DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Hevige gevechten in de studentenwijk. No 271 138e Jaargang De Spaansche revolutie Verscheidene straten in de hoofdstad bezet. Het gevaar uit de lucht. Kruithuis bij Marseille in de lucht gevlogen. 40 dooden en 200 gewonden. Afschuwelijke treinmisdaad Italiaansch stoomschip vermist. ALKMAARSC COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS FER GEWONE ADVERTENTIENs Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Dinsdag 17 November 1936 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. De indruk, dien men gistermiddag had van den toestand in de verschillende sectoren aan het front van Madrid kan als volgt worden samengevat: In de zone van Carabanchel hebben de loyale troepen een lichten vooruitgang tot Stand gebracht en zich gevestigd in stel lingen, die gunstig zijn voor hun verdere actie. In de zone van de „Brug der Franschen" hebben de opstandige troepen wederom ge tracht vóór het aanbreken van den dag tus- schen de regeeringslinies door te glippen, teneinde de verbindingen te herstellen, die de regeeringstroepen hun gisteren in den loop van den strijd hadden afgesneden. De bedoelig der opstandige troepen was waar schijnlijk de Manzanares over te steken en den weg naar Coruna te passeeren, tenein de door te dringen tot de heuvels van Hese de Villa, die precies ten noorden van Madrid gelgen zijn in de nabijheid van de volkrijke buurt der Cuatro Caminos. De regeeringstroepen deden echter een hevigen tegenaanval en als gevolg van de zen strijd, die 'n groot deel van den morgen duurde, werden de rechtschen gedwongen terug te trekken naar het deel van Casa de Campo, dat aan den zoom van het dorpje Ara Vaca ligt. Het comité van verdediging van Madrid heeft besloten in permanente zitting bijeen te blijven, teneinde gereed te zijn tot het op ieder oogenblik nemen van beslissingen, die noodig zouden kunnen zijn bij de delicate operaties, welke zich op het oogenblik aan het front van Madrid afspelen. Het comité beschikt over de middelen om de moeilijk heden van het oogenblik te boven te komen en zeker te zijn van een snelle verbetering in den toestand binnen een zeer kort tijds bestek. Gevechten in de Universiteitswijk. De correspondent van Reuter heeft gis termiddag om half zes uit Madrid getelefo neerd, dat tijdens een raid van opstande- lingenvliegtuigen boven de stad een Junker toestel door de regeeringsvliegtuigen naar beneden is gehaald nabij de renbaan van Madrid. De regeeringsluchtmacht heeft verder de concentraties der opstandelingen in Casa de Campo bestookt, vanwaar op standelingen-batterijen voortdurend de stad bombardeeren. Op het oogenblik, waarop dit telefoonge sprek gevoerd werd, woedde de strijd in de nabijheid van de Universiteitswijk, hetgeen er op zou kunnen wijzen, dat rechtsche troe pen de river zouden hebben overgestoken. Den geheelen dag heeft de rechtsche ar tillerie het westelijk deel van Madrid bo ven het noorderstation gebombardeerd. De schade aan gebouwen is groot, maar er zijn weinig slachtoffers gevallen, aangezien dit deel der stad ontruimd is en tot oorlogs zone is verklaard. Bombardement der hoofdstad Gistermiddag om vier uur hebben zeven vliegtuigen der opstandelingen verscheidene wijken gebombardeerd, vooral die der Cua tro Caminos. Er werden talrijke personen gewond, waarbij verscheidene enstige ver- Wondingn opliepen. Onmiddellijk stegen jachtvliegtuigen der vegeering op om den strijd aan te bin en. Volgens nog niet officieel bevestigde be tichten is een driemotorig bombardements vliegtuig neergeschoten in de omgeving van de Arena. Tijdens den strijd met dit toestel werd een jachtvliegtuig der regeering ge troffen. De piloot slaagde er echter in met zijn valscherm veilig te landen. De opstandelingen bezetten eenige straten in N. W. Madrid. Om acht uur gisteravond werd door radio Tetouan het communiqué verspreid, dat de troepen van Varela hun stellingen in het Westerpark en de Pasao Rorales versterken. Alle aanvalspogingen der regeeringstioe Pen werden onderdrukt. De eerste straten van het noordwestelyk deel van Madrid zijn thans geheel bezet, a dus radio Tetouan. in Universiteitswijk van Opstandelingen omsingeld. Een niet zoo talrijke colonne opstande' ,ln8en was gisteravond opgerukt tot het ge £>«w der philosofische faculte£. Universiteitswijk is gelegen- T«dens zeer hevigen tegenaanval, welke den g !?n nacht en een deel van den ochtend duurde, hebben de regeeringstroepen g Pjobeerd deze colonne van de hoofdmacht af le snijden. Men kan thans bevestigen, dat de voor hoede der opstandelingen-colonne geheel is omsingeld. De door de rechtsche troepen gezonden versterkingen werden bij de Fransche brug over de Manzanares verspreid. Lugubere daad. Generaal Miaja heeft de buitenlandsche journalisten bij zich. ontboden om hen het verminkte lijk te laten zien van een vlieger der regeeringsluchtmacht. De generaal zetten uiteen, dat een toestel der opstandelingen boven de stellingen der regeeringstroepen een valscherm had neer gelaten, dat en kistje droeg, hetwelk het verminkte lijk van een vlieger, die achter de linies der opstandelingen had moeten dalen, bevatte. Miaja verklaarde, dat hier sprake was van een daad, welke beneden alle critiek is, doch dat hij niettemin de gisteren genomen maatregelen handhaaft, waarbij bepaald wordt, dat iedere vlieger der opstandelin gen, die met zijn vliegtuig of met een val scherm achter het front der regeerings troepen, terecht komt, moet worden ge ëerbiedigd. Verscheiden straten in de hoofdstad bezet. Om half zeven gisteravond heeft Radio Cadiz medegedeeld, dat generaal Franco telefonisch heeft bekend gemaakt, dat ver scheiden straten in de hoofdstad door rechtsche troepen zijn bezet. Zij zouden ook meester zijn van de universiteitswijk en de landbouw hoogeschooL Van de uni versiteitswijk uit zouden de strijdkrachten van Franco drievierde deel der hoofdstad kunnen beheerschen. Gisteren en vandaag zijn de troepen 2 K.M. naar het midden der stad opgerukt. De hevigste strijd werd ge leverd om de Paseo de Rosales. De verliezen der regeeringstroepen, aldus Radio Rabat, waren daar zeer hevig. Bij Escorial is de poging der regeerings troepen den keten der rechtsche troepen te doorbreken, mislukt. Officieel communiqué regeeringszijde. Het gistermiddag uitgegeven officieele communiqué vermeldt, dat de regeerings troepen de zóne bij Casa Velazquez hebben gezuiverd van groepjes opstandelingen, die er in geslaagd waren tot daar door te dringen. Vliegtuigen der regeeringsluchtmacht hebben onafgebroken de stellingen der op standelingen en hun concentraties gebom bardeerd. De rechtsche troepen probeeren het N.W. deel der stad te bezetten. Eenige groepjes opstandelingen zijn er in geslaagd de Manzanares over te trekken Zij hebben zich verspreid over de toegangen tot de universiteitswijk en achter het Wes terpark. Bommenwerpers der opstandelingen in actie. Vliegtuigen der opstandelingen hebben gisteravond tal van punten der hoofdstad met bommen bestookt en daarbij vooral van brandbommen gebruik gemaakt. Het aantal dooden en gewonden is zeer aanzienlijk. Het provinciaal ziekenhuis, het Ban Carlos ziekenhuis en een opslagplaats van hout, staan in brand. Een zeer hevig bombardement heeft het stadsdeel tusschen het Atocha plein, de Leonstraat en het Cortesplein geteisterd. Een huis in de Augustijnstraat werd geheel vernield. Een ander huis in diezelfde straat staat in brand. Een gedeelte van den hemel is rood gekleurd. In de Augustijnstraat zijn van alle huizen de ruiten gebroken, terwijl deuren en ramen geblakerd zijn. Heviger ontploffingen doen zich dan nog voor. De vliegtuigen verrichtten langen tyd hun werk. Mitrailleurs en luchtafweerge- schut zijn onophoudelijk in actie. Tot de bureaux van Havas dringt steeds meer warmte door, afkomstig van brandende ge bouwen. Om acht uur hoort men niet meer het geronk der vliegtuigmotoren. Het lucht alarm is dan ten einde. Vannacht zouden mogelijk de eerste schat tingen worden gedaan, van de schade, welke tijdens het hevigste bombardement, dat tot nu toe in den burgeroorlog is voorgekomen, werd aangericht. „Madrid zal niet vallen". Minister-president Largo Caballero, heeft tegenover een verslaggever van Havas ver klaard. dat Madrid niet in handen der op standelingen zou vallen. Er moet echter volgens Caballero reke ning mede worden gehouden, dat Madrid geen gunstige militaire stelling is. In het hypothetische geval, dat de opstandelingen bezit zouden nemen van de hoofdstad, zou, zoo zeide hij, deze overwinning slechts moreele waarde hebben. De oorlog zou voortduren. Niemand, zoo verklaarde Cabal lero voorts, kan aan onze overwinning op het fascisme twijfelen, want ons geheele volk staat vijandig tegenover de opstande lingen, die in elk geval definitief zullen worden overwonnen. Russisch schip door de opstande lingen vastgehouden. Het volkscommissariaat voor buitenland- schen handel der Sovjet-Unie deelt mede, dat tot nu toe nog geen directe verbinding tot stand is gebracht met den kapitein van het Sovjet-Russische schip „Sojuswedni- kow". De Spaansche opstandelingen, welke het schip in beslag hebben genomen, staan niet toe, dat telegrafische bijzonderheden omtrent het aanhouden en het opbrengen naar Ceuta worden gemeld. De Duitsche vertegenwoordiging van de Sojusnefte-export" heeft in de afgeloopen drie dagen eenige malen naar Ceuta getele grafeerd aan den kapitein van de „Sojus- wodnikow": breng tankschip overeenkom stig vorige opdrachten naar Belgische haven Ertvelde". De kapitein heeft evenwel niet geantwoord. Men wijst er op, dat de lading-documen ten aan den Duitschen kooper, „Benzol- verband" zyn gezonden, zoodat de lading, welke de Spaansche opstandelingen in be slag hebben genomen, eigendom van deze Duitsche maatschappij is." Mededeellngen van regeeringszijde. De verrassende aanval van gisteren op het noordwesten van Madrid heeft de toe stand geheel gewijzigd. De opstandelingen verjoegen niet alleen de regeeringstroepen uit hun stellingen, i-'och zjj drongen zelfs in de straten der staAvoor op een plaats, waar de tegenstand het grootst scheen. Langs de loop van de Manzanares drongen de kolnnes onder bevel van Asencio, Bar tolomeu en Delgado, gesteund door tanks, artillerie en vliegtuigen, de Universiteits wijk binnen en tegen het vallen van den nacht waren zij hier meester. Tot voorbij de landbouwschool drongen de opstande lingen door met de bajonet en handgrana ten en langs het Westerpark kwamen zij tot voor het Paseo de Rosales. Eerst boden de regeeringstroepen hard- nekkigen tegenstand en het handgemeen duurde verscheidene uren, doch plotseling trokken de regeeringstroepen terug en ver schansten zij zich achter stellingen welke in de aangrenzende straten waren opgewor pen. Het gevecht is dus tot in de stad zelf doorgedrongen. De bevolking is hierover verschrikt en trekt naar het noordoosten der stad. De opstandelingen kunnen thans langs breede straten, soms wel 40 meter breed, oprukken tot aan het plein Quatro Caminos. De opstandelingen blijven de stad vanuit vliegtuigen bombardeeren. Hotel Savoy is door verscheidene bom men getroffen en ook de Fransche ambas sade is getroffen. Ten gevolge van het bom bardement zijn verscheidene branden uit gebroken. De opstandelingen zijn de stad binnengedrongen. Het Spaansche ministerie van luchtvaart deelt mede, dat gistermiddag 23 jachtvlieg tuigen van de regeerings-luchtvloot, zeven bombardements- en 8 jachtvliegtuigen van de opstandelingen boven Madrid hebben aangevalen. Vyf toestellen van de opstan delingen, twee „Heinkel", twee „Fiat" en 'n „Junker" werden omlaag geschoten. Een andere escadrille van de regeering heeft het station van Salamanca gebombar deerd en het gebouw in brand geschoten. Hierbij werd een groote hoeveelheid oor- logsmaterieel van den vyand verwoest. Een derde escadrille heeft een bezoek ge bracht aan Cadix en hier 18 bommen ge worpen op het arsenaal en de havenwer ken. Volgens te Marseille ontvangen be richten, heeft zich een ontploffing voor gedaan in het kruithuis van Saint Cha- mas. Nadat eerst werd gemeld, dat er 10 dooden en 30 gewonden zouden zyn, bleek uit latere berichten, dat het aan tal dooden zeker 30 en het aantal ge wonden ruim 200 zou bedragen. De ramp ontstond door het uitbreken van een brand in een van de bijgebouwen. Na het vallen van het donker werkten de red dingsmanschappen met behulp van geim- i proviseerde verlichting aan het bergen van de slachtoffers uit de puinen van het kruithuis, dat nog slechts één groote ruïne vormt Van alle kanten stroomt hulp toe. In het stadje Saint Chamas is het nog moei lijk na te gaan hoeveel schade is aangericht. Het schijnt echter, dat dit nog wel zal mee vallen. Wel zijn vrijwel alle ruiten gespron gen. De telefonische verbindingen hebben eenige vertraging ondergaan en bij tusschen- poozen is er geen electrische stroom. Nadere bijzonderheden. De kruitfabriek waarin de ontploffing heeft plaatsgevonden, strekt zich over een afstand van 2 tot 3 kilometer uit tusschen de gemeenten Saint Chamas en Miramas. Zij bestaat uit een groot aantal gebouwen van één verdieping en het directiegebouw, dat aan den ingang is gelegen. Deze staan alle afzonderlijk en zelfs door aardhoopen van het oude Chamas gescheiden. Omstreeks half vyf brak brand uit in het gebouw 104, dat op meer dan twee kilometer afstand van den hoofdingang is gelegen. De brand ontstond in de mengtoestellen voor de bereiding van toliet, een ontplofbare stof. Spoedig hing een zeer dichte zwarte rook wolk boven het gebouw. De zeer strenge voorschriften ingeval van brand werden on middellijk toegepast en slechts enkele secon den na het uitbreken van den brand loeide de sirene. Het geheele personeel van hoog tot laag, in totaal meer dan 200 personen, begaf zich naar het gebouw om het vuur te bestrijden met de beschikbare middelen. Dwars over het fabrieksterrein stroomt door een groot aantal kanalen, water. Reeds had den de brandweerlieden de spuit in gereed heid gebracht en maakten zy zich gereed het gebouw nat te spuiten, toen om negen mi nuten over half vijf een geweldige ontplof fing ontstond. Het gebouw was in de lucht gevlogen. De kracht van de ontploffing was zoo he vig, dat zy in het dorp en in alle naburige gemeenten gehoord werd en groote onge rustheid onder de bevolking veroorzaakte. Uit Saint Chamas verscheen het eerst hulp, Uit de onbeschrijflijke verwarring van elec trische draden, gesmolten metalen balken en puin, trachtte men de werklieden te be vrijden die niet meer hadden kunnen vluch ten, terwijl anderen, die slechts licht gewond waren, naar het dorp vluchtten, waar meer dan 0.9 deel van het uit ongeveer 5 tot 600 arbeiders bestaande personeel der fabriek woont. Vrouwen en kinderen verdrongen zich voor het gesloten hek der fabriek. Bij het schijnsel van zaklantaarns vond het eerste reddingwerk plaats. Later werden zoeklichten uit Existres en Berre aangevoerd, die een noodverlichting vormden by den ingang van het fabrieks terrein en op de plaats van de ramp. De gewonden werden overgebracht naar de ziekenhuizen van Salon, Nix en Marseille. De overblijfselen van 17 slachtoffers, w.o. dat van den directeur der fabriek, Larro Que, werden in een der andere gebouwen op het terrein geborgen. Twaalf andere werden naar het gesticht te Saint Caras overgebracht 36 dooden. Hedenochtend werd uit de gegevens van de verschillende ziekenhuizen, waarheen de slachtoffers van de ontploffing in de bus kruitfabriek werden vervoerd, de volgende verlieslijst opgesteld: Op het terrein van de fabriek de directeur en 16 anderen; in het ziekenhuis van Saint Chamas 12; in het ziekenhuis van Aix en Provence 4; in het ziekenhuis van Salon 3. In totaal zyn er dus op het oogenblik 36 doo den. Het aantal gewonden is niet nauwkeu rig op te geven, aangezien velen naar hun woningen zy gegaan en daar zijn verbon den. In de verschillende ziekenhuizen zijn 32 gewonden opgenomen, waarvan 3 zwaar gekwetsten. Reeds 40 dooden. Ofschoon het juiste aantal slachtoffers nog niet vaststaat, bedraagt dit thans reeds 40. Ook het vaststellen van het aantal ge wonden gaat met groote moeilijkheden ge paard. Reeds eerder hadden zich dergelijke onge vallen in deze fabriek voorgedaan. Het laatst in Juni 1935, toen er een slachtoffer viel, Toliet is een zeer licht ontvlambare ontplof bare stof. Dame, aan handen en voeten geketend, vermoord gevonden. Een afschuwelijke misdaad heeft zich Zondag, naar uit Mentone gemeld wordt, in den Riviera-express afgespeeld. Toen de trein Monte Carlo naderde, werd door een conducteur in één der comparti menten het lijk gevonden van de 35-jarige mevrouw Suzanne Garola. De conducteur was reeds verscheidene -malen het ontzielde lichaam gepasseerd, zonder te weten wat er was voorgevallen. De dame in kwestie lag namelijk in een grooten pels gewikkeld en de conducteur dacht derhalve, dat zy sluimerde. Toen hy na verscheidene uren bemerkte, Vermoedelijk met man en muis vergaan. Naar wij vernemen, is de vrees gegrond, dat het Italiaansche stoom schip „Dignitas" gedurende een der jongste stormen met man en muis vergaan is. Het stoomschip, dat toebehoorde aan de reederij Ravano te Genua, voer in time-charter voor de Itali aansche regeering met een lading ijzererts, bestemd voor het hoog- ovenbedrijf te IJmuiden. Volgens Lloyds is het stoomschip op 3 November j.I. Gibraltar gepas seerd. Sindsdien is van het schip niets meer vernomen. De afstand van Gibraltar naar IJmuiden bedraagt 1400 mjjl, welke dus in ongeveer zeven dagen door het schip kan worden gestoomd. Op 10 November ongeveer had de „Digni tas" in IJmuiden moeten binnen komen. Dit is niet geschied, en even min is bericht ontvangen, dat het schip irt een of andere vluchthaven is binnengeloopen. Daar het intusschen reeds 17 No vember is, moet men aannemen, dat de „Dignitas" vergaan is. Het schip meet 5376 br. reg. ton, en had een bemanning van 38 koppen. dat er geen enkele verandering in haar houding was ingetreden, kreeg hij argwaan. Hy trad het compartiment binnen en tikte de dame op haar schouder. Toen zij ook nu geen teeken van leven gaf, stelde hij een nader onderzoek in en kwam tot de vreeselijke ontdekking, dat de ongelukkige vermoord was. Haar handen waren met een ijzeren ketting op haar rug gebonden en haar voeten waren eveneens geketend. Een met chloroform gedrenkte prop was stevig voor haar mond gebonden. Haar bagage bleek doorzocht te zyn: haar handkoffer was ledig. Doch een diamanten armband en een kostbare ring waren onaan geroerd gelaten. De trein stoomde door naar Mentone, waar het heele betreffende rijtuig van de overige wagons werd losgekoppeld. Een dokter stelde vast, dat de dood van het slachtoffer moest zijn ingetreden, kort na het vertrek van den trein uit Marseille. De conducteur heeft verklaard, dat hij de dame te Marseille nog op het perron met een man heeft zien staan praten. Volgens de verklaring van den genees heer, die het lijk onderzocht, moeten min stens twee personen het slachtoffer hebben aangevallen. Men denkt, dat de misdaad gepleegd is in de bijna 5 kilometer lange Rove-tunnel, 16 kilometer ten Oosten van Marseille. Men tast omtrent de beweegreden tot den moord en omtrent de identiteit der moor denaars volkomen in het duister. PRIMO DE RIVERA STAAT TERECHT. Voor de Volksrechtbank te Alicante is het proces begonnen tegen den leider van de Spaansche Phalanx, Jose Antonio Primo de Rivera, zijn broer Miguel en diens echtgenoote Margarita. De drie beklaagden worden beschuldigd van deelnemen aan den opstand en mui terij. In zijn kwaliteit van advocaat ver klaarde Jose Antonio zichzelf en zijn beide medebeklaagden te zullen verdedigen. Hij erkende, dat hij de Spaansche Phalanx heeft gesticht, welke later samensmolt met de jongeren van de nationaal-socia- listische beweging, doch hy ontkende im perialistische doeleinden na te streven. Wel verklaarde hy, dat hy het constitutio neel bewind wilde vervangen door een corporatief bewind. Ten aanzien van zyn reis naar Duitschland zeide hy dat hy in zijn onderhoud met Hitier geen politiek heeft behandeld, ook heeft hij met de leiders van het nationaal-socialisme niet gesproken over een verbond. Hy verze kerde nooit tegen den staat te hebben samengezworen en hij was niet op de hoogte met de plannen der opstandelin gen. Vervolgens werd hem gevraagd waar om hij de opstandige generaals veroor deelde, terwijl hy toch in voortdurend contact stond met Martinez Anido en San- jurgo. Hij antwoordde hierop, dat dit medewerkers zyn geweest van zyn vader. Zijn broer Miguel ontkende te hebben deelgenomen aan den opstand en diens echtgenoote zeide niets te weten omtrent een eventueele politieke actie van haar man.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1936 | | pagina 1