DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
WILLEM ANDRIESSEN
Herfststormen jagen langs de Noordzeekust.
de kwestie der uitwisseling van
gijzelaars.
Alkmaarsche Kamermuziek-Vereen.
Scheveningsche logger voor IJmuiden
gezonken.
Ho. 253
Dinsdag 27 Oclober 1936
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
Een
onderhoud tusschen Eden en den
Spaanschen ambassadeur.
De strijd aan de fronten.
Zal Madrid morgen
vallen
Van het gevechtsfront.
Portugeesche nota
aan Spanje.
SCHOUWBURG „HARMONIE".
Woensdag 28 October 1936 speelt
onze „hollandsche" pianist.
Vier leden der bemanning verdronken.
Tal van schepen in
moeilijkheden.
Alle beschikbare steepbooten
uitgevaren.
COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS FER GEWONE ADVERTENTIENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De Spaansche ambassadeur te Londen
heeft gisteren een bezoek gebracht aan
minister Eden en vanzelfsprekend
natuurlijk! een onderhoud met dezen
gehad.
Mag men een officieus bericht geloo-
ven, dan zouden de heeren met elkaar
het beroep hebben besproken, dat En
geland heeft gedaan op beide partyen
in Spanje, om gijzelaars uit te wisselen.
Zooals men weet, heeft de Spaansche re
geering hierop geantwoord, dat zy het vry-
lalen der politieke gevangenen beschouwt
als een hulpverleening aan de opstande
lingen.
Het schijnt, dat Eden nogmaals er zoo
krachtig mogelijk bij den ambassadeur op
heeft aangedrongen, dat de regeering te
Madrid toch de maatregelen zou treffen om
de onrust weg te nemen, die buiten Spanje
bestaat omtrent het lot van het groote aan
tal gevangenen in de hoofdstad. Officieus
schat men dit aantal op 14.000. Waarschijn
lijk zal de Engelsche regeering een nieuwe
nota zenden. Intusschen is nog geen ant
woord ontvangen op 't Britsche verzoek aan
de autoriteiten van de andere zijde, doch
het verluidt, dat het daar met sympathie is
ontvangen.
Baldwin is gisteren uit Chequers terug
gekeerd en vanmiddag zal een kabinetsraad
worden gehouden, waarin de agenda van de
zitting van het Lagerhuis van Donderdag,
waar gelijk men weet de Spaansche kwest.e
aan de orde zal komen, zal worden vastge
steld.
Aangezien de in de Portugeesche nota aan
de non-interventie-commissie tegen Rusland
vervatte beschuldigingen geen formeele
klachten vormen, is blijkbaar geen onder
zoek door de commissie noodig. De geheele
nota beschouwt men in diplomatieke kringen
te Londen vooral als een verklaring
Portugal om zijn houding uiteen te zetten.
De Britsche regeering is verder, naar Reu
ter verneemt, tot de conclusie gekomen, dat
in alle kwesties, die onder de competentie
van de non-interventie-commissie vallen,
Portugal het non-interventie-accoord niet
fceeft geschonden.
De houding van de socialisten en de
socialistische vakbeweging.
De commissie van redactie voor de ge
meenschappelijke motie van de beide inter-
nationales, d.w.z. het Internationaal Vakver
bond en de socialistische arbeidsinternatio-
nale, heeft den tekst gepubliceerd van de
beide volgende moties, die met algemeene
stemmen zyn aangenomen:
•45e beide besturen bevestigen hun vroe-
gere verklaringen, dat, overeenkomstig de
vaste regelen van het internationaal recht,
geregelde en wettige regeering van
Spanje de noodzakelijke middelen moet kry-
8en voor haar verdediging. Overwegende,
oat de overeenkomst van niet-inmenging
met de resultaten heeft opgeleverd, die men
er internationaal van verwacht had, tenge-
vplge van den uitgesproken wil van de fas
cistische mogendheden om de opstandelin
gen te steunen en van de onmogelijkheid
een waarlyk doeltreffend toezicht uit te
oefenen, verklaren zy, dat de gemeenschap
pelijke plicht van de politiek en economisch
georganiseerde arbeidersklasse in alle lan-
den is, door haar actie tegelijkertijd zoowel
bij de openbare meening als bij haar regee-
ruig, te bereiken dat door een internationale
overeenkomst, vastgesteld op voorstel van
de Pransche en de Engelsche regeering de
volledige vrijheid van handeldrijven worde
"ersteld voor het republikeinsche Spanje
welks verdediging de eerste plaats moet in-
hemen in de zorg van het wereldproleta-
riaat, en verzoeken allen arbeidersorganisa
"es en vakvereenigingen samen te werken
om zonder verwijl tot in de hoogst bereik
te mate de voedselvoorziening van de op-
standelingen in Spanje te beletten".
De conferentie heeft geweigerd kennis te
nemen van een brief van de Fransche com-
lt"sten Cachin en Thorez met het ver-
~0eH tot de vergadering te worden toegela-
o.a. uit overweging, dat zy geen inter-
soh °nale organisatie, doch alleen de Fran
se communistische partij vertegenwoordi-
si een afvaardiging van de commis-
ven solidariteit met het Spaansche volk,
Kah bestond uit prof. Langevin en Emiie
kar n' moest, omdat zy geen internationaal
akter droeg, worden afgewezen.
Franco zou Madrid een
ultimatum willen stellen.
De Spaansche generaal Franco
is voornemens de regeering te
Madrid een ultimatum te over
handigen, waarin de onmiddel
lijke overgave der stad wordt ge-
eischt. Indien na verloop van 48
uur geen antwoord op dit ulti
matum is binnengekomen, zouden
de rechtsche troepen de stad met
geweld innemen.
Oorlogsbodems der opstandelingen in
de Golf van Biskaye.
Twee oorlogsschepen van de opstandelin
gen, de „Espana" en de „Velasco" zijn gis
teren in de Golf van Biskaye verscnenen,
waar zy het verkeer tusschen Bilbao en het
Spaansche consulaat te Bayonne belemme
ren. Aan het front tegen de Baskische na
tionalisten liggen leden van de Phalanx ver
schanst tusschen Etchebaria, Placencia, El
gueta en Mondragon.
Zij hébben opdracht niet aan te vallen.
Mola acht het nuttig Bilbao eerst aan te
vallen na den val van Madrid.
De artillerie van de opstandelingen is
hier sterker, dan die van de regeeringstroe-
pen.
De Baskische nationalisten hebben een
aanval gedaan by Marquina, waarbij zij 200
dooden verloren.
Te San Sebastian en Irun worden recru-
ten gedrild, zij zullen na hun opleiding naar
het front van Biskaye worden gezonden.
Jerez de la Frontera meldt:
Gisterochtend deelde de zender Jerez de
la Frontera, welke in handen der opstande
lingen is, mede, dat aan het noordelijk front
by Guadaljara de rechtschen Algora Monte-
fiquaren hebben bezet.
De regeeringstroepen verloren 14 dooden.
Ook deden de regeeringstroepen een aanval
op Naval Marqués, waarbij zij 250 dooden
verloren.
De luchtmacht der opstandelingen heeft
een spoorbrug van de lijn Aranjuez-Madrid
vernield.
Communiqué van Radio-Sevilla.
In zijn uitzending van half negen gister
avond bevestigt radio Sevilla het commu
niqué van Jerez de la Frontera. Het station
deelt voorts het volgende mede: te Naval
Carnero hebben regeeringstroepen getracht
uitvallen te doen, doch zij werden met
kracht teruggedreven. Aan het front van
Andalusie is te Castro del Rio een nieuwe
aanval der regeeringstroepen afgeslagen.
In den sector Toledo heeft de vijand een
aanval gedaan op Sesena, gelegen aan den
weg van Aranjuez naar Madrid. Na een he
vig gevecht werden de aanvallers terugge
slagen met achterlating van 300 dooden.
Aan het front van Huesca is een aanval van
Catalaansche regeeringsaanhangers op Santa
Quintenia afgeslagen. Aan het front van
Oviedo hebben de troepen onder bevel var
Aranda over grooten afstand de verbindin
gen tusschen Oviedo en Gijon verbroken.
Mededeelingen der regeeringstroepen
Het ministerie van oorlog deelt mede, dat
de regeeringstroepen in het westen var,
Asturie langzaam voorwaarts trekken. De
vijand moet zware verliezen lijden. Aan het
front in Aragon is een aanval der opstande
lingen afgeslagen, 6 man werden gevangen
genomen. Aan het zuidelijk front zyn de
stellingen der opstandelingen te Pozo Blan
co door de luchtmacht der regeering aange
vallen. In Guadarrama werd de artillerie
der rechtschen door die der regeering tot
zwijgen gebracht. In den sector Toledo blij
ven de rechtschen aanvallen, doch door den
tegenstand der regeeringstroepen kunnen
zij niet opdringen.
De door opstandelingen gearresteerde
vreemdelingen.
De Engelschman, die Zondag op den weg
van Madrid naar Aranjuez door opstandelin
gen gearresteerd werd, is de handelsattaché
der Britsche ambassade, kapitein Lang, die
tijdelijk de functie van militair attaché
waarnam. De andere gearresteerde is de
Amerikaansche bankdirecteur William Hal-
la. De beide mannen moesten gisteren naar
Salamanca vertrekken.
Catalaansche schuldvorderingen op
door opstandelingen bezette gebie
den.
Companys heeft voor de pers een verkla
ring afgelegd, waarin hij mededeelde, dat
een der decreten, die Zaterdag door den
raad zijn goedgekeurd de vergoedingen
vaststelt voor personen, die vorderingen
hebben op door opstandelingen bezette ge
bied. Ter vereffening dezer vorderingen zal
gebruik worden gemaakt van de Spaansche
vorderingen op Catalonië.
Een decreet van het ministerie van oor
log roept de lichtingen 1932 tot 1935 onder
de wapenen. De militietroepen worden ge
militariseerd en onderworpen aan de mili
taire wetten en decreten.
Voorts is een decreet uitgevaardigd be
treffende de collectivisatie van de groote in
dustrie, waarbij compensaties voorzien wor
den voor de kleine burgerij en den midden
stand.
Tenslotte deelde Companys nog mede, dat
het raadslid voor cultureele zaken, Gassol,
een bezoek heeft gebracht aan Leon Blum
in Toulouse. Gassol is belast met een spe
ciale missie naar Geneve. Azana heeft be
zoek gekregen van verscheidene persoonlijk
heden.
Aanval op Madrid aanstaande?
De radioclub te Teneriffe meldt, dat zeer
binnenkort bevel zal worden gegeven tot
den definitieven aanval op Madrid, en dat
de rechtsche troepen Donderdag vlak bij de
hoofdstad zullen zijn.
Kazernes en station van Madrid
gebombardeerd.
De luchtmacht der opstandelingen heeft
de kazernes en de spoorwegstations van
Madrid gebombardeerd. Op het burgerlucht
vaartterrein van Barajas zyn alle civiele
vliegtuigen vernield. De magazijnen en een
benzine-opslagplaats gingen in vlammen op.
Motiveering van het afbreken der
diplomatieke betrekkingen.
De nota, welke de Portugeesche
minister van buitenlandsche zaken,
Armendo Monteiro, op 23 October aan
den Spaanschen ambassadeur te Lis
sabon heeft overhandigd inzake de
schorsing van de diplomatieke betrek
kingen met de regeering te Madi.d,
is heden gepubliceerd. De Spaansche
ambassadeur is inmiddels naar Bou-
logne vertrokken.
In de nota worden de motieven, welke
leidden tot het afbreken van de betrek
kingen uitvoerig uiteengezet. De Portu
geesche regeering achtte de houding van
de regeering te Madrid onvriendschappe
lijk toen zij de nota van 15 October in
diende, waarin Portugal werd beschul
digd van schending van het non-interven-
tie-accoord, voordat Portugal zijn ant
woord had gegeven.
De Portugeesche regeering geeft twee
gevallen aan, waarbij het diplomatiek
correspondentie-geheim niet in acht werd
genomen door Madrid, terwijl geen garan
tie bestaat voor de toekomst, verzekerd
wordt verder, dat de diplomatieke immu
niteit van den derden secretaris van de
Portugeesche ambassade niet is geëerbie
digd.
Als vijandige daad wordt gekenmerkt
de houding van de autoriteiten van Tarra-
gon ten aanzien van het Portugeesche
schip, waarmede Spaansche vluchtelingen
naar hun land werden teruggebracht.
Vervolgens wordt de persoonlijke hou
ding van den Spaanschen ambassadeur te
Lissabon, Sanchez Albornez becritiseerd.
Deze dementeerde niet het bericht uit
Madrid, dat hij een gevangene zou zijn op
de Spaansche ambassade. In de nota wordt
verklaard, dat Albocnez vrij op straat
wandelde. De bewaking van de Spaansche
ambassade te Lissabon werd verscherpt
wegens een incident, dat zich binnen de
muren van de ambassade heeft voorge
daan.
Ook wordt in de nota er op gewezen, dat
Portugal moest verklaren, dat de militaire
attaché van de Spaansche ambassade, ko
lonel Golmayo, ongewenscht werd ge
acht .De attaché werd beschuldigd „agent
te zyn voor propaganda van valsche be
richten in het buitenland".
Tot slot wordt in de nota gezegd: „Deze
feiten, en andere, welke ongelukkiger
wijze genoemd zouden kunnen worden, be
wijzen, dat het onder de huidige omstan
digheden voor de regeering te Lissabon
niet mogelyk is de normale diplomatieke
betrekkingen met de regeering, welke gij
vertegenwoordigt, te onderhouden. Vanaf
dit oogenblik beschouwt zij deze dan ook
als geschorst. In afwachting van gunstige
wijzigingen, welke de tijd moet brengen
in de toestanden in Spanje, heb ik den
Portugeeschen zaakgelastigde te Alicante
opdracht gegeven zijn post te verlaten".
De krachtige wind, welke gisteren reeds
waarneembaar was, is in den loop van den
avond en den nacht tot een storm overge
gaan en tenslotte in een ware orkaan ver
anderd.
Dat vooral de schepen langs onze Noord
zeekust het dientengevolge zwaar te verant
woorden zouden hebben, was te verwachten.
De vele S.O.S.-seinen, welke de in nood
bevindende schepen door den bangen nacht
deden weerklinken, hebben het geheele stel
sel van het reddingswezen in werking gezet
en vele moedige mannen zijn onverdroten
in de booten gestapt om hun medemenschen
te redden
Hier volgt chronologisch een overzicht
van de rampen, welke deze herfststorm te
weeg gebracht heeft, waarvan het vergaan
van de „Sch. 68" ongetwijfeld de meest
tragische is, omdat hierbij 4 menschenlevens,
vier stoere visscherlieden uit Scheveningen
te betreuren zyn.
Te ruim half tien hedenmorgen is een
thuisgaande Scheveningsche logger voor
IJmuiden tengevolge van den storm
door een grondzee beloopen. De beman
ning slaagde er nog in, het schip binnen
de pieren te brengen, waarna het bij de
Noordpier gezonken is. De sleepboot
„Nestor" van het bureau Wijsmuller
was terstond ter plaatse om te trachten,
de bemanning te redden.
Hieromtrent vernemen wy nader, dat het
schip, na door een grondzee beloopen te zijn
binnen de pieren een tweede klap van een
hoog aanloopende golf kreeg, tengevolge
waarvan het aan den binnenkant van den
Noordpier kapseisde. De sleepboot „Nestor",
die spoedig ter plaatse was, heeft eenigc
f leden van de bemanning aan boord kunnen
nemen. Kort daarna was ook de motorred
dingsboot „Neeltje Jacoba" van de Noord
en Zuid-Hollandsche Reddingsmaatschappij
ter plaatse, terwijl ook de sleepboot „Sten
tor" van het bureau Wijsmuller onmiddelyk
naar de plaats van de ramp is uitgevaren.
Een nader bericht uit IJmuiden meldt:
De bemanning van de sleepboot „Nestor"
is er in geslaagd negen der opvarenden op
te pikken van den gezonken Schevening
sche logger, welke bleek te zijn de „SCH 68"
van de reeder ij A. den Duik.
De motorreddingsboot „Neeltje Jaco
ba" van de Noord- en Zuid-Hollandsche
Redding-Maatschappij heeft voorts nog
twee of drie drenkelingen aan boord ge
nomen. Aangezien er zich vermoedelijk
veertien personen aan boord van het
visschersvaartuig bevonden, zijn er dus
twee of drie vermisten. De sleepboot
„Stentor" is thans uitgevaren om naar
de overige drenkelingen te zoeken.
De ramp heeft zich zeer snel voltrokken.
De „SCH 68" was er met veel moeite in ge
slaagd binnen de pieren van IJmuiden te
komen. Het schip werd door een geweldige
grondzee beloopen. In de haven zag men,
dat de logger de noodvlag heesch.
Voordat de „Nestor" het schip evenwel
bereiken kon, was het reeds omgelagen en
kort daarop gezonken. Met groote moeite
konden negen opvarenden door de „Nestor"
aan boord worden genomen. Van hen was
een aantal reeds bewusteloos.
Intusschen was ook „Neeltje Jacoba" uit
gevaren, die nog eenige drenkelingen op
pikte.
By het verzenden van dit bericht was de
„Nestor" met de negen geredde drenkelin
gen in de visschershaven te IJmuiden aan
gekomen.
Intusschen zyn auto's gerequireerd om de
geredden naar het ziekenhuis over te bren
gen. In de haven waren reeds eenige dokto
ren van „het Roode Kruis" en dokter van
Havele aanwezig, om by aankomst onmid
dellijk geneeskundige hulp te verleenen.
Schipper en stuurman met stuur
hut in zee verdwenen. Tien opva
renden gered. Nog vier vermisten.
Omtrent deze scheepsramp wordt nader
gemeld, dat, toen het schip door de grond
zee werd beloopen, de stuurhut is wegge
slagen en in zee verdwenen. Hierin bevon
den zich drie personen, n.1. de schipper
JacobdeHeyer, de stuurman
Wout Verbaan en nog een derde lid
der bemanning. Aangenomen wordt dat dit
drietal, dat nog buiten de pieren over boord
is geslagen, verdronken is.
Het schip is, toen het binnen de pieren
kwam, rondgedraaid en aan den binnenkant
van de Noordpier op de blokken geloopen
en vervolgens gekapseisd. Met den achter
steven steekt het vaartuig nog boven water
uit
Aangezien het wrak zich aan den noorde
lijken ingang van de haven bevind, is het
niet uitgesloten, dat er gevaar bestaat voor
andere binnenlandsche schepen, doch men
veronderstelt, dat zulks niet het geval is.
Een onderzoek dienaangaande wordt inge
steld.
Rampspoedige plaats.
In verband met dezen scheepsramp
kan eraan worden herinnerd, dat in
1915 het Engelsche s.s. „Eastwell" op
dezelfde plaats als de logger is gestraitd.
Nader is komen vast te staan, dat het ver
gane schip door veertien koppen was be
mand. Hiervan zijn er negen door de sleep
boot „Nestor" gered, terwijl de „Neeltje
Jacoba" ook een drenkeling aan boord heeft.
Er worden thans dus nog vier personen ver
mist, namelyk de drie mannen die zich in de
stuurhut bevonden, welke buitengaats over
boord is geslagen en een ander, die binnen
de pieren te Water moet zijn geraakt.
De geredden hebben allen nog kans gezien
hun zwemvesten aan te doen, doch de zee
stond zoo hol, dat allen voortdurend door
de golven werden overspoeld.
Slechts één der drenkelingen, een bejaar
de visscher, was bewusteloos, doch men is
er in geslaagd de levensgeesten op te wek
ken, waarna hy naar het Roode Kruis zie
kenhuis te Beverwijk vervoerd is. Ook een
der anderen, die verschijnselen van een
zenuwaandoening vertoonde, is naar dit zie
kenhuis overgebracht. De toestand van de
overige geredden was betrekkelijk gunstig.
Wrakhout drijft reeds rond in
buitenhaven van IJmuiden.
In de buitenhaven van IJmuiden en in het
buitentoeleidingskanaal tot de Noordersluis
dryven wrakhout en de luiken rond van den
verongelukten logger „Sch. 68".
De indruk te Scheveningen.
Naar wy uit Scheveningen vernemen,
worden de volgende leden van de be
manning van de Sch. 68, welke heden
ochtend by LJmuiden is vergaan, nog
vermist: schipper den Heyer, Kuiper
en Verbaan.
De storm giert over Scheveningen en
zwaar rollen de brekers tegen de pieren en
op het strand. De wolkenflarden worden
door den storm weggevaagd en een grauwe
herfstzon ligt over de straten en over de
haven.
Er heerschte een trieste stemming op en
kele punten, waar kleine groepjes visschers
bijeenstaan. Het droeve nieuws, dat heden-
