuez bevinden.
Om kwart over zes gistermiddag heeft
tadio-Cadix o.a. het volgende medegedeeld:
„De nationalisten hebben levensmiddelen
uitgeworpen boven het stadje Andujar
(prov. Jaen), dat door de marxisten is om
singeld. Te Huesca hebben de nationalisten
een colonne rooden verslagen en 40 hunner
gedood. De inneming wordt tegengesproken
van Estriecho en Quinto, de voorposten van
Saragossa, die den regeeringstroepen nog
steeds verzet bieden.
De colonnes in Galicië zetten den zegevie
renden opmarsch voort, na den weg naar
Penaflor te hebben bezet
De kruiser „Almirante Cervera" heeft de
kust tusschen Barcelona en Valencia in den
nacht van 5 October hevig gebombardeerd
Aan het front van Biscaye bevinden Mola's
troepen zich in het kamp van Valmeseda.
De inneming wordt tegengesproken van
Oviedo, dat gister een nieuwen aanval heeft
afgeslagen.
Generaal Varela is, toen hy by het inval
len van de duisternis zyn intocht deed in
Santa Cruz de Retamar, door de bevolking
geestdriftig ontvangen. Tijdens de gevech
ten waren 300 marxisten gedood en velen
gevangen genomen. Kolonel Castejon tracht
de opening, die gevormd wordt door Esca-
lona, te vullen ten einde den kring in dezen
sector geheel af te sluiten."
Mededtelingen van La Coruna.
De opstandelingenzender van La Coruna
deelt mede: de Noordelijke legers hebben
een groote bedrijvigheid aan den dag ge
legd, vooral in Asturie, Avila, Siërra Gra-
dos en Biscaye. Zij hebben belangrijke stel
lingen bezet. In den sector van Toledo heb
ben de opstandelingen Almoro en Escolona,
een versterkte regeeringsbasis, die als on
neembaar gold, genomen. Een groote hoe
veelheid oorlogstuig, waaronder 820.000 pa
tronen viel den rechtschen in handen. On
der de gevangenen bevindt zich de militaire
commandant van Santa Cruz de Retamar.
Opstandelingen in hinderlaag.
In den sector Casares-Manilva zijn de op
standelingen in een hinderlaag gevallen,
soodat zy overhaast moesten vluchten met
achterlating van 40 dooden.
Arana over de gebeurtenissen in
Spanje.
De „Petit Parisien" publiceert een verkla
ag, die president Azana heeft afgelegd
tegenover den specialen verslaggever van
het blad te Madrid.
Azana verklaarde o.a. ten aanzien van den
Spaanschen burgeroorlog: „het gaat hier
niet eenvoudig om binnenlandsche oneenig-
heid, die uitsluitend de Spanjaarden be
seft, doch om het evenwicht der krachten
de Middellandsche Zee, om de heerschap-
Pij over de straat van Gibraltar, het gebruik
van onze vlootbasis in den Atlantische
Oceaan en om de grondstoffen, waaraan de
Spaansche grond zoo rijk is: koper, kwikzil
ver. lood en potasch. Ziedaar de prooi, die
men bezig is elkaar te betwisten in het eerste
hedryf van een nieuwen wereldoorlog, die
niet officieel is verklaard".
De strijd in de buurt van Oviedo.
De bladen melden bijzonderheden over de
aanvallen op Oviedo. Zij schrijven, dat de
aanvallers den strijd voortzetten m de stra
ten der reeds bezette stadswijken. Zy zyn
^eds in het bezit van de wijk San Antonio,
de arena's en de St. Pieterskerk.
De regeeringsluchtmacht heeft verschel
en gebouwen verwoest, met name dat van
net provinciale bestuur.
El Socialista, het orgaan der socialistische
?aniJ> meldt, dat de regeeringstroepen reeds
ztjn doorgedrongen tot het klooster van een
heschouwende orde, doch dat zy zich late
moesten terugtrekken.
De regeeringstroepen hebben 17 mitrail
leurs buitgemaakt, welke door de opstande
lingen, die zich naar het centrum der stad
moesten terugtrekken, waren achtergelaten.
El Sel bevestigt, dat een honderdtal man
schappen der civiele garde, die zich by de
opstandelingen hadden aangesloten, zich
hebben overgegeven.
Mededeeling van het ministerie van
oorlog.
Het ministerie van eorlog heeft gisteroch
tend om half tien per radio laten mededee-
len, dat de toestand aan het N.N.O. front
ongewijzigd is en dat Oviedo verwoede aan
vallen moet doorstaan.
Aan het front in Aragon en in den sector
van Barbastro heeft de artillerie de stellin
gen der opstandelingen bij Huesca gebom
bardeerd.
De regeeringsvliegtuigen hebben een klein
convooi der opstandelingen, dat zich naar
Saragossa begaf, gebombardeerd. Vier wa
gens werden vernield, van welke een met
munitie beladen was.
Aan het Zuidelijk front heeft de lucht
macht der opstandelingen de omgeving van
Castel del Rio (provincie Cordova) gebom
bardeerd.
De toestand rondom Madrid.
Aan het Westelijk front bij Madrid bevindt
zich een zak, dien de opstandelingen in
het Noorden komende uit Avila, in het mid
den uit Arenas san Paedro en in het Zuiden
uit Maqueda zonder overhaasting maar
regelmatig dichthalen. De val van San
Martin de Valde Iglesias wordt verwacht
binnen de eerstvolgende twee dagen. By een
recht trekken van het front ten Westen van
Madrid zou de hoofdstad tusschen drie
vuurlinies komen, welke de drie zijden van
een vierkant zouden vormen. De val van
Santa Cruz zal de opstandelingen boven
dien in staat stellen om over korten tijd ge
bruik te maken van den weg Avila Maque
da, die van bijzonder groot belang is voor
een snelle verbinding tusschen de sectoren
van Toledo, Siërra de Gredos en Guadar-
rama.
In den eerstgenoemden sector zyn de op
standelingen 55 K.M. van Madrid, in den
tweeden 58 K.M. en in den derden 42 K.M.
De Carlisten.
Een der Spaansche Carlistische leiders,
Falcone, die een dezer dagen per vliegtuig
is gearriveerd ter bijwoning van de ter
aardebestellingsplechtigheden voor prins
Alfons Charles de Bourbon, heeft tegenover
een vertegenwoordiger van de Reichspost
verklaard, dat de Carlistische partij, die
van den aanvang af een anti-communistisch
standpunt heeft ingenomen, ruim 100.000
georganiseerde leden telt.
In de eerste dagen van de revolutie heeft
de partij 64.000 gewapende en volledig uit
geruste mannen, waarvan 30.000 alleen in
de provincie Navarre, ter beschikking ge
steld van generaal Franco. De Carlisten
nemen aan den burgeroorlog deel om het
geloof der vaderen en de eeuwenoude tradi
ties te redden. Falcone besloot zijn verkla
ringen met als zijn overtuiging uit te spre
ken, dat de monarchie de eenige vorm van
regeering is, die kan waarborgen, dat Span
je de nationale traditie voortzet en de
christelijke beschaving behoudt.
Het lot van Oviedo
Er blijft onzekerheid heerschen omtrent
het lot van Oviedo. Te middernacht deelde
het radiostation der regeering van La Fel-
guere in Asturie een communiqué mede, be
stemd voor Barcelona, waarin verklaard
wordt, dat de regeeringstroepen de opstan
delingen gedwongen hebben zich naar het
midden der stad terug te trekken. De mili
tietroepen hebben zich meester gemaakt van
San Pedro de Los Arcos en van de buiten
wijk San Ramon. In de stad heerscht typhus.
Om één uur deelde de radiozender van
Teneriffe, die in handen der opstandelingen
is, mede, dat de regeeringstroepen zich te
rugtrekken, met achterlating van vele doo
den en een groote hoeveelheid oorlogsmate
riaal. De galicicsche colonne, aldus, deze
mededeeling verder, blijft triomfeerend op
rukken naar Oviedo.
Largo Caballero aan den dood
ontsnapt.
Volgens ontvangen berichten is Lar
go Caballero aan den dood ontsnapt, toen
een vliegtuig der opstandelingen de auto
achtervolgde, waarmede hij uit Aranjuez
terugkeerde, waar hy de stellingen der re
geeringstroepen had bezocht. Het vliegtuig
liet een aantal bommen vallen. Largo Ca-
bellero schijnt dekking gevonden te hebben
onder een brug, waar hij bleef, tot het vlieg
tuig weer was vertrokken.
De regeering van de Sovjet-Unie deelt
mede, dat zjj zich niet langer gebonden
zal kunnen achten door het verdrag
van niet-inmenging in Spanje, indien
niet onmiddellijk maatregelen worden
genomen, dat dit verdrag niet wordt
geschonden.
De bladen publiceeren, naar het agent
schap Tass meldt, den tekst van de verkla
ring, die gisteren aan de te Londen zetelen
de commissie van non-interventie in de
Spaansche aangelegenheden door den Sovjet-
Russischen Vertegenwoordiger is overhan
digd.
In deze verklaring wordt o.a. het volgen
de gezegd:
„Talrijke ooggetuigen, die ondervraagd
zijn door de te Londen zetelende com
missie, alsmede tal van dagbladcor
respondenten, die hun persoonlijke
waarnemingen hebben gepubliceerd,
bevestigen, dat de voorziening der op
standelingen van Waens in hoofdzaak
via Portugal geschiedt en in snel tempo
voortgaat. De opstandelingen beschik
ken over tientallen bombardements- en
jachtvliegtuigen van Duitschen en Ita-
liaansche oorsprong, vliegtuigen, die het
Spaansche leger by het uitbreken van
den opstand niet bezat
De troepen opstandelingen worden
met Duitsche en Italiaansche vlieg
tuigen van Marokko naar Spanje ver
voerd. De Portugeesche grensgebieden
zyn sedert het begin van den opstand
bases geweest voor steun, aan de op
standelingen verleend. In Portugal vor
men de opstandelingen hun detachemen
ten en zy ontvangen uit dit land hun
„oorlogsuitrusting".
De verklaring luidt dan verder: „De
Sovjet-regeering kan in geen geval toe
laten, dat van het non-interventie-
accoord door eenige partijen een scherm
gemaakt wordt, dienende als dekmantel
voor militairen steun aan de opstande
lingen verleend, en dat nog wel tegen
de wettige Spaansche regeering.
Bijgevolg ziet de Sovjet-regeering
zich verplicht te verklaren, dat, indien
deze schendingen niet onmiddellijk op
houden, zjj zich ontslagen zal achten
van de verplichtingen, voortvloeiende
uit het non-interventieaccoord".
Te Londen wordt bevestigd, dat de non
interventie-commissie de mededeeling van
de Sovjet-Unie heeft ontvangen. De com
missie heeft reeds bepaald, welke procedure
gevolgd moet worden, indien inlichtingen
worden ontvangen over schending van het
niet-inmengings-verdrag. Volgens deze pro
cedure moet een regeering, welke dergelijke
inlichtingen ontvangt, deze doorgeven aan
de commissie welke ze dan zal doorsturen
naar de regeering, tegen welke wordt ge
klaagd.
COMPLOT OP DE PHILIPPIJNEN.
De Sakalisten weer roerig.
Er is te Manilla een complot van anar
chistische Sakalisten ontdekt, die zich ten
doel stelden een groot aantal woningen
van buitenlanders met dynamiet in de
lucht te doen vliegen, met het doel inter
nationale interventie uit te lokken in den
toestand op de Philippijnen.
DE AMERIKAANSCHE VERKIEZINGEN.
Browder dienl een aanklacht in.
De communistische candidaat voor het
presidentschap Browder heeft een aanklacht
ingediend tegen den burgemeester en den
chef van de politie van Terre Haute. Hij
eischt 50.000 dollar schadevergoeding voor
de arrestatie, waardoor hij belet werd te
spreken.
STOFFELIJK OVERSCHOT VAN
GOMBOS NAAR BOEDAPEST.
Hitier legt een krans op de baar.
Het stoffelijk overschot van den Hongaar-
schen minister-president Gömbös stond op
gebaard in het Kaiserhof te München. Om
streeks half vijf ïarcheerden drie compag
niën infanterie en een compagnie vliegers
aan voor de officieele militaire plechtigheid,
welke werd bijgewoond door de weduwe
van den overledene, diens beide zoonr en
zijn dochter, alsmede den Führer en de mi
nisters Göring, von Neurath, dr. i'rick e.a.
De Führer legde een krans met gele chry
santen op de kist van den overleden staats
man neer. Een evangelisch geestelijke ver
richtte de inzegening van het stoffelijk over
schot, waarna de kist door zes onder-officie
ren van het Duitsche leger naar buiten
werd gedragen, waar deze op de affuit van
een kanon werd geplaatst, onder de tonen
van het Hongaarsche volkslied. Vervolgens
werd de tocht naar het station aanvaard,
waar het stoffelijk overschot op den trein
zal worden geplaatst om naar Boedapest te
worden vervoerd.
Het overbrengen van het stoffelijk
overschot van Gömbös.
De trein met het stoffelijk overschot van
Gömbös is vanmorgen om zes uur te Wee-
nen aangekomen. Om 8 uur vertrok de
trein weer en passeerde om 9 uur de Oos-
tenrijksche grens.
Volgens een bericht uit Jerusalem is de
leider der opstandelingen Sai Bey El Aasi
gesneuveld in een gevecht tusschen Ara
bieren en Britsche troepen nabij Bethle-
hem.
Aasi is afkomstig uit Syrië en nam
deel aan de opstand der Druzen tegen het
Fransche gezag in 1936, waarna hij door
de Fransche autoriteiten werd verban
nen. Kort geleden is hij met een eigen
bende uit Trans-Jordanië naar Palestina
gekomen om aan de zijde der Arabieren
te strijden.
Onderhandelaars van Ibn Saud
teruggekeerd.
De Arabische onderhandelaars, welke
naar Ibn Saud gezonden waren, zijn gis
teren per vliegtuig teruggekeerd. Het
Arabische hooge comité is daarop in ge
heime vergadering gegaan, om het ant
woord van Ibn Saud te bespreken.
Gevecht naby Bethlehem; neef
van den Groot-Mufti gevangen
genomen.
Nabij Bethlehem heeft gisteren een ge
vecht plaats gehad tusschen opstandige
Arabieren en een Britsche patrouille. Een
Arabier werd gedood. Een neef van den
Groot-Mufti werd licht gewond en is met
de wapens in de hand gevangen genomen.
Dit kan met den dood worden gestraft,
zoodat de Groot-Mufti in een moeilijke
positie is geplaatst.
BELASTINGHERVORMING IN JAPAN.
De Japansche minister van financiën
heeft een plan tot hervorming van de belas
ting gepubliceerd, volgens hetwelk het vol
gend belastingjaar 200 mülioen Yen meer
zal opbrengen en het jaar daarna 300 mil-
lioen Yen meer. Het plan voorziet in een
verhooging van de inkomstenbelasting van
5 tot 10 procent en een verhooging van de
vermogensbelasting van 2 tot 5 pCt. De in
komstenbelasting zal progressief worden
met een maximum van 58 pCt. voor inko
mens hooger dan 4 millioen Yen. De vrij
dom van belasting is verlaagd van 1200 tot
1000 Yen.
HET VERRE OOSTEN EN DE
MOGENDHEDEN.
Een interview met Lord Rothermere.
De „North China Daily News Dispatch"
heeft een specialen correspondent aanboord
van de „Empress of Japan", het schip waar
mede lord Rothermere in het Verre Oosten
reist en deze heeft den lord geïnterviewd.
In dit interview zeide lord Rothermere
onder andere: „Van hetgeen ik kon opma
ken uit gesprekken in Japansche kringen,
welke het kunnen weten, is de Japansche
regeering verzoeningsgezind. Volgens de in
lichtingen, welke ik heb ontvangen, heeft de
regeering niet het voornemen de huidige
kwestie door te drijven tot een punt, waar
de belangen van Engeland, de Vereenigde
Staten en andere vreemde mogendheden in
China worden geschaad, of de integriteit
van het Chineesch gebied verder wordt
aangetast".
Lord Rothermere is van oordeel, dat thans
gebruik moet worden gemaakt om tot een
definitieve regeling te komen met Japan
inzake alle hangende kwesties. Hij betreur
de verder, dat de BritschJapansche allian
tie is verbroken. Indien deze alliantie de
laatste vijftien jaar zou hebben bestaan,
dan zou de Japansche politiek meer gema
tigd zijn geweest, hetgeen de Britsche be
langen in China ten goede zou zijn geko
men. Weliswaar zag Amerika deze alliantie
niet gaarne, doch lord Rothermere ziet niet
in, dat dit een reden zou zijn om een einde
te maken aan deze alliantie.
LEVENSMIDDELENSCHAARSCHTE
IN DUITSCHLAND.
Maatregelen tegen prijsopdrijving.
Met het oog op de prijsopdrijving als ge
volg van schaarschte van zekere levensmid
delen hebben de Duitsche autoriteiten
maatregelen tegen speculanten genomen.
De politiepresident van Berlijn, graaf
Helldorff, heeft een slager laten gevangen
nemen, die reeds verscheiden malen ver
oordeeld was wegens onwettige prijsopdrij
ving. 's Mans zaak is gesloten. De politie
president heeft de bevolking er van in ken
nis gesteld, dat een groot aantal controleurs
is benoemd die belast zyn met het toezicht
op de prijzen.
De stadhouder van Baden, Robert Wag-
ner, heeft de bevolking er aan herinnerd,
„dat de Führer geen enkele prijsverhooging
zal toestaan, zoolang de loonen niet ver
hoogd zullen zyn."
LINDBERGH BLIJFT IN ENGELAND.
Ontkend wordt, dat Lindbergh binnen
kort naar de Ver. Staten zou terugkeeren.
De beroemde vliegenier en zijn gezin zullen
in Engeland blijven, zoolang de gevolgen
van het Hauptmann-proces niet zijn ver
dwenen.
Lloyds' radiostation te Landsend
heeft om 22.38 uur een radiobericht
ontvangen van het aan de maatschap
pij „Nederland" toebehoorende mo
tor-passagiersschip „Marnix van St.
Aldegonde", dat in de Middellandsche
zee op veertig graden 44 minuten
noorderbreedte en zes graden 8 minu
ten oosterlengte, brand in een der
luiken is ontdekt. Aan in de nabij
heid varende schepen is antwoord op
dit bericht gevraagd.
Het schip is Dinsdag van Algiers
vertrokken en wordt Donderdag te
Genua verwacht.
Om half een hedennacht is het volgende
radiobericht van de „Marnix van St. Al
degonde" opgevangen:
„Het Britsche s.s. „Strathnaver" en het
oorlogsschip „Condrington" komen ons te
hulp, verdere assistentie is niet noodig.
Een verklaring van de Maatschappy
„Nederland".
De maatschappy „Nederland" meldt met
betrekking tot den brand op de „Marnix
van St. Aldegonde" dat het vuur woedt in
de stukgoedlading in het tusschendek van
luik twee. Men is bezig het vuur te blus-
schen met water door een zestal gaten,
welke in het dek in het verblijf van de
bemanning zyn gemaakt. Men hoopt van
morgen om negen uur Ajaccio te bereiken.
In verband met de mogelijkheid van een
verlaat vertrek van den boottrein naar
Genua, deelt de maatschappy mede, dat zy
het uur van vertrek zoo spoedig mogelijk
zal opgeven.
De boottrein 24 uur uitgesteld.
De Stoomvaart Mij. „Nederland" be
richt dat het vertrek van den boottrein
naar Genua, in aansluiting op het motor
schip „Marnix van St. Aldegonde" 24 uur
is uitgesteld en thans, onvoorziene omstan
digheden voorbehouden, zal plaats hebben
op Vrijdag 9 October.
Vertrek van Den Haag S.S. 14.30 uur,
Utrecht 15.26, Arnhem 16.18, Amsterdam
C.S. 14.22, Amsterdam W.P. 14.36, Rotter
dam Maas 14.13.
Passagiers voor dit schip worden ver
zocht zich Vrijdagmorgen rechtstreeks in
verbinding te stellen, hetzij met het hoofd
bureau van den passagedienst der Stoomv.
Mij. „Nederland" te Amsterdam, hetzij bij
de plaatselijke agenten.
Het schip vanavond naar Genua.
De directie van de Stoomvaart Mij.
„Nederland" heeft hedenochtend van den
gezagvoerder van de „Marnix van St. Al
degonde" telegrafisch bericht ontvangen,
dat het schip hedenochtend te half acht op
de reede van Ajaccio is aangekomen.
Men is het vuur meester.
Men is het vuur meester. Ruim 2
wordt onder water gezet. Het schip
zal waarschijnlijk vanavond doorgaan
naar Genua en zal waarschijnlijk niet
voor Maandagochtend van Genua
vertrekken. Passagiers en bemanning
zijn allen wel.
Het Agentschap der Stoomvaart Mij.
„Nederland" alhier heeft heden van de ge
zagvoerder van de Marnix het volgende
telegram ontvangen:
Zal trachten Donderdagavond van Corsica
naar Genua door te varen. Behoudens tegen
bericht vertrek Genua niet voor Maandag.
Boottrein-passagiers onvoorziene om
standigheden voorbehouden Zondagmid
dag 2.30 u. te Den Haag.
Voor overige stations als in dienstrege
ling aangegeven.
Aan boord Marnix alles wel!
