FLITSEN VAN HET WITTE DOEK.
Nieuws-geschiedenis en de film.
De berichtgeving uit vroeger
jaren in vergelijk met thans.
Krant, radio, film....
IN DE SCHADUW VAN DE
GUILLOTINE.
(„A TALE OF TWO CITIES").
Miniatuur-filmpjes.
ONZE BIOSCOPEN.
Zl
Het nieuwe, het zoo juist gebeurde,
het veranderde, het gewijzigde, het plot
seling ontstane het interesseert ons
altijd en het heeft ons te allen tijde het
diepste belang ingeboezemd. De mensch-
heid is nieuwsgierig. Sinds haar schuw-
ste dagen, waarin zij bestond uit hol
bewoners, bang en bijgeloovig, be
vreesd voor de Dondergoden, het onbe-
grepene, het natuurgeweld en het vage,
onbestemd ritselen in de nachtelijke
oerwouden, heeft zij willen wéten, wat
geschiedde, was zij zij het ook ter
sluiks en heimelijk spiedend belust
op kennis van al hetgeen rondom ge
beurde en dat is zoo gebleven tot op
den allerjongsten dag.
De schuwheid, de angst, de vreeze is daar
bij totaal verdwenen, heeft integendeel
plaats gemaakt voor een felle belustheid,
een nimmer zwijgenden prikkel naar sensa
tie, opzweepend nieuws, dat een stimulans
vormt, als een zware sigaar, een sterke kop
koffie, of een borrel-met-een-kop. Hoe is dat
nieuws zoo geworden? Het is anders ge
weest!
In de Middeleeuwen en nog bovendien
in de nieuwere geschiedenis tot aan den
rand van onze twintigste eeuw is het aller
voornaamste nieuws verbreid door middel
van vuren in den nacht, welke van hoog
gelegen punten werden ontstoken en die het
signaal gaven, waarop veelal een gansche
bevolking in angstige spanning wachtte. In
het onvergetelijke filmwerk „Die Nibelun-
gen", dat zich afspeelt in de vroegste Mid
deleeuwen, kan men dit middel zien toe
passen, maar eveneens in de 20th Century-
Fox film „Een Boodschap aan Garcia", dat
een episode weergeeft uit het jaar 1898, ziet
men dezelfde methode volgen.
Na tal van andere methoden voor nieuws-
overbrenging verschenen middelerwijl de
„couranten en de nieuwspapieren", vliegen
de blaadjes, of ondeugdelijke weekbladen
(wie durfde aan een dagblad denken!) en
hielpen mee, om de menschheid te infor-
meeren over wat haar soms in het minst
niet aanging, maar wat zij toch graag wilde
weten. De toekomst kwam aan het dag
blad (de beste reclame's). Zij nam toe in
macht, zij sloot overeenkomsten af met de
posterijen, met de telegraaf, met de tele
foon, zij stelde een leger van correspon
denten medewerkers aan, niemand minder
dan baron Reuter begon een florissante han
delszaak in nieuws... Havas en Wolff,
Stephani en hoe zij verder allemaal heeten
A.N.P. erbij inbegrepen volgden en de
dagbladen, die nu als paddestoelen uit den
grond kwamen, compliceerden hun werk
door tal van afzonderlijke edities uit te
geven.
Nog staat het dagblad op het hoogtepunt
van zijn bloei. Maar de alleenheenschappy
van de krant heeft toch maar kort geduurd.
Daarnaast is thans de radio verschenen, die
vlugger is in haar berichtgeving, die het
nieuwste nieuws reeds heeft rondverteld,
wanneer de krant nog moet gedrukt wor
den. Dat geschiedt op den dag van van
daag nog een beetje onverzorgd en primi
tief. Kort en bondig wordt van een pa
piertje voorgelezen, wat de luisteraar zal
willen weten. Ongetwijfeld zal in de toe
komst gestreefd worden naar een radio-
nieuwsverspreiding, die meer aandacht
schenkt aan den vorm, zooals ook een dag
blad zorg besteed aan stijl en voordracht.
En daarnaast is het beeld een steeds groo-
tere plaats gaan opeischen in de vermelding
van het nieuws. Na de „teekening van een
ooggetuige", kwam de fotografie. Na de
foto kwam het cliché, op zijn beurt weer
gevolgd door het geïllustreerde tijdschrift.
En naast dat'maand- of weekblad kwam de
fotopagina en bijv. in Engeland bla
den als de „Daily Photograph", een dagblad
geheel bestaande uit foto's met korte onder
schriften.
De f i 1 m is een der jongste victories
in 'de eeuwige serie der berichtgeving,
in de geschiedenis van het onsterfelijke
en altijd voortgaande nieuws. De jour
nalen worden voortdurend doelbewus
ter, stoutmoediger, beter geredigeerd
en bekwamer. De journaal-operateurs
zwerven met hun autos' rond door alle
vijf de werelddeelen en trekken als
Nomaden van nieuws tot nieuws.
Waar de aarde brandt waar oliebron
nen vlam vatten, of waar een burgeroorlog
een land verscheurt, waar vreeselijke ram
pen plaats vinden, waar een vorstelijk feest
gevierd wordt, waar nieuws valt te beleven,
waar en hoe-dan-ook, daar snellen zijn aar.,
daar staan zij in het voorste gelid, daar
dringen zij door, daar stellen zij hun licht
gevoelige en acoustisch afgestemde appara
ten op en zien en luisteren toe. Eiken Vrij
dag verschijnt het nieuwe filmjournaal dat
naar alle bioscopen gaat en daarnaast ont
staan nog steeds meer en altijd beter
de speciale aan het nieuws gewijde theaters,
de Cinéacs. De menschheid wordt thans
wél op de hoogte gesteld. Wij beleven onzen
tijd, wij maken het méé, hoe de Abessijnen
worden verslagen, hoe in Spanje Wit en
Rood elkander worgen, hoe de wereld haar
eeuwige variatie biedt aan leed en vreugde.
De journalisten van het levens beeld
welk een bijzonder vak is dat! Welke vreem
de en mof:,ijke eischen komen kijken, om
een Fox-Movietone-Nieuwsman te kunnen
zijn! Van hun geestkracht, van hun paraten
moed, van hun nimmer slapende vitaliteit
wordt véél gevergd! Zij moeten talenkenners
zijn, ridders van het immer geldige pas
poort, muntwisselaars tot in het oneindige,
brutaal en bescheiden tegelijkertijd, dapper
en voorzichtig, royaal en zuinig, handig en
beminnelijk. Eeuwige zwervers zonder fami
lieleven, voortsnellend over eindelooze
straatwegen, zich een weg banend door on
toegankelijk terrein. Want wij rekenen
op hen! Er is immers een stilzwijgende af
spraak, dat wat ook geschiedt, in Wladiwo-
stok, in Siam, Ecuador, Amsterdam of Zan-
zibar, het Vrijdag in 't nieuwe journaal zal
zitten.
De geschiedenis van het nieuws
is de geschiedenis der menschheid zélf.
Van haar ruw geweld, van haaf haits-
tochtelijkste en haar teederste oogen-
blikken. En de nieuwsdienst wordt staag
geperfectionneerd.
En zij, die dezen dienst verzorgen, die
Keizers, Koningen en rebellen, ministers
misdadigers, priester en slachtoffers, geluk
kigen en rampzaligen te woord staan en
filmen zij leven intens, zij schrijven de
kroniek van hun eeuw, zij brengen hun cine
matografisch verslag uit aan de volkeren
dezer aarde. Dit is per saldo indrukwek
kend
ademloos zult Gij luisteren naar het verh
van toen en nu, van 1789 en 1936. and
deze
Dickens-figuren herleven!
Ronald Colman als Sydney Carton uit „A Tale of two Cities" met Elisabeth Allan.
Een Revolutie-film der M.G.M.
Toen wij jong waren, was de Fransche
revolutie „geschiedenis". Thans is op
meer dan één wijze gebleken, dat wat
toen gebeurde actueeler dan ooit is in
den burgeroorlog leeren de kranten
het ons niet dagelijks uit Spanje? Her
kennen wij niet in die opgezweepte
volksmenigten, die hartstocht waarmee
zij, burgers van één land, elkaar bevech
ten, de gezichten, die ons vroeger op de
platen der Fransche revolutie zoo ver
schrikkelijk, maar ook zoo ver af leken?
Toen de pas uitgevonden guillotine
thans de donkerefiguren tegen den
witten kerkhofmuur en het vuurpeloton
ervoor...
Maar waarom vocht men in den Fran-
schen burgeroorlog, waarom vecht men
thans? Om de rechten van den mensch,
thans bedreigder dan ooit, om de Vrijheid,
Gelijkheid en Broederschap.
Over deze dingen heeft Charles Dickens.
het onsterfelijk genie, wiens waarde voor
de film pas in de laatste jaren van de spre
kende film ontdekt is. zijn beroemden ro
man van de twee-steden, Londen en Parijs,
geschreven. Bijna allé figuren, die Dickens
geschapen heeft, leefden als onvergankelijke
„portretten" in de verbeelding van zijn
lezers. Maar het wachten was op de film
om deze figuren tot zelfstandig, dramatisch
bewogen leven te brengen: dat leven waar
elke toeschouwer om vraagt. In „A Tale of
two Cities", de Metro-Goldwyn-Mayer super,
die in het Nederlandsch zeer terecht „In de
Schaduw van de Guillotine" heet is het
in de eerste plaats de achtergrond dezer
figuren: het Engeland van het eind der
achttiende eeuw en het woelige Parijs, waar
het volk met de bestorming van de Bastille
zijn rechten opeischt. Prachtig is het con
trast tusschen Engeland's welstand, zijn
kalme, liberale theorieën en daartegen
over de barbaarsihe strijd in een land, waar
deze vrijheden met zwaard en toorts be
vochten moesten worden en toch nog niet
blijvend!
„In de Schaduw van de Guillotine" is
derhalve in de eerste plaats een film met
een inhoud: inhoud in den besten zin van
het woord. Bij elke regel, elke uitspraak
van volksvrouw, van aristocraat, van volks
gericht of gekerkerde gevangenen denkt
GIJ: hoe is het thans, is het niet of Gij de
kranten van heden leest?
Daarbij is de film zuiver in zijn historische
atmosfeer gehouden: het gansche Parijs, het
gansche Londen werden met de zorg, die de
Metro-Goldwyn-Mayer aan deze supers kan
besteden, herbouwd. Sfeer ademt elke meter
van deze grootsche film: een sfeer van we
reldbrand en wereldverlangen. Dit is geen
„historische" film meer, dit is herleefde
werkelijkheid, even diep als eenvoudig:
zoo dwingend wordt het U voorgezet, zoo
En dan tegen dezen achtergrond, in
sfeer, groot uitgehouwen twee mensch
geen liefdespaar, dat or maar ingevlocht^'
is. Neen, dat deed Dickens nimmer. Ma°n
als het ware uit deze menschen ontstak
rondom hen opgetrokken, hun eigen lief^'
geprojecteerd tegen den spiegel van de6'
tijd. Een liefde van groote opofferingen, va**
ontzeggen en verlangen, van romantiek
ja, maar de romantiek van het in zijn innió'
heid schier bovenmenschelijke. Zij mochten
niboor nir»t tnphnhnnrpnhun lovnno
J
elkaar niet toebehooren, hun levenswegen
waren van het begin af gescheiden, de zjj
leidde naar het schavot, de hare naar het
zijne
- het
leven. Maar zulk een liefde heeft het witte
doek nog niet vertoond. Daarvan doorleeft
Gij de grootheid, de innigheid en de tragiek
juist omdat zij zoo bovenal menschelijk js'
En dan deze figuur, deze prachtigste p0N
tretschildering uit Dickens' pen, deze niets!
nut, die tot een groote offervaardige be!
keerd wordt, deze Sydney Carton vertolkt
te zien door een acteur, die hiermee waar.
lijk wel de rol van zijn leven speelt: Ronald
Colman! Colman met Elizabeth Allan, m«t
Basil Rathbone, met Edna May Oliver
geen wonder, dat „A Tale of two Cities"
thans reeds den naam heeft, niet alleen een
der grootste kunstwerken der geheele
cinematografie te zijn, waarin moderne
techniek hand in hand gaat met het vol.
maakte spel der hoofdpersonen, maar tevens
een volksfilm in den besten zin van het
woord, een film, die al tot de hoogsten en de
laagsten der maatschappij zal spreken.
Léhar als scenario-schrijver?
Meto-Goldwyn-Mayer heeft Franz Léhar
een voorstel gedaan naar Hollywood te
komen om zijn assistentie te verleenen bij
de verfilming van Léhar's operette „De
Graaf van Luxembutg". De componist
heeft het voorstel in beraad gehouden.
De plannen van den ouden
Douglas Fairbanks.
Douglas Fairbanks Sr. heeft zich geas
socieerd met Sarr.uel Goldwyn voor het
fabriceeren van de film „Marco Polo".
Het is vroeger Fairbank's ambitie geweest
in deze film zelf de hoofdrol te spelen,
doch het plan werd van jaar tot jaar uit
gesteld, en nu is Fairbanks te oud gewor
den om de rol te spelen. Hij en zijn nieuws
compagnon hebben Gary Cooper voor de
rol geëngageerd; Douglas Fairbanks zal
vergezeld van cameramen, naar China en
de Stille Zuidzee reizen voor de buiten
opnamen.
Scène uit „In de Schaduw van de Guillotine".
MEISJESLYCEUM.
In het City-theater.
Dat de film Meisjeslyceum wel wat af
wijkt van het gelijknamige tooneelstuk, is
wel juist, maar wij gelooven, dat zij als
rolprent er bij gewonnen heeft. Er is nu
onder leiding van den regisseur Curmmings
een romantisch spel op het doek gebracht,
dat naast de liefde van een kostschoolmeisje
ook tal van humoristische momenten geeft
en bovendien een schat van natuuropnamen
(het onweer in de bosschen op de berghel
lingen).
Marie Claudel, leerlinge van het meisjes
lyceum, heeft een diepe genegenheid opge
vat voor den 18 jaar ouderen directeur der
school, dr. Dominik, en schreef hem een
brief, waarin zij vertelde van wat zij
droomde. Maar zij verzond het schrijven
niet: zij wierp het in de prullemand, waar
uit het werd opgediept door een der leei-
aressen een figuur welke door onze
meisjes zeker „een draak" zal worden
genoemd. De brief komt terecht in de ver
gadering van het bestuur der school, waar
werd besloten Marie's moeder met het ge
val in kennis te stellen want dat het
meisje de schrijfster is wordt ontdekt bij
vergelijking van het schrift en bovendien
vertelt zy het aan de sympathieke assisten
te van dr. Dominik, prof. Anna Mathe, die
ook een diepe liefde voelde voor hem, een
genegenheid, welke echter niet tot hem
doordringt.
Prof. Anna begrijpt Marie en wil haar
bijstaan, maar de 19-jarige vlucht naar
't bosch, waar zy wordt overvallen door een
zwaar onweer. De directeur der school
zoekt en vindt haar; hij ziet in haar een ont
luikende vrouw en ontdekt meteen zijn
eigen gevoelens voor haar. Als Marie echter
na een paar dagen verneemt van Anna's
stille liefde, trekt zij zich terug en noemt
tegenr ver Dominik haar neef als haar ver
loof de..
Het vervolg van de geschiedenis zullen
wij niet verklappen, alleen zeggen wij, dat
de afloop heel anders is dan de lezer uit
het bovenstaande zou afleiden.
De reeds befaamde speelster Simone Si-
mon gaf van Marie een schitterende typee
ring; Herbert Marshall en Ruth Chatterton,
2 andere grooten uit de filmwereld, geven
resp. dr. Domenik en prof. Anna Mathe, en
dat wel op een bewonderenswaardig zuivere
wijze. Dit voorzoover het de hoofdpersonen
betreft. De andere medespelers waar
onder met grooten naam hebben met
hen te samen een film gemaakt, die het zeer
zeker „doen" zal ook in onze stad.
Uitgebreid geïllustreerd wereldnieuws
met fraaie sportkieken (wij noemen o.a. die
van het skiën), alsmede een grappige kome
die, dierendressuur en twee aardige teeken
films gaan aan het hoofdnummer vooraf.
OP HET VERKEERDE SPOOR.
Victoria-Theater.
Een jonge lord voor wien de regis
seur een zeldzaam onsympathiek gezicht
heeft uitgezocht belooft verschillende
jonge meisjes filmcontracten en geeft bo
vendien zooveel trouwbeloften, dat het
begrijpelijk is, dat, wanneer hij op een
avond vermoord in zijn huis wordt ge
vonden, er een vrouw in het spel is.
Er zijn twee verdachten, ten eerste de
jonge man, die denzelfden avond in een
cabaret ruzie met hem kreeg en hem neer
sloeg, waarna de lord half aangeschoten
met zijn tafeldame naar huis reed en ten
tweede een filmster, die hy 'n contract be
loofde en eveneens beloofd had te zullen
trouwen en die thans weet, dat zij bedro
gen werd. Zij is er het ergste aan toe, om
dat zij op den avond van den moord naar
het huis van den lord gegaan is en zich
daar verborgen heeft gehouden. Beide
verdachten zouden, wanneer de lord niet
bestaan had, verloofd zijn, ondanks de
tegenwerking van een ouderwetsche tante
van den mannelijken verdachte, een
vrouw, die in geen twintig jaar haar wo
ning verliet, maar zich die exentriciteit
kan veroorloven, omdat zij twaalf millioen
bezit. Het kunnen er ook dertien geweest
zijn, maar waar een boom zoo volgela
den enz.
De tante bemoeit zich met het geval.
Zij overtuigt zich eerst van de waarheid,
dat het 't filmsterretje niet via haar neef
om haar millioenen te doen was, maar dat
het meisje den jongen man werkelijk
lief heeft. Zij vindt en verdonkeremaant
op een prachtmanier de revolver waarmee
het meisje zoogenaamd den moord ge
pleegd heeft en zelfs twee moorden,
omdat later ook de butler van den lord
werd neergeschoten, toen hij den werke-
lijken moordenaar bekend zou maken.
En dan gaat tante een avond aan den
zwier, zij komt in een cabaret, zij wordt
zelfs dronken althans zoo lijkt het
en zij vertelt openlijk, dat zij de revolver
heeft en waar die ligt.
Dan gebeurt natuurlijk ook wat tante
verwacht. De moordenaar komt het be
wijsstuk stelen. Er komen zelfs twee man
nen om de revolver, een onschuldige en
een schuldige.
Wie is de schuldige?
Dat kunt U in het Victoria-theater ont
dekken, waar deze spannende detective
film nog een volle week gedraaid wordt.
Vooraf gaan een aardige eenacter met
Thelma Todd, een mooie film over de
Zuidzee-eilanden en veel binnen- en
buitenlandsch nieuws.
HET RECHT VAN DE STERKSTE.
Roxy-theater.
Zyh verleden schijnt niet heelemaal vol
gens de wet toelaatbaar te zyn geweest,
want op z'n gevangenneming staat een hooge
premie. Hij bevindt zich ergens in een
negerdorp in Zuid-Amerika, waar hij ook
thans vluchten moet, bang voor z'n aanhou
ding. 't Is Charles Bickfort, de hoofdrolver
tolker, Doch om hier vandaan te komen, en
wel zoo gauw mogelijk, is alleen maar te
doen met een oud zeilschip, dat voor den
wal ligt, en wilde dieren laadt. Hoewel er
geen plaats meer aan boord voor hem was,
koopt hij den kapitein om met zijn geld. Hy
vaart mee, en nauwelijks zijn zij op zee of
de kaptein, een gluiperige Chinees, krijgt 't
met hem aan den stok, want deze verneemt
per radio de premie, welke op Charles hoofd
staat. Om er nog meer uit te halen, wil hy
voor een nog hooger bedrag Charles ergens
anders aan wal zetten, daar hij anders bij
de eerstvolgende aanlegplaats overgeleverd
zal worden.
De volgende tafreelen zyn een en al op
winding en spanning. Het schip vergaat in
een geweldigen storm, en enkele drenkelin
gen, waaronder ook Charles en de kaptein
weten zich te redden en komen op een on
bekend eiland. Doch ook de leeuwen, tijgers
enz., die met het schip vervoerd werden,
redden zich en zwemmen naar dit eiland
toe.
Nieuwe sensaties volgen, door gevechten
met overlevende menschen onder elkaar, en
daar tegenover een troep uitgehongerde
wilde dieren, 't Slot is verrassend, Charles
moet het op t laatste nippertje toch afleg
gen, maar een happy end komt er voor z'n
partners George Milford en Elisabeth
Young. Een goed geslaagde sensatie-film,
waaraan vooraf gaan verschillende jour
naals, een teekenfilm en een kluchtige twee-
acter.
DER BETTELSTUDENT.
Theater Harmonie.
Der Bettelstudent van Carl Millöcker mag
zeker tot een der meest bekende operettes
gerekend worden en de verfilming er van
uitgebracht door de Ufa zal in het Bioscoop
Theater Harmonie zeker de liefhebbers van
muziek, zang, dans en vroolijkheid ten zeer
ste voldoen. Wat aan deze film een eigen
aardige bekoring geeft, is dat één der hoofd
rollen wordt vervuld door onzen landgenoot
o ïan Heesters, den bekenden operette
tenor en Heesters doet zich in der Bettel
student niet alleen kennen als een uitste
kend zanger, maar als een vlotte en sym
pathieke filmspeler.
De geschiedenis speelt in Polen (Krakau)
en wel in 't begin der 18e eeuw, toen de
keurvorst van Saksen nog koning van Polen
was. Maar de Polen hebben zelf een andere
candidaat. Kolonel Ollendorf onderdrukt ia
Krakau eiken opstand. Maar hy houdt even
goed van feesten en vroolijkheid. Hij geeft
in het slot te Krakau een groot feest. Tot de
gasten behooren o.m. de geheel verarmde
gravin Nowalska met haar beide dochters.
Als de kolonel tegenover de dochter Laura
al te brutaal wordt, geeft zij hem een slag
met haar waaier. Dit wordt in heel Krakau
bekend en twee opgesloten studenten Jan
en Simon maken er een lied op. Als Ollen
dorf inspecteert, ziet hij de twee studenten
en zij moeten hem helpen om wraak te
nemen Simon zal zich uitgeven voor den
rijken vorst Wybicki en Jan zal zyn secreta
ris zyn. Beiden worden aan de gravin en
haar dochter voorgesteld en tusschen. de
jongelui ontwikkelt zich een liefdesidylle-
Dat is juist wat Ollendorf wilde. Maar hü
blijkt zich ten slotte toch vergist te hebben,
want Simon blijkt inderdaad van adel te
zijn: een hertog en neef van den nieuwen
Poolschen koning. En twee gelukkige meis"
jes blijven samen met hun arme studenten.
Johan Heesters als Simon noemden wM
reeds als prima kracht. Zyn zingen had
veel succes en ook zijn duetten met Marika
Rökk slaagden zeer goed. Bijzonder mud
was de dans op het feest in de eerste acte.
Jrits Kampers gaf een prachttype van
Ollendorf. Ida Wüst was de gravin en Carola
Höhn en Marika Rökk waren haar dochters
De eerste blonk als danseres bepaald ui
Voor de vertolking der verdere rollen nie
dan lof. Een film, die U eenige uren uitste
kend zal amuseeren door haar goede kwal
teiten.
Een Paramount-Nieuws, een klucht var
Bally Besar en Glenn Tryon, een tno°'(
jachtopname en cabaretnummer van Vi
phone-Artisten, gingen aan het hoofdnum
mer als inleiding vooraf.