DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. DE REDE VAN MUSSOLINI. No- 259 Dinsdag 3 November 1936 138e Jaargang De meening in verschillende landen. Roosevelt of Landon? De toestand in Spanje. De gebeurtenissen in Irak. Nieuwe Staatsleening. Groote bestelling van tankschepen. Order van 11 a 12 millioen gulden. ALKMAAR URANT Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS FER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Fransche pers over de rede van Mussolini. De Fransche pers critiseert eenstemmig de rede van Mussolini en men is verontrust over de wijze waarop de duce de collectieve veiligheid, de ontwapening en den Volken bond beschouwt. De „Ordre" schrijft, dat Mussolini te ver staan heeft gegeven, dat voor alle volkeren van Europa slechts een weg open blijft, moreel en materieel bewapenen. De „Echo de Paris" schrijft ten aanzien van de woorden van Mussolini over de collectieve veiligheid, dat de duce aanhanger is van de Duitsche theorie van localiseeren van de conflicten. Verder vraagt het blad waarom Mussolini den Volkenbond niet verlaat, als deze toch wat hem betreft kan sterven. De woorden van den duce over de regeling in de Middellandsche Zee noemt het blad bijna dreigend. In de „Populaire" schrijft Lerroux, dat Mussolini nog nooit zoo ver is gegaan in zijn negatie van de internationale wet en in het afstand doen van de grondbeginselen, welke vastgeworteld schenen in het wereld-gewe ten en zonder welke Europa teruggestooten kan worden in het barbarisme en den chaos. Deze rede maakt meer dan ooit noodig, dat een collectieve vredes-organisatie wordt ge schapen, het verheven doel van alle volke ren, die een algemeene ruïne van Europa willen voorkomen. De „Petit Parisien" schrijft, dat de spil BerlijnRome, waarom Mussolini de overige landen zou willen verzamelen, de groote mogendheden niet erg aanlokt. Zij zijn van meening zelf spil genoeg te zijn en voelen geen lust rond een andere as te draaien. De „Oeuvre" schrijft, dat de wijze, waarop Mussolini den vrede voorstelt aan de we reld herinnert aan die van Hitier, men zou deze als volgt kunnen samenvatten: „Geef mij alles wat i'i vraag en ik zal u met rust laten". Het oogenblik is thans voor de demo cratische landen Engeland en Frankrijk ge komen om nauw samen te gaan en de kleinere staten door hun gemeenschappe lijke, vastberaden houding het vertrouwen te geven, dat men een weinig heeft verloren in de vredesorganisatie van Genève. Hongarije en de rede van MussolinL Naar men volgens het Hongaarsche tele- graaf-agentschap in welingelichte Hon gaarsche kringen verklaart, juicht Hon garije eenstemmig de rede van Mussolini toe, en wel in het bijzonder de passage be treffende Hongarije. Deze rede, aldus bedoelde kringen, is de logische uiting van het standpunt, dat Mus solini reeds jaren in de kwestie van Centraal- Europa heeft ingenomen. Zonder twijfel heeft geen enkele buitenlandsche staats man nauwkeurig zijn standpunt bepaald ten gunste der gerechtvaardigde eischen van Hongarije. De geheele rede van Mussolini dient de zaak van de politiek van den vrede, en het is dan ook van bijzonder belang, dat de duce de verwezenlijking van de recht vaardige verlangens van Hongarije als een der meest essentieele voorwaarden van een werkelijke vredespolitiek beschouwt. De Amerikaansche verkiezingsstrijd Te Boekarest niet onverdeeld gunstig. De woorden, die door den duce te Milaan zijn gesproken ten gunste van het Hon gaarsche revisionisme hebben in politieke en journalistieke kringen verontwaardiging ge wekt. Hoewel men zich in regeeringskringen zeer terughoudend toont, verheelt men daar niet, dat de rede van Musolini, volgende op de verzoenende verklaringen, die te Praag zijn afgelegd jegens de onderteekenaars van de protocollen van Rome, een pijnlijken in druk hebben gemaakt. De beroering is vooral groot in de recht- sche en uiterst-rechtsche kringen, die in het algemeen geneigd zijn, de fascistische poli tiek te steunen, en waar de woorden van Mussolini een ware consternatie hebben veroorzaakt. Duitsche persstemmen. In de Duitsche bladen verschijnen thans ook beschouwingen, gewijd aan de door Mussolini uitgesproken redevoering. Het „Berliner Tageblatt" schrijft, dat Mussolini ten aanzien van de princiipeele problemen betreffende de organisatie van den vrede een direct probleem gesteld heeft, dat in de eerstvolgende maanden reeds in krachtige beweging moet komen. Een nieuw Europa, zoo zou men dit thema ook kunnen noemen, een Europa, waarvan wjj tot dusverre nog slechts een geringe voorstelling voor oogen hebben, maar dat wij hopen, tezamen met alle andere staten uit die „as" te ontwikke len en onder eenigerlei „hegemonie"-fanta- siën. De „Germania" ziet in deze rede een streep, die gezet wordt onder het naoorlogs- systeem van Versailles en Genève. De dy namiek der Romeinsche politiek past niet in de vilten pantoffels van Genève, het revisio nisme van naar boven strevende landen is afgewend te wachten op een echo uit de Geneefsche collectiviteit. Het is in de crisis, die het door het bolsjewisme vergiftigde Europa schokken, geruststellend te weten, dat Italië zoo duidelijk zijn weg voor zich ziet, duidelijker dan vele oude mogend heden, die nog in de illusies en dwalingen van het Wilsonsche Europa bevangen zijn. Engeland en de Middellandsche Zee. In Britsche kringen is men van meening, dat het eenige belang van Groot-Brittannië gelegen is in een handhaven van den status quo in de Middellandsche Zee. Een bilateraal, of zelfs multilateraal Mid dellandsche Zee-pact zal het bereiken van dit doel naar men meent niet begunstigen. Voorts wijst men er op, dat door Enge land reeds een soort defacto-erkenning van Abessinië is gegeven, gezien de betrekkin gen der Engelsche legatie in Addis Abeba met maarschalk GrazianL Ten slotte is men algemeen van opinie, dat de rede van Mussolini hoofdzakelijk voor binnenlandsch gebruik bestemd was. Het lijkt weinig waarschijnlijk, dat de rede aan leiding zal geven tot diplomatieke ontwik kelingen, voor zoover Engeland aangaat, be treffende de Middellandsche Zee. Aan den vooravond van den verkiezingsdag. De laatste schikkingen zijn getroffen voor de verkiezingen, welke vandaag worden ge houden en waaraan, naar schatting, 45 mil- lioen menschen zullen deelnemen. De politie heeft overal voorzorgsmaatregelen genomen. Election Day is een feestdag en voor de sluiting der stembureaux zal geen sterke drank mogen worden verkocht. Nachtgele genheden, bars en restaurants hebben even wel voorbereidingen gemaakt om 's avonds en 's nachts groote menigten te kunnen ont vangen. Uitslagen worden per radio mede gedeeld. De verkiezingsuitslagen zullen direct na ontvangst per radio worden uitgezonden, in de bioscooptheaters worden geprojecteerd en natuurlijk ook door de bladen worden gebulletineerd. De weddenschappen. In Wallstreet heeft men weddenschappen gesloten tegen een quote van 7/2, dat Lan don niet gekozen zal worden. Volgens de proefstemming van New York Herald Tribune zou Roosevelt zeker zijn van 315 van de 531 stemmen van het kies college, terwijl de New York Times zeker heid geeft voor 236 stemmen en 170 stem men op Roosevelt daarenboven waarschijn lijk acht. Deze proefstemming van de bladen wer den evenwel gehouden voor Landon zijn campagne inzette ten gunste van de ophef fing der belasting op de loonen en voor de zeeliedenstaking. De invloed daarvan op den uitslag is niet te voorspellen, Laatste rede van Roosevelt en Landon. Roosevelt en Landon hebben gisteravond de verkiezingscampagne gesloten door elk 15 minuten voor de radio te spreken. Bei den spraken vanuit hun woning. Roosevelt zeide o.a.: „Stemt zonder bitterheid en haat, alleen met het verlangen het welzijn en den voorspoed van de Vereenigde Staten te ver meerderenin enkele deelen der wereld schijnt de democratie onder te gaan in een vloedgolf. Vrienden, hier hebben we ver trouwen in de democratie". Landon verklaarde o.m.: „Stemt als kie zers, die geen enkele autoriteit erkennen behalve hun gewetende wereld heeft een vrij Amerika noodig, wij zullen het we reldfront der democratie verdedigen". Eerste verkiezingsuitslag. In het kleine dorpje Millsfield in New Harhpshire hebben even na middernacht de 12 kiezers hun stem uitgebracht. 5 stemden hij gewonnen had. Bekir bevond zich met zijn troepen ten noordoosten van Bagdad, waar manoeuvres werden gehouden. Jafar stelde Bekir Sidki per telefoon en per telegram op de hoogte van zijn komst. De generaal, antwoordde dat hij een officier zou zenden om Jafar te ontvangen. Jafar verliet Bagdad per auto. Volgens inlichtin gen uit betrouwbare bron kwam Jafar op een afstand van ongeveer tien mijl bui ten Bagdad de auto tegen, waarin de offi cier gezeten was, over wien Bekir Sidki had gesproken, met drie soldaten De offi cier verzocht minister Jafar over te stap pen. Men reed vervolgens de woestijn in, waar Jafar met de revolver werd doodge schoten. Zonder twijfel is het feit dat mi nister Jafar zeer populair was bij het leger de oorzaak geweest van dezen moord. Over de leden van de nieuwe regeering is weinig bekend. Het verdient opmer king dat de nieuwe premier Hikmet So- leiman de broeder is van Mahmoed Sje- ket, die als leider van de Turksche com missie voor eensgezindheid en vooruitgang den val van Abdoel Hamid bewerkstelligd heeft. Zoowel in Hikmet Soleiman al^in generaal Bekir Sidki leven dus herinne ringen aan de Turksche revolutie. De nieuwe minister van financiën was in 1920 zeer diep verwikkeld in een complot tegen Engeland. De laatste berichten uit Bagdad doen vermoeden dat koning Ghazi geen geheel ljjdende rol in de staatsgreep heeft ge speeld. Er bestond wrijving tusschen den jongen köning en zijn ministers, en men meent te weten dat de koning in het ge heim Bekir Sidki heeft aangemoedigd, daar hij alleen de ministers niet kon ontslaan. Gemeld wordt dat de premier Jassin den laatsten tijd scherpe critiek heeft geoe fend op het gedrag van koning Ghazi, die niet in staat was zijn meening vóór zich te houden, en dat de koning dit zijn minister president zeer kwalijk nam. DE ZEELIEDENSTAKING IN AMERIKA. De zeeliedenstaking in Amerika heeft zich uitgebreid tot de golf van Mexico en de kust van den Atlantischen Oceaan. De Ver eeniging van Amerikaansche reeders "heeft een conferentie belegd, van de meeste der directeuren van scheepvaartmaatschappijen en van Amerikaansche reeders ter bespre king van den toestand. De reis van de „Virginia", die morgen met 500 passagiers naar den Stillen Oceaan zou vertrekken, gaat niet door. De zeevaart-commissie heeft te San Fran- cisco vertegenwoordigers van reeders en zeelieden bijeengeroepen. Deze laatsten maakten echter bezwaar tegen een in den aanvang afgelegde verklaring der reeders, trokken zich terug en weigerden de zaak op Landon, 2 op Roosevelt, terwijl 5 zich I der zeelieden uiteen te zetten. Vertegen van stemming onthielden. Dit is de eerste WOordigers van de Internationale Vakver- Reorganisatie van de Madrileensche regeering? Men meent te Barcelona te weten, dat heden het Madrileensche kabinet gereorga niseerd zal worden. He nieuwe kabinet zou dan, evenals het Catalaansche, den naam „Raad van verdediging der republiek" aan nemen. In het nieuwe kabinet zouden «itting heb- ven vier vertegenwoordigers van de C.N.i-, n.1. Juan Garcia Oliver voor justitie, Juan Peiro voor industrie en handel, mevrouw Montseny voor gezondheid en Juan Lopez voor het verkeerswezen. Largo Caballer zou eerste minister blijven en de Portefeuille van oorlog blijven beheeren. Prieto, Galarza en Negrin zouden hun portefeuilles e den. ia Het nieuwe kabinet zou bestaan uit 1» leden, onder wie dr. Jaime Agua e tegenwoordiger van de Catalaansche lmker zÜde, oud-burgemeester van Barcelona^ Oud Premier Giral zou belast worden met nieuwe portefeuille van propaganda. Juan Garcia Oliver is secretans-generaa van het comité van defensie van het depar^ tement van oorlog der Ca a a yer_ liteit. Mevr. Montseny die d<raster en tegenwoordigt, *b.ek*" dochter van den propagandiste. Zij is de d Pejro ver- anarchist Federico Urales. eematig- tegenwoordigt de C.N.T en .vangemat* de richting. Juan Lopez zou de streek lencia vertegenwoordigen. Vliegvelden der regeering bardeerd. gebom- Radio Coruna deelde vannacht mede, dat de luchtmacht der opstandelingen de vlieg velden van Barcelona heeft gebombardeerd en hierbij talrijke vliegtuigen van de regee- ringsluchtmacht heeft vernield. De opstandelingen zetten den opmarsch naar Madrid voort, op het oogenblik bevin den zij zich op enkele kilometers van het vliegveld Getafe. Aan het Noordelijk front hebben de opstandelingen in den middag Villavicioca Deodon bezet. Uit Guadalajara wordt gemeld, dat de volksrechtbank 15 militairen, die hebben deelgenomen aan den opstand, ter dood heeft veroordeeld. De gevechten rond Huesca. Kolonel Sandino deelde in den afgeloopen nacht mede, dat de opstandelingen bij Huesca een hevig vuur op de voorhoede der regeeringstroepen hebben geopend, evenwel zonder veel schade aan te richten. De artillerie der regeeringstroepen bom bardeerde de' stellingen det opstandelingen in dit gebied. De luchtmacht' der opstandelingen poogde 'n aanval te doen' op de Stellingen der regee ringstroepen, doch werd gedwongen zich terug te trekken. Aarr het centrum-front gaan de regeerings troepen voort hün Stellingen te versterken, Uit het Zuiden valt "niets bijzonders te ver melden. verkiezingsuitslag. Arabische critiek. De Arabische pers in Egypte oefent cri tiek op den staatsgreep in Irak. Het blad Al Balagh noemt het betreurenswaardig, dat de revolte ernstige conflicten tusschen het Arabische en het niet-Arabische ele ment in Irak tot gevolg zal kunnen heb ben. De koerd Bekir Sidki is geen Arabier en wil desniettemin over Arabieren heer- schen. Ook het blad Al Ahram verklaart met nadruk, dat de Arabieren in Irak zich nooit zullen onderwerpen aan een niet- Arabisch dictator. De bevolking van Irak en in het bijzonder de gewapende stammen zijn de afgetreden regeering altijd zeer genegen geweest en zullen het optreden der nieuwe machthebers dat in strijd met de grondwet is, niet goedkeuren. Nog eenige bijzonderheden over de staatsgreep. De staatsgreep te Bagdad schijnt, naar de Times uit Kaïro meldt, voornamelijk veroorzaakt te zijn door de eerzucht van generaal Bekir Sidki, die het commando voert over de oostelijke divisie van het Iraksche leger. Het schijnt dat slechts een kleine groep officieren van het leger en van de lucht macht in het complot was, en dat het leger in het algemeen niet geraadpleegd is. De regeering zelf vermoedde totaal niets. De minister van buitenlandsche zaken was juist uit Europa teruggekomen, en was van plan door te reizen naar Rijadh om met Ibn Saoed te confereeren. De premier was op een receptie ter verwelkoming van den Afgaanschen minister van oorlog, toen de bommen op Bagdad vielen. Op de kabinetszitting, die aanstonds werd gehouden, bleek dat er geen andere weg openstond dan toegeven. Men meent te weten dat een officier niet-officieel aan den premier Jassin liet weten dat het in zijn eigen belang was, als hij dadelijk het land verliet. Koning Ghazi belastte toen den minister vgn oorlog Jafar met de mis sie om aan Bekir Sidki mede te deelen, dat eeniging van Havenarbeiders hebben mede gedeeld, dat wegens de dreigende staking in het Zuidwesten de reeders hebben toege stemd in een loonsverhooging der arbeiders van gemiddeld 20 procent voor alle havens tusschen Wilmington in Noord Carolina en Tampa in Florida. 107 schepen in de havens Op het oogenblik worden 107 schepen vastgehouden in de havens aan de kust van den atlantischen oceaan en de Golf van Mexico, door de staking van de zeelieden uit sympathie met de stakers aan de west kust. Het vertrek van het mailschip „Man hattan", dat naar Cherbourg en Bremen zou uitvaren, is voor onbepaalden tijd uitge steld. De poging tot arbitrage tusschen de sta kers aan de westkust en de reeders te San Francisco is mislukt. Het aantal stakers wordt thans geschat op 20.000, waarvan 2400 te New York. Bij de haven is politie gestationeerd, gereed om in te grijpen. De commandant van de marine te Was hington, admiraal Standley, verklaarde, dat de marine bereid is wachten te plaatsen op de schepen, welke zijn verlaten en door de stakers zijn bezet, zoodra president Roo sevelt het bevel hiertoe geeft. HET PROTESTANTISME IN OOSTENRIJK. In de evangelische kerken in Oostenrijk is gisteren een schrijven van den Weenschen super-intendent Heinzelmann voorgelezen waarin onder meer gezegd wordt: „Terwijl de roomsch-katholieke kerk als de in Oostenrijk bevoorrechte onmiddellijk een concordaat verkregen heeft ter regeling van haar betrekkingen met den Staat, wacht de evangelische kerk sedert twee-en een-half jaar vergeefs op een dergelijke regeling. De protestanten loopen het ge vaar, dat hun rechten verkort worden bij belangrijke zaken zooals de opvoeding der jeugd en huwelijkskwesties. Zij moeten vreezen, dat de rechtsgelijkheid, die den protestanten in 1861 „voor eeuwig en alle tijden" gewaarborgd werd, twijfelachtig wordt". Met nadruk wordt de Staat er aan her innerd, dat hij verplicht is, de evangelische Naar wij vernemen, wordt er een nieuwe staatsleening uitgegeven, groot 100 millioen, tegen den koers van 95 3/4. De rente bedraagt 3 In ver band met het feit, dat deze leening in 20 gelijke jaarlijksche termijnen zal worden afgelost vroegere leeningen hadden in den regel een looptijd van 40 jaar, terwijl de aflossing in annuïtei ten geschiedde zal de gemiddelde rendement van deze leening 3l/2 be dragen. Uiteraard zal het aanmerkelijk hooger zijn voor hen, wier stukken de eerste jaren worden uitgeloot. Bij de keuze van het rentetype heeft mede de overweging gegolden, dat door goedkoop geld het economisch leven kan worden bevorderd. De inschrijving op deze leening, waar van 50 millioen geplaatst is bij ver schillende rijksinstellingen, zal op Dins dag 10 November worden opengesteld. De storting zal moeten geschieden op Dinsdag 1 December bij de verschillen de kantoren van inschrijving. De half jaarlij ksche coupons dezer leening zijn op 1 Juni en 1 December betaalbaar. Zij zijn vrij van couponbelasting. Naar ons ter oore komt, heeft de Ko ninklijke Shell dezer dagen bij ver schillende Nederlandsche scheepswer ven wederom een groote order ge plaatst voor den aanbouw van tank schepen. Deze order zou opdracht bevatten tot den bouw van acht schepen. Nadere bevestiging. In verband met dit bericht hebben wij ons tot de directie van de Koninklijke ge wend, die ons bevestigde, dat de Bataaf- sche Petroleum Maatschappij een order van acht tankschepen bij Nederlandsche werven heeft geplaatst Besteld zijn bij: Wilton-Feyenoord: 1 tankschip van 12000 ton, 1 tankschip van 9000 ton. Nederlandsch Scheepvaart-Mij.: 1 tank schip van 12000 ton, 1 tankschip van 9000 ton. Maatschappij „De Schelde": 1 tankschip van 12000 ton. Rotterdamsch Droogdok-Maatschappij: 1 tankschip van 12000 ton. Nederlandsch Dok-Maatschappij: 1 tank schip van 9000 ton. Fa. Van der Giesen: 1 tankschip van 9000 ton. Deze order !9 een van de grootste en een van de belangrijkste, welke de Neder landsche scheepswerven ooit hebben ont vangen. Naar ons werd verzekerd, is met deze opdracht gemoeid een bedrag van circa elf a twaalf millioen gulden. Het spreekt wel vanzelf, dat deze order aan duizenden handen een geruimen tijd werk zal geven en daarom in de kringen van de scheepsbouwers met groote vreugde is begroet en als een zegen voor de Neder landsche werven en industrie wordt be schouwd. De bouw der motoren. Naar wij vernemen, zullen de motoren van de tankschepen, welke de Bataafsche Petroleum Maatschappij bij zes Neder landsche scheepswerven heeft besteld, worden gebouwd door „Werkspoor" te Amsterdam .behalve die van de schepen, welke bij Wilton-Feyenoord op stapel zullen worden gezet. Deze zullen n.1. op deze werf zelf wor den vervaardigd. (Zie voor nadere bijzonderheden „Laatste Berichten"). kerk eindelijk te geven wat haar toekomt. In de nieuwe wet, waaraan de evangelische kerk sedert lang bereid is mede te werken, mag haar positie niet ongunstiger zijn dan die, welke de roomsch-katholieke kerk door het concordaat verkregen heeft. OVERBLIJFSELEN VAN DE „ABD EL LATIF" AANGESPOELD. Aan de kust van de Middellandsche zee, ongeveer 100 K.M. ten Westen van Alexan- drie, vijn vijftien lijken, alsmede wrakstuk ken aangespoeld, afkomstig van het Egypti sche kustvaartuig „Abd El Latif", dat sedert een week wordt vermist. Omtrent de oorzaak van het ongeval tast men volkomen in het duister, aangezien de afgeloopen veertien dagen de zee kalm is geweest.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1936 | | pagina 1