gemeenteraad van alkmaar.
Debatvergadering te Bergen.
ALKMAARSCHE COURANT van VRIJDAG 27 NOVEMBER 936
Provinciaal nieuws
Gemeentelijke woningbouw of tegemoetkoming
aan particuliere eigenaren?
Openbare behandeling door de
heeren Broersma en
Den Das.
(Vervolg).
De elf woningen van Volkshuisvesting.
Voorgesteld werd den minister te ver
zoeken den bouw van 11 woningen door
Volkshuisvesting alsnog toe te staan.
Mr. Leesberg oordeelde de zaak er niet
beter op geworden en zal dus tegen stem
men.
Mr. d e G r o o t verwees naar het rapport
van den heer Vos, die thans den bouw wel
aanbeveelt.
Met de stem van mr. Leesberg tegen con
form besloten.
Burean Armenraad en secretarie.
Voorgesteld werd het voormalig politie
bureau te bestemmen voor de uitbreiding
van de secretarie en voor onderbrenging
van het bureau van den Armenraad.
Op een vraag van den heer Govers zeide
de voorzitter, dat nader beslist zal worden
wat er beneden komt
De heer Govers vroeg of er een lift
kwam. Voor oude arme menschen is de trap
ongemakkelijk.
De heer Sietsma vroeg of gedacht is
aan verplaatsing van het kantoor van den
ontvanger. Spr. zag daarin een voordeel ige
transactie. Bovendien komen de diensten
bü elkander.
Mr. Leesberg oordeelde het een vraag
of het gewenscht is de diensten van M. H.
en den Armenraad in verschillende ge
bouwen onder te brengen. Spr. wees op het
verband tusschen beide bureaux en oor
deelde het voor de Armenzorg beter, dat de
diensten dicht bij elkander blijven.
Spr. vroeg of dit in de toekomst niet mo
gelijk is en had het oog op de lokalen van
den crisisdienst.
Verkeerd is het ook, dat de directeur
boven komt te zitten. Spr. wilde een com
missie uit den raad voor een algeheele op
lossing voor het onderbrengen van de
diensten.
De heer v. d. V a 11 was geschrokken van
de opmerking van mr. Leesberg, dat er geen
haast bjj was. Het gebouw in de Doelen
straat is een doolhof, die zoo spoedig moge
lijk veranderd moet worden. Spr. wees een
commissie uit den raad af. Spr. ontkende,
dat M. H. en de Armenraad dicht bij elkander
moeten zitten. Er is nog de telefoon en er
zijn nog couriers.
De heer Appel was ook van oordeel, dat
dedienst onvoldoende is gehuisvest. Wat
voorgesteld wordt is echter ook niet ideaal.
Een wachtkamertje voor bezoekers ont
breekt. Wat voorgesteld wordt,, wil spr.
als een noodoplossing aanvaarden, doch
overigens steunt hij het voorstel-mr. Lees
berg om een commissie in te stellen om een
afdoende oplossing te zoeken.
Mr. de Groot informeerde naar een
begrooting van kosten en de heer Voge
laar stelde dezelfde vraag. Vooral na het
betoog van den heer v. d. Vall oordeelde hij
dit noodig.
De heer Stoutjesdijk veronderstelde,
dat de bijlage alleen beoogt het overbrengen
van den Armenraad.
De voorzitter: En het in orde maken
van de lokalen van den Armenraad van
M. H.
De heer Stoutjesdijk: Dan moeten
wij daarover een voorstel en een begroo
ting nebben.
De heer Hoytink was van dezelfde
meening en vroeg of de plannen al zoo ver
zijn, dat de zaak in kannen en kruiken is. j
De voorzitter zei, dat B. en W. van
oordeel zijn, dat overbrenging van het ont
vangerskantoor om financieele redenen
moet worden afgewezen.
Weth. Klaver zei, dat de commissie
van P. W. de lokalen in de Doelenstraat heeft
bekeken en het noodig heeft geoordeeld, dat
er een dienstlokaal komt, maar dit zijn
wenschen.
Het voorstel beoogt niets anders dan den
Armenraad verplaatsen en de lokalen van
den Armenraad ter beschikking van M. H.
te stellen.
Hoelang de crisisdiensten blijven weet
niemand. Men kan niet wachten tot die lo
kalen vrij komen.
Weth. v. Slingerland oordeelde, dat
men van het voorstel van mr. Leesberg kan
getuigen, dat men dan het college van B.
en W. wel kan afschaffen. Z. i. is er wel
hasst bij het voorstel. Als het mogelijk was
de diensten vlak bij elkander onder te
brengen, dan gaf ook spr. daaraan de voor
keur.
Als deze bijlage is aangenomen, dan wordt
nog overleg gepleegd met het bestuur van
M. H. over de indeeling. Kosten zullen ge
maakt moeten worden. De grootst mogelijke
zuinigheid zal betracht worden, doch het
maken van een begrooting was nog niet
mogelijk.
Mr. Leesberg zou het aanbevelens
waardig vinden, wanneer alle fracties de
gedachte steunden om de diensten niet in het
raadhuis onder te brengen. In het raadhuis
behoort men geen diensten onder te bren
gen, die niet direct behooren tot de ge
meentelijke administratie. Dit is geen tech
nisch vraagstuk, doch een vraagstuk van al
geheele indeeling. Steeds heette, toen men
het politiebureau wilde, het raadhuis e
klein. Laat men dus voorzichtig zijn met het
Prijs geven van een deel van het raadhuis.
Uitvoerig betoogde spr., dat de diensten
van M. H. en den Armenraad by elkander
behooren en hij beschreef de toestanden in
de kantoorlokalen van M. H. De h°hles z^n
gemaakt om in- en uitlaten door afzonder
de deuren mogelijk te maken. Laat men
zich nog een tijd behelpen tot er een goede
gelegenheid komt.
Weth. v. Slingerland bleef van oor
deel, dat ook de Arbeidsbeurs beter gehuis
vest moet worden.
M De voor zitter en de heer Stout-
1 es d k bevestigden dit en de voorzitter
erkende de bezwaren van mr Leesberg, d
de Armenraad dient te worden overgebracht
en ala er groote kosten mee gemoeid zon,
komt het in den raad.
Met de stem van mr. Leesberg tegen werd
de bijiage aangenomen.
Afrekening scholen.
Voorgesteld wordt de drie jaarlijksche af
rekening voor de bijzondere scholen zooals
in de betreffende bijlage, door ons reeds ge
publiceerd is, vast te stellen.
De heer Venneker maakte eenige op
merkingen en oordeelde, dat een belang
rijke beslissing van den raad gevraagd
wordt.
Machineschrijven en stenografie op de
Ulo oordeelde spr. noodig, zoodat hij zich
zal verzetten tegen het schrappen van den
betreffenden post. Ook ontwikkelde hij be
zwaren tegen een nieuwe wijze van be
rekening. Vooral tegen het voornemen om
dit voor de afgeloopen jaren te doen had spr.
bezwaren. Spr. vroeg of de vergoeding van
het bijzonder onderwijs inderdaad zooveel
hooger is dan in andere plaatsen.
Spr. heeft er niets tegen om voor 1937 een
andere regeling op te zetten na een be
hoorlijke voorbereiding en bleef zich ver
zetten om dit voor de jaren 1934, 1935 en
1936 te doen.
De heer Vogelaar oordeelde dat het
voorstel gesplitst kon worden en sloot zich
aan bij het betoog van den heer Venneker,
omdat hij den indruk had, dat niet een bil
lijke regeling, doch vermindering van kos
ten op den voorgrond stond.
De hooge kosten kunnen hun oorzaak wel
vinden in de hooge algemeene wosten van
gemeentewerken.
Hoe zal gemeentewerken nu nog kunnen
vaststellen, wat er in 1934 voor het onder
wijs is verricht? Dat wordt een schatting in
de ruimte en onbillijk is het tegenover het
schoolbestuur, dat niet wist, wat voor 1934
de kosten werden.
Ook spr. kan zich met de terugwerkende
kracht niet vereenigen.
Waarom een evenredig deel van het
schoonhouden van de kantoren van ge
meentewerken, ook niet evenredig laten
drukken, ook op het onderwijs.
Met den heer Venneker wilde ook hij, dat
de onderwijscommissie over een nieuwe
regeling wordt gehoord. Het college komt
met een nieuw standpunt, waarover
de desbetreffende commissie had moeten
worden gehoord. Spi. steunde het voorstel-
Venneker om aan het voorstel geen terug
werkende kracht te verleenen en het tweede
deel van de bijlage in handen van de com
missie te stellen.
De heer Hoytink steunde deze ziens
wijze. Er is geen goede verhouding tus
schen het gemeentebestuur en de bijz.
schoolbesturen. De schoolbesturen kregen
pas 15 Nov 1934 bericht dat de vergoeding
per leerling voor het ulo van 54 tot 22
was gedaald, wegens reorganisatie van het
onderwijs. Spr. zcu het op prijs stellen, dat
de rekeningen van het openbaar onderwijs
kwamen in de commissie van onderwijs. j Wij zijn bereid aan te passen, maar geen
Den heer Sietsma had het genoegen ge- terugwerkende kracht. Spr. verzocht de
daan, dat de minister van Binnenlandsche schoolbesturen voortaan tijdig in te lichten
Op grond daarvan oordeelde de meerder
heid van het college, dat een lager bedrag
per leerling aan het bijz. onderwijs moet
worden uitgekeerd. Spr. wenschte nóch
nadeelen nóch voordeelen van de oude
regeling.
Daarom wil de meerderheid 1933 onge
moeid laten.
Met de belangen van het rijk moet echter
rekening worden gehouden en daarom is het
noodig voor 1934, 1935 en 1936 de definitieve
berekening lager te stellen dan de voorloo-
pige berekening.
Ook op de openbare scholen is belangrijk
bezuinigd.
Spr. is van oordeel, dat B. en W. wel be
voegd zijn te beoordeelen, wat is uitgege
ven.
Weth. B o n s e m a betoogde, dat voor
hem vast stond, dat de tegenstanders inzien,
dat ze niet langer kunnen profiteeren van
de manier waarop hier de algemeene kos
ten bij Gemeentewerken zijn ondergebracht
Het is fout om onderwijs bij Gemeentewer
ken onder te brengen. Spr. is overtuigd, dat
men op een lager bedrag komt als men wer
kelijk berekent wat Gemeentewerken voor
het onderwijs doet. Tot nog toe heeft men
onbillijke kosten op de scholen gelegd, de
bijzondere hebben daarvan geprofiteerd en
dit moet worden veranderd.
De heer Vogelaar betoogde, dat de
groote bezuiniging bij 't onderwijs van recht-
schen kant is gekomen. Wanneer men die
voorstellen niet gedaan had, dan had men bij
het bijzonder onderwijs nog meer geprofi
teerd. Men moet dus niet met verwijten ko
men. Welke oorzaken zijn er, dat men in
andere plaatsen zooveel goedkooper uit is.
Laat het college daar eens een onderzoek
naar instellen. Spr. kon zich voorstellen, dat
men zegt, dat de verdeeling niet billijk is,
maar het onbillijke is, dat men nu terug
werkende kracht gaat toepassen. Nu brengt
men inderdaad de schoolbesturen in groote
moeilijkheden. De hooge kosten van Ge
meentewerken betreffen niet alleen het on
derwijs. Nooit hoorden wij iets van de re
organisatie der diensten. Gaarne hoerde spr.
of Gemeentewerken alleen duur is ten op
zichte van de scholen. Spr. bleef zich tegen
terugwerkende kracht verzetten en wilde
voor de toekomst' het college tegemoet ko
men.
Den heer Venneker deed het niet aan
genaam aan, dat de wethouder betoogd had,
dat als een paal boven water staat, dat de
schoolbesturen hebben geprofiteerd. Dat wij
aan een nieuwe regeling willen medewer
ken bewijst niet, dat wij deze regeling ver
keerd achten. Het bijzonder onderwijs kan
nooit meer in rekening brengen dan is uit
gegeven. Ook als men de werkzaamheden
door het particuliere bedrijf laat uitvoeren,
zal men rekening moeten houden met de
kosten die de sociale wetten aan patroons
opleggen.
Spr. vroeg stemming over den post 82.80
voor de kosten vakonderwijs machineschry-
ven-stenografie.
De heer Hoytink wees erop, dat men
de schoolbesturen in moeilijkheden bracht.
Zaken er op had gewezen, dat de kosten
voor het openbaar onderwijs in Alkmaar
aan den hoogen kant zijn.
Spr. was van oordeel, dat uit de boek
houding van Gemeentewerken wel moet
kunnen blijken, wat voor 1934 in onderdeden
is verricht. De vergoedingen aan het bijzon
der onderwijs zijn steeds te hoog geweest
en spr. zal gaarne medewerken die bedragen
te verminderen, zooals wordt voorgesteld.
Weth Klaver sprak namens de minder
heid in het college en verdedigde het
minderheidsstandpunt.
Men vergoedt onkosten in 1934 voor
stenografie en machineschrijven bij het Ulo
gemaakt, niet op grond van een K. B. van
1936, dat zegt dat deze vakken niet onder de
vergoeding vallen. Daarvóór is het voor die
vakken steeds betaald. Spr. oordeelde, waar
het Ulo voor velen eindonderwijs is, dat
machineschrijven en stenografie bij dit
onderwijs gewenscht is. Voor het tweede
gedeelte sloot spr. zich bij de betoogen van
de heeren Venneker en Vogelaar aan. In
tegenstelling met den heer Sietsma betoogde
spr. aan de hand van de stukken dat een
juiste berekening in onderdeelen van de al
gemeene kosten van gemeentewerken niet is
te maken.
Spr. wilde een bevredigende oplossing be
reiken door de commissie van onderwijs in
de gelegenheid te stellen B. en W. over de
berexeningen van advies te dienen.
De voorzitter den heer Venneker be
antwoordende, zei, dat gebleken is, dat oor
spronkelijk in rekening waren gebracht
kosten die moesten worden afgevoerd, om
dat ze uit anderen hoofde hadden kunnen
worden aangevraagd.
Natuurlijk betreurde spr het, dat de af
rekening van 1933 zoo laat is geweest. De
zaak traineerde door de verschillen in het
college.
Het K. B. heeft uitgemaakt, dat in
machineschrijven geen vakonderwijs ge
geven mag worden, dat vergoed wordt, al
erkent spr. de wenschelijkheid van het
onderwijs in die vakken.
Het verdere voorstel van B. en W. vloeit
voort uit aanmerkingen uit Den Haag B. en
W. hebben cijfers uit andere gemeenten
gevraagd. Almelo, Amersfoort, Apeldoorn,
Haarlem, Breda, Bussum, Delft, Deventer!
Dordrecht, Enkhuizen, Gouda, Groningen!
Hengelo, Den Bosch, Hilversum, Hoorn!
Leiden, Maastricht, Meppel, Middelburg, zijn
alle lager dan Alkmaar in de uitkeering per
leerling voor het lager onderwijs en deze
kosten zijn in gemeenten waar men geen
openbare scholen heeft, ook lager.
Daaruit bleek toch wel, dat de opmer
king uit Den Haag juist was en dat de uit
keering krachtens art. 101 le lid verlaagd
moest worden. De voorstellen in de bijlage
zijn daarvan het gevolg en beoogen ook een
juistere berekening te krijgen. Wij wen
schen slechts zuinig gesteld van gemeente
werken in rekening te brengen, wat voor de
scholen wordt uitgegeven. Spr. gaf toe, dat
daarover gepraat kan worden en dat er een
schatting bij moet plaats hebben.
over de konsekwenties verbonden aan re-
organisatiebesluiten. Een K.B. van 1936
kan niet van toepassing zijn op rekeningen
van 1933.
Spr. bleef het wenschelijk oordeelen de
rekeningen in de commissie van het onder
wijs te brengen.
De heer Sietsma wilde zich uitsluitend
stellen op het standpunt van de wet. Meer
dere malen heeft spr. bezuiniging bij het
onderwijs bepleit. Het onderhoud van de
scholen werd op zijn voorstel een jaar bij
de schoolhoofden ondergebracht. Nooit heeft
spr. bezuinigingen gewenscht die het peil
van het onderwijs zouden verlagen.
Spr. oordeelde, dat de onderwijscommissie
zich niet behoorde te bemoeien met de tech
nische zaken en dat de berekeningen in de
financieele commissie thuis behoorden. Spr.
oordeelde een andere schatting van de kos
ten aan de hand van de boekhouding by ge
meentewerken wel mogelijk.
Weth. Klaver was onaangenaam getrof
fen door de bemerkingen van wethouder
Bonsema. De meerderheid wil medewerken
en nu is het onaangenaam te hooren van
weth. Bonsema, die betoogt: „U voelt nat
tigheid".
Weth. Bonsema legt u zich bij de uit
spraak van een commissie neer?
Weth. Klaver: Ik wel.
Weth. Bonsema: Ik niet.
Weth. Klaver: U durft het dus niet aan?
De heer Venneker deed het voorstel
om de 82.80 niét in mindering te brengen.
Het voorstel werd met 10 tegen 9 stemmen
aangenomen. Tegen mej. Nierop en de hee-
ien Bonsema, Sietsma, v. d. Vall, Stoutjes
dijk, de Groot, Appel, Dekker en Govers.
Het tweede punt vsn de bijlage werd
teruggenomen; door de meerderheid van
het college.
Verzoek kleine kooplieden.
Voorgesteld werd op het verzoek van de
Kleine Kooplieden om het aantal ventver
gunningen voor kleine kooplieden uit te
breiden, af te wijzen.
De heer v. d. V a 1 1 verstond onder
kleine koorman geen menschen die hun
waren in den binnenzak hebben en betreurde
het, dat kooplieden met een draagbare
etalage van een paar honderd gulden op
één lijn worden gesteld. Spr. kon geen
voorstel doen, omdat hy het niet nader kon
omschrijven.
De heer Appel bleef ook van oordeel,
dat aan behoorlijke kleine kooplieden ge
legenheid geboden moet worden een stukje
brood te verdienen. Spr. was tegen de bij
lage, die niet voldoet aan de wenschen van
den raad.
De heer K e ij s p e r protesteerde tegen
de opmerking, dat hier sprake is van een
éénzijdige bevoorrechting van middenstan
ders. Nu zijn ze gekomen met 48 marskra
mers en daarom kan men met geen andere
bijlage komen
De voorzitter zeide, dat er een grens
moet zijn.
De heer Appel bleef tegen de bijlage,
die conform werd aangenomen.
Uitkeering ziekengeld.
Voorgesteld werd om het verzoek van den
heer K. Blokdijk om hem ziekengeld een
uitkeering te doen, af te wijzen.
De heer Vogelaar betoogde, dat reeds
het G. O. bezwaar heeft gemaakt, dat
iemand door vervroegd pensionneeren het
ziekengeld niet krijgt, waarop hij recht
heeft.
Uitvoerig werd het geval in kwestie door
hem belicht. Vast staat, dat de man voor
zijn ontslag ziek was. De man wordt de
dupe van een te groot plichtsgevoel. Spr.
is tegen de bijlage.
De heer Appel was het met den heer
Vogeiaar eens en motiveerde zijn zienswijze
eveneens uitvoerig. Men mag den man geen
nadeel berokkenen, omdat hij te ijverig is
geweest. Spr. verzocht het college den man
het hem toekomende nog toe te kennen.
De heer Hoytink bestreed nog een
opmerking van het college in de bijlage.
Ook spr. was overtuigd, dat de man de
dupe wordt van een formeele behandeling.
Weth. Bonsema verzocht aanhouding,
waartoe werd besloten.
Wijziging bijdrage der bedrijven.
Voorgesteld werd de bijdrage van de ver
schillende bedrijven in de algemeene be-
staansonkosten te wijzigen.
Deze werden als volgt vastgesteld:
voor
het
electr iciteitsbedry f
400
ft
tt
grondbedrijf
900
ft
tt
sportpark
400
tt
tt
slachthuis
400
tt
de
gemeentewerken
1100
9t
tt
gasfabriek
600
tt
tt
plantsoenen
500
tt
tt
reiniging
600
4900
Hiervoor ging de raad in comité.
HEVIGE HOOFDPIJNEN.
Voor altijd verdwenen.
Een merkwaardig geval van beterschap
door gebruik van Kruschen Salts werd ons
beschreven door mevr. H. E. te S.
„Eiken morgen opnieuw stond ik op met
ondragelijke hoofdpijnen. Ik was altijd
moe en het leven scheen nanwelijks de
moeite waard. Maar ik had zooveel over
Kruschen Salts gelezen, dat ik besloot het
ook eens te probeeren. Toen ik het onge
veer een maand lang genomen had, merk
te mijn vriendin plotseling op: „Je ziet er
veel beter uit, voel je je nèt zoo goed?"
Toen ik ja zei, en dat het door Kruschen
Salts kwam, schoot zij in den lach, en zei:
„Och, waarschijnlijk zou je je zonder dat
goedje wél zoo goed voelen." Maar ik hield
vol en na ongev3er drie maanden zei ze:
„Werkelijk, ik heb nog nooit iemand zóó
zien veranderen. Je bent een heel andere
vrouw, en als dat door Kruschen Salts
komt, ga ik het ook probeeren."
Kruschen Salts bestaat uit 6 zouten, die
de werking van ingewanden en nieren be
vorderen, en zoodoende voor meer afdoen
de verwijdering van afvalstoffen zorg dra
gen. Hierdoor wordt de oorzaak wegge
nomen van klachten als hoofdpijn, gevoel
van vermoeidheid e.d Probeer eens een
tijdlang de dagelijksche dosis Kruschen
Salts en U zult zich in alle opzichten pret
tiger voelen: geen hoofdpijnen meer, maar
nieuwe levenslust en een onverstoorbare
opgewektheid.
kruschen Salts is uitsluitend verkrijg
baar bij alle apothekers en erkende dro
gisten k f 0.40, 0.75 en 1.60 per flacon,
omzetbelasting in begrepen. Let op, dat op
het etiket op de flesch, zoowel als op de
buitenverpakking de naam Rowntree Han
dels Maatschappij, Amsterdam voorkomt.
In de Rustende Jager, die goed bezet was,
had gisteravond een door het Werkloozen-
comité belegde vergadering plaats, waar wet
houder den Das en de heer Broersma debat
teerden over de vraag: „Gemeentelijke Wo
ningbouw of tegemoetkoming aan particu
liere eigenaars voor huurverlaging?"
De vergadering werd geleid door den heer
Bergman, voorzitter van het werkloozen-
comité, die in zijn openingswoord de actie
van het werkloozen-comité belichtte en de
nooden der werkloozen uitvoerig besprak.
Spr. onderwierp het gemeentebestuur aan
een uitvoerige critiek en bracht dank voor
de wijze waarop de schoolvoeding geregeld
was geworden.
Komende tot het adres over arbeiderswo
ningbouw en de behandeling van dit adres
in den raad, betoogde spreker, dat van alle
kanten het comité in Bergen tegenwerking
ondervond om het streven naar goedkoopen
woningbouw te bevorderen.
Spr. hoopte, dat het een ernstige debat
vergadering zou zijn en geen vergadering
waarin men elkander zou afmaken. Iedere
spreker kreeg een uur en daarna ieder een
half uur.
Spr. deed een beroep op de vergadering
om rustig te blijven.
Rede van den beer Broersma.
De strijd van het werkloozen-comité is
gericht tegen het gevaar van het woning
kapitaal. Dit wordt niet door den heer den
Das vertegenwoordigd, doch hij staat aan
die zijde, vermoedelijk wegens geschil van
inzicht.
Het comité voerde reeds actie vóór spr.
zich daarvoor interesseerde.
Spr. werd door het comité aangezocht,
toen dit in de kwestie van de huurverlaging
der woningen vastliep. Spr. stelde het adres
van 17 Augustus aan den raad vast, waarin
medewerking voor den bouw van goedkoope
woningen werd verzocht.
Er staan woningen in Bergen leeg, doch
er worden er dubbel bewoond en ook wo
nen gezinnen permanent in zomerwoningen.
Wij beoogden met den woningbouw te ko
men tot huurverlaging en spr. wees er op,
dat de minister, die de huurtoeslagen in
trok, dit ook wilde, al koos hij niet den
juisten weg.
Door meer goedkoope woningen op de wo
ningmarkt te brengen, wilden wij huurver
laging bereiken. Het adres besprak spr. uit
voerig. (Wij publiceerden dit destijds reeds.)
Aan den raad werd verzocht de regeering
voor arbeiderswoningbouw rentelooze voor
schotten te verschaffen.
Reeds lang heerscht het begrip, dat rente-
trekken een absurditeit is en spr. betreurde
het, dat de Fransche revolutie het rente-
trekken niet afschafte. Groote werken in
het algemeen belang worden trouwens uit
de belastingen gefinancierd en wij wilden
den arbeiderswoningbouw rangschikken on
der werken van algemeen belang.
Aanpassen.
De regeering wil komen tot een lager
loonpeil om met het buitenland te kunnen
concurreeren. Wy vinden dit goed, mits een
arbeider by het lage loonpeil kan leven en
daarom moeten er goedkoope arbeiderswo
ningen komen. Spr. verwachtte hiervoor op
den duur de medewerking van de regeering
en herinnerde er aan, dat ook de soc.-dem.
wethouder ter Laan van Rotterdam ook het
verstrekken van rentelooze voorschotten be
pleitte.
Wij oordeelden den bouw van arbeiders
woningen met inbegrip van 150 aan bouw
grond voor 1600 mogelijk.
Het verzoek om medewerking werd afge
wezen.
Wij dienden 'n tweede adres in en dit viel
samen met de huurverlaging van de ge
meentewoningen met 30 cent per week. Deze
verlaging oordeelden wij onvoldoende en
daarom was het tweede adres een protest.
Met rentelooze voorschotten zouden de
woningen 1.10 per week kosten, met rente
2.50. Het arbeidslooze inkomen gaat dan
met den grootsten hap strijken.
Ons een oogenblik stellende op het stand
punt van rentevergoeding, behoefde dit toch
niet meer dan 2.50 te worden, doch de ge
meente vroeg 85 cent per week meer en wy
protesteerden daar dus tegen.
Het gemeentebestuur stelde voor een ar
beiderswoning echter een bedrag van 2550.
Een paar honderd gulden verschil had spr.
kunnen begrijpen. Dit ging zijn verstand
echter te boven.
De betreffende raadsvergadering, door
spr. bijgewoond, onderwierp spr. aan critiek,
concludeerende, dat hierbij politieke han
digheid werd betracht. De l^per Vrije kreeg
op zijn vraag, wat B. en W. met de woning
telling beoogen, geen antwoord.
Het adres van het comité en de voorstellen
van B. en W. om met de eigenaren van de
woningen van het Tuindorp een overeen
komst voor huurverlaging aan te gaan, waar-
Dij de gemeente op iedere woning 70 cent
per week toelegt, kwam gelyk in behande
ling.
Met den heer Voute geloofde spr., dat B.
en W. een gefingeerde berekening hadden
gemaakt en met de zaak geen raad wisten.
Het toen geleverde betoog van den heer
den Das, die het comité gemis aan logica
verweet, becritiseerde spr., er op vertrou
wende dat thans de heer den Das wel zal er
kennen, dat er wel logica in de adressen lag.
Deze adressen toch maakten reeds een punt
van bespreking uit op het departement van
sociale zaken en de minister is gekomen in
het schuitje van het comité door te verkla
ren, dat een redelijke huur is een huur be
rekend naar de stichtingskosten van den
dag. Te Lisse, Achtkarspelen en Meppel
werden na die dagen arbeiderswoningen ge
bouwd van 1400 tot 1500 per stuk. De
heer den Das was echter van oordeel, dat de
woningen niet zoo groot waren als men in
Bergen gewoon was. Meppel, overeenko
mende met Alkmaar, bouwé geen woningen
die niet geschikt zyn voor de arbeiders en
de heer den Das dient het tegendeel aan te
toonen.
Wij vragen woningen voor de menschen
in zomerwoningen en voor menschen die sa
menwonen.
Spreker noemde zeven aanbestedingen
van arbeiderswoningen na de devaluatie,
en wel in Lisse, Beetsterzwaag, Helmond
enz. en ook die kosten 1400.tot
1600.en spreker durfde daarom, on
danks de opmerkingen van den heer den
Das, staande houden, dat in Bergen ge
schikte arbeiderswoningen te bouwen zyn
voor 1600.
De uitdrukking van den heer den Das, dat
het comité wil speculeeren op de werkloos
heid, wees spr. af.
Het comité neemt het peil van het loon van
thans aan. Wanneer de loonen laag zyn, dan
zyn ze laag buiten den wil van het comité.
Ze zyn gesteld door onderlinge samenwer
king van patroons en arbeiders in de bouw
vakken. In 1920 verdienden de arbeiders
volgens het collectief contract 36.60. In
aangenomen werk gingen ze met niet min
der dan 44 naar huis.
In 1928 was het gemiddeld 34 en van
daag is het 26.60 en voor dit loon moet
men op zijn stuk staan als arbeider.
Wij staan dus voor een ongekende loonda
ling. In werkverruiming wordt met goedvin
den van de organisaties nog veel minder be
taalt.
Als een arbeider 26 verdient, dan ia bat
