DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De val van Madrid zeer aanstaande?
Roosevelt's grootste overwinning.
Ho. 261
Donderdag 5 November 1936
138e Jaargang
De Spaansche revolutie
De opstandelingen rukken regelmatig op
en bezetten Getafe.
Nieuwe Spaansche regeering.
^ai-beid: Anastasio de Gracia (socialist);
landbouw: Iribe (communist),
openbare werken: Jusut (linkse
Mikein); t
De Fransche
grensverdediging.
Een uiteenzetting van Daladier.
De Amerikaansche verkiezingen
Alleen Vermout en Maine stemmen
voor Landon.
De invloed op de buitenlandsche
politiek.
ALKMAARSC
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VERTENTEEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Gistermiddag om kwart over twee
zijn de troepen van generaal Franco
het dorp Getafe, dat op 13 K.M. van
Madrid gelegen is, binnengetrokken
na een hevig artillerie-duel.
In de eerste huizen van het dorp
trachtten eenige honderden miliciens
den terugtocht der regeeringstroepen
door geweervuur te dekken, wat
slechts gedeeltelijk gelukte, want om
half drie werd hun toestand al on
houdbaar door de ontploffingen van
benzinetanks op het vliegveld, en om
3 uur was het dorp geheel door de
regeeringstroepen ontruimd.
De val van Getafe is wel het belang
rijkst, wat er van den strijd in Spanje te
vermelden valt. En het feit zelf is wel
iets zeer bijzonders. Niet, omdat Getafe
zoo'n belangrijk dorp is, niet ook, omdat
het een belangrijk strategisch punt is (al
valt dit laatste niet te ontkennen; men
denke maar eens aan het vliegveld!),
maar wel, omdat hier blijkt, dat de re
geeringstroepen de situatie niet meer kun
nen redden.
Toen na den val van Oviedo de aanval
op Madrid ingezet zou worden, riep de
regeering alle beschikbare strijdkrachten
op, om de hoofdstad zoo krachtig mogelijk
te verdedigen. Algemeen verwachtte men
dan ook, dat de strijd om Madrid de
meest hevige zou zijn en dat daar pas de
beslissing zou vallen. Nu echter generaal
Franco aan de winnende hand blijft en
regelmatig terrein wint, nu blijkt wel, hoe
sterk zijn positie is en hoe zwak die der
regeeringstroepen is.
Wat de toestand om Madrid betreft,
gistermorgen is een tweede colonne het
dorp ^Ucoron, op 11 K.M. afstand van Ma-
drig gelegen, binnengerukt; zoodat de
voorstad van Madrid, Carabanchel, thans
onder het vuur der kanonnen der opstan
delingen ligt.
Uit dit alles mag blijken, dat de opstan
delingen over een frontbreedte van 20
K.M. voorwaarts zijn gerukt en thans kan
wen elk oogenblik den directen aanval op
Madrid verwachten. Reeds werd door een
der leiders van de opstandelingen meege
deeld, dat de val van Madrid deze week
nog een feit zal worden.
Wat de regeering zegt.
Hoewel de toestand van de regeering
dus allesbehalve rooskleurig is, blijft deze
natuurlijk in haar berichten vrij optimis
tisch. Zij publiceerde o.a. het volgende
communiqué:
In den sector van Grado hebben de
regeeringstroepen haar stellingen gecon
solideerd Oviedo werd gebombardeerd.
In Aragon hebben de regeeringstroepen
na een bombardement de eerste huizen
van Huesca bezet. In den sector van Alca-
nez werd een convooi van tien vracht
auto's buitgemaakt en een groot aantal
gevangenen gemaakt. Aan het zuidelijk
front werd een tweetal colonnes der op
standelingen, die naar het noorden op
rukten, met achterlating van een groot
aantal dooden, vernietigd. Aan het cen
trale front in den sector ten zuiden van
Madrid blijft de vijand sterken druk uit
oefenen, dien onze troepen met name nabij
Mostoles blijven weerstaa.n Aan he
front maakten wij 27 gevangenen.
Van de overige fronten valt niets e
melden.
Nieuw ministerie gevormd.
Er is een nieuw Spaansch ministerie
gevormd, waarin vier anarcho-syndicalis-
tische ministers zitting hebben genomen.
De ministerlijst is als volgt samenge
steld:
voorzitter en minister van oorlog, ar
go Caballero (socialist);
buitenlandsche zaken:
^rnarint^Mi^uditvaart; Prieto (socialist);
financiën: Negrin (socialist),
onderwijs: Hernandez (communst),
justitie: Garcia Oliver (Anarcho-syndi-
calist)
binnenlandsche zaken: Galarza (socia
verkeerswezen: Giener de Los Rios
Publikeinsche unie);
Alfarez Del
industrie: Juan Peiro (anarcho syndi
calist);
gezondheid: mw. Frederiga Monseny
(anarcho syndicalist);
minister zonder portefeuille: Giral
(linksch republikein);
minister zonder portefeuille: Irujo (bas-
kisch nationalist);
minister zonder portefeuille: Aiguado
(linksch Catalaan).
Spionnage-centrale op Bilbao
ontdekt.
Te Bilbao is een zeer ernstige spion-
nage-affaire ontdekt.
Het te Bilbao verschijnend dagblad La
Tarde publiceert een lijst met namen van
personen, die bij deze affaire betrokken
zouden zijn: de consul van Oostenrijk, de
consul van 'n Zuid-Amerikaansche repu
bliek, de majoor der infanterie Anclada,
de kapitein der genie Murcga, een advo
caat, een bankier en de directeur van een
vennootschap zouden volgens het regee-
ringsgezinde blad van hun functies en
betrekkingen misbruik hebben gemaakt
om paspoorten af te geven aan verdachte
personen, die door de politie werden ge
controleerd wegens hun sympathie met de
opstandelingen.
Voorts worden deze lieden er van be
schuldigd een warenhandel te hebben
gedreven in valsche identiteitspapieren
en op clandestiene wijze zeer belangrijke
geldbedragen tot schade van de zaak der
regeering te hebben verzonden.
Hoe de zaak ontdekt werd.
Toen een Engelsch schip uit de haven
van Bilbao vertrok, ontdekte men in de
door diplomatieke stukken gedekte ba
gage, documenten, welke gericht waren
aan de Junta van Burgos, doch van een
buitengewonen ernst waren. Voorts waren
er tal van brieven bij, welke inlichtingen
bevatten over de verschillende stellingen
van het front der regeeringstroepen en
over de achterhoede en eveneens aan
gaande manoeuvres welke de kapitaals
vlucht hebben bevorderd. Een der be
schuldigden heeft bekend, terwijl de Bas-
kische regeering in deze aangelegenheid
over bewijzen beschikt, waaruit duidelijk
de schuld der gearresteerde personen
blijkt, aldus „La Tarde".
Oproep der nieuwe regeering
Hedenochtend half vier is de nieuwe
ministerraad bijeen gekomen om den toe
stand te bespreken. Na afloop van de
vergadering werd een oproep gepubli
ceerd, waarin o.a. wordt gezegd, dat in de
nieuwe Spaansche regeering thans ook
vertegenwoordigers van de C. N. T. zit
ting hebben, zoodat deze regeering thans
alle anti-fascistische krachten omvat.
Verder wordt het volk aangespoord zich
gereed te maken voor een beslissende
heldhaftige geste. De vijand staat voor de
poorten van Madrid. De hoofdstad zal haar
plicht doen en de legeering beschikt ov:i
alle macht cm van ieder te e t hen dat
hij zijn plicht doet. De hoofdstad moet
evenwel niet alleen bij Madrid worden
verdedigd, doch op alle fronten. Overal
moet de vijand worden aangevallen. Indien
Madrid en geheel Spanje willen kan het
offensief van den vijand worden gebroken
Allen moeten tot het uiterst strijden, zij
die ceserteeren of aarzelen voor den vij
and brengen oneer over de bonden waar
bij z(j zijn aangesloten en zy zullen op de
zelfde wijze worden gestraft als de op
standelingen.
De oproep sluit met de woorden: „Span
jaarden, verdedigt de republikeinsche re
volutie. Deze wordt thans te Madrid ver
dedigd, mobiliseert u allen voor de over
winning".
SPAANSCHE ZAAKGELASTIGDE TE
BERLIJN AANGEVALLEN.
De Spaansche zaakgelastigde te Berlijn
Rovira, is gisteravond toen hij zijn huis
wilde betreden, door twee Spanjaarden
aangevallen. In de vechtpartij, welke
hierop volgde, werd Rovira gewond.
De beide aanvallers wisten te ontkomen
met de actetasch van het slachtoffer.
De politie heeft een onderzoek naar de
daders ingesteld.
GROOTE BRAND IN BOSNIË.
Zeven menschen omgekomen
Te Gornia Sadaja in Bosnië is een brand
die ontstaan was in een voorraad hennep
overgeslagen op een woonhuis, dat geheel
verwoest werd. Zeven menschen zijn in
vlammen omgekomen.
„Het Fransche volk kan zich veilig
voelen".
Voor de leger commissie van de Kamer
heeft de minister van nationale defensie,
Daladier, een uitvoerige uiteenzetting
gegeven over den militairen toestand
van Frankrijk, dien hij als volkomen
geruststellend beschouwt. Daladier be
sloot zijn uiteenzettingen ongeveer als
volgt: „Wanneer vele Franschen naar de
versterkte streken in Noord-Oost-Frank
rijk zouden kunnen gaan en daar de de-
fensiev organisaties zouden kunnen be
zoeken, welke de grenzen beschermen,
zouden zij een gevoel van geruststelling
ondervinden, als zij constateerden, dat
de barriere niet te overschrijden valt en
dat de veiligheid van Frankrijk aan
dien kant verzekerd is".
de
Daladier
Dit werk zal trouwens aangevuld worden
aan de noordelijke grenzen en achterin de
zone, die tot dusverre krachtens het verdrag
van 1814 open was gelaten, en die tegen
over Bazel en Belfort ligt.
Ook de Jura-streek zal worden gefortl
fieerd, teneinde dezen kant van den weg te
versperren voor een invallend leger, dat de
neutraliteit van Zwitserland zou hebben ge
schonden.
Daladier kondigde vervolgens aan, dat
hij zonder verwijl bij het parlement een
crediet van 500 millioen zou aanvragen,
ten behoeve van de vervolmaking der
defensieve organisatie aan de grenzen
en vooral in de noordelijke streek, wel
ke thans vooral door „waterwerken"
verdedigd wordt.
Binnenkort zullen werken van gewapend
beton, gelijk aan die op de grens van den
Elzas, gebouwd worden aan de Belgische
grens, zulks volgens een program, dat reeds
verscheidene jaren is uitgewerkt. Daladier
heeft zich van deze werken rekenschap
kunnen geven, toen hij kort geleden in ge
zelschap van generaal Gamelin een tocht
door het noorden maakte.
In het vervolg van zijn verklaringen gaf
Daladier nog een critische bespreking van
den toestand van het Duitsche leger, dat,
naar zijn meening, niet over voldoende ka
der beschikt voor de enorme menigte man
nen, die thans gerecruteerd worden onder
den tweejarigen dienstplicht. Het zal min
stens nog een jaar duren, voor het aantal
officieren gebracht zal kunnen worden op
het aantal, dat noodig is voor de leiding van
het leger.
Voorts werden door den minister op des
betreffende vragen, nadere bijzonderheden
medegedeeld over de ontwikkeling van de
motoriseering van het Duitsche leger, de on
dernomen wegwerken aan de andere zijde
van de grens, enz.
DE RECONSTRUCTIE DER
OOSTENRIJKSCHE REGEERING.
De begrooting voor 1937
De nieuwe leden der regeering hebben
gisteren hun functie aanvaard. Naar ver
luidt zal de afgetreden vice-kanselier Baar
Barnfels gezant te Boedapest en de oud
minister van handel Stockinger president
der Bondsspoorwegen worden. De afgetre
den minister van financiën, Draxler, wordt
wellicht president der „Kreditanstalt".
Naar verluidt vertoont de begrooting voor
het jaar 1937 een tekort van 57.72 millioen
schilling. De grootste uitgaven die voor
werkloozen- en ouderdomszorg, die voor de
delging en de rentebetaling der staatslee-
ning en die voor de landsverdediging. Als
gevolg van de invoering van den algemee-
nen dienstplicht zijn de uitgaven voor de
weermacht in vergelijking met de begroo
ting van 1936 met ongeveer 84 millioen ge
stegen.
In officieele kringen heeft men den
indruk, dat de uitslag der verkiezingen,
waarbij Roosevelt een grootere meer
derheid heeft behaald dan in 1932, zeer
belangrijke gevolgen voor de binnen
landsche politiek en voor de toekomstige
Amerikaansche betrekkingen met an
dere landen zal hebben.
Op buitenlandsch politiek gebied is
het onwaarschijnlijk te achten, dat de
president afdoende zal kunnen tusschen-
beide komen alvorens eenigen tijd is
verloopen.
Echter zou de president, volgens gewoon
lijk goed ingelichte kringen, reeds nu de
neutraliteitswet, die in Februari afloopt,
wenschen te wijzigen, zoodanig, dat deze
niet zonder meer moet worden toegepast,
zoowel ten opzichte van den aanvaller als
van het slachtoffer van een aanval. Volgens
deze zelfde kringen zou de beslistheid waar
mede de president de laatste jaren op bin-
nenlandsch politiek gebied is opgetreden,
thans ook ten opzichte van de buitenland
sche politiek worden toegepast, waardoor
de Ver. Staten wederom een belangrijke
plaats zouden gaan innemen by de interna
tionale besprekingen. Vooral de idee eener
wereldconferentie waar de politieke en han
delsproblemen zouden worden besproken,
vindt meer en meer aanhangers.
De stembussen gesloten.
De stembureaux zijn reeds verscheidene
uren gesloten, doch het Amerikaansche ver
kiezingssysteem is oud en ingewikkeld, zoo
dat nog een 12 uur voorbij moeten gaan eer
de definitieve uitslagen bekend zijn.
De laatste verkiezingscijfers in de verkie
zingen voor den senaat wijzen er op, dat in
dit bestuurslichaam meer dan 71 democra
ten zitting zullen hebben. Tot nu toe is 70
democraten het hoogste aantal geweest.
Bij de verkiezingen voor het huis van af
gevaardigden wonnen de democraten tot nu
toe 12 zetels en zij verloren 2 mandaten.
Inlasch Amerika verkiezingen
De jongste uitslagen.
Volgens den laatsten uitslag van de ver
kiezingen behaalde Roosevelt de overwin
ning in 46 staten met 523 stemmen in het
kiescollege, terwijl Landon alleen in Maine
en Vermont, die 8 stemmen in het college
hebben, de overwinning behaalde.
Ten gunste van Roosevelt werden
23.822.442 stemmen uitgebracht en ten gun
ste van Landon 14.835.381 stemmen.
De uitslag van de verkiezing in 22.035
districten van de 100.737 is nog niet bekend.
Het is zeer waarschijnlijk, dat Roosevelt het
ongekend hooge aantal van 25 millioen
stemmen op zyn persoon zal vereenigen.
In het huis van afgevaardigden en in den
senaat zullen de democraten de absolute
meerderheid hebben. In den senaat zullen
zij over 71 zetels beschikken en in het huis
van afgevaardigden over 316. De samenstel
ling van den senaat zal als volgt zijn: 71 de
mocraten, 17 republikeinen, 2 labour en 1
progressist. Voor vier mandaten is de uitslag
van de verkiezing nog niet bekend.
Het huis van afgevaardigden zal 316 de
mocraten, 87 republikeinen, 6 progressisten,
en 3 labour tellen. Voor 23 zetels is de uit
slag nog niet bekend. Het vorige huis telde
308 democraten.
Wijziging van de regeering aan
staande?
In politieke kringen wordt reeds gespro
ken over een mogelijke wijziging, welke met
ingang van 1 Januari zal worden gebracht
in het ministerie. Minister van P.T.T., Far-
ley, zou zijn politieken loopbaan opgeven;
terwijl ook minister van handel, Roper,
Swanson, minister van marine, Woodring,
minister van oorlog, miss Perkins, de minis
ter van arbeid en Cummings, minister van
justitie, zouden aftreden.
Naar verluidt zou de burgemeester van
New-York, Laguardia, Woodring vervangen.
De uitslag in New-Hampshire; Ver
mont en Maine voor Landon.
De einduitslag der verkiezingen in New-
Hampshire luidt: Roosevelt 106.221 stem
men, Landon 103.626. Vermont en Maine zijn
dus de eenige staten, die door Landon ver
overd konden worden. De samenstelling van
het kiescollege blijft derhalve 523 stemmen
voor Roosevelt, 8 voor Landon.
Vreugde en leed over den uitslag
der verkiezingen.
De aanhangers van Roosevelt zyn buiten
gewoon tevreden over den uitslag van de
verkiezingen, terwijl de aanhangers van
Landon dezen ten zeerste betreuren. In twee
gevallen, te Kansas City in Missouri en te
Randolph in Vermont, hebben aanhangers
van Landon in wanhoop over den uitslag
der verkiezingen de hand aan zichzelf ge
slagen.
Geen wijziging in de buitenland-
sche politiek.
Gisteren verklaarde de minister van
buitenlandsche zaken, Huil, dat de re
geering van de Vereenigde Staten geen
wijziging zal brengen in de buitenlandsche
politiek.
De bewapeningswedloop.
JAPAN BREIDT LEGER EN VLOOT UIT.
Een maatregel tegen de Sovjet-Unie.
De publicatie van een nieuw leger-memo-
randum over de noodzakelijkheid van een
uitbreiding der bewapening en een vernieu
wing van de weerbaarheidsgedachte in
Japan, heeft groot opzien gebaard.
Met dit memorandum, waarin de leger-
begrooting ten bedrage van 3,3 milliard Yen
wordt gemotiveerd, treedt het leger voor
het eerst sedert den Februari-opstand weer
voor het voetlicht.
Het memorandum gaat uit van de ge
dachte, dat de Sovjet-Unie door haar boven
matige bewapening, gesteund op den Vol
kenbond, Frankrijk en Tsjecho-Slowakije
en door haar pressie op Engeland, haar
streven, de wereldrevolutie, tracht te ver
wezenlijken.
Japan heeft tegenover de Sovjet-Unie niet
gewapend en is derhalve niet paraat. Zijn
taak als vredesfactor in het Verre Oosten
en als beschermer van Mandsjoekwo te ver
vullen. Japan heeft sedert 15 jaar ontwa
pend, terwijl de Sovjet-Unie zich sedert 5
jaren op den oorlog voorbereidt.
Thans moet het Japansche volk het ver
zuim herstellen en in tien jaren het eerste
gedeelte van het herbewapeningsplan uit
voeren.
Het leger eischt voorts o.m. de geestelijke
vernieuwing van het geheele volk en een
ingrijpende staatshervorming.
Hoewel slechts uittreksels van het memo
randum bekend zyn geworden, zyn de par
tijleiders reeds heftige aanvallen tegen het
leger begonnen, dat men verwijt het plan te
hebben een dictatuur in te stellen.
Groote recruteeringscampagne voor
de Eugelsche marine.
De admiraliteit gaat een uitgebreide re
cruteeringscampagne voeren, teneinde te
voorzien in het tekort aan manschappen,
voortvloeiende uit de uitbreiding van de
vloot. Teneinde deze campagne te steunen
zullen lezingen worden gehouden om de
kennis omtrent de marine te verbreiden en
onder de verschillende klassen der bevol
king belangstelling ervoor te wekken. Reeds
hebben zich 250 gepensionneerde zee-offi
cieren opgegeven om lezingen te houden.
Men is vol vertrouwen ten aanzien van het
welslagen dezer campagne, welke de eerste
is, die op zulk een groote schaal zal worden
gevoerd.
Turkije geeft „herbewapenings"-
postzegels uit.
De Turksche regeering heeft den dertien
den verjaardag der republiek gekozen als
datum voor de uitgifte van „herbewape-
nings"-postzegels, ter herdenking van de
onderteekening van de zee-engtenconventie
van Montreux, waarbij, zooals men weet,
aan Turkije het recht is verleend, de Darda-
nellen en den Bosporus weder te versterken.
Deze postzegels dragen den beeltenis van
Kemal Ata Turk en zijn voorzien van den
opdruk „Montreux, 20 Juli 1936". De extra
heffing op deze postzegels bedraagt 10 pCt.
MUSSOLINI SPREEKT VOOR DE
OUD-STRIJDERS.
Mussolini heeft een toespraak gehouden
voor de oud-strijders, die zich op de Piazza
Venezia hadden verzameld.
Zich richtend tot de oorlogsverminkten
zeide hy: Toen de tiende verjaardag van de
fascistische revolutie gevierd werd, hebt gij
het welverdiende voorrecht gehad de Via
Dello Impero met een défilé in te wijden.
Thans, nu sedertdien vier jaren verloopen
zyn, keert gij naar Rome terug en is het
keizerrijk gesticht. Het Italiaansche volk be
wondert u, en het dankbare vaderland weet,
dat het op elk oogenblik kan rekenen op
uw krachten en vooral op uw geest.