FINANCIEEL JAAROVERZICHT.
Uiterlijke kenteekeneri van
economisch herstel.
Zij, die heengingen.
Tooneel.
Landbouw.
Uitbreiding van het
handelsverkeer.
vinr^1 f,! QanTd're. op "let een sneltrein- I W. F. Ris, eere-voorz. Ned. Bond van kof-
te Zoetprmo 7 wam de eerste uitbarsting, fiehuis-, restauranthouders en slijters, te
™u! f fW!ard 116P het Amstelveen,
gesproken de spuigaten uit en de regeering
greep koelbloedig in, schorste de nietsnut-
ters van crisisambtenaren en dit was liet
begin van een algeheele, zeer noodzakelijke
zuivering.
Bij deze in feite niet heel ernstige tekort
komingen voegden zich eenige dagen later
er kort op elkaar np onregelmatigheden bij
den B. V. L. te Vlissingen en de verduiste
ring op grooten schaal van den Nijmeegschen
commissaris van politie.
En wat betreft het fraude-plegen by den
et zou blijken, dat Vlissingen niet speler te Den Haag.
alleen zou staan, want zjjn collega's te
Maastricht en die hier ter stede, volgden het
slechte voorbeeld op, een en ander tot groot
genoegen van vjjandiggezinde partijen, die
daaruit prachtige politieke munt sloegen.
De spelling-1938 onderging haar jaarlyk-
sche verandering, ook min. Slotemaker de
Bruine achtte het noodzakelijk aan
wangedrocht een kantje te veilen.
Inmiddels werd de burgeroorlog in Spanje
zoo scherp, dat onze regeering voor het feit
stond, dat de postverbindingen met dit land
verbroken was. Voorwaar een ernstig tee-
ken van gevaar!
Vice-admiraal Bron, te Driebergen, oud
commandant der zeemacht in Ned. Indië.
20 Jan. Prof. dr. T. Hoekstra, hoogleeraar
theol. school te Kampen.
22 Jan. J. Stamperius, bekend man op on
derwijsgebied, te Zeist.
26 Jan. P. J. von Stein Callenfels, gep.
luit.-gen. artillerie, te Den Haag.
29 Jan. Elisabeth SaxtonWinter, de
vroegere gouvernante van de koningin, in
Essex (Eng.) overleden.
31 Jan. J. W. te Kolsté,
bekend schaak-
H. H. Krabbe, oud-
o
Augustusmaand-zwemmaand! En thans in
dubbele beteekenis, want op de Olympische
Spelen te Berlijn wonnen onze kranige
zwemsters (Rie Mastenbroek, Tini Wagner,
Willy den Ouden en Jopie Selbach) prijs na
prijs en dagenlang verschenen de voor
pagina s van de kranten met breede,
enthousiast-gestemde „koppen" over de be
haalde resultaten, geïllustreerd door glun
derende hoofden van onze meisjes.
Het moge dan meer op het terrein van de
sport thuisbehooren, de gebeurtenissen te
Berlijn waren in dien tijd voor ons land zoo
belangrijk, dat zij zonder eenig voorbehoud
verdienen op deze landspagina vermeld te
worden.
Te Brussel werd onze gezant te Rome mr.
Patjjn (oud-burgemeester van den Haag)
benoemd als opvolger van jhr. mr. Tjarda
Storkenborgh Stachouwer.
Op 26 Aug. vertrok de afgetreden G. G
mr. de Jonge uit Batavia; hij kon en kan
terugzien op een moeilijke, maar uiterst
verantwoordelijke en daarom mooie taak.
Op 4 Sept. werd het stadje Enkhuizen
opgeschrikt door de eerste berichten over
moeilijkheden met de N. V. wed. Lakeman
bank. Trouwens, in die maand waren
surséance van betaling en faillissement
van groote en kleine zaken aan de orde
van den dag.
Op 8 September verkondigde groote
bulletins en extra-edities, dat onze kroon
prinses zich verloofd had met Z. D. H.
prins Bernhard, een gebeurtenis wij
zeiden het reeds welke niet naliet een
golf van nationale vreugde teweeg te
brengen.
Langen tijd had iedereen het over nie's
anders dan deze blijde tijding en tot in de
details werden bijzonderheden bekend
over den a.s. prins-gemaal, die nu straks
met H. K. H. prinses Juür.na in het huwe
lyk zal treden.
Zelfs de jaarlijksche schaduw van het
tekort op de rijksbegrooting vermocht
lang niet zoo scherp omlijnd te zijn als
andere jaren.
En dat, terwijl er toch niet minder dan 48
millioen ongedekt op de begrooting voor
kwam!
De hoofdstad was 17 September in volle
glorie, toen de vorstelijke verloofden aldaar
hun „blijde incomste" deden.
Over de devaluatie, welke op 27 Septem
ber afgekondigd werd, willen wij kort zijn,
het feit zelf werd algemeen rustig opge
nomen en of deze „kunstgreep" nu al dan
niet voordeelig voor ons land gebleken is,
valt momenteel moeilijk te zeggen.
Vermelden wij tenslotte, dat de heer
Zwanenberg aftrad als regeeringscommis-
saris, dat er dit jaar groote herfstmanoeuvres
gehouden zijn, die zeer geslaagd genoemd
kunnen worden, dat de heer Mussert een
eigen dagblad stichtte (Het Nationale Dag
blad), dat de „De Ruyter" met goed gevolg
te water gelaten is en dat de ondertrouw
van H.K.H. Prinses Juliana en Z.D.H Prins
Bernhard het teeken geweest is, opgewekt
de laatste weken van dit jaar in te gaan.
Wat wij dan ook van het konqende jaar
zullen schrijven over 12 maanden, het kan
niet anders of blijde regelen over een blij
feest zullen uit de pen moeten vloeien.
Moge dan de rest van het volgend jaar
overzicht in even schoone regelen als het
begin in het Oudejaarsnummer-1937
verschijnen.
Hns.
4 Jan. Dr. Frylinck te Den Haag, oud
geneesheer-directeur krankzinnigengesticht
te Medemblik.
6 Jan. C. Stammes te Den Haag, oud
notaris te Den Helder.
Aug. F. H. Falise, beeldhouwer te Wage-
ningen.
Mevr. Matty Vigelius, publiciste speciaal
over het vrouwenvraagstuk, te Amsterdam.
13 Jan. Dr. I. C. Henkes te Den Haag,
huisdokter van wijlen prins Hendrik en van
prinses Juliana.
Ch. Pleynes, stichter van de zeepfabriek
De Duif te Den Dolder, in Schaan (Duitsch-
land) overleden.
14 Jan. P. F. Hoeksema de Groot, gep.
gen.-majoor inf. N.-I. leger.
16 Jan. Te Maastricht is overleden de
ruim honderdjarige weduwe L. Hendriks,
na een lichte ongesteldheid. Zü werd op 25
Augustus 1835 te Maastricht geboren.
Prof. Ham, oud-hoogleeraar landb. hooge-
school te Wageningen.
18 Jan. Jhr. mr. dr. E. Tjarda van Star-
kenborgh Stachouwer, te Den Haag, oud
commissaris der koningin in de provincie
Groningen.
Ds. H. J. Heynes, te Aerdenhout, em.-
pred. herv. gem. te Landsmeer.
F. E. Blaauw, de bekende eigenaar van
Goollust.
19 Jan. John. Schilthuizen, tooneelspeler
te Den Haag.
p Febr. Prof. mr.
hoogleeraar te Leiden.
10 Febr. J. Hulshoff Pol te Den Haag,
oud-lid van den Raad van Ned.-Indië.
12 Febr. Mr. E. O. J. M. baron Hövell tot
Westerflier, commissaris der koningin in de
provincie Limburg.
W. de Vries, bekend musicus en organist
en carillonnist van de Groote Kerk te
Nijmegen.
15 Febr. Jhr. J. W. Schorer, oud-burge
meester van Sassenheim, en oud-griffier
van den Raad van Beroep (O.) te Den Haag.
25 Febr. Prof. dr. L. Bouman te Utrecht.
A. G. Maris, gep. generaal-majoor te Den
Haag.
2 Maart. G. J. Roermeester, schilder te
Den Haag.
5 Maart. Piet Hesse, acteur te Bussum.
5 Maart. E. P. van Andel, kapt. b. d.
artillerie te Utrecht.
12 Maart. Piet Holman, conferencier, lied
jeszanger en humorist te Amsterdam.
15 Maart. Ds. L. W. Bakhuizen van den
Brink te Den Haag.
H. M. Bollinger te Bussum, rustend pas
toor van Medemblik.
19 Maart. M. Heuckeroth, musicus en
componist te Amsterdam.
28 Maart. E. Th. Witte, oud-hortulanus te
Leiden, overleden te Wassenaar.
31 Maart. B. J. v. d. Berg te Hulst (Ov
dir. en oprichter Union Rijwielfabriek te
Dedemsvaart.
J. W. Bosch, red. Haagsche Crt.
1 April. Prof. J. G. van Eerde te Amster
dam.
3 April. Dr. J. C. Rullmann, predikant en
kerkhistoricus geref. kerk, te Wassenaar.
10 April. H. Kemper, gep. luit.-gen
artillerie.
17 April. Jhr. mr. Ch. J. M. Ruys de Bee-
renbrouck, minister van Staat, voorzitter
der Tweede Kamer.
28 April. Dr. F. M. Wibaut te Amsterdam,
oud-lid Tweede Kamer en Eerste Kamer en
oud-wethouder van Amsterdam.
6 Mei. Mgr. A. van Velsen S.J., te Am
sterdam, oud-apostolisch vicaris van Batavia.
8 Mei. G. C. Kleyse, dir.-hoofdredacteur
Bredasche Crt.
19 Mei. Mgr. J. H. G. Jansen, aartsbis'
schop, te Utrecht.
25 Mei. Notaris A. Perk te Hilversum.
Jan van Essen, dierenschilder te Scher-
penzeel.
5 Juni. Mr. E. Fokker, oud-griffier van de
Staten van Zeeland, oud-lid van de Eerste
Kamer en van de Tweede Kamer.
6 Juni. Baron G. W. H. van Imhoff te
Groningen, kamerheer van de koningin.
8 Juni. B. J. Veldhuis te Amsterdam, tot
voor kort voorzitter van de vereeniging tot
het stichten en in stand houden van Holland
huizen in het buitenland.
13 Juni. Dr. C. Thomassen te Laren,
stichter en dir.-generaal Sanatorium Juliana-
oord aldaar.
A. C. van Ommen van Guylik te Laren,
penningmeester N.-Holl. Jachtvereen. en
organisator hippisch gedeelte Olympische
Spelen in 1928.
22 Juni. Dr. P. Endt te Haarlem, letter
kundige, tot voor kort mede-directeur van de
Wereldbibliotheek.
C. Niepoort te Velsen, oud-directeur van
visscherij-maatschappij en te Velsen.
Frans Coenen, letterkundige.
Flor la Roche, tooneelspeler, in Duitsch-
land bij een auto-ongeluk omgekomen.
24 Juni. A. W. H. Mensing te Amsterdam,
bekende figuur in den kunsthandel.
26 Juni. Prof. dr. C. Snouck Hurgronje te
Leiden.
27 Juni. Th. M. Ketelaar, lid Tweede
Kamer.
30 Juni. Mr. J. J. Croles, oud-president
van het gerechtshof te Leeuwarden, oud-lid
der Eerste Kamer.
12 Juli. J. D. Tresling, directeur Ned.
postmuseum, te Den Haag.
14 Juli. In den ouderdom van 64 jaar is
te Den Haag in het Roode Kruis-ziekenhuis
overleden dr. G. J. van Leeuwen, die als
vioolbouwer naam heeft gemaakt.
21 Juli. J. J. Romswinckel te Baarn, gep.
luit.-kol. inf. Indisch leger.
26 Juli. G. J. P. A. Thomson te Den Haag,
oud-commandant le divisie Kon. mare
chaussee.
Dr. R. F. baron vin Heeckeren van Was
senaar, Heer van Twickel.
27 Juli. Dr. F. Wijdenes Spaans, te Den
Haag, oud-lid en secretaris van den genees
kundigen raad van het departement van
koloniën te 's-Gravenhage, en voorzitter van
de geneeskundige commissie van het depar
tement van Waterstaat.
2 Aug. J. P. Brasser, majoor veldart.,
hoofdinsp. 6e reg. veldart. te Leiden.
3 Aug. J. C. E. Sand, journalist te Am
sterdam.
5 Aug. K. de Roer Cz., oud-burgemeester
van Assendelft, oud-lid Eerste en Tweede
Kamer.
10 Aug. Gep. kolonel der mariniers C. P.
van Borselen te Den Haag.
Gep. gen.-majoor dr. H. Volmer te
Utrecht.
Gep. luit.-kolonel N.O.I. leger Ph. Lach de
Bere te Vught.
A. G. A. Verstegen, oud-burgemeester van
Koog aan de Zaan, te Den Helder.
18 Aug. Prof. dr. A. A. Njjland, te Utrecht,
bekend sterrekundige.
5 Sept. Frans Hulleman, letterkundige en
voordrager te Amsterdam.
11 Sept. Prof. dr. H. Haga te Zeist, oud-
hoogleeraar te Groningen.
18 Sept. F. E. Wijnmalen, rijksinspecteur
der spoor- en tramwegen.
21 Sept. De musicus S. L. Wertheim te
Den Haag.
26 Sept. Josef Braun, tenorzanger te Am
sterdam.
29 Sept. Mr. H. Rahder te Den Haag, oud
president van den raad van justitie te Me-
dan.
3 Oct. Mr. dr. C. J. M. Schepel, oud-raads
heer in den Hoogen Raad en oud-president
van het hoog militair gerechtshof.
5 Oct. Jan Slauerhof, dichter en schrijver
te Hilversum
7 Oct. F. J. Buiterman, divisie-officier bij
de Zuid-Nederlandsche divisie van het Le'
ger des Heils.
11 Oct. H. Stulemeijer, oud-burgemeester
van Bergen op Zoom en van Schiedam.
19 Oct. B. A. Kwast te Groningen, schrij
ver van boeken over aardrijkskunde.
20 Oct. N. G. Jannink, textielfabrikant te
Enschedé.
21 Oct. Harm Tiesing te Borger, publicist
van het Drentsche volksleven.
23 Oct. V. F. J. Bouwmeester te Den Haag.
gep. luit.-kolonel.
A'. J. A. Opstelten te Nijmegen, gep.
kol. inf.
9 Nov. Jhr. de Muralt, oud-lid Tweede
Kamer, oud-voorzitter Bond van Staatspen-
sionneering.
F. v. d. Velde, Vlaamsch schilder te Lel
den, tijdens de bezetting van zijn land door
de Duitschers naar ons land gekomen.
11 Nov. M. Oostwold, lid van Ged. Staten
van Friesland.
17 Nov. Prof. dr. L. Broeksma te Wage
ningen.
19 Nov. Prof. dr. J. S. Theissen te Am
sterdam.
22 Nov. Louis Apol. kunstschilder te Den
25 Nov. W. C. van Wettum te Den Haag,
oud-chef van den dienst der opium-regie.
29 Nov. H. J. L. Merkelbach, waarnemend
commissaris der koningin in Limburg.
15 Dec. Gep. luit.-generaal J. L. ten
Bosch te Den Haag.
16 Dec. Luit.-generaal J. L. ten Bosch te
Den Haag.
18 Dec. W. Vosmaer, generaal-majoor
artillerie (b. d.)
27 Dec. G. J. Droste Jr., dir. Droste's
cacao- en chocoladefabrieken te Haarlem.
28 Dec. Mr. H. Jelgerhuis Swildens, te
Den Haag, oud-president Hooggerechtshof
Ned.-Indië.
Bij het eindigen van het jaar 1936 mo
gen hier enkele tooneelaanteekeningen
volgen over hetgeen de mooie kunst van
het tooneel in dit jaar opleverde. Aller
eerst zij geconstateerd dat de beroeps
spelers kranig volhouden en steeds weer
trachten het publiek iets moois en iets
goeds te brengen. En hoe worden zij voor
al die moeite beloond? Lang niet altijd in
verhouding tot de arbeidsprestatie. Maar
toch hebben zich voor de beroepsgezel
schappen eenige perspectieven geopend,
die het mogelijk maken, dat zü, die de
tooneelspeelkunst voor hun levensonder
houd beoefenen, leven kunnen. Vroeger
gingen de gezelschappen, in de groote ste
den gevestigd, naar verschillende plaatsen
in de provincie, waar zy op eigen risico
in een door hen gehuurde schouwburg
zaal voorstellingen gaven. Doch zooiets is
tegenwoordig bijna niet meer mogelijk.
Want elke opvoering zou tachtig procent
kans hebben een fiasco te worden. De
prijzen van vroeger worden niet meer be
taald en by lagere prijzen moeten de
zaken al uitverkocht zijn om zelfs de on
kosten te kunnen dekken. Men is echter
in de kleinere plaatsen op de gedachte
gekomen vereenigingen te stichten, die
voor hun leden voorstellingen van be
roepsgezelschappen organiseeren tegen
matigen prijs. Men kan de contributie
desgewenscht zelfs per week betalen. En
dit idee heeft groot succes gehad. Tegen
een bepaalde vergoeding spelen nu de
gezelschappen in de een of andere plaats
zonder zelf eenige risico te loopen. Wel
zijn de tooneelspelers daardoor voortdu
rend op reis. Maar daar is nu eenmaal
niets aan te veranderen. En door de auto
bussen is het mogelijk geworden, dat de
sp lenden 's nachts nog in de plaats van
hun inwoning terugkeeren. Dat het soms
wel eens laat wortit, is licht te begrijpen,
maar vooral voor stukken met een
eenigszins uitgebreide bezetting is het veel
goedkooper, dan dat alle leden moeten
blijven logeeren. Vermoeiend is het voor
de tooneelspelers zeker, daar men overdag
weer moet repeteeren en soms weer
vroegtijdig op reis moet naar Groningen.
Apeldoorn, den Bosch of andere plaatsen.
In tal van grootere en kleinere steden
krijgt men thans de beste gezelschappen
uit ons land te zien en dat is voor de ver
t.oiding der goede tooneelspeelkunst
zeker een voordeel. Wat de keuze der
stukken betreft, is het wel zeer moeilijk
geworden. Om zich aan experimenten te
wagen, daarvoor is het geen tijd. Verlie
zen kunnen niet worden geleden. Men
tracht dus steeds met een stuk te komen,
waarvan bijna zeker voor zeventig pro
cent vaststaat, dat het succes heeft. Dat
men daarom wel eens tot oude beproefde
successen terugkeert is licht te begrüpen.
Zagen wy b.v. in de laatste maanden van
'tjaar niet by twee gezelschappen aange
kondigd „De Roof der Sabijnsche Maag
den", dat resptctievelijk met Saalborn en
zyn houdt voornamelyk verband met het
huwelyk van Prinses Juliana. „In Hol
land staat een huis", werd gebracht door
de Amsterdamsche Tooneelvereeniging,
terwyl het stuk van Ben van Eysselstein:
„Uit het leven der Oranje's" in den Haag
werd gespeeld door Het Hofstad-Tooneel.
De A. T. V. en het Centraal Tooneel
brachten tegelykertyd een stuk spelend in
de Amsterdamsche filmwereld: Happy.
Het Centraal Tooneel had bovendien
veel succes met Prof. dr. Hiob Prëtorius,
en ook de voorstellingen van „Het voorste
Legioen" waren weer opmerkenswaard
In Alkmaar viel de belangstelling voor dit
laatste stuk tegen.
Het gezelschap SaalbornParser be
haalde o. m. een verdiend succes met:
„Het Getrouwde Schoolmeisje", met
Saalborn en Carla de Raet in de hoofd
rollen.
Ook het gezelschap van Cor Ruys trad
zoowel in Amsterdam als in de provincie
met succes op.
Het de Boervan Ryk Ensemble moest
in 't laatste deel van 1936 den steun van
mevr. de Boervan Ryk missen, wegens
ziekte. Maar gelukkig heeft zy juist dezer
dagen hersteld het ziekenhuis verlaten.
Men hoopt algemeen ook op een spoedig
herstel en een wederoptreden van onze
groote actrice Else Mauhs.
De tooneelgroep Het Masker, onder di
rectie van Ko Arnoldi, maakte met ver
schillende stukken een uitmuntenden in
druk, 'o. a. met „Het Hart" van den Fran-
schen auteur Henri Bernstein, waarin
o. m. Ank v. d. Moer, Ko Arnoldi en Jo-
han Gobau optraden.
Opmerkelijk is wel, dat van Een
vrouw in bloei (Une femme en fleur) en
van Het Hart (Le Coeur) hier voorstellin
gen werden gegeven door Fransche gezel
schappen, en dat de opvoeringen van onze
artisten prachtig de vergelijking met de
buitenlanders konden doorstaan.
Ook Jan Musch voert met J. v. d. Poll
de directie over een gezelschap, dat hier
o. m. optrad in „Het wederzydsch Huwe
lijksbedrog".
Het Hofstad-Tooneel onder leiding van
Cor v. d. Lugt Melsert blyft het groote
gezelschap in den Haag. Ook daar nieuwe
stukken en reprises. (Werd o. m. Boefje
niet met de Kerstdagen in den Haag ge
speeld?) „Onschuldige Meisjes" bracht
eenige sensatie door verbod van de Haag
sche Schouwburgcommissie. Doch dat was
spoedig over. Myra Ward trad door dit
stuk wel byzonder op den voorgrond en
plaatste zich in de ry der veelbelovende
jongeren. Ook het stuk Een Lentedag had
bij dit gezelschap een groot succes, niet
het minst door het spel van Fie Carelsen
en Dirk Verbeek. Ook een Fransch stuk:
„Drie Zes Negen, tot Wederopzegging"
dient nog genoemd.
Met als standplaats Deventer heeft zich
nog een afzonderlyk gezelschap gevormd
van jongeren, dat speciaal in de provincie
plaatsen zal optreden. Hierby behooren
o. m. Cruys Voorbergh, Ben Royaards,
Georgette Hagedoorn (momenteel ziek),
en de leider Rob Geraerds.
Het Nieuwe Schouwtooneel, onder lei
ding van Ko van Dijk, weet zich even
eens kranig te handhaven, en trad ook
eenige malen in Alkmaar op, o. a. met De
Vreemdeling.
Het geregeld optreden van beroeps-
acteurs in een groot aantal minder be
langrijke plaatsen heeft aan het dilettan-
ten-tooneel wel eenige afbreuk gedaan,
doch niet in die mate, dat de dilettanten
zooals in Haarlem b.v. tegen een groot
aantal comité-voorstellingen zouden moe
ten ageeren. Het dilettanten-tooneel is
heel mooi, maar moet ten slotte liefheb
berij, rij bet zeer toegewijde liefhebberij,
blijven. Men bedenke dat de beroepsspe
lers een strijd om hun bestaan hebben te
voeren.
Ook in Alkmaar is by het dilettanten-
tooneel geen groei te constateeren. Zelfs
was de byna zeventigjarige Kon. Rede
rijkerskamer Bilderdyk in gevaar, maar
gelukkig hebben eenige nieuwe en jongere
leden er hun schouders onder gezet en
wy hopen dat 1937 de Kamer succes zal
brengen. „Ulvadero" en het „Alkmaarsch
Tooneel" blyven yverig werken, terwyl
een nieuwe tooneelvereeniging van den
heer Vóórhaar: De Maskers, een goed
debuut heeft gemaakt.
De voorstellingen der beroepsgezel
schappen gaven steeds van groote ver
zorgdheid blyk. Ieder, die voor het too
neel voelt, kan dus met vol vertrouwen
de voorstellingen bezoeken.
Wij hopen voor het tooneel, dat 193
een stygend succes zal zyn, ook finantieel.
Een artikel in het nummer van vorige
week gaf my gereede aanleiding tot een uit
gangspunt bij de jaarwisseling 19361937.
Veel reden is aanwezig voort te borduren
over hetgeen thans onmogelijk schynt. We
komen terecht by de nuchtere mogelijk
heid. Men kan inderdaad spreken van din
gen die onmogelijk schynen. Van de plaats
waar ik woon hoor ik iederen morgen het
maken van melkpoeder, dat tegen relatief
passenden prijs plaatsing kan vinden in
Amerika. Uw uitdrukking „non passumus"
kan gelden voor alle tyden. Niet voor dezen
tyd alleen! Van de Edammer kaas kan men
zeggen „zoo vergaat nu eenmaal aardsche
roem!" Binnen één menschen leeftijd zag
ik den kaasprys schommelen tusschen ne
gen 9) en negentig 90)! Daar mocht
ieder zyn evenwicht bij bewaren.
Ik ben geneigd te meenen, dat er meer
ongelukken het gevolg zyn geweest van die
negentig dan van negen gulden per 50 Kilo.
Onveranderlyk komt vast te staan dat
melk en hare producten zich blijven leenen
voor hunne natuurlijke bestemming als
voedsel voor mensch en dier. Een vraag
stuk dat allerminst staat buiten de be
langen van Uw goede stad Alkmaar.
Of dit te beheerschen, valt door een reeks
van regelingen?
Ik waag dit te betwyfelen. Tenzij alle
vragen opgelost kunnen worden, door mid
del van steun. Dan is inderdaad Nederland
armer geworden dan arm. Want moed ver
loren, is alles verloren!
Stompetoren.
D. DE BOER,
Oudejaarsavond 1936.
Wanneer men alleen maar afgaat op de
uiterlyke kenteekenen van het conjunc
tuurverloop, dan bestaat er stellig alle aan
leiding, om op 1936 met bevrediging terug
te zien. Nog nooit, sinds de crisis eind 1929
haar intrede deed, heeft het economische
herstel zoo lang achtereen en in zoo'n snel
tempo vorderingen gemaakt als in het afge-
loopen jaar. In vele landen is de industrieele
bedryvigheid gestegen tot soms zelfs
boven het peil van 1929; de wereldhan
del heeft zich gestadig uitgebreid; volgens
de gegevens van het Statistisch Bulletin
van den Volkenbond is de goudwaarde van
den wereldhandel gedurende het derde
kwartaal van 1936 10 hooger geweest dan
gedurende dezelfde periode van het vooraf
gaande jaar, terwyl de omvang van den
wereldhandel ongeveer 4 grooter was
dan dien in het derde kwartaal van 1935.
Tegelykertyd is een zoodanige prüsstyging
ingetreden voor grondstoffen en verbruiks-
artikelen, dat deze vaak het dubbele, in
sommige gevallen zelfs het drie- of meer
voudige bereikt hebben van het laagste
punt tydens de crisis.
De internationale fondsenmarkt, die een
afspiegeling vormt van het economische
wereldgebeuren, geeft nu reeds maanden
achtereen een hausse te zien. Deze wordt
slechts zoo nu en dan onderbroken, wan-
nefr een verscherping der internationale
Musch in de beroemde rol van Emanuel politieke verhoudingen de aandacht vestigt
str,«p Hon tooneeldirecteur, nog veel op de aanwezigheid van de gevaar! ij le
Striese, den
succes had?
4 explosie-stof, welks uitbarsting met één slag
In Amsterdam waren het voornamelyk een eind zou maken aan al het streven naar
het gezelschap van Van Dalsum en De
fresne, het Centraal Tooneel onder lei
economisch herstel en de wereld In een
chaos doen verzinken. Als een donkere wolk
ding van Cees Laseur en het gezelschap hangt de oorlogsdreiging, duideüjk gLani
van Louis Saalborn, die van zich deden festeerd door het versnelde tempo dïTbe
spreken
De Amsterdamsche Tooneelvereeniging
bracht wel nieuwe stukken, doch hield,
zich ook aan vele van haar oude succes
sen vast. St. Joanne van Bernard Shaw
bt .aaide opnieuw in een beproefde bezet
ting groot succes, en Charlotte Kohier was
in vele opzichten een schitterende hoofd
figuur. Ook Het Chineesche Landhuis,
Pygmalion, Circus Knie, enz. kwamen
weer op het programma.
wapening, de uitbreiding van den diensttijd
in vele landen en het streven naar zelfvoor
ziening voor tal van, vroeger uit het bui
tenland betrokken, artikelen boven het
economische firmament. Nauwelijks was de
verovering van Abessinië door Italië als
een voldongen feit aanvaard, of de burger
oorlog in Spanje, tezamen met de gespan
nen verhoudingen in
het Verre Oosten
kwamen een nog steeds aanhoudende
Dat aanise speciale stukken te noemen I ecïon2che~^."w.V'>''l"d''!'',^,
Zoolang de internationale politieke situa
tie niet voldoende opgeklaard is, moet men
wel vervuld zyn van groote bezorgdheid
ten aanzien van de economische vooruitzich
ten op een eenigszins langen termijn. Aan
den anderen kant is het echter de vraag of
de hierboven gereleveerde aanwijzingen
van een economische verbetering zich wel
zouden kunnen handhaven in het helaas
slechts hypothetische geval, dat er 'n eind
zou komen aan den internationalen bewape-
ningswedstryd. De wetenschap, dat een
groot deel van den vooruitgang der bedry
vigheid en der prysstyging het directe ge
volg is van oorlogsvoorbereiding, in één
land meer, in andere in wat minder mate
tempert de bevrediging over veel, wat in bet
afgeloopen jaar bereikt kon worden.
Er is nog een andere overweging, die
eveneens aanleiding geeft, om vooralsnog
niet al te enthousiast te zyn. Wanneer men
de diepere oorzaken van de ingetreden ver
betering nagaat, dan blykt het, dat deze
voor een goed deel een kunstmatig karakter
hebben, ook voor zoover zy niet direct met
de oorlogsvoorbereiding in verband staan.
Zy zyn ten deele n.1. gelegen in de, door de
meeste regeeringen gevolgde politiek, om
door middel van groote staatsuitgaven een
economisch herstel te forceeren. Dat deze
politiek tot dusverre in verschillende landen
succes heeft gehad, pleit nog niet voor haar
juistheid. Ook gedurende de jaren 1925,29
heeft de wereld een periode van economi-
schen opbloei gekend, waarin het vrijwel
iedereen voor den wind leek te gaan. Ook
in dien tijd hebben velen hun waarschu
wende stem doen hooren tegen de roeke-
looze politiek van crediet-inflatie, welke
alom werd gevolgd. Thans, zeven jaren na
de ineenstorting van de crediet-pyramlde
begint de wereld zich eerst te herstellen
van de destyds toegebrachte slagen. En vóór
wij het weten, bevinden w(J ons wellicht
weer te midden van een crediet-inflatle-
boom, welks begin minder duidelijk te
registreeren is dan z(jn einde.
Het staat wel vast, dat de aanzwelling
van de staatsschulden in vele landen oen
verontrustend verschijnsel vormt. Teneinde
de geweldige staatsschuld te kunnen blijven
financieren, moet het staatscrediet wel
kunstmatig worden opgehouden door het
voeren van een politiek-van-goedkoop-geld.
Deze dreigt tot een ongemotiveerde uitbrei
ding der productie te leiden, welke den
kern van een ineenstorting in zich draagt.
Indien immers het verbruik niet in den
verwachten omvang toeneemt, kan het sterk
J
