DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No 287
Maandag 7 December 1936
138e Jaargang
De algemeene toestand. RONDOM EEN KONINGSKROON.
Hedenmiddag vier uur geeft Baldwin
een verklaring.
Talrijke besprekingen.
Rondom mevr. Simpson.
Tapanoeli geteisterd door
zworen regenval,
VIJFTIEN DOODEN.
ALKMAAR
URANT.
Deze Coorant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS F ER GEWONE ADVERTEN~IEN:
Van 15 regels f 1.25, elke regel meer f 0 25. groote
contracten rabat Groote letters oaar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V Boek- en Handelsdruk
kerij v/h HERMS COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK.
Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 7 December.
Het drama in Engeland want zoo mo
gen wij de geschiedenis, die zich afspeelt
met en rondom koning Edward, wel noemen
nadert zijn ontknooping. Vandaag, zoo
8lthans is de algemeene verwachting, zal En
geland en de geheele wereld weten, wat ko
ning Edward zal doen en wat de gevolgen
van zijn daad zullen zijn.
Zonder ons echter op dit oogenblik bezig
te houden met het drama zelf, mogen wij
nog wel eens even nadenken over het ko
ningsschap. Het lijkt zoo mooi, aan het hoofd
van een rijk te staan, op den troon te zitten
en te regeeren. Maar uit deze geschiedenis
blijkt maar al te duidelijk, dat elke inedaiL'e
een keerzijde heeft. Een koning moge dan
een groot en machtig man zijn, hij moet zich
onderwerpen aan zeer vele belangrijke din
gen en hij moet beginnen, met zijn eigen ge
voelens te onderdrukken. Zijn doen en laten
wordt voortdurend nagegaan, zijn particu
liere bezigheden zijn algemeen eigendom,
zijn intieme aangelegenheden worden aan
de openbaarheid prijs gegeven.
Het is geen sinecure, om koning te zijn.
Het beteekent groote opofferingen, in de
eerste plaats de volledige opoffering van zijn
eigen vrijheid.
Wij herinneren ons in dit verband de ver
loving van prinses Juliana en prins
Bernhard. Beiden hebben verklaard, dat zij
elkaar gevonden hebben en het „geleidelijk
eens, zeer eens zijn geworden". We mogen
dus hopen op een gelukkig huwelijk, waar
in de liefde een groote plaats inneemt.
Maar het Nederlandsche volk heeft het
vorstelijke paar opgeëischt. Het vroeg om
de twee gelukkige verloofden en het kreeg
zijn zin. Dag in dag uit werden prinses Ju
liana en prins Bernhard toegejuicht.
Dat was goed, dat was toe te juichen.
Maar datzelfde volk eischte meer. En er
waren kranten, die meer gaven: zij schroom
den niet, om de vorstenkinderen in hun eer
ste verlovingsdagen achterna te zitten; zij
schroomden niet, om hen te achtervolgen bij
wandelingen in de tuinen of parken. En zij
maakten er kiekjes van en publiceerden die.
't Publiek vond het mooi, omdat het niet
nadacht. Want anders had het gezegd: halt,
hier naderen wij een terrein, dat niet door
ons betreden mag worden.
Spontaniteit is mooi, aanhankelijkheid too-
nen is prachtig. Maar er zijn grenzen en die
grenzen zijn, dunkt ons wel eens overschre
den.
Wat zullen de verloofden er zelf wel van
gedacht hebben? Zouden zij ook niet eens
gewenscht hebben, om maar heel doodgewo
ne menschenkinderen te zijn.
Maar, nietwaar, het koningsschap kent
eischen. En vorstelijke personen hebben hun
plichten, plichten, die vaak zwaarder zijn
dan dan die van een gewoon mensch.
Hieraan, lezer, dachten wij, nu wij het
over Engeland's koning hadden.
U
geïnter-
en wel
Minister-president dr. Colijn is
viewd door de Parijsche „Temps
over een zeer belangwekkend onderwerp:
het internationale handelsverkeer.
Dr. Colijn had als zijn oordeel te kennen
gegeven, dat geen werkelijke monetaire sta
bilisatie mogelijk is, zoolang geen ware de
mobilisatie op douanegebied heeft plaats ge
vonden.
Nederland, dat de laagste douanetarieven
ter wereld heeft, is bereid tot opheffing der
contingenten voor alle landen, die het we-
derkeerige voordeelen verzekeren.
In dit opzicht wees dr. Colijn op het groote
belang van verdragen, zooals van Ouchy, dat
Biet België en Luxemburg gesloten is. Het
verdrag van Ouchy is weliswaar gestrand
cp de tegenkanting van Engeland, dat een
strikte toepassing wenscht van de .clausule
van meestbegunstige natie", doch, door een
te enge opvatting van deze clausule prys te
«even, door den geest van Ouchy te doen
herleven, en door het sluiten van bilaterale
handelsverdragen tusschen bepaalde landen,
openstaande voor andere landen, te bevor
deren, zou men de kwestie der internatio
nale ontspanning op economisch gebie zon
der twijfel op het terrein der practische ver
wezenlijking brengen. Men zou er in elk ge
val gemakkelijker komen, dan door z«n
hoop te vestigen op hypothetische w
conferenties.
Inderdaad, wanneer er geen tolmuren -
«tonden, geen „handelsoorlog", dan zou d
wereld er heel anders uitzien Dan had
Duitschland, om maar een voorbeeld te no
nten, thans in plaats van kanonnen boter ge
had, ofschoon de huidige Duitsche regeer b
eerstgenoemd artikel voorloopig pretereer
Maar.... de feiten liggen er nu eenmaal
En de tolmuren zijn gekomen, om
eene land rijk en het andere arm was, omd
het eene land betere arbeidsvoorvaarden
had voor zijn bewoners, dan het an -1<-'>
dat
En zoo is er zooveel, dat met „omdat be
gintl
Vandaag zal dus de beslissing vallen;
vandaag zal de sluier worden opgelicht
en zal den volke bekend gemaakt wor
den, wat er in Londen is besproken en
beconfereerd. Tenminste, zoo is de alge
meene verwachting.
En de geheele wereld ziet met span
ning uit naar de ontknooping van het
tooneelspel, dat thans in de Engelsche
hoofdstad wordt afgespeeld, een tooneel
spel, waarin de hoofdpersonen hun rol
zeer goed spelen en welks bouw zoo is,
dat niemand Viet einde kan raden.
Zal Engeland hedenavond nog een
koning hebben, of zal het een nieuwen
koning krijgen?
Wij weten het thans nog niet; mis
schien, dat wij in den loop van den dag
wijzer worden.
Er is Zaterdag en Zondag in Londen heel
druk geconfereerd en de toestand is daar
zeer spannend geworden, zóó, dat ook het
publiek zich terdege gaat roeren. De koning
is een paar keer uitgereden, de politici heb
ben beraadslaagd, alles wijst op een nade
rende ontknooping.
Bedrijvigheid te Londen en te Fort
Belvedere.
In het begin van den middag kon men bij
Fort Belvedere nog al wat auto's zien aan
komen of vertrekken. Omstreeks half drie
arriveerde de auto van den koning met twee
personen, die men niet kon herkennen,
doordat ze hun gezicht trachtten te verber
gen.
Sir Archibal Sinclair, de leider der libe
rale oppositie, is even voor drie uur in Dow-
ningstreet aangekomen. In den namiddag
heeft de aartsbisschop van Canterbury een
bezoek aan Baldwin gebracht Toen hij in
Downingstreet arriveerde, riep de menigte:
„Wij willen koning Edward". Bij zijn ver
trek moest de politie tusschenbeide komen
om den weg voor zijn auto vrij te maken.
Twee vrouwen droegen borden, waarop te
lezen stond: „Laat den koning met rust. Ab
dicatie zal het sein voor de revolutie zijn".
Heeft de koning een besluit genomen?
In een speciale editie meldt de „Sunday
Dispatch" met enorme koppen, dat de ko
ning zijn besluit heeft genomen en dat het
hem onmogelijk is, het verzoek van de re
geering in te willigen. Het blad voegt hier
aan toe, dat de aankondiging van een ab
dicatie in beginsel slechts kan geschieden
door den minister-president in het Lager
huis, de koning kan niet ingaan op de wen-
schen die men heeft uitgesproken ten aan
zien van zijn particuliere leven. Evenmin
kan hij het rijk een slag toebrengen, die het
gevolg zou kunnen zijn van de onmogelijk
heid, een andere regeering met een ander
standpunt te vinden.
Lansbury hoopt op een regeling.
George Lansbury, de vroegere leider der
arbeiderspartij, heeft zich in een Zondag
avond te Islington gehouden bijeenkomst
tot tolk gemaakt van eenparige sympathie
met den koning, met koningin Mary en met
de leden der koninklijke familie-
Hij verklaarde met name: Wij betreuren
allen dezen moeilijken toestand en hopen,
dat er nog een middel zal kunnen worden
gevonden om deze kwestie te regelen op een
wijze, welke het land en de koninklijke fa
milie zal kunnen voldoen.
Betooging ten gunste van den koning.
Onmiddellijk na aankomst van Monckton,
den procureur-generaal van het hertogdom
Cornwall, heeft zich in Downingstreet een
nieuwe betooging van aanhankelijkheid aan
den koning voorgedaan.
De menigte zong het God save the King en
andere liederen, waarin de verknochtheid
aan het koningschap wordt tot uitdrukking
gebracht.
500 tot 600 personen stonden opeengepakt
op de trottoirs van Downingstreet kort voor
den aanvang van den kabinetsraad. De me
nigte werd zenuwachtiger, toen de staatslie
den aankwamen. De politie was slechts zoo
nu en dan genoodzaakt de menigte te ver
spreiden.
Tegen half acht kwamen eenige „zwart-
hemden", colporteurs van fascistische bladen
aan. Deze bladen vermeldden met geweldige
koppen: „Wy willen onzen koning".
Men merkte een zekere opwinding op on
der het publiek, dat over het algemeen deze
bladen gunstig beoordeelde. Na een drie
werf „Hoera" zong de menigte het God save
the King, terwijl op nummer tien een ernsti
ge beraadslaging voortgang vond.
Churchill over de constitutioneels
crisis.
Winston Churchill heeft met betrekking
tot de constitutioneele crisis verklaard, dat
geen conflict bestaat tusschen den koning
en het parlement, daar dit geenszins is ge
raadpleegd. De vraag waar het om gaat is:
moet de koning op advies van het kabinet
van den dag aftreden? Een dergelijk advies
is onder het parlementair regime nog nim
mer aan den koning gegeven. Geen enkele
minister heeft bevoegdheid om den koning
tot aftreden te adviseeren.
Het kabinet heeft geen enkel recht zich
over deze kwestie uit te spreken, zonder zich
tenminste van te voren van den wensch van
het parlement te hebben vergewist. Een on-
beheerscht aftreden onder de huidige om
standigheden zou voor de constitutioneele
positie van de monarchie een onbereken
baar nadeel beteekenen, en dit instituut zelf
zeker schaden.
Indien, zooals men beweert, de koning aan
zyn ministers heeft voorgesteld, een wet in
te dienen, waartoe dezen niet bereid zyn.
moet het antwoord der ministers een weige
ring zijn om aan het verzoek des konings
recht te doen wedervaren, en indien de ko
ning weigert, den raad zijner ministers op
te volgen, staat het dezen vrij hun ontslag
te nemen, doch zij hebben geenszins het
recht, pressie op den koning uit te oefenen,
door te trachten van. d?a leider der opposi
tie de verzekering te krijgen, dat deze geen
alternatief kabinet zal vormen.
De Labourleider Attlee heeft met betrek
king tot de laatste passage van de rede van
Churchill verklaard, dat voor een dergelijke
verklaring geenszins aanleiding bestond.
Volhardt de koning bij zijn huwelijks
plannen?
Hoewel het nog niet mogelijk is gezagheb
bende aanwijzingen te verkrijgen over den
Zondagmorgen gehouden ministerraad,
schijnt meer en meer bevestigd te worden,
dat de crisis vandaag haar ontknooping zal
vinden.
Voordat de ministerraad bijeenkwam, was
de indruk in politieke kringen deze, dat de
koning bij zijn plannen om mevr. Simpson
te huwen, zou volharden. Daar het kabinet
zich hier definitief tegen verzet, moesten de
ministers schikkingen treffen, om voor alle
onvoorziene gevallen gereed te zijn. In de
zelfde kringen gaf men te verstaan, dat in
dien de koning zijn houding handhaafde,
zonder zijn rechten prijs te geven, het kabi
net tot aftreden zou kunnen worden genoopt,
teneinde in den een of anderen zin een be
slissing te forceeren.
Elkeen hoopt evenwel, dat de constitutio
neele crisis niet nog door een politieke crisis
zal worden verzwaard. Er bestaat voor nie
mand eenige twijfel, dat, afgezien van eenige
op zich zelf staande personen, geen enkele
verantwoordelijke parlementaire groep een
andere houding kan aannemen dan Baldwin.
Indien sommige afgevaardigden het denk
beeld huldigen den koning voor onbepaal
den tijd gelegenheid tot nadenken te geven,
houdt dit niet in, dat hun sympathie voor
den vorst hen tot een openlijken strijd tegen
de grondwet zal verleiden. De omstandig
heid, dat sommige personen en dagbladen
op de mogelijkheid zinspelen van een con
flict tusschen den koning en het parlement,
versterkt slechts den wensch van de meer
derheid, om den eersten minister te steunen
en de grondwet na te leven. Het schijnt zelfs,
dat de geruchten en zinspelingen volgens
welke eenige personen de populariteit van
den koning zouden kunnen uitspelen t^gen
de regeering, den vorst eerder schade doen
dan zyn zaak begunstigen.
Mrs. Simpson vertoont zich niet.
„Lou Viei", de villa van den heer
Rogers in Cannes, waarin mrs. Simp
son op het oogenblik vertoeft, adem
de gister uiterlyk de grootste rust,
Buiten de „verboden zone" echter,
die rond den tuin door de politiebe
ambten werd gehandhaafd, heerschte
groote drukte door de vele journalis
ten en fotografen, die sedert de aan
komst van mrs. Simpson geen oogen
blik hun bewaking hebben opgegeven
Zonder resultaat evenwel. Geen ooben
blik heeft het voorwerp van hun belang'
stelling zich vertoond, en de eenige bewo
ner van het huis, die zich even liet zien
was de gastheer, mr. Rogers, die verklaar
de, dat mrs. Simpson slechts rust noodig
had en dat zij waarschijnlijk niet meer dan
vier of vijf dagen zyn gast zou blijven.
De belangstelling, die de pers voor mrs.
Simpson aan den dag legt, is enorm. On
der de journalisten en fotografen, die zich
rond de villa hadden verzameld, waren
er die zich per gecharterd vliegtuig naar
de Riviera hadden laten vervoeren. Ande
ren waren speciaal van de fronten in
Spanje vertrokken, om zich meester trach
ten te maken van ander nieuws, dat thans
zonder twijfel meer de publieke aandacht
bezig houdt. Het is een mengelmoes van
talen, dat men, in de nog al internationale
sfeer van de Riviera, rond „Lou Viei" kan
hooren. Geen der journalisten waagde het
zijn plaats, die hij eenmaal ingenomen
had, te verlaten en fotografen hebben
reeds een aantal stellages opgebouwd, om
zoo gunstig mogelijke posities voor een
foto te verkrijgen.
Het huis bleef echter volkomen gesloten.
Voor de ramen liet zich niemand zien. Het
eenige wat men kon ontdekken, was dat
mrs. Simpson klaarblijkelijk de kamer van
mrs. Rogers bewoonde, en de eenige stem
die men uit het huis hoorde, was die van
mr. Rogers, die de bovenvermelde verkla
ring aflegde.
Scherpe bewaking.
De bewaking, die rond het huis wordt
onderhouden, is zeer scherp. De plaatse
lijke politie, nog versterkt door een aantal
detectives van Scotland Yard, en eenige
politie-inspecteurs uit Parijs, oefent ook
met behulp van politiehonden een scherpe
bewaking uit en zorgt er voor, dat een ge
bied van enkele tientallen meters als een
soort van verboden zone rond het huis door
niemand wordt betreden.
Omtrent de verdere ïlannen van
mrs. Simpson is nog niets definitiefs
bekend geworden. Ook gister deden
wel is waar de geruchten van een
kruistocht op de Middellandsche zee
wederom de ronde, doch bevestiging
hiervan kon ook nu niet worden ver
kregen.
Naar United Press meldt, schijnt het
voornemen van koning Edward om zich
na oplossing van de crisis eveneens naar
Cannes te begeven, de laatste dagen te
zijn versterkt. Te Parys staat het particu
lier vliegtuig van den koning op le Bour
get gereed. Aan de vliegveldautoriteiten
van Le Bourget, Le Touquet en Cannes is
reeds instructie gegeven, den koning met
militaire eer te ontvangen, voor het geval
hy zijn route over Frankrijk zal kiezen.
Voorts zou Captain Fielding, de piloot
van den koning, reeds opdracht hebben
ontvangen, ook een toestel te Londen voor
een eventueelen tocht naar Parijs en de
Riviera in gereedheid te houden.
Met betrekking tot de verklaring, die
mrs. Simpson op haar autoreis naar Can
nes zou hebben afgelegd, is Reuter ge
machtigd mede te deelen, dat mrs. Simpson
met geen enkel journalist heeft gesproken.
Zy heeft geen enkel interview toegestaan,
en geen verklaring, van welken aard ook,
afgelegd, noch in Groot-Britannië, noch
in Frankrijk.
In het Londensche verblijf van mrs.
Simpson aan Cumberland Terrace heeft
haar tante, mrs. Bessie Merriman, haar in
trek genomen voor den duur van mrs.
Simpson's afwezigheid. Mrs. Merriman
heeft geweigerd aan de pers een onder
houd toe te staan
De Britsche pers over de crisis.
Ten aanzien van de constitutioneele
crisis schrijft de „Times" in een hoofd
artikel, dat de kwestie alleen door den
koning zelf kan worden opgelost en het
is de gevaarlijkste vorm van de onheilver-
wekken om te zeggen, dat iemand anders
verantwoordelijk is voor de oplossing van
de crisis.
De parlementaire correspondent zegt,
dat geen personen, doch de gebeurtenissen
vragen, dat de beslissing niet tot in het
oneindige wordt uitgesteld.
De „Daily Telegraph" schrijft, dat de
eindbeslissing met steeds groeiende span
ning wordt verwacht. Hoe langer het
duurt eer de beslissing wordt genomen,
hoe grooter de verwarring wordt. De
pressie op den koning wordt niet uitge
oefend door de ministers, doch door de
gebeurtenissen. Men verwacht heden 'in
het Lagerhuis een verklaring, welke de
valsche indrukken zal wegnemen, welke
zijn oritstaan door geruchten en misver
standen. Het blad voegt hieraan toe, dat
niet langer sprake is van een compromis.
De „Morning Post" is van oordeel, dat
de koning, van wien bekend is, dat hy het
ryk waarover hij regeert, toegewijd is,
weet wat over hem zal worden gedacht
als hy niet iets zou kunnen opofferen,
dat minder is dan wat honderdduizenden
vrouwen gewone lieden met vreugde heb
ben geofferd tijdens den grooten oorlog.
De „Daily Mail" schrijft, dat indien de
koning door een daad van hem zelf de
buitengewone populariteit, welke hy ge
Uit Buitenzorg wordt geseind:
De regeering ontving een telegram van
den resident van Tapanoeli, waarin deze
met ^deelde, dat hij terugkeerde van een
inspectie-tocht door het gebied dat ge
troffen was door de zware regens die op
1 December j.1. door Aneta reeds werden
gemeld.
Tijdens zijn tocht constateerde hy,
dat de schade aan bouwgronden op
vele plaatsen aanzienlijk is, terwijl
vele wegen en bruggen zyn vernield
of bescha> igdd.
In de Negri Simanoellang is een
kleine nederzetting met 13 personen
geheel onder een aardstorting bedol
ven, waarbij allen werden gedood.
Een Ladang-huis waarin zich een
vrouw en een kindje bevonden, werd
door een bandjir meegesleurd, waarbij
beiden verdronken.
GEEN SIAMEESCHE TWEELING MEER.
Ook de tweede overleden.
Simplice Godino, de tweede van de
Siameesche tweeling, is te New-York
overleden. Hy heeft zyn broer 10 dagen
overleefd en overleed te New-York ten
gevolge van de operatie, welke werd toe
gepast om hem van zyn broer los te
maken.
niet, zou verliezen, dit door het land als
een groot verlies zal worden betreurd.
Volgens de „News Chronicle" is de al
gemeene sympathie voor den koning sterk.
Niets zal overhaast worden besloten.
De „Daily Herald" schrijft, dat een ein
de moet komen aan deze gevaarlijke im
passe. De vijandigheid, welke een minder
heid ten aanzien van het kabinet toont, is
geen dienst, den koning bewezen. De klei
ne groepen, welke zich vijandig toonen
zyn niet tegen het kabinet omdat het con
servatief is, doch omdat het parlementair
is.
Vanmiddag 15.45 uur G.M.T. zal
minister-president Baldwin in het
Lagerhuis een verklaring afleggen.
Men meent, dat deze verklaring giste
ren in het kabinet in groote trekken
is besproken.
Hertog van York naar Londen
teruggekeerd.
De hertog en de hertogin van York, die
het weekeinde op Windsor hebben doorge
bracht, keeren heden naar Londen terug.
Zij ontvingen gisteren den hertog van
Kent.
Hedenochtend omstreeks half tien ver
liet een auto met twee personen fort Bel
vedere. Een van de inzittenden was Walter
Monckton, de attorney-general van het
hertogdom Cornwall, die den nacht op fort
Belvedere vertoefde.
Indien de kroning niet doorgaat.
Verlies van 100 millioen pond
sterling voor handel en industrie.
Het aan handel en industrie berokkende
verlies, indien de '.roning van den koning
niet zou doorgaan, wordt geschat op een
bedrag van 100 millioen pond sterling. De
fabrikaten van aardewerk, vlaggen, ga
lanterieën, papierhandelaars, drukkers en
kleermakers hebben by de feestelijkheden
groot belang. Den sterksten tegenslag zal
de aardewerk-industrie van Staffordshire
ondervinden. Hier worden 6 tot 8 millioen
stuks aardewerk vervaardigd, waarin
80.000 arbeiders werk vinden. Ook voor
het hotelbedrijf zou de tegenslag groot
zijn. Particulieren in Londen rekenden op
de huisvesting van ruim twee millioen
bezoekers. Pensions en kleine hotels ver
wachtten hun 200.000 kamers bezet te
krijgen, terwijl het meerendeel van de
12.000 kamers in de voorname ondensche
hotels reeds besproken is.
DE PAUS ZIEK.
De Paus, die de laatste dagen aan jicht-
en asthma-aanvallen lydt, moet het bed
houden en aangezien het hart zwak is, baart
zijn toestand eenige zorg.
Weliswaar is er geen directe levensge
vaar en zelfs liet de toestand gisteren iets
beter, maar volkomen rust is geboden.
CHINEESCHE BOERIN BRENGT TIEN
KINDEREN TER WERELD.
Volgens den correspondent te Peiping van
de „Nichinichi Shimbun" heeft de vrouw
van een by Kalgan wonenden boer op 16
November j.1. het leven geschonken aan tien
kinderen, t.w. negen jongens en een meisje.
Het meisje en vyf jongens zyn den dag
na de bevalling gestorven, maar de andere
vier en de moeder maken het goed.
