DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Groote opwinding in Madrid. De actie der Belgische rexisten. Een der stations van de stad bebombardeerd. Ho 250 Vrijdag 23 October 1936 138e Jaargang Minister van Zeeland verklaart waarom een rex-vergadering verboden wordt. Handhaving der orde. De Spaansche revolutie De opmarsch naar de Spaansche hoofdstad. Ernstig arbeidsongeluk. „Chr. Huygens" heeft motorschade. De politiek van Tsjecho- Slowakije. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS FER GEWONE ADVERTENTIES Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. „Een der politieke partyen, die tegen het kabinet van nationale concentratie een felle oppositie voert, had het plan, Zondag a.s. ongeveer 250.000 harer par tijgangers bijeen te brengen in Brussel. De regeering heeft echter besloten, dat deze vergadering niet mocht plaats heb ben. Met aldus te handelen heeft zy zich slechts door een enkele alles overheer- schende overweging laten leiden: de noodzakelijkheid om de orde te hand haven. Zij had niet alleen het recht, maar ook den plicht daartoe". Zoo luidt een gedeelte van de rede van den Belgischen minister-president van Zee land, gisteravond voor de beide Belgische radio-zenders gehouden. Men begrijpt, dat met die politieke party die der Rexisten be doeld wordt Deze hadden tegen Zondag in de Belgische hoofdstad een vergadering be legd. die veel meer nog het karakter van een demonstratie zou krijgen en die waar schijnlijk op botsingen tusschen politieke te genstanders zou zijn uitgeloopen De Belgische regeering verbood deze de monstratie en ging zelfs nog verder: ze ver bood bovendien het laten loopen van extra- trainen naar Brussel. De Rexisten hadden »J. 46 extra-treinen besteld, welke ieder ge middeld ongeveer 900 personen konden be vatten. De rest van de 200.000 zou uit Brus sel en omgeving komen of per particuliere auto's.. Ondanks het gemis van extra-treinen zul len de Rexisten toch naar Brussel komen en daarom heeft de Belgische regeering beslo ten, de aanwezige troepen in Brussel voor Zondag te consigneeren. Dat zal noodig blijken, want nu reeds is de Belgische hoofdstad in rep en roer Nog gisteravond vonden er relletjes plaats en moest de politie krachtig optreden en onge twijfeld zullen deze relletjes zich vooral Zondag in grooter formaat herhalen. De rede van v. Zeeland. En thans de door den premier uitge sproken radio-rede! De heer van Zeeland ontwikkelde in die redevoering de redenen, die er toe dat de regeering het noodzake lijk achtte de Rexistische betooging, die voor Zondag was aangekondigd, te ver bieden. Bij dit besluit heeft de regee ring vooral rekening gehouden met de essentieele overweging, dat de orde moet worden gehandhaafd. Daartoe had zij niet alleen het recht, maar ook de plicht. Orde heerscht in België en zal er blijven heerschen. Vervolgens ging de eerste minister over tot bespreking van den binnenlandschen toe stand in België. Daarbij zeide hij o.m., dat «en politieke partij tegen de nationale regee- ring een heftige, hatelijke campagne voert van een zuiver negatieven en destructieven •ard, door systematisch haar toevlucht te ne tten tot beleediging, leugen en laster. Wat doet nu de regeering? Zy werkt, zij schenkt geen aandacht* aan dit optreden en wenscht het vrije spel der nationale instellingen te doen eerbiedigen. Nooit zal België een regeering van de straat Aanvaarden. De regeering der nationale con centratie, steunende op groepeeringen, die Vier-vyfden der levende krachten der natie vertegenwoordigen, wenscht geen aandacht te schenken aan den partijstrijd en zal niet afwijken van deze houding om zelf te tre den op het terrein der partypolemieken. Het de teak van hen, die haar steunen, om zoo Zij dit noodig achten een tegen-aanvals- houding aan te nemen. De regeering echter moet het land haar werk doen kennen. Het oogenblik is niet gekomen, aldus vervolgde van Zeeland, ons onderling te verscheuren. De resultaten van een lange en moeilyke inspanning van bijna twintig maanden zou den snel in gevaar kunnen worden «^bracht. Wanneer opwinding zich van ons vaderland tteester maakte. In dezen geest heeft de regeering het besluit genomen vanaf Dinsdag en zoo lang de tegenwoordige spanning zal du ren, alle betoogingen te verbieden, wel ke ook de opvatting z« van de organi satoren, wanneer haar omvang de con trole, die het openbaar gezag moet kun- nen uitoefenen op de bewegingen massa, twijfelachtig zou maken. Allen, die de wettigheid zouden willen verlaten, zullen de zwaarte der wet voe van Zeeland Er is in België slechts een enkele regeering, deze alleen regeert, deze alleen beveelt in het kader van de grondwettelijke bevoegd heid en is volledig gewapend om de orde te handhaven tegen wie dan ook en zy zal dit doen met rustige kracht Vervolgens sprak minister-president van Zeeland over de vrees, welke vele burgers koesteren voor het communistische gevaar. Spreker bevestigt, dat de regeering gewa pend is tegen elke poging tot opstand of ge weld van communistische zijde en in staat is zich doeltreffaid te verzetten tegen elke opwelling van een linksche dictatuur. Even wel moeten in den strijd tegen het commu nisme niet de methodes worden gevolgd, welke sommigen willen. Het gebruik van ge weld roept geweld op. Onwettigheid is op zichzelf een kwaad, het zou de grootste ver gissing zijn als men in den wil de orde te verdedigen, welke door sommigen wordt ge voerd en waarvan het karakter geheel ge kunsteld is. Drie problemen toch beheerschen op het oogenblik het openbare leven in Bel gië. Op de eerste plaats het probleem van de nationale verdediging, de regeering heeft een ontwerp opgesteld tot regeling van het militair statuut voor langen tijd. Dan komt het probleem van de buiten- landsche politiek. Hier moeten opnieuw de ontzaglijke consekwenties worden bepaald, ons internationaal statuut maakt dit noodig. Tenslotte worstelt België met economische moeilijkheden. De crisis is overwonnen, doch de strijd is' nog niet volbracht en het resul taat zou in het gedrang kunnen komen als de troepen, die tot nu toe overwonnen, nu de discipline zouden opzeggen. Dit zijn de drie kapitale aspecten van ons politiek leven. Dit interesseert alle burgers. De demonstratie van Zondag a.s. werd niet georganiseerd om de wending van een deel van onze medeburgers ten aanzien van deze vitale problemen uit te drukken en dit toont duidelijk de ijdelheid ervan. In het slot van zyn rede verzoekt van Zeeland allen na te denken over de houding, welke het land moet aannemen ten aanzien van deze essentieele problemen, opdat het België van morgen sterker, gelukkiger en voorspoediger zy. Te Madrid is men van meening, dat de rechtsche troepen hun opmarsch naar Madrid op alle fronten niet zullen voortzetten, vóórdat hun strijdkrachten ongeveer op gelijken afstand van de hoofdstad zyn. In den noordoostelijken sector, dien van Siguenza, nu bevindt de vijand zich nog 125 kilometer van de hoofdstad. Hier heerschte gisteren gee nerlei activiteit, de troepen versterken er hun stellingen. De pogingen Madrid te verdedigen wor den onvermoeid voortgezet, loopgraven wor den aangelegd en prikkeldraadversperringen geplaatst tot in den naasten omtrek van de hoofdstad. Overal in de stad heerscht thans groote opwinding. Een correspondent van de Daily Telegraph beschrijft, hoe dezer dagen dui zenden vrouwen door de Madrileensche stra ten trekken. Zy demonstreerden voor de café's tegen de „leegloopers, die hun tijd achter de cafétafels zoek brengen". In een der meest populaire restaurants, waar de Madrilenen onder het genot van koffie de politiek van den dag plegen te be spreken, drongen de vrouwen zelfs binnen en dwongen de bezoekers, die niet konden bewijzen zaken te behandelen, behulpzaam te zyn bij het aanleggen van loopgraven rond de stad. Ook op andere punten trokken betoogin gen door de stad, sommige voorafgegaan door muziekkorpsen. Auto's waarop luid sprekers gemonteerd waren schetterden re- publikeinsche liederen en de internationale. Generaal Ascencio is thans benoemd tot opperbevelhebber van de regeeringsmilitie. Uit het regeeringskamp. Aan het front van Naval Carnero, Illescas en Anover del Tajo blijven de opstandelin gen druk uitoefenen. De loyalen bieden krachtig weerstand en hebben hen reeds ge dwongen terug te trekken tot in hun twee de linies. De opstandelingen uit de streek van Toledo trachten de spoorwegverbindin gen tusschen Madrid en Ciudad Real af te snijden, evenals de verbindingen naar An- dalusie en de oostelijke provinciën. De regeeringstroepen hebben de opstande lingen gedwongen hun offensief te steken en terug te trekken met achterlating van veel wapenen en munitie. Uit voorzorg heeft de regeering het spoor wegverkeer naar Aranjuez en Alcazar de San Juan opgeschort. Luchtstrijdkrachten der opstandelingen hebben het station van Aranjuez gebombardeerd, dat lichte schade bekwam. Het noord-station van Madrid gebom bardeerd. Radio-Sevilla heeft medegedeeld, dat het noordstation van Madrid gebombardeerd is. Radio Jerez de la Frontera heeft medege deeld, dat de opstandelingen in den sector van Guadalajara Maquila en Pelegrimo heb ben bezet, welke plaats op 7 K.M. van Si guenza in de richting van Madrid is gelegen. Het vliegveld van Madrid, Getafe, werd ge bombardeerd. Drie op den grond staande toestellen werden tydens het bombardement vernield. Te Madrid heeft men, volgens Radio Jerez de la Frontera gisteren elf personen doodge schoten, die geweigerd hadden deel te ne men aan de verdediging van de hoofdstad. Uit Avila meldt men, dat de opstandelin gen hun methodischen opmarsch voortzet ten in de richting van het Escurial. Gevechten bij Huesca. Over de radio te la Coruna is o.m. het vol gende bekend gemaakt: Aan het front van Huesca hebben de loyale troepen een hevi- gen aanval ontketend. Zy werden met zwa re verliezen en achterlating van een groo- ten oorlogsbuit afgeslagen. Aan het front van Avila hebben de opstandelingen Las Na- vas, Del Marqués bezet. De opmarsch in de richting van Madrid wordt voortgezet. In den sector Aranjuez-Illescas is een aanval der regeeringstroepen afgeslagen. Aan het front van Guadalajara heeft de regeerings- strydmacht talrijke dooden moeten achter laten. In Andalusie hebben de rechtsche troepen afdeelingen regeeringsstrijdkrach- ten, die pogingen deden het dorp Castro del Rio te bezetten, verslagen. De strijd in Asturie. Uit Bilbao wordt gemeld, dat de lucht macht van beide partyen zeer actief is aan het front in het noord-westen. Regeerings- vliegtuigen hebben de hellingen van de ber gen Kalamua en Larruscain met succes ge bombardeerd. Een andere escadrille heeft een groep gewapende visschersvaartuigen der opstandelingen bestookt. Een der booten is gezonken. Een derde groep vliegtuigen heeft de dorpen Vergara en Mondragon ge bombardeerd. De luchtmacht der opstandelingen heeft Las Arenas een buitenwijk van Bilbao onder vuur genomen. Vijf bommen zyn terechtge komen in de nabijheid van consulaten. Ver schillende menschen, onder wie een Peruaan, werden gedood. Een andere bom viel in de buurt van een Engelsch oorlogsschip, dat m de haven voor anker lag. De regeering naar Barcelona over gebracht? De „Paris Soir" bericht uit Madrid, dat de regeering gisteren na het innemen van Na- vala Carnero door de opstandelingen beslo ten heeft de zetel van de regeering over te brengen van Madrid naar Barcelona. De uitwisseling van gevangenen en gijzelaars. Volgens door Britsche officieele kringen uit Spanje ontvangen berichten bevinden zich op het oogenblik 10.000 gevangenen en gijzelaars, onder wie 1500 vrouwen te Ma drid. Dr. Junod van het Internationale Roo- de Kruis, is met hulp van de Britsche auto riteiten actief doende met de uitwisseling van gijzelaars. Tusschen 11 en 17 October zijn 114 vrouwen van Burgos naar St. Jean de Luz gebracht, verder 41 kinderen en 5 vrouwen van San Sebastian naar Burgos, terwijl tenslotte dr. Junod met een honderd tal uitgewekenen uit Bilbao is vertrokken. Alle voorzorgsmaatregelen zyn genomen met het oog op de luchtbombardementen. Zoo zijn de Engelsche kleuren geheschen op het dak van de ambassade en zijn Engel sche vlaggen uitgespreid rondom de Brit sche centra. REDE VAN DALADIER. Op een partij-congres. De president der radicaal-socialistische partij in Frankrijk, Daladier, heeft het par ty-congres te Biarritz geopend met een rede, waarin hij allereerst de beteekenis der bij eenkomst in zoo ernstige tijden naar voren bracht. Hij herinnerde eraan hoe de bewa peningswedloop buiten Frankrijk in steeds sneller tempo wordt voortgezet, en zeide, dat opnieuw de „doodsschaduw van natio naal antagonisme" over de wereld valt. Daladier vervolgde met te verklaren, dat de radicaal-socialistische party trouw is ge bleven aan de verplichtingen, die zy op zich heeft genomen, toen zij besloot samen te werken met de arbeiders en boeren van Frai.krijk. Het congres zal thans hebben te beslissen, of de mandaten, verleend aan de rad.-soc. vertegenwoordigers in het kabinet, al of niet verlengd moeten worden. De groote meerderheid der partij heeft de sociale her vormingen, door de regeering voorgesteld en door het parlement aanvaard, goedge keurd. Intusschen is het feit aldus Dala dier dat de overwinning van het volks front onder de arbeiders een soort exaltatie heeft veroorzaakt, waarvan eenige betreu renswaardige fouten het gevolg zijn ge weest. Buitenlandsche agents provocateurs hebben in de arbeidsconflicten een onduld bare rol gespeeld. De radicalen hebben niet opgehouden ,aan te manen tot kalmte en er aan te herinneren, dat de individueele vry- heid, de particuliere eigendom, de republi- keinsche orde en de souvereiniteit van de wet geëerbiedigd moesten worden. Dala dier zeide zich er over te verwonderen, dat men reeds spreekt van de mogelijkheid van het verbreken der regeeringsmeerderheid, terwijl deze meerderheid de door het land gekozen regeering blijft steunen. Een zeer groote meerderheid der radicale federaties heeft zich uitgesproken voor handhaving van het volksfront. Het volksfront moet sla gen, want anders zou het groote gevaar, dat voortvloeit uit een ineenstorting, niet be zworen kunnen worden. De economische kwesties hebben thans den voorrang boven de politieke. Indien de Fransche activiteit haar rhythme en kracht hervindt, zullen alle moeilijkheden vlot over wonnen worden. Het lot van het volksfront is afhankelijk van den economischen voor uitgang. Daladier besloot zijn rede met het uit spreken van de overtuiging, dat de eenheid der radicaal-socialisten na het congres ster ker dan ooit zal zyn. 21 dooden, 4 gewonden. In een „Castine"-mijn in de Fransche ge meente Cauvicourt op 16 K.M. van Falaise heeft zich gistermiddag tegen drie uur een verschrikkelijk arbeidsongeval voorgedaan, dat 21 arbeiders het leven heeft gekost en vier arbeiders verwondde. De toedracht van het ongeluk was als volgt: „Castine" is een soort kalksteen, die met Ijzererts wordt vermengd om het smelten te vergemakke lijken. Teneinde de castine-steen te doen springen gebruikt men gemeenlijk vloeibare luchtpatronen, die op geregelden afstand van elkaar worden geplaatst en met een Bickford-leiding worden verbonden. Tusschen het oogenblik, waarop de lont wordt ontstoken en dat, waarop de ontplof fing ontstaat, verloopen meestal twintig minuten. Ditmaal echter deed de ontplof fing zich veel sneller voor, met bovenver- meldnoodlottig gevolg. AANKLACHT TEGEN BLUM EN AURIOL. Over schatkistbiljetten. Het dagblad „La Liberte" publiceert een bericht, waarin o.m. gemeld wordt, dat de voorzitter van de nationale federatie van belastingbetalers in Frankrijk, Dubreuil, een aanklacht heeft ingediend tegen Leon Blum en Vincent AurioL De aanklacht heeft betrekking op de openbare uitgifte van staatspapier onder frauduleuze voorwaarden. Bedoeld is hier de plaatsing van schatkistbiljetten in den loop van dit jaar. Dientengevolge eenige vertraging. De directie van de Stoomv. Maatschappij „Nederland" deelt ons het volgende mede: Op het m.s. „Christiaan Huygens", lig gende te Southampton, is schade geconsta teerd aan een der twee hoofdmotoren. De schade is van dien aard, dat zy' niet in korten tijd kan worden hersteld. En daarom zal het schip met verminderde vaart de reis naar Indië voortzetten. Het vertrek van Southampton zal ongeveer op het vastge stelde tijdstip plaats vinden. Echter zal Algiers niet worden aangeloopen om het tijdverlies te beperken. Het vertrek van Genua zal een, eventueel twee dagen moe ten worden verlaat. In verband hiermede zal de boottrein dus later uit Nederland ver trekken, waaromtrent nog nadere mededee- lingen zullen worden gedaan. De aankomst in Indië is eveneens vertraagd. Wat betreft de juiste datum van aankomst in Indië valt thans nog niets definitiefs te zeggen. Verklaring van minister van buiten landsche zaken Krofta. De minister van buitenlandsche zaken van Tsjechoslowakije, Krofta, heeft voor de par lementscommissie van buitenlandsche zaken een uiteenzetting gegeven van de buiten landsche politiek van Tsjechoslowakije en daarbij verklaard, dat Tsjechoslowakije ge trouw blyft aan zyn verplichtingen en zyn vrienden en de huidige evolutie met aan dacht volgt. In ieder geval, aldus Krofta, weigert Tsjeschoslowakye zich aan te sluiten bij een of ander anti-bolsjewistisch of anti-fas cistisch front. Getrouw aan den Volkenbond, doch vertrouwen op eigen militaire kracht. In antwoord op de op de buitenL politiek geoefende critiek, verklaarde Krofta, dat Tsjechoslowakije, wel verre van zich uitslui tend te vertrouwen op den Volkenbond, of zelfs ook maar op zyn bondgenootschappen om zyn veiligheid te waarborgen, vooral op zyn eigen militaire kracht vertrouwt Hy verklaarde, dat de met Frankrijk en de kleine Entente gesloten bondgenoot schappen veel van hun waarde zouden ver liezen door de herbewapening van Duitsch- land, indien zy niet zouden worden aange vuld door de vaststelling van wederzij dsche bijstand met andere staten. Belgische politiek wordt niet gevolgd. Krofta voegde hieraan toe, dat de buiten landsche politiek van Tsjechoslowakije niet by iedere buitenlandsche impulsie zonder overdenking mag worden prijsgegeven. Hy concludeerde dat de richtlijnen voor de bui tenlandsche politiek van Tsjechoslowakije juist zyn en dat het niet noodig is er van af te wyken. Sprekende over bijzondere aangelegenhe den zeide Krofta, dat Tsjechoslowakije niet het voorbeeld van België zou volgen. Krofta merkte op, dat de Italiaansch-Duitsche toe nadering de organisatie van Centraal-Euro- pa zou kunnen vergemakkelijken. Hy ver klaarde, dat de betrekkingen met Duitsch- land en Hongarije goed en met Oostenrijk vriendschappelijk waren, dat de betrekkin gen met Polen wat verbeterd zijn en dat het hernieuwde Fransch-Poolsche bondgenoot schap zou moeten leiden tot een ontspanning in de betrekkingen tusschen Polen en Tsje choslowakije. Ten aanzien van Spanje zal Tsjechoslo wakije de niet-inmengings-overeenkomst, welke het heeft aangegaan, strikt naleven. INTERNATIONALE SAMENWERKING. De besprekingen te Berlijn. Volgens te Rome in omloop zijnde ge ruchten zouden de te Berlijn gevoerde be sprekingen betrekking hebben op de vol gende punten: 1. Geen militair bondgenootschap noch verdrag van wélken aard ook. 2. Berlyn en Rome zouden de regeering te Burgos erkennen. 3. Italië zou zyn steun geven aan een verzoek van Duitschland om een tweezijdig Fransch-Duitsch pact, gegarandeerd door Italië en Engeland. 4. Wederkeerige consolidatie voor alles wat het optreden der beide landen ten aan zien van den Volkenbond betreft. 5. Italiaansche ondersteuning van het Duitsche verzoek om uit het Locarnopact ieder accoord met betrekking tot Oost- Europa weg te laten en de Sovjet-Unie van dit pact uit te sluiten. 6. De beide landen zouden het eens zijn met betrekking tot de economische penetra tie in het Donaubekken. Er zou voor het oogenblik geen sprake zijn van een erkenning van het Italiaansche keizerrijk Abessinië door Duitschland. Het gerucht doet voorts de ronde, dat Ciano Zondag een rede zal houden, waarin hy zich tot de internationale openbare mee ning zou richten.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1936 | | pagina 1