DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
In Oviedo wordt fel gevochten.
Schuschnigg
Oostenrijks dictator.
Mo 239
Zaterdag 10 October 1936
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
Het Russisch dreigement;
Portugal dreigt de commissie te verlaten.
Italianen zouden opstandelingen
hebben gesteund.
Het huwelijk van
prinses Juliana.
De leden van het kabinet moeten
den eed van trouw aanzijn
persoon afleggen.
Para militaire organisatie ontbonden
ALKMAA
URANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit vier bladen. Directeur: C. KRAK.
hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Nog steeds hangt boven de Europee-
sche politieke constellatie als een don
kere wolk het Russische dreigement de
non-interventie besluiten te gaan ne-
geeren. Het is geen profetie wanneer
we de meening uitspreken dat de
Spaansche communisten hun laatsten
strijd strijden en hieraan zal de Russi
sche maatregel wel voor een groot deel
haar ontstaan danken. Dit neemt niet
weg dat de geruchten dat bepaalde
landen in het Spaansche conflict zouden
intervenieeren niet geheel ongegrond
blijken.
Gisteren werd bijvoorbeeld op de
Spaansche ambassade te Londen het
volgende bericht ontvangen:
„Het eiland Ibiza is door de opstande
lingen genomen met bijstand van 700
Italianen en twee drie-motorige Ita-
liaansche vliegtuigen. De expeditie
werd geleid door den Italiaanschen
graaf Rossi, bevelhebber van de opstan
delingen op Majorca.
De troepen werden overgebracht door
het Spaansche schip „Ciudad de Palma",
metende 3950 ton.
Het schip is zwartgeschilderd en op
een der zijden van de steven is de
Italiaansche vlag geschilderd.
Aan de bezetting van Ibiza namen
meer Italiaansche soldaten dan opstan
delingen deel, slechts een kleine groep
fascisten nam aan de bezetting deel".
Zooals bekend is Ibiza een eiland van de
Pitysen-groep, ongeveer 80 K.M. ten zuid
westen van Majorca gelegen.
Bij het begin van den burgeroorlog werd
het door de regeeringstroepen bezet.
Toen de poging van de regeeringstroepen
om Majorca te nemen was mislukt, zonden
de opstandelingen van Majorca een expedi
tie naar Ibiza om het eiland te bezetten.
Mededeelingen der opstandelingen;
De strijd bij Oviedo.
Volgens de mededeelingen der opstan
delingen zijn de troepen van generaal Aren-
da by de gevechten rondom Oviedo in de-
meerderheid gebleven. Aan het front van
Toledo hebben de rechtschen Almarox be
zat, waar verscheidene vernielde vliegtuigen
der linkschen werden gevonden. De lucht
macht van Franco heeft het station te Aran-
juez gebombardeerd. Verder werden Ali-
cante, Malaga en Barcelona gebombardeerd,
tvaarby aanzienlijke schade werd aange
richt.
Mededeeling der regeering.
De regeeringstroepen zetten hun op-
marsch voort te Oviedo waar in de straten
hevige gevechten worden geleverd. De mijn-
Werkers hebben het stadsdeel San Lazaro
hezet. 37 manschappen der civiele garde
vielen tijdens den strijd. Op het lijk van een
kapitein werd een document gevonden, dat
vermeldde, dat een afdeeling Marokkanen
verwacht wordt. De regeeringstroepen heb
ben het stadsdeel bij het noord-station be-
zet, waardoor zij tot den aanval op het
centrum der stad kunnen overgaan, waar de
opstandelingen zich verschanst hebben.
Op verschillende plaatsen in de buurt van
tie kerk van St. Juan is brand uitgebroken.
De toestand te Malaga critiek.
Britsche vluchtelingen die met den tor-
Pedojager „Ardent" uit Malaga naar Gibral-
tar Zijn gevlucht verklaarden, dat de toe
stand daar van uur tot uur hopeloozer
dagelij ksche bombardementen veroorza
ken een paniek en alleen de mannen blij
ven in de stad, de vrouwen vluchten.
De communisten verklaren, dat zij tot het
e»nde zullen strijden en zich eerst zullen
overgeven, als de stad een puinhoop is.
Officieel regeeringscommunique.
Dl het gisteravond gepubliceerde officiëele
communiqUe wordt o.m. het volgende ge
zegd:
..Wat het N. en N.W. front betreft, héb-
en de regeeringstroepen in den sector-
Dchandiano het kasteel Isushuiza bezet, dat
wegen beheerscht, welke naar Vitona
Jeiden. Aan de zijde der opstandelingen vie-
le" 70 dooden.
Ue zegeeringstroepen vechten reeds in de
straten van Oviedo, aan het front van
Aragon versterken de republikeinen hun
stellingen. Aan het zuidelijk front hebben
de regeeringstroepen een nieuwen aanval
der opstandelingen op de stelling Villa
Viciosa (prov. Cordoba) afgeslagen. Aan het
centrale front is het offensief der opstande
lingen in den sector van Naval Peral, in de
provincie Avila, minder hevig en de regee
ringstroepen bereiken met succes de door
het opperbevel gestelde doelen".
Maatregelen van de regeering.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft de volgende maatregelen genomen,
welke met ingang van heden van kracht
zullen worden.
Te 22 uur moeten alle openbare instellin
gen gesloten zijn en geen enkele bezoeker
mag binnen blijven. Apotheken zijn hiervan
uitgesloten. Theater- en bioscoopvoorstellin
gen eindigen eveneens te 22 uur. Van 23
uur tot 6 uur in den ochtend mag men
alleen op straat zijn, indien men in het bezit
is van papieren.
De commandanten van troepenonderdee-
len moeten in het bezit zijn van een schrif
telijke opdracht van den minister van oor
log, de inspectie van de militie of de
colonne-commandanten.
Bij overtreding volgt arrestatie en over
levering aan het gerecht. De dienst van de
Metro eindigt te 23.30 uur en begint te 5.30
uur. Gedurende den nacht rijdt elk uur een
wagen op elke lijn, doch deze mag alleen
door personen met speciale toestemming
worden gebruikt. De ochtendbladen nemen
maatregelen, dat hun redactie te midder
nacht het werk kan staken.
De zetters en drukkers blijven tot zes uur
in den ochtend in de werkplaatsen.
De „Politica" opnieuw over
inmenging van vreemdelingen.
Het dagblad „Politica" geeft bijzonderhe
den over de activiteit van buitenlandsche
fascisten in Galicië. Duitsche, Italiaansche
en Portugeesche schepen zouden volgens
di' blad dagelijks te La Coruna aankomen.
Eengen tijd geleden hebben bewoners de
ontscheping gadegeslagen van oorlogsmate
riaal, dat door een Duitsch schip was aan
gevoerd. Het s.s. „Generaal Artigas" heeft
Argentijnsche fascisten aan land gezet, die
in Spanje komen vechten.
Het blad voegt hier aan toe, dat de be
manning van een Portugeesch oorlogsschip,
de Limasl, in de straten van Ferrol onder
luid applaus der phalanxisten en requetes
heeft gedefileerd.
De opstandelingen hebben te harer eere
een banket aangeboden in het fort San
Pedro. Portugeesche officieren hebben in
het stadhuis toespraken gehouden.
Het communiqué der opstandelingen.
Om één uur vannacht werd een officeei
communiqué per radio bekend gemaakt,
waarin wordt medegedeeld, dat aan de ver
schillende fronten weinig bedrijvigheid
heeft geheerscht, aangezien de leiding be
sloten had, dat de troepen aan het front
van Toledo een dag rust zouden nemen. In
den sector van Avila heeft een colonne op
standelingen de dorpen San Juan de La
Nava en Barraco bezet. Een laat binnenge
komen en nog niet bevestigd bericht, meldt,
dat de opstandelingen Hoyo de Pinares en
El Tiemblo hebben ingenomen, waar zich de
belangrijke waterkeeringen van Alberghe
bevinden, die Madrid van electrisch stroom
voorzien.
Na de bezetting van Sotillo de La Adra-
da hebben zestig leden der Guardia Civil,
die overgeloopen waren naar de opstande
lingen verklaard, dat de regeeringscolonne
bijna geheel vernietigd is.
Zij liet 300 dooden op het slagveld achter
en had ruim 1000 gewonden. De verliezen
der opstandelingen zoo deelt het com
muniqué mede bedroegen 15 gewonden.
Tijdens hun terugtocht hebben de regee
ringstroepen rechtsgeoriënteerde personen
en geestelijken terechtgesteld.
Om half twee deelde de radio nog me
de, dat de opstandelingen Las Navas del
Marqués op 17 K.M. van het Escuriaal heb
ben bezet. De luchtstrijdkrachten hebben
Malaga, Alicante en Barcelona gebombar
deerd, waar zij belangrijke schade aanricht
ten. Ook Bilbao is gebombardeerd. Er zou
den ruim 300 dooden zijn gevallen. In Sa
tander zijn leden der Guardia Civil en Gu
ardia de Asalto slaags geraakt met leden
der militie en met communisten. De zuide
lijke legers zouden zich meester gemaakt
hebben van Almogro. In Villa Viciosa zyn
drie regeeringsvliegtuigen neergeschoten.
Het Russische dreigement.
Portugal en de Russische nota.
In officieele Portugeesche kringen
wordt verklaard dat de Sovjet regee
ring teneinde beter Madrid te kunnen
helpen, een ernstige internationaal in
cident tracht te scheppen, om zoo de
controle-commissie te kunnen verlaten
en te kunnen torpodeeren. Vanuit di
plomatieke standpunt gezien tracht
Moskou de rol van aanklager te spe
len, teneinde de roï. van beklaagde te
vermijden, want Portugal eerbiedigt
nauwkeurig het verdrag, doch is er niet
zeker van, dat Sovjet-Rusland dit ook
doet.
Van politiek standjxlht gezien trachtten
de Sovjets, die de nederlaag van Madrid
voelen naderen, dit niet uit te leggen door
een falen van hun politiek, doch door
schenden van de verdragen van niet-in-
menging.
Dezelfde kringen wijzen verder nadruk
kelijk op het noemen van Portugal in de
Sovjet-nota en hierom wijst men nogmaals
op het communistische gevaar in Portugal.
De bladen leverden gister eenig commen
taar op de nota van de Sovjet-Unie, welke
een Sovjet-manoeuvre tegen Portugal wordt
genoemd en zij beschuldigen Sovjet Rus
land de regeering te Madrid in groote ma
te te hebben geholpen door het zenden van
wapenen, munitie, vliegeniers en technici.
Portugal dreigt de non-interventie
commissie te verlaten.
Naar verluidt heeft de vertegenwoordiger
van Portugal in de non-interventie-com
missie gisterenmiddag gedreigd de com
missie te verlaten, nadat de vertegenwoor
digers van Portugal en Italië zich met kracht
hadden verzet tegen de beschuldigingen,
welke geformuleerd waren in het Spaan
sche memorandum, dat door Groot Bri-
tannië ter kennis van de leden der com
missie was gebracht.'
Non-interventie-commissie bespreekt
de klachten.
De non-interventie-commissie verklaarde
gisteren, dat de leden allen van meening
waren, dat het van dringend algemeen be-
iangs is, dat de klachten zoo snel mogelijk
aan een diepgaand onderzoek worden on
derworpen.
Het communiqué, dat de commissie na
afloop van de vergadering heeft uitgege
ven, verklaart, dat de commissie heden in
het Foreign Office de vijfde bijeenkomst
hield, alle landen, leden van de commissie,
waren vertegenwoordigd.
De voorzitter, Plymouth, zette uiteen, dat
hij de commissie bijeen heeft geroepen, ten
einde enkele documenten van de Spaan
sche regeering te bespreken.
De vertegenwoordiger van Italië heeft de
tegen Italië genoemde feiten een voor een
met kracht ontkend en verworpen. Deze
feiten zijn geheel gefantaseerd en van al
len grond ontbloot. Dit kan gemakkelijk be
wezen worden door het antwoord, dat de
Italiaansche regeering zal geven.
De commissie behandelde vervolgens de
brief, welke de vertegenwoordiger van de
Sovp'et-Unie heeft gezonden op 6 October,
waarin Portugal beschuldigd wordt van
overtreding van het verdrag en waarin
wordt voorgesteld een commissie van on
derzoek te zenden naar de Spaansch-Portu-
geesche grens. De vertegenwoordiger van
Portugal verklaarde aan de bespreking van
dit punt geen deel te kunnen nemen, zonder
instructies van zijn regeering, aan wie het
genoemde document was voorgelegd. De
Portugeesche vertegenwoordiger verliet
hierop de vergadering. Te 16 uur werd de
zitting hervat en de voorzitter deelde mede,
dat de vertegenwoordiger van Portugal hem
had verklaard, dat zyn vertrek uit de ver
gadering niet moest worden opgevat, als be-
teekenende, dat zijn regeering zich uit de
commissie terugtrok.
Overeenkomstig de regels van de proce
dure zond de voorzitter onmiddellijk een
klacht naar den Portugeeschen vertegen
woordiger en de commissie besloot, dat m
afwachting van het antwoord, het voortijdig
zou zijn te spreken over de benoeming van
een enquête-commissie.
Men was het er algemeen over een dat het
dringend noodzakelijk is in het algemeen
belang dat de ontvangen klachten aan een
diepgaand onderzoek worden onderworpen
en wel zoo snel mogelijk.
De commissie had verder voor zich het
schrijven van den vertegenwoordiger van de
Sovjet-Unie van 7 October, waarin deze ver
klaart, dat zijn regeering vreest dat de toe
stand, welke is ontstaan door de herhaalde
schending van het verdrag, tengevolge heeft,
dat dit verdrag in feite niet bestaat en zijn
regeering zal in geen geval toestaan dat het
verdrag wordt gewijzigd in een dekmantel,
welke militaire hulp, aan de opstandelingen
verstrekt, door sommige deelnemers aan het
pact, verbergt.
Hij is derhalve gemachtigd te verklaren
dat indi ende schendingen var het verdrag
niet onmiddellyk ophouden, de Sovjet-
regeering zich bevrijd zal achten van de
verplichtingen, welke uit het verdrag voort
vloeien.
Hierop zeide de vertegenwoordiger van
Italië, na een aantal schendingen van het
verdrag door de regeering van de Sovjet-
Unie te hebben opgenoemd, dat indien het
de bedoeling was van de Sovjet-Unie, zich
te bevrijden van de verplichtingen van het
verdrag, het te prefeeren zou zijn, als dit
niet geschiedde door te trachten de verant
woordelijkheid op anderen te werpen door
ongegronde beschuldigingen. De vertegen
woordiger van Italië protesteerde krachtig
tegen dergelijke methoden van de Sovjet-
regeering en deelde mede, dat zijn regee
ring weigerde eenige verantwoordelijkheid
te aanvaarden door een eenzijdige beslis
sing van een van de onderteekenaars, welke
dan alleen de volle verantwoordelijkheid
voor de gevolgen van zijn handelwijze moet
aanvaarden.
De vertegenwoordiger van Duitschland
was van meening, dat de vertegenwoordiger
van de Sovjet-Unie zich buiten de commissie
stelde door niet de regels van de procedure
te volgen en dat dit als een zuiver politieke
actie moest worden beschouwd.
In zijn antwoord ontkende de Russische
vertegenwoordiger de beschuldigingen,
welke de Italiaansche vertegenwoordiger
had geuit en verlangde hij opnieuw, dat
maatregelen zouden worden genomen om
schendingen, zooals in zijn schrijven ge
noemd, te doen eindigen.
Aangezien geen concrete voorstellen wa
ren gedaan, kan niet geantwoord worden op
dit Russische schrijven en enkele leden
wenschten nadere instructies van hun regee
ringen te vragen.
Ook kwam men overeen dat de vertegen
woordigers aan hun regeeringen nadere in
lichtingen verzochten, inzake de versche
ping van wapens en oorlogsmateriaal uit
haven van landen, welke het verdrag onder
teekenden.
Meetings in Rusland.
In het geheele land worden tal van
vergaderingen gehouden, gewijd aan de
gebeurtenissen in Spanje. In een vergade
ring van transportarbeiders te Moskou is
de verklaring van den Russischen verte
genwoordiger aan den voorzitter van de
Non-Interventiecommissie behandeld en
met algemeene stemmen goedgekeurd. In
een meeting van arbeiders in de electrische
machinebouwindustrie te Moskou ver
klaarden de arbeiders: men kan niet toe
staan dat het Duitsche, Italiaansche en
Portugeesche fascisme, dat zich met leu
genachtige phrases dekt, actief de Spaan
sche rebellen helpt.
Persstemmen over de
démarche.
Russische
De „Times" schrijft naar aanleiding van
het Russische dreigement met betrekking
tot het niet-inmengingsaccoord, dat de
démarche van Moskou in strijd is met de
overeengekomen procedure, volgens welke
slechts communiqué's zouden worden uitge
geven onder gemeenschappelijke verant
woordelijkheid van de onderteekenaars van
het accoord. De stap moet veroordeeld
worden, omdat hij zonder eenigen twijfel
provoceerend is: de verklaring heeft het
karakter van een oproep, gericht tot de com
munistische gezindheid, waar die zich ook
openbaart.
Intusschen aldus het blad hebben
anderen zeker den inhoud van het accoord
geschonden. De klachten aan het adres van
Duitschland, Italië en Portugal moeten on
derzocht worden.
Zal Oviedo heden vallen?
In den sector Ochandiano zijn de opstan
delingen teruggetrokken, waarby zij 200
dooden en gewonden achterlieten. In den
sector Campanzar hebben de regeerings
troepen eenige gehuchten bezet. In den
sector Eibar hebben de Baskische militie
troepen den pas Arate genomen, ondanks
het bombardement van de vijandelijke
vliegtuigen.
Te middernacht hadden de Asturische
mijnwerkers alle buitenwijken van Oviedo
bezet. Zij hebben in de stad zelf reeds vas
ten voet. Allereerst slaagden de mijnwer
kers er in zich meester te maken van de
waterdepots van Sobrando, waarbij zy wer
den voorafgegaan door dynamietwerpers.
De verdedigers konden niet lang stand
houden en vluchtten naar het centrum der
stad. Korten tijd later bezetten de mijn
werkers het voetbalterrein van de „Oviedo
Football Club" en voltooiden daarop de
bezetting van het noord-station en de aan
grenzende stations. Zij maakten zich mees
ter van de buitenwijk Arganosa en van de
eerste huizen in de Uria-straat, de voor
naamste verkeersader van de stad. Een an
der detachement nam in stormaanval ver
scheidene huizen in de wijk San Lazaro,
welke de opstandelingen als forten hadden
ingericht. Aan den anderen kant van de
stad zijn de loyalen meester van de tuin
stad.
In de wijk Collo hebben zy de kerk San
Pedro de Los Arcos bezet, benevens de
volkswijk, die rondom de kerk ligt.
De verdedigers, die zich in de hechte
Het huwelijk tusschen H. K. H.
Prinses Juliana en Z. H. Prins
Bernhard van Lippe Biesterfeld
zal waarschijnlijk op het einde
van Januari of begin Februari
1937 te 's-Gravenhage worden
gesloten.
Aldus verklaarde gisteravond
generaal-majoor J. C. Wagner op
een bijeenkomst van het Haagsch
Comité voor Volksfeesten e.a.
ter bespreking van de plannen
der feestviering.
huizen hebben verschanst bieden hardnek
kig verzet, maar de artillerie der loyalen
ging met haar voorbereidend vuur voort.
Toen de kanonnen zwegen kwamen de
mijnwerkers met pantserauto's aan en door
zeefden de gevels met mitrailleurs, grana
ten en dynamietpatronen.
Gemeld wordt, dat de opstandelingen
zware verliezen hebben geleden.
Toen de mijnwerkers de buitenwijken
bezetten hebben zij daar 3000 aanhangers
met hun gezinnen kunnen bevrijden. De
aanval wordt voortgezet.
Het conflict in Oostenrijk.
Sedert Donderdag is de ministerraad
bijna onafgebroken in zitting bijeen ge
weest, om de toestand, die door de
scheuring in den Heimatschutz is ont
staan, onder de oogen te zien. Er is
evenwel nog geen overeenstemming be
reikt, aangezien Starhemberg naar van
bevoegde zijde verluidt, nieuwe eischen
heeft gesteld bondskanselier Schusch
nigg heeft zyn vertrek naar Boedapest,
dat gisteravond had zullen p'aats vin
den, tot hedenochtend uitgesteld.
Men verwachtte gisteren nog een
reorganisatie van het kabinet.
Schuschnigg
In verband met oneenigheid tusschen Star
hemberg en het kabinet ten aanzien van het
statuut van den Heimatschutz, had Starhem
berg verklaard, dat hij uit het kabinet de
ministers terugtrok, die hij daarin had afge
vaardigd sedert Mei 1936. Bondskanselier
Schuschnigg heeft daarop pogingen in het
werk gesteld het dezen ministers mogelijk
te maken in het kabinet zitting te blyven
houden als persoonlijke en technische mede
werkers. Getracht werd de moeilijkheden te
omzeilen door uitwerking van een decreet,
dat de instelling der militie verplicht zou
maken en dat in staat zou stellen daarin van
ambtswege ^en geheel Heimatschutz als mi
litaire organisatie op te nemen.
In de gisteren bijeengekomen ministerraad
is nu de mogelijkheid besproken van een in
overeenstemming brengen van deze laatste
hervorming met een in het kabinet hand
haven van de ministers en ondersecretaris
sen, die by den Heimatschutz zyn aange
sloten. Mocht een dezer ministers of secre
tarissen toch nog willen aftreden, dan zou
Schuschnigg bereid zijn voorloopig de func
ties der aftredenden op zich te nemen.
