DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Het Duitsch-Japansche Verdrag.
Afwisselende successen aan beide zijden.
Ho. 279
Vrijdag 27 November 1936
138e Jaargang
De algemeene toestand.
De indrukken in verschillende landen.
DUITSCHE UITLATINGEN.
De Spaansche revolutie
Italiaansche krijgsgevangenen gemaakt.
Carthagena gebombardeerd.
De dubbele moord te
Merkelbeek.
De gearresteerde vrouw legt
een bekentenis af.
Concentratie onderwijs.
ALKMAARSCHE
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS FER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 27 November.
Met meer dan normale belangstelling is
overal in de wereld het nieuwe Japansch
Duitsche verdrag bestudeerd en over het
algemeen genomen, is het niet al te gunstig
ontvangen. Natuurlijk juicht de Duitsche
pers, maar daartegenover staat een merk
waardige gereserveerdheid van de Japan-
sche pers, een gereserveerdheid, die zelfs
hier en daar in een afkeuring overgaat! Uit
die Japansche persstemmen krijgt men den
indruk, dat de voordeelen van dit anti-com
munistische front niet zullen opwegen tegen
de mogelijke internationale verwikkelingen,
die uit het verdrag kunnen voortvloeien. En
men denkt in de allereerste plaats aan En
geland, bij welk land langen tijd tevergeefs
contact is gezocht en dat nu minder dan ooit
geneigd zou zijn, om met Japan een belan
gengemeenschap aan te gaan.
Tenslotte wijst men er op, dat de commu
nistische actie juist thans lang zoo actief niet
meer is dan eenige jaren geleden en dat een
anti-communistisch verdrag op dit oogen-
blik zeker niet een dringende noodzakelijk
heid is.
Het verdrag is niet tegen een staat, ook
niet tegen Rusland gericht, schreven wij gis
teren. Zoo merkten én de Duitsche én de Ja
pansche regeering op. Maar in Rusland denkt
men daar heel anders over.
Men gelooft nJ. in Rusland, dat het pact
formeel tegen de Sovjet-Unie is gericht en
in werkelijkheid bestemd is, om de wereld
hegemonie tusschen Duitschland en Japan te
verdeelen.
Belangrijk is echter de Russische bewe
ring, dat de Sovjet-regeering de bewijzen
2ou bezitten, dat er buiten dit anti-commu
nistische pact nog een geheim verdrag zou
bestaan tusschen beide landen, 't Is alleen
jammer, dat men niet zegt, hoe dat geheime
verdrag luidt.
Of.... zou de Iswestija gelijk hebben!
Dit Russische blad toch schrijft, dat het ver
drag niets anders is dan een dekmantel voor
een geheim militair verdrag tusschen agres
sieve mogendheden, dat niet alleen tegen
Rusland, maar ook tegen andere mogendhe
den gesloten zou zijn. En de uit-eindelyke
bedoeling zou zijn:
Japan zou zijn monopolistische heerschap
pij in Oost-Azië en in den Stillen Oceaan
willen bestendigen en het fascistische
Duitschland zou Europa en het nabije Oosten
willen veroveren!
We zullen maar niet blijven stilstaan bij
deze bewering. Het eerste zouden wij des
noods eenigszins kunnen begrijpen, het
tweede is al te dwaas.
U
In bevoegde kringen te Londen oordeelt
men berichten, volgens welke Groot-Britan-
nië er over zou denken, om als antwoord op
de Japansch-Duitsche overeenkomst de ver
dedigingswerken van Hongkong te verster
ken, op zijn minst voorbarig. Men doet in de
eerste plaats opmerken, dat artikel 19 van
het vlootverdrag van Washington, welk ver
drag nog tot het einde van dit jaar van
kracht is en de wenschelijkheid van een
verlenging, handhaving van den status quo
gewenscht maken. Verder is men in deze
kringen van meening, dat een versteiking
niet noodig zou zijn, ook al zou de beti effen
de clausule niet vernieuwd worden.
Verder merkt men op, dat de regeeringen
van Japan en de Ver. Staten nog niet offi
cieel hebben geantwoord op het Bntsche
verzoek om inlichtingen nopens verlenging
van deze clausule. Het is echter reeds zeker,
dat de regeering van de Ver. Staten dit ar
tikel als gerechtvaardigd beschouwde, m
zooverre het evenwicht tusschen de Britsche,
Japansche en Amerikaansche zeestrijdkrach
ten in het Oosten gehandhaafd werd door de
verdragen van Washington en Londen, maar
van meening is, dat de situatie, geschapen
door de weigering van Japan om het veidrag
van 1936 te teekenen de vernieuwing ervan
®iet gewenscht maakt.
Het is dus waarschijnlijk, dat zelfs indien
de Britsche admiraliteit het niet noodzake
lijk acht de versterkingen van Honkong dit
te breiden, de admiraliteit toch niet zou nu
laten de doeltreffendheid ervan te controlee
ren en de noodige voorzorgsmaatregelen
nemen.
De geheele wereld houdt zich bezig met
het Japansch-Duitsche verdrag en het zijn
niet alleen de regeeringen (die weinig of
niets zeggen), maar vooral de kranten, die
uitvoerige commentaren leveren op het ver
drag.
Het merkwaardigste is, dat de Japansche
pers een zekere gereserveerdheid aan den
dag leggen en lang niet tevreden zijn over
de tot stand koming van het verdrag ;^|ulks
in tegenstelling met de Duitsche pers, die
zeer enthousiast is.
Een Duitsche persstem.
De Deutsche diplomatisch-politieke Kor-
respondenz schrijft onder het opschrift:
„Ware collectieve veiligheid", o.a.:
„De duidelijke beperking van de Duitsch-
Japansche afspraken tot de bestrijding van
expansieve krachten van een bepaalde we
reldbeschouwing, gelijk het internationale
bolsjewisme, logenstraft alle beweringen,
dat de overeenkomst een mom zou zijn voor
imperialistische en derhalve egoïstische en
dreigende bedoelingen. Ook het verdere
feit, dat deze overeenkomst ook tot andere
staten uitgebreid kan worden, die deel wen-
schen te nemen aan het verweer tegen der
gelijke expansieve bedoelingen, toont het
ware karakter van de overeenkomst, die
slechts gericht is op behoud van de rust en
de veiligheid in alle landen. Van een kruis
tochtgeest kan alleen daar sprake zijn, waar
expansieve bedoelingen heerschen, niet daar,
waar men deze wil beperken.
Het doel, dat bereikt wordt met de orga
nisatie van een doeltreffende tegenwerking
tegen de agressieve wereldbeschouwing van
het bolsjewisme, is niet daartoe beperkt en
egoïstisch, doch beantwoordt aan de practi-
sche eischen en de moreele verplichtingen
van elk staatsgezag en komt tegelijkertijd
ten goede aan een welbegrepen collectieve
veiligheid. Het blijkt noodzakelijk, dat allen,
wien het aangaat de beteekenis en de strek
king, maar tevens ook de grenzen van de
overeenkomst tusschen Duitschland en Ja
pan duidelyk inzien. Dan zal blijken, dat de
algemeene vrede niet alleen door deze over
eenkomst in geen enkel opzicht wordt be
dreigd, maar dat het een gelukkige uitwer
king zal hebben op het behoud van alle sta
ten en op de algemeene veiligheid.
Geen verdere strekking.
De Berliner Boersenzeitung schryft naar
aanleiding van de buitenlandsche bezwaren
tegen de Duitsch-Japansche overeenkomst
o.a.: „Met verstandige gematigdheid onthou
den de beide deelnemers aan het verdrag
zich van een uitbreiding daarvan op politiek
gebied in den zin, waarin bijvoorbeeld het
bondgenootschap van Frankrijk met de Sov
jet-Unie gesloten is. Tot aan de uiterste
grens van terughoudendheid heeft de Duit
sche politiek zich tot op den huidigen dag
beperkt tot verweer, terwijl andere staten
zich op het gebied van bondgenootspolitiek
geen rem oplegden.
Ook Engeland heeft een langen tyd ge
kend, waarin men zyn gemeenschappelijke
belangen met Japan zelfs kleedde in een
duidelijk bondgenootschap. Onder deze om
standigheden wordt het beleedigende artikel
van de Times, dat wij tot dusver onvermeld
lieten, omdat wij niet konden gelooven, dat
het meer kon zijn dan een ontsporing, des te
onbegrijpelijker. De betrekkingen van
Duitschland met Engeland en vooral ten
aanzien van de overzeesche belangen van dit
land zyn door de vlootovereenkomst en de
aanvullende bepaling nopens den duikboot
oorlog zoo ondubbelzinnig opgehelderd, dat
alleen vooringenomenheid en kwade trouw
beweren kan, dat in de overeenkomst met
Japan een bedreiging tegen Engeland ver
scholen ligt.
Engeland heeft de bondgenootschapspoli-
tiek van Frankrijk tot aan het hypertrophi-
sche toe ten deele geduld, ten deele goedge
keurd, hoewel deze politiek het evenwicht
van belangen op het continent, waar Enge
land eerlijk naar streefde, belette.
Wij kunnen Engeland deze onjuiste beoor
deeling van zaken niet beletten, doch als
men thans uit Moskou en Parijs wil trach
ten Duitschland verdacht te maken door het
geheime plannen tegen de Engelsche belan
gen toe te schrijven, dan moeten wy eraan
herinneren, dat iemand, die de balk in eigen
oog niet ziet, waarlijk niet geschikt is om
ook maar een splinter te ontdekken in het
oog van een ander, vooral niet, als er niet
eens zoo'n splinter is.
Rusland is boos!
De Russische Iswestija schryft naar aan
leiding van het Duitsch-Japansche verdrag,
dat de Berlijnsche overeenkomst niets an
ders is dan een dekmantel voor een geheim
militair verdrag tusschen agressieve mo
gendheden. Het verdrag van het fascistische
Duitschland en het militaristische Japan
werd niet alleen tegen de Sovjet-Unie doch
ook tegen andere landen gesloten.
Ieder der deelnemers ziet in het verdrag
een werktuig voor zijn agressieve verove
ringsbedoelingen: Japan een werktuig voor
de vestiging van zijn monopolistische heer
schappij in Oost-Azië en in den Stillen
Oceaan; het fascistische Duitschland een
werktuig voor de verovering van Europa en
het nabije Oosten. Dit is de werkelijke in
houd van de Japansch-Duitsche overeen
komst, welke vergeefs gehuld wordt in een
„ideologisch" gewaad.
Commentaar van de Prawda.
De Japansche regeering zal ook nu pro-
beeren haar volk te bedriegen door te be
weren, dat geen geheim verdrag met
Duitschland bestaat. Dat zal het evenwel
niet gelukken. De Japansche regeering heeft
gelegenheid gehad zich er van te overtuigen,
dat, wanneer de Sovjet-regeering verklaart
over authentieke berichten te beschikken,
zy de mogelijkheid heeft deze met bewijs
middelen te staven.
De conclusie kan voor alle vrienden van
den vrede slechts zyn: nog grootere waak
zaamheid, nog energieker strijd is noodig
voor de schepping van collectieve veiligheid
tegen oorlogsbrandstichters en hun onheil
brengende intriges.
Indrukken in Polen.
De Poolsche regeeringsbladen onthouden
zich van het leveren van commentaar op
het Duitsch-Japansche verdrag. Regeerings-
kringen toonen zich achter geenszins ver
ontrust over de Woensdag door Göbbels
voor de radio gegeven commentaren, waar
in hy duidelijk de propaganda tegen het
bolsjewisme en de actie tegen de U.R.S.S.
verwarde.
Welingelichte kringen verzekeren, dat de
Duitsche ambassadeur te Warschau, von
Moltke, die uit Berlijn teruggekeerd is,
Dinsdag den minister van buitenlandsche
zaken, Beek, een bezoek heeft gebracht en
hem toen op de hoogte heeft gebracht van
het verdrag, waarbij hij tegelijkertijd den
minister polste over een eventueele deel
neming van Polen. Dezelfde kringen ver
zekeren, dat er voor Polen geen sprake kan
zyn van een aansluiting aan dit verdrag.
De bladen der rechtsche oppositie laten
geen twijfel over de gevoelens van het Pool
sche volk. De Kurjer Warszawski schrijft
over de „huichelarij", die „onder den
theatralen schijn een anti-Russisch accoord
verbergt, vermomd als apostolaat". Het
blad besluit: „Polen heeft zich duidelijk uit
gesproken tegen de vorming van vijandige
kampen in Europa".
De Goniec Warszawski schrijft: Het
Woensdag onderteekende verdrag is in wer
kelijkheid een bondgenootschap der twee
groote imperialismen, welke streven naar
hegemonie op de beide continenten, één in
Europa en één in Azië.
Het regeeringsblad „Kurjer Czerwonny"
is van meening, dat het hier gaat om de ge
boorte van een nieuwe internationale.
Heeft Arita tegenover Joerenef zijn
mond voorbij gepraat?
Grootere sensatie is gewekt door de
„Yomioeri Sjimboen", „Asahi Sjimboen" en
andere vooraanstaande Japansche bladen,
die den minister van buitenlandsche zaken,
Arita, van Indiscretie beschuldigen en den
Sovjet-Russischen ambassadeur, Joerenef,
van kwade trouw.
Volgens de „Yomioeri Sjimboem" heeft
Joerenef op 16 dezer asm Arita gevraagd, of
er iets waar was van het gerucht, dat in
het buitenland de ronde deed omtrent een
^uitsch-Japansch verdrag.
Arita sprak dit gerucht aanvankelijk
tegen, doch toen Joerenef bleef aandringen,
verklaarde de minister dat Japan besprekin
gen voerde met een derde partij omtrent een
verdrag tegen de activiteit van de Komin
tern. Arita wees er Joerenef met nadruk op,
dat deze mededeeling van den meest ver-
trouwelijken aard was, en niet openbaar
gemaakt mocht worden.
Den volgenden dag verspreidde het Sov
jet-Russische telegraafagentschap Tass ech
ter door de geheele wereld mededeelingen
omtrent dat deel van de besprekingen tus
schen Arita en Joerenef, dat het voor zijn
doel meende te kunnen gebruiken, beweren
de, dat Duitschland en Japan onderhan
delden over een geheim militair verdrag,
welk bericht, aldus de „Yomioeri Sjim
boen", overal ter wereld sensatie wekte.
Joerenef bracht op 19 dezer opnieuw een
bezoek aan Arita om verder over deze zaak
te spreken, doch Arita weigerde dit, op
grond van het feit, dat de Sovjet-regeering
zyn vertrouwen beschaamd had, door een
gedeelte van het voorgaande onderhoud
voor propaganda-doeleinden te gebruiken.
De bladen melden verder, dat Joerenef
het gebeurde als volgt verklaard heeft: zijn
telegrammen, waarin hij rapport uitbracht
over de op 16 dezer met Arita gevoerde be
sprekingen, zij niet alle tegelijk verzonden,
en juist het telegram, waarin de aandacht
gevestigd werd op het vertrouwelijk ka
rakter van de besprekingen is met vertra
ging naar Moskou overgeseind, terwyl bo
vendien door een technische fout een ge
deelte der besprekingen te Moskou open
baar is gemaakt, waarover Joerenef zyn
spijt uitdrukte.
Op vragen van buitenlandsche dagblad
correspondenten betreffende bovenstaand
persbericht heeft de woordvoerder van het
ministerie van buitenlandsche zaken dit
noch bevestigd, noch tegengesproken, doch
hij weigerde er zich verder over uit te laten.
De radioclub van Teneriffe deelt mede.
dat de luchtmacht der opstandelingen met
succes Cathagena heeft gebombardeerd. Het
marine-arsenaal en verscheidene schepen
in de haven werden ernstig beschadigd. Een
aantal schepen vluchtte en werd door krui
sers van de opstandelingen achtervolgd.
Uit Talavera wordt gemeld, dat de voor
naamste actie aan het front voor Madrid
gisterochtend plaats had juist voor Cuatro
Caminos. Een afdeeling opstandelingen
maakte zich meester van de huizen langs
het Toroplein, dat den weg naar Siërra be-
heerscht.
De artillerie van de opstandelingen zet
het bombardement van de wyk Arguelles
voort. De vijandelijke batterijen, welke ach
ter het nationale paleis waren opgesteld,
werden tot zwygen gebracht
Een aantal overloopers van de regeerings-
troepen meldden zich bij de opstandelingen.
Een van hen deelde mede, dat de Russi
sche generaal Kleber werd vervangen door
een ander generaal, ook een Rus.
In den middag scheen het aan het front
voor Madrid weer levendiger te worden.
Aanval der regeeringstroepen
afgeslagen.
Gisterochtend deelde radio-Sevilla mede,
dat aan het front van Santander een aanval
der regeeringstroepen was afgeslagen. Aan
het front by Siguenza bezetten de opstande
lingen nieuwe stellingen ten noorden van
Veguilla. In Asturie bezetten de opstande
lingen een aantal stellingen by Oviedo na
dat zij eerst een aanval van de regeerings
troepen hadden afgeslagen.
Aan het front voor Madrid worden de
operaties nog steeds door slecht weer ge
hinderd. Het vreemdelingenlegioen zet de
zuivering van het terrein voort en heeft
geisoleerde afdeelingen van de regeerings
troepen gevangen genomen.
Volgens berichten van het front bij het
Escurial is de stad Escurial omsingeld.
De strijd om Madrid.
Een der speciale correspondenten van
Havas deelt mede, dat de opstandelingen op
een wegkruising een auto met vijf jonge
vrouwen hebben aangehouden, die werden
beschermd door twee regeerings-miliciens,
die op de treeplanken stonden.
De vrouwen brachten levensmiddelen en
versnaperingen naar strijders. Drie van hen
waren door schrik met stomheid geslagen
de beide anderen verklaarden, dat zy meen
den op door regeeringstroepen bezet gebied
te zyn. Aangezien radio-Madrid had mede
gedeeld dat de regeeringstroepen bij Tala
vera de Toledo en Torrijos een overwinning
hadden behaald.
Zy vertelden verder, dat te Madrid nog
slechts ryst en linzen worden gegeten.
Iedern avond gaan groepen vrouwen den
weg op naar Tarragon om de levensmidde-
len-convooien voor de troepen te overval
len. Het aantal hospitalen is zoo groot ge
worden, dat men kan zeggen, dat iedere
straat zyn ziekenhuis heeft. De gevangenen
deelden verder mede, dat reeds 500.000 per
sonen de stad hebben verlaten, de overigen
hebben bijna allen een toevlucht gezocht in
de neutrale zone.
Hedenmorgen heeft vrouw J. M. V.
van Helden, die gearresteerd was in
verband met den Zondag gepleegden
dubbelen moord te Merkelbeek, een
volledige bekentenis afgelegd. De vrouw
was gisteren naar Maastricht overge
bracht.
Zij deelde mede den moord uit wraak
gepleegd te hebben.
Zy heeft hierby gebruik gemaakt
van een scheermes en een centrifugaal-
sleutel.
Binnenkort publicatie van de
plannen.
Naar de regeeringpersdient meldt, is
de staatscommissie inzake het lager
onderwijs met haar arbeid ongeveer
gereed.
Zy heeft haar voorstellen belichaamd
in een ontwerp van wet met daarbij
behoorende memorie van toelichting,
waaromtrent volledige overeenstemming
is verkregen en die als bijlagen van het
verslag aan de regeering zullen worden
aangeboden.
De vyf gevangen vrouwen zyn naar een
klooster te Carabanchel gezonden.
Communiqué van den verdedigingsraad.
De verdedigingsraad van Madrid deelt
mede, dat de opstandelingen in de Univer-
siteitswjjk herhaalde aanvallen hebben ge
daan, gesteund door twee escadrons pant
serwagens. Drie bataillons van het Marok-
kaansche vreemdelingenlegioen gingen met
ongehoorde kracht tot den aanval over, doch
zy werden met groote verliezen teruggesla
gen. Twee tanks van Italiaansch en een van
Duitsch fabrikaat werden buitgemaakt. He
denochtend was alles kalm.
Bij Carabanchel bleven de regeerings
troepen oprukken.
In een onverwachten aanval ten zuidwes
ten van Toledo werd den vyand zware ver
liezen toegebracht. Een groot aantal gevan
genen, welke deel uitmaakten van het
vreemdelingen-legioen, zyn Italianen.
In de laatste 24 uur was de jachtvliegtuig-
afdeeling van de regeering zeer actief, alle
pogingen van de opstandelingen om Madrid
te bombardeeren, leden schipbreuk en twee
Junker-vliegtuigen van de opstandelingen
werden omlaag geschoten.
Succesjes voor de regeeringstroepen.
De loyale troepen in den sector van
Aranjuez, die een belangrijk centrum vormt
van militaire operaties, hebben verscheidene
offensieven op gelukkige wijze ten uitvoer
weten te leggen. Zy slaagden er in zich
meester te maken van de dorpen Polan en
San Martin de Montelban. Deze colonnes
zullen hun actie in de richting van Toledo
voortzetten. Toledo ligt slechts op enkele
kilometers afstand.
De te San Martin de Montelban geleger
de militietroepen en die in de omgeving
hebben als voornaamste doel Talavera de la
Reina. Het doel der operaties is den tegen
stander tegen den linkeroever van den Taag
te dry ven en de opstandelingen troepen, die
Madrid aanvallen te attaqueeren op den
rechterflank.
Tegen het einde van den middag kon geen
enkele wijziging van belang geconstateerd
worden aan het Madrileensche front. Het
slechte weer verhinderde den opstandelin
gen gebruik te maken van hun luchtmacht
en de gebruikelijke raid op Madrid ten uit
voer te leggen.
Het schijnt, dat gister geen enkele granaat
op de hoofdstad is neergekomen.
DE STRIJD IN SOEIYOEAN.
Na de militaire successen bij Pailing-
miao verlangt de Chineesche pers, dat de
troepen verder zullen oprukken. Zij
spreken in dat verband van een herove
ring van Noord-Tsjahar. In welingelichte
kringen verklaart men overigens, dat
naar Japansche meening een verder op
rukken in strijd met de overeenkomsten
zou zyn.
Do commandant van het Kwantoeng-
leger, generaal Itagaki, heeft gisteren een
bespreking gehad met den voorzitter van
den raad van Hopei en Tsjahar, generaal
Soeng-Tsje-Yoean. Hij is vandaag naar
Hsinking teruggekeerd.
DREIGENDE STAKING IN
MANCHESTER.
90.000 arbeiders in de textiel-industrie
van Manchester hebben met overweldi
gende stemmenmeerderheid besloten op
19 December in staking te gaan, om te
verkrijgen, dat de loonkortingen, welke
sedert 1932 werden toegepast, worden
teniet gedaan.
