DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Baldwin's verklaring in het Lagerhuis.
Ho. 288
Dinsdag 8 December 1936
138e Jaargang
De algemeene toestand.
Mevr. Simpson bereid zich terug te trekken.
Nog steeds geen beslissing.
Verklaring van mevr. Simpson.
UET BR1T5CW IMPERIUM
ASIË
Amerika
Australië
MAARSCHE
Deze Coorant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS FER GEWONE ADVERTENTEEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 8 December.
Vol spanning heeft men gistermiddag de
verklaring van Baldwin afgewacht en toen
deze bekend werd, heeft zij waarschijnlijk
eenige teleurstelling verwekt. Want op het
oogenblik is men nog geen stap nader ge
komen. Het eenige positieve in die verkla
ring was, dat koning Edward inderdaad
trouwplannen heeft en dat de koning,
zoodra zijn besluit is genomen, daarvan
zelf mededeelingen zal doen aan de regee
ringen en het volk in het geheele Britsche
rijk.
Wat Baldwin verder mededeelde, was
slechts de houding van de regeering en de
conferenties, die Baldwin met den koning
heeft gehad. Daaruit mag blijken, dat de
regeering den koning alleen van advies ge
diend heeft over de mogelijkheid van een
morganatisch huwelijk en hem verder ge
heel vrij heeft gelaten.
Maar intusschen is er nog steeds geen
oplossing.
Mevr. Simpson heeft ook gesproken, ten
minste als men het betreffende bericht mag
gelooven. Zij zou in haar hotel te Cannes
een verklaring hebben afgelegd, waarin zij
zou hebben meegedeeld, dat zij bereid is,
zich onmiddellijk terug te trekken uit de
onhoudbare en ongelukkige situatie, die
thans is ontstaan, indien dit zou kunnen bij
dragen tot de oplossing van het probleem.
Deze verklaring van mevr. Simpson, die
nergens wordt tegengesproken, is in Londen
met instemming ontvangen. In politieke
kringen in Londen meent men, dat dit de
eenige uitweg is. Men voelt het zoo: de
koning heeft zijn woord gegeven aan mevr.
Simpson en mocht dat woord niet breken
als man van eer.
Nu mevr. Simpson zich opoffert en den
koning weer geheel vrij geeft, verwacht
men ook van Edward VIII een opoffering:
dat hij afstand zal doen van de vrouw, die
hij lief heeft.
En daarmee zou de geheele crisis opgelost
zijn.
Inderdaad is de algemeene opinie in Lon
den, dat juist die verklaring van mevr.
Simpson een einde zal maken aan de crisis
en dat nu heel spoedig de beslissing van
den koning bekend zal worden.
Echter, in hofkringen is men bovenge
noemde meening niet toegedaan. Daar be
schouwt men de uitlating van mevr. Simp
son als een persoonlijke opinie van haar
zelf en vooral niet als meer.
Natuurlijk houdt de Britsche pers zich
zeer bezig met de verklaring van Baldwin
en met die van mevr. Simpson
In een hoofdartikel schrijft de „Times
van hedenmorgen, dat er na de verklaring
van Baldwin weinig gelegenheid meer be
staat voor misverstand. Het blad valt heftig
de idee van een morganatisch huwelijk aan.
dit wordt een dwaas en betreurenswaardig
product van een misleid vernuft genoemd.
Hiervan bestaat in Engeland geen precedent
en het blad gelooft niet, dat ooit iets der
gelijks is voorgesteld.
De „Morning Post" verwelkomt de ver
klaring van Baldwin, aangezien hieruit
bleek, dat nog geen onherstelbare stap is
genomen.
Het blad prijst de waardigheid en discre
tie welke Baldwin toont tijdens de crisis.
Welke beslissing de koning ook zal nemen,
zoo gaat het blad voort, het zal droefheid
voor hem beteekenen, doch zelfopoffering
zal een belooning brengen, welke aftreden
nooit geven kan.
De „Daily Herald" zegt, dat het land
thans goed op weg is, een eensgezinde mee
ning te vormen. Er zijn er niet veel meer,
die niet zien, dat een huwelijk als de ko
ning wenscht in strijd is met de positie,
welke hij inneemt.
De „Daily Express" beschouwt de verkla
ring van mevrouw Simpson als het einde
van de crisis en de „News Chonicle schrijft,
dat deze verklaring van mevrouw Simpson
haar tot eer strekt. Hierdoor moet de toe
stand opgehelderd worden, welke ondrage
lijk werd. Er bestaat geen twijfel over het
geen de onderdanen van den koning ver
langen. Wat zij kan, kan hij ook en het is
zijn plicht dit te doen.
De „Daily Mail" tenslotte schrijft, dat de
crisis nog niet ten einde is. De koning moet
nog tijd hebben om na te denken.
Wij dienen dus nog steeds af te wachtepl
Twee belangrijke verklaringen zijn
bekend geworden in de zaak van koning
Edward VIII; ten eerste die van Bald
win in het Lagerhuis en ten tweede die
van mevr. Simpson. Op de eerste
wachtte gistermiddag de heele wereld,
de tweede kwam zeer onverwacht.
Misschien is die tweede daarom wel
de meest belangwekkende. Want mevr.
Simpson heeft verklaard, dat zij koning
Edward zijn woord terug heeft gegeven,
zoodat deze thans geheel vrij is in het
nemen van een beslissing.
De eerste was in politiek opzicht van
belang, omdat zij de houding der regee
ring uiteenzette.
Het Lagerhuis was weer geheel vol, toen
Baldwin gistermiddag de verwachte verkla
ring aflegde.
Baldwin zeide:
Het doet mij genoegen, gelegenheid te
hebben, een nieuwe verklaring nopens den
toestand af te leggen. Bij de overweging van
het geheele vraagstuk is het de vurige
wensch geweest van de regeering en dat
blijft het ook, den koning de ruimste gele
genheid te geven tot overweging van het
besluit, dat zoowel rechtstreeks zijn eigen
toekomstig geluk betreft als de belangen
van al zijn onderdanen. Intusschen kan de
Britsche regeering niet verhelen, dat een
aanzienlijke verlenging van den huidigen
staat van onzekerheid het gevaar met zich
zou brengen van hoogst ernstig nadeel aan
de belangen van land en rijk en inderdaad
kan niemand meer dan de regeering den na
druk leggen op dezen kant van den toestand.
Gegeven zekeie verklaringen nopens de
betrekkingen tusschen regeering en koning
wil ik slechts zeggen, dat er behoudens no
pens de vraag van een morganatisch huwe
lijk door de regeering geenerlei raad aan
den koning is gegeven, met wien alle be
sprekingen van zuiver persoonlijken en in-
formeelen aard 'ijn geweest.
Deze vraagstukken zijn niet door de regee
ring het eerst opgeworpen, maar door den
koning zelf in eer bespreking met mij,
enkele weken geleden, toen hij mij zijn
voornemens te kennen gaf te huwen met
mevrouw Simnson, zoodra zij vrij zou zijn.
De zaak isTlus reeds eenigen tijd bij den
koning in overweging en zoodra de koning
tot een besluit zal zijn gekomen nopens den
weg, dien hij wenscht in te slaan, zal hij
daarvan ongetwijfeld mededeeling doen aan
zijn regeeringen in dit land en in de domi
nions.
Zoodra de koning ons zijn besluit zal heb
ben meegedeeld, zal de regeering zich bera
den of zij al dan niet eenig nader advies
van Z. M. te verstrekken heeft. Ik mag deze
verklaring wel besluiten met de uitdrukking
van de diepste sympathie van ongetwijfeld
het geheele Huis met Z.M. in deze moeilijke
dagen.
De debatten.
Onmiddellijk stond Attlee op en zeide:
„Iedereen zal van harte instemmen met
de inleidende woorden van den premier.
Uit de verklaring blijkt verder dat Z.M. de
koning nog niet tot een besluit gekomen is,
en om die reden zal ik thans geen nadere
pressie voor een antwoord uitoefenen. Maar
wel wil ik uitdrukking geven aan het gevoel
van algemeene onrust dat zich in alle lagen
van het volk heeft meester gemaakt, en ik
hoop, dat het definitief besluit van den ko
ning zoo spoedig mogelijk bekend gemaakt
zal worden".
De eerste minister antwoordde, dat hy
verheugd zou zijn indien hij meer inlichtin
gen zou hebben kunnen geven, maar dat
was nog niet het geval. De leden zouden
begrijpen hoe moeilijk het in die omstandig
heden voor spr. was om nog te antwoorden
op verdere vragen, te eerder daar hy deze
antwoorden zonder ruggespraak zou moeten
geven.
Churchill stond op en zeide dit laatste dan
niet van den eersten minister te zullen ver
langen, maar spr. wilde wel graag de ver
zekering hooren die hij reeds Vrijdag had
meenen te mogen en moeten vragen, n.1. dat
geen onherroepelijke stappen zouden wor
den gedaan voor het parlement daarvan in
kennis was gesteld.
Bij de herhaling van het woord „onher
roepelijk" ging van verscheidene kanten
van het Huis een „oh, oh" op en eenige
leden protesteerden vry luid, maar een
aantal jonge Conservatieven juichte Chur
chill toe.
Baldwin antwoordde: Ik kan nu op die
vraag ook geen nader antwoord geven. Als
ik wist wat de koning besloten had zou dit
anders zijn, maar ik weet dit evenmin als
iemand anders.
De arbeiders afgevaardigde Thurlee vroeg
of het Huis gelegenheid zou krijgen over
een morganatisch huwelijk van gedachten
te wisselen?
Baldwin: Het heeft natuurlijk niet het
minste nut over hypothesen of theoretische
mogelijkheden te gaan debatteeren.
De communist Gallagher vroeg of de crisis
niet eigenlijk een diepere oorzaak had, nl.
de crisis in het kapitalistisch-economische
systeem?
Op deze vraag gaf Baldwin geen antwoord,
maar toen de arbeiders afgevaardigde Bel-
linger zeide dat de onzekerheid in welke
men verkeerde moordend was voor tal van
takken in het bedrijfsleven zeide Baldwin,
dat Z.M. van deze zijde van het vraagstuk
op de hoogte was en ongetwijfeld spoed zou
betrachten.
Geen behandeling der motie-
Wed gwood.
Toen vroeg kolonel Wedgwood of zijn be
kende motie spoedig in behandeling zou
worden genomen?
Baldwin antwoordde kort maar krachtig.
Neen, in geen geval, en toen Wedgwood
zijn vraag aanvulde met de woorden: Zal de
regeering het Huis gelegenheid geven, over
eventueelen troonsafstand te spreken, kwam
de voorzitter tusschenbeide en zeide, dat de
vrager een definitief antwoord op zijn
vraag van den eersten minister ontvangen
had en hij de voorzitter geen verdere
vragen van dezen aard zou toelaten.
Toen Thurtle de vfaag van Churchill in
eenigszins anderen vorm stelde en een dis
cussie over het begrip „onherstelbare stap
pen" vroeg, herhaalde Baldwin zijn weige
ring om nog iets aan zijn mededeelingen
toe te voegen.
Het Huis ging daarop tot de agenda over.
Dezelfde verklaring in het Hoogerhuis.
Lord Halifax heeft dezelfde verklaring
van Baldwin in het Hoogerhuis voorgelezen,
waarna de Lords Crewe en Snell namens de
oppositie zeiden, zich hiermee te kunnen
vereenigen. Lord Snell wees even op de
wenschelijkheid van een spoedige beslissing
en Lord Crewe nam de gelegenheid te baat,
om, naast de sympathie voor den persoon
des Konings, zeer hartelijke gevoelens van
sympathie te betuigen, speciaal voor de Ko
ningin-weduwe Mary.
Mevrouw Simpson heeft gisteravond
de volgende verklaring laten afleggen:
„Mevrouw Simpson heeft gedurende
de laatste weken iedere handeling wil
len vermijden, welke nadeel zou doen
aan Zijne Majesteit of aan de Kroon.
Ook thans is haar houding nog immer
dezelfde en zij is bereid indien zulks
het ontstane probleem zou oplossen
zich onmiddellijk terug te trekken uit
de situatie, welke even ongelukkig als
onhoudbaar is geworden".
De verklaring is voorgelezen door
Lord Brownlow, den particulieren se
cretaris van den koning, die daartoe een
twintigtal journalisten had bijeengeroe
pen in het Hotel Majestic te Cannes. De
verklaring was geteekend door mevrouw
Simpson persoonlijk en Lord Brownlow
voegde er nog aan toe, dat zij geen en
kel personderhoud zou toestaan aan
wien ook.
Onmiddellijk nadat bovenstaande verkla
ring bekend was geworden, volgde het eer
ste commentaar. Reuter meldde uit Londen,
dat personen uit de omgeving des Konings
er niet eerder kennis van hadden gedragen.
De mededeeling kwam geheel onverwachts
voor de hofkringen. Men is niet van oor
deel, dat zij een einde zal maken aan de
crisis, maar beschouwt haar als de uitdruk
king van mevrouw Simpson's persoonlijke
meening. Anderen zeiden, dat mevrouw
Simpson haar geheel en al uit eigen initia
tief had afgelegd en waren van oordeel, dat
alleen een handeling van den Koning een
einde zou kunnen maken aan den toestand
van het oogenblik en dat zulks niet kon ge
schieden door andere handelingen, hoe be
langrijk deze overigens ook waren. Ten
slotte werd nog uit Cannes gemeld, dat me
vrouw Simpson in de villa Lou Veie zal
blijven, totdat de Koning een besluit geno
men heeft.
De vlag van Cornwallis waait op
Fort Belvédère.
Naar Havas uit Londen meldt, waait de
standaard van het hertogdom Cornwallis
op Fort Belvédère, wat te Londen zeer de
aandacht heeft getrokken. Velen achten het
veelzeggend, dat de vorst op het oogenblik
zijn voorkeur te kennen geeft voor zijn per
soonlijk embleem boven den koninklijken
standaard, die in den regel geheschen wordt
overal, waar een regeerend vorst vertoeft.
De koninklijke standaard is geheschen op
Marlborough House, waar op het oogenblik
koningin Mary vertoeft.
BR. INDIE
ADEN,
"UADRAMAUT
1 i'.
CAYMAU**
JAMAÏCA
Fidzji eil.
NIGERIA
FUROPA
AFRIKA
BEVOIKI MG VAM MET BRITSCHE WERELDRIJK
49 000.000 IWW
365 400 000 •-
58 OOOOQO
I3.400 OOOlWW
9- 7QO OOO
Totaal 4 96 Millioeu iviw"
Nu de abdicatie van koning Edward VIII een staatszaak geworden is, geven wy
hierbij een overzicht van het geweldige „Britsche Imperium", waarover Edward
VIII thans den scepter zwaait.
De gebieden zijn op dezelfde schaal weergegeven. De dominions (zelfregeeren-
de koloniën) o.a. Canada, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland en Australië hebben mede
zeggenschap in deze aangelegenheid; de hooge commissarissen hiervan confereeren
thans met het Engelsche parlement om tot een oplossing te komen; het Britsche
Imperium wacht met spanning het resultaat hiervan af.
Verder vermeldt de kaart de kroonkoloniën, protectoraten en autonomie-gebieden
De houding der Dominions.
Lyons, de Australische premier, heeft
gistern te Canberra met nadruk de geruch
ten tegngesproken, dat in den boezem van
het federal Australische kabinet oneenigheid
over de kwestie van het huwelijk des Ko
nings zou zijn ontstaan.
Spr. en zijn collega's stonden gesloten
achter Baldwin en bij de bijeenkomst van
het parlement. Op Woensdag zou spr. die
houding nader toelichten.
Savage, de eerste arbeiders premier van
Nieuw-Zeeland heeft gisteren te Welling
ton gezegd, dat volgens de laatste inlich
tingen die hij ontving de crisis in Engeland
iets minder acuut geworden scheen te zijn.
Een algemeene verkiezing in Engeland over
de geheele zaak was volgens spr. alleen
reeds daarom ondenkbaar omdat de troon
nooit het onderwerp noch het stootblok
mocht worden van parlementairen partij
strijd en om diezelfde reden zou er ook noch
in Nieuw Zeeland noch in eenig ander do
minion van algemeene verkiezingen spra
ke mogen of kunnen zijn.
Op een vergadering te Pretoria heeft
generaal Smuts gezegd, dat hij niet geloof
de dat de crisis in Engeland een vroegere
bijeenroeping van het parlement dan den
eenmaal vastgestelden datum van 8 Janu
ari noodzakelijk zou maken. Op dat oogen
blik was daar in geen geval sprake van.
De sympathie voor den koning
onder de conservatieven.
Aan de lunch van de Engelsch-Fransche
lunchvereeniging heeft Winston Churchill
gistermiddag een dronk op den Koning uit
gebracht. Hij zei: „Ik heb Zijne Majesteit
gekend van zijn kinderjaren af en ik kan u
zeggen, dat gij er u van overtuigd moogt
houden, dat hij nooit zal handelen, zoomin
naar de letter als naar den geest, in strijd
met de Britsche grondwet".
Op de bijeenkomst van enkel conservatie
ve afgevaardigden, waarop gisterochtend de
houding van de regeering is besproken,
heeft men besloten geen mededeeling no
pens het besprokenen te verstrekken.
Gaat mevrouw Simpson naar Italië?
Het hardnekkige gerucht gaat, dat
zelfs als koning Edward niet aftreedt,
mevrouw Simpson naar Italië zal gaan,
naar het Lago Maggiore of het Como-
meer om zich aan alle publiciteit te
onttrekken.
In Britsche kringen te Parijs gelooft
men steeds meer, dan de koning niet zal
aftreden.
STAAT VAN BELEG TE TSINGTAO.
Nog meer Japansche mariniers
gedebarkeerd.
De toestand te Tsingtao in de provincie
Sjantoeng, waar de Chineesche autoritei
ten den staat van beleg hebben afgekon
digd, nadat de Japansche mariniers de
stad waren binnengetrokken, is nog ver
scherpt, aangezien van tien Japansche
oorlogsschepen nog 600 man troepen aan
land zijn gezet, die trachtten het gemeen
telijk waterreservoir te bezetten. Dit was
echter bijna geheel omgeven door het ste
delijke verdedigingscorps, en toen aan
den buitenkant van de stad nog 3000 man
Sjantoengtroepen aankwamen, trokken de
Japanners terug. De burgemeester van
Tsingtao, admiraal Sjen-Koeng-Lieh,
heeft medegedeeld, dat de Japanners hem
een nieuwe reeks van 12 eischen hadden
voorgelegd, welke het gemeentebestuur
f onredelijk en fantastisch heeft ver
worpen. Bij het afkondigen van den staat
van beleg heeft de burgemeester troepen
gedirigeerd naar strategische punten rond
om de stad. Vanuit Dairen en de Zuid-
Chineesche wateren zijn nog meer Japan
sche oorlogsschepen naar Tsingtao onder
weg. Een vaartuig heeft het anker uitge
worpen, recht tegenover het raadhuis. In
antwoord op de maatregelen van verzet
der gemeentelijke autoriteiten van 36.000
arbeiders van onder Japansch beheer
staande fabrieken uitgesloten.
HET DUITSCH—JAPANSCHE VERDRAG.
Ongerustheid in China.
De Duitsche rijksminister van buitenland-
sche zaken, von Neurath, heeft den Chinee-
schen ambassadeur, die hem nadere inlich
tingen verzocht had omtrent het Duitsch
Japansch verdrag en de recente verklarin
gen van den Duitschen ambassadeur te Nan
king, verklaard, dat het accoord geenszins
gericht was tegen China en dat de Duitsch
Chineesche vriendschap in haar geheel bleef
bestaan. In het bijzonder zeide von Neurath
er prys op te stellen de Chineesche onge
rustheid weg te nemen, dat het accoord een
instrument zou kunnen vormen voor onder
drukking van Noord-China. De werkzaam
heid der in het aan het Duitsch-Japansche
verdrag toegevoegde protocol voorziene com
missies zal zich niet uitstrekken tot landen
buiten Japan en Duitschland.
Er blyft echter een zekere ongerustheid
heerschen in Chineesche kringen te Berlijn,
ten aanzien van de eventueele consequenties
van het accoord.
