DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Rede van Eden in het Lagerhuis.
Successen der regeeringstroepen bij Madrid
No. 16 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C KRAK.
Woensdag 20 Januari 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Uithet Ertgefsche Parlemen
De
non-interventiekwestie weer
ter sprake gebracht.
uitvoerig
De Spaansche revolutie
Fransche torpedojager gebombardeerd door
onbekende vliegtuigen.
Tegenaanval der regeerings
troepen bij Malaga.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels f 1 25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. 1 ERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060 Telet 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 20 JanuarL
„Er is geen woord, geen regel, geen
komma in de Italiaansche verklaring, die
aan welke buitenlandsche mogendheid ook
het recht zou kunnen geven, hoe haar
regeering ook gekleurd moge zijn, te in-
tervenieeren in welk deel van Spanje
ook."
Dit is wel een der meest belangrijke
passages uit de rede van den Engelschen
minister van buitenlandsche zaken, Eden,
gisteren in het Lagerhuis gehouden. Mi
nister Eden doelde in dit verband op de
Italiaansch-Engelsche overeenkomst, on
langs gesloten.
Wat heeft Eden met deze passage be-
doeld?
Wü herinneren in dit verband aan wat
wij gisteren schreven over de Italiaansch-
Duitsche houding t.o.v. Spanje. Men heeft
kunnen lezen, dat men in deze twee lan
den als 't ware hoopt op de stichting van
een nieuwe sovjet-republiek in Spanje,
omdat men dan openlijk zich met Spanje
zou kunnen bemoeien, zonder last te krij
gen met de bepalingen der non-interventie.
Zoo dacht men in Italië en Duitschland,
maar Eden heeft er dan toch maar even
aan herinnerd, dat hij er anders over
denkt. Uit het laatste gedeelte van de aan
gehaalde passage kunnen wij n.1. niet an
ders lezen, dan een waarschuwing aan het
adres van Italië: geen interventie in welk
deel van Spanje ook en hoe ook de eigen
regeering gekleurd moge zijn!
Wat Eden nog meer gezegd heeft, kan
men lezen in de rubriek Buitenland.
Van minstens even groot belang zijn de
besprekingen tusschen Mussolini en
Goering .In de officieuze Giornale d'Italia
geeft Virginio Gayda de eerste bijzonder
heden over de besprekingen tusschen deze
twee staatslieden en het Italiaansch-Duit-
sche antwoord op de jongste Britsche nota.
De reis van Goering naar Rome heeft
voljgens Gayda de stevigheid van het
Duitsch-Italiaansche front tegenover alle
vraagstukken van de Europeescne politiek
bevestigd. De as RomeBerlijn is volko
men duidelijk, er is daaromtrent niets op
te helderen of te definieeren. Te Rome
en te Berlijn blijft de buitenlandsche poli
tiek, zooals Italië die voert, richtsnoer. An
dere overeenkomsten, waardoor Italië is
gebonden, zooals de Italiaansch-Engelsche
gentlemen's agreement, zijn daar niet mede
in strijd: zij zijn er mee in overeenstem
ming.
De Spaansche kwestie is het belangrijk
ste der besproken vraagstukken.
De drie beginselen, die bij de Italiaansch-
Duitsche politiek ten opzichte van Spanje
voorop staan, zijn de volgende:
1. Een ommunistische regeering kan
niet geduld worden.
2. De burgeroorlog moet beperkt blijven
tot de oorspronkelijke nationale elementen.
3. Men is bereid onmiddellijk mede te
werken aan iedere poging van goeden wil
tot het behoud van de neutraliteit.
Italië heeft zyn medewerking beloofd
aan het Britsche initiatief van niet-inmen-
ging met als eenige voorwaarde, dat deze
niet-inenging algemeen wordt aanvaard
en gestreng wordt toegepast. Italië aan
vaardt de controle op de beweging van de
vrijwilligers, doch het eischt dat het toe
zicht ook geldt voor het maken van pro
paganda voor geldelyken steun. Het Ita-
liaansch-Duitsche antwoord dat in dezen
geest zal worden opgesteld, zal binnen
twee dagen bekend worden gemaakt.
Het artikel eindigt met de opmerking
dat het laatste bewijs voor den goeden
wil van Italië geleverd is door de aanvaar
ding door dit land van de beperking van
het kaliber van het geschut op de oorlogs
schepen, van 15 Januari.
De correspondent van „Le Figaro" te
Londen meent op grond van gisteravond
ontvangen inlichtingen, dat de antwoor
den van Rome en Berlijn vijf voorwaar
den bevatten aangaande de controle in
zake de vrijwilligers in Spanje:
1. Het vaststellen van een datum voor
het eindigen van het zenden van vrij-
wih'gers;
2. het vaststellen van een datum voor
het evacueeren van vrijwilligers die in
Spanje strijden;
3. het omschrijven van maatregelen,
welke een einde maken aan directe en in
directe propaganda en het optreden van
politieke agitatoren;
4. het nemen van maatregelen aangaan
de financieelen bijstand en het gebruik der
fondsen van de Bank van Spanje, welke
in Frankrijk zijn gedeponeerd;
5. het leggen van een embargo op oor-
f^gs-maieriaal.
De correspondent voegt hieraan toe, dat
de Russische nota controle door een inter
nationale vloot bepleit, waar de Britsche
admiraliteit evenwel tegen is.
De minister van buitenlandsche za
ken, Eden, heeft gisteravond in het
Lagerhuis een groote redevoering uitge
sproken over de buitenlandsche politiek,
waarin hij met voldoening constateerde
hoe zeer het volk in Groot-Brittannië
en in talrijke landen voor den vrede is.
Spreker betreurde echter de afwezig
heid van volledige vrijheid in uitdruk
king en internationale betrekkingen
tusschen alle landen. Deze afwezigheid
belet een volledige invloed van de
wereldopinie.
Wij betreuren dit, zoo vervolgde Eden,
aangezien wij er van overtuigd zijn, dat het
vredesverlangen in de volkeren ter wereld
zoo verpletterend is, dat wanneer alle slag-
boomen tegen de vrijheid van betrekkingen
en van het woord neergehaald zouden zijn,
de bedreigingen van den vrede voor het
grootste deel uit den weg zouden zijn ge
ruimd. Negentienhonderd-zeven-en-dertig
zal een jaar zijn van uitermate moeilijke
internationale problemen, maar ook een jaar
van internationale kansen. Iedere voor den
vrede gewonnen maand is evenzooveel ge
wonnen.
De kwestie: Spanje.
Voortgaande stelde Eden de verantwoor
delijkheid in het licht, die op Groot-Brittan
nië rust op internationaal gebied, waarna
hij overging tot bespreking van de Spaan
sche kwestie
In den internationalen toestand verduis
tert Spanje alle overige gebeurtenissen, zoo
zeide hij. Ofschoon het conflict met onver
zwakte felheid voortwoedt, zijn toch de
gevaren dat Europa in een oorlog verwik
keld zou raken, zonder volkomen opgeheven
te zijn, toch beslist beperkt.
Eden herhaalde, dat de Britsche politiek
zich verzet tegen interventie en verklaarde,
dat, wanneer, wie het ook zij, gelooft, da
alleen tengevolge van dezen burgeroorlog
een of andere buitenlandsche mogendheid
Spanje gedurende een generatie zal gaan
beheerschen, zijn leven zal richten en zijn
buitenlandsche politiek leiden, hij, Eden, er
van overtuigd is, dat men zich vergist. Dit
is het minst waarschijnlijke van alle moge-
liike resultaten van dezen burgeroorlog en
wel omdat wij, aldus spreker, energiek ons
zouden verzetten tegen iedere gebeurtenis
van dien aard en wij zouden niet de eenigen
zijn Tenzij een tegenspraak ontstaat met de
geheele geschiedenis van Spanje, zal de
algeheele massa van het trotsche Spaansche
volk het minst kwaden wil gevoelen jegens
die volkeren, die het minst tusschenbeide
zijn gekomen. De inmenging in Spanje is
slecht, niet alleen uit menschelijk oogpunt,
maar ook van politiek standpunt.
Het is geen Britsch belang, dat Spanje een
bijzondere regeeringsvorm hetzij een rech
sche hetzy een linksche, heelt.
Toestaan, dat wij gaan deeln®m®"a^, ^lt
kampioenschap van dezen aard^dan zal dit
heteekenen deel te gaan nemen aan een
5S£w» me. elke»
wplke wij veroordeelen. Het
SDaansche volk en aan niemand anders een
beslissing te nemen omtrent den regeerings
rm in Soanje en daarom zullen wij voort-
d" inmenging een buiten .e ontmee
digen.
De EngelschItaliaansche verklaring.
Vervolgens sprekende over de Engelsch-
Italiaansche verklaring, zeide Eden.
Er is geen woord, geen komma m de Itali-
kunnen geven, hoe haar regeering ook ge-
kunnen gevJ*' intervenieeren in
kleurd moge zyn, te
Onanie welk deel ook.
Na deze woorden keerde de minister weer
terug tot de kwestie van de Britsche belan
gen in Spanje en het Spaansche conflict,
waarover hij zeide, dat deze belangen zijn.
ten eerste het conflict niet buiten de gren-
ten eers te laten treden en ten
tweedode politieke onafhankelijkheid en
territoriale integriteit van Spanje te doen
eerbiedigen. Sinds minister Blum het initia-
tief nam tot de niet-inmenging hebben alle
deelen van de Britsche openbare meening
dit principiëel gesteund. De kritiek is eerst
begonnen zich te doen gevoelen, toen bleek,
dat de nietinmenging onvolledig was De
inbreuken hebben veel bitterheid gewekt en
aan de nietinmengingspolitiek veel van haar
doelmatigheid gewekt en het bekorten van
den oorlog ontnomen, maar toch kan niet
betwijfeld worden, dat deze politiek voor
Europa de juiste politiek geweest is en blijft.
Ook aan de vrijwilligers wijdde Eden
enkele woorden, zeggende, dat de Engel
schen er naar gestreefd hebben het uitzen
den van vrijwilligers, van welken kant ook.
tegen te gaan. Spreker gaf toe, dat het feit
dat dit onderwerp niet eerder te berde
gebracht aan zekere mogendheden in zekere
mate een rechtvaardiging geeft. In dit ver
band noemde spreker het door het Fransche
parlement aanvaardde wetsontwerp betref
fende de vrijwilligers, zeggende: wanneer
alle regeeringen deze positie zouden gaan
innemen, zou de toestand beter zijn, dan op
dit oogenblik.
Men heeft mij medegedeeld, dat de Duit-
sche en Italiaansche antwoorden in deze
kwestie binnen enkele dagen zullen arrivee-
ren.
De ronselaars.
De aandacht van de Britsche regeering is
de laatste weken gevestigd op de ontwikke
ling van de aanwerving in Groot-Brittannië
onder verschillende vormen De ronselaars
trachten jonge mannen aan te werven om te
gaan strijden in Spanje en zoeken daarbij in
het bijzonder diegenen, die vliegtuigen
kunnen besturen. De regeering is in kennis
gesteld van een geval, waarin men een re-
cruut veertig pond sterling bood per week
plus de kosten, wanneer hij dienst nam als
piloot in den burgeroorlog, met een premie
van vijfhonderd jjond sterling voor ieder
vijandelijk vliegtuig, dat werd neergescho
ten. Met name noemde Eden het geval van
een jongen man van zeventien jaar, die
tegen den wil van zyn ouders naar Spanje
was vertrokken en zeide, dat er reeds ver-
scheidenen weer naar het vaderland zijn
teruggekeerd uit Zuid-Frankrijk. De regee
ring heeft zich op de hoogte gesteld van den
juridischen toestand en de wet op deze zaken
bekend gemaakt, waarbij zij verklaard heeft
voornemens te zijn, haar in acht te doen
nemen.
Marokko ter sprake gebracht.
Vervolgens besprak Eden den toestand
ten aanzien van Marokko. Hjj noemde in dit
verband de mededeeling van den Franschen
ambassadeur van acht Januari betreffende
beweerde bedrijvigheid, die, naar hij zeide,
uiteraard ongerustheid had gewekt in
Frankrijk op grond van zijn ligging tegen
over Marokko en zijn verdragen.
Men heeft toen den Britschen consul-
generaal gevraagd rapport uit te brengen en
zijn antwoorden die sindsdien ontvanger
zijn, zijn van een over het algemeen gerust
stellenden aard. Wat het vlootbezoek aan
gaat, zijn de rapporten nog niet geheel be
studeerd, maar zij zijn toch over het alge
meen geruststellend ten aanzien van het aan
land zetten van Duitsche troepen. De regee
ring zal voortgaan den toestand in dit ge
bied nauwlettend waar te nemen, aangezien
zij nauw betrokken is bij een handhaving
van den toestand in de Spaansche zone
zooals die bij de thans van kracht zijnde
verdragen is vastgelegd.
De EngelschItaliaansche verklaring, al
dus ging Eden voort, vormt noch een pact
noch een verdrag, maar wij hopen, dat zij
een einde maakt aan het hoofdstuk der ge
spannen betrekkingen. Zij vormt geen tee-
ken voor een afwijken van de Britsche poli
tiek en vraagt ook geen enkele concessie
van Engelschen kant. Ook brengt zij geener
lei wijziging met zich mede van welke der
Britsche vriendschappen ook. Het staat
echter buiten twijfel, dat deze verklarine
gediend heeft tot een kalmeering in de
Middellandsche zee.
Eden merkte op, dat de Fransche ministei
van buitenlandsche zaken de Engelsch-
Italiaansche verklaring warm toegejuicht
heeft en dat ook andere landen, waarmede
Engeland buitengewoon vriendschappelijke
betrekkingen onderhoudt, zooals Turkije,
Zuid-Slavië, Griekenland en Egypte, met de
verklaring instemden. De meening van deze
middellandsche zeemogendhedefi is een
goede maatstaf voor de beoordeeling der
verklaring. In de nota-wisseling werd dc
nadruk gelegd op de handhaving van de
onschendbaarheid van het Spaansche ge
bied.
Vervolgens sprak Eden den algemeenen
internationalen toestand. Hij herinnerde er
aan, dat het doel der Britsche regeering is
te onderhandelen over een Europeesche
regeling en over versterking van het gezag
van den Volkenbond. Wij zijn bereid
aldus zeide hij mede te werken aan den
algemeenen vrede, maar ieder moet daar
aan meedoen, wil het werk slagen. Het is
niet alleen noodig, dat de wereld de uitga
ven voor bewapening vermindert, maar ook
Eden
dat zij leert op economisch gebied samen te
werken, opdat de levensstandaard in alle
landen kan stijgen.
Wij wenschen Europa niet onder de stan
daarden van concurreerende wereldbeschou
wingen te zien: er is een betere weg.
Tenslotte wijdde Eden woorden aan
Duitschland. Een groot volk zoo zeide hij
heeft het bewustzijn van het ras en het
nationalisme opgevoerd tot een credo, dat
wordt toegepast met denzelfden geestdrift,
waarmede het wordt verkondigd. De wereld
vraagt zich thans af, waartoe deze leer
stellingen Duitschland en ons allen moeten
brengen. Europa verlangt dringend een
antwoord op deze vraag, want het kan niet
naar een steeds onzekerder toekomst blij
ven afdrijven. Het staat aan de Duitsche
machthebbers, invloed uit te oefenen op de
keuze, die niet alleen over het lot van
Duitschland, maar over dat van geheel
Europa zal beslissen. Indien Duitschland
samenwerking met de rest van Europa kiest,
zal er niemand in Engeland zijn, die het niet
van ganscher harte zal helpen bij het uit
den weg ruimen van misverstanden en het
effenen van den weg naar vrede en wel
vaart.
Wil tot samenwerking.
Wij kunnen aldus besloot Eden de
wereld niet genezen met verdragen, noch
met verheven woorden over den vrede: het
is noodig, dat de wil tot samenwerking be
staat, dat die wil zich uit op zeer duidelijke
wijze, dat de leer van de nationale afgeslo
tenheid wordt verlaten, dat men iederen
Europeeschen staat aanvaardt als bevoegde
partij bij de Europeesche regeling, dat het
peil der bewapening verlaagd wordt tot
hetgeen werkelijk noodig is voor de verde
diging, dat een internationaal organisme
wordt aanvaard voor de regeling van con
flicten. Wij zelf koesteren geen grooter ver
langen dan met allen zonder onderscheid
samen te werken.
De Britsche pers over de rede van
Eden.
In het commentaar op de rede, welke de
minister van Buitenlandsche Zaken, Eden,
gisteren in het Lager Huis heeft gehouden,
schrijft de „Daily Telegraph", dat Hitier
meermalen den wensch te kennen heeft ge
geven mede te werken aan den vrede. Gis
teravond nu werd een onmiskenbare uitnoo-
diging gezonden.
De „Daily Herald" schrijft, dat tot Duitsch
land tegelijk een aanbod en een waarschu
wing werd gericht. Indien er nog eenig ver
stand te Berlijn is, dan zal men geen van
beiden over het hoofd zien.
De „Daily Mail" is van oordeel, dat Eden
zijn aansporingen tot Moskou had moeten
richten.
De Fransche persmeeningen.
De rede, welke Eden gisteravond in het
Lagerhuis heeft gehouden, wordt in de
Fransche pers met warmte begroet De
„Petit Parisien" schrijft dat alle landen, die
wenschen, dat een tijdperk van vrede en
voorspoed voor Spanje aanbreekt, niet an
ders kunnen dan de rede toejuichen.
Pertinax schrijft in de „Echo de Paris",
dat uit de rede van Eden duidelijk blijkt, dat
de Britsche regeering niet terug wil keeren
tot het pact van vier. Zelfs wordt de Ita
liaansche opvatting, welke door Mussolini
zelf is bevestigd, dat de status quo in Spanje
geschonden zou zijn als een communistisch
bewind in Catalonië gevestigd zou worden
en' dat Italië dan gerechtigd zou zijn in te
grijpen, tegengesproken.
De „Populaire" looft Eden, dat hij nauw
keurig uiteen heeft gezet, dat Spanje het
recht heeft zelf over zijn politiek regiem te
beslissen.
HET VATIKAAN EN HET CONCORDAAT
MET DUITSCHLAND.
Een behandeling in de „Figaro".
Raymond Henry stelt in de Fransche
„Figaro" de volgende vraag:
„Zal de heilige stoel het door Duitsch
land geschonden concordaat opzeggen!"
En hy antwoordt zelf hierop, dat men
ongetwijfeld alle middelen tot verzoening
zal beproeven alvorens hiertoe over te gaan.
Op het oogenblik zijn vele bemiddelaars,
niet alleen geestelijken, aan het werk, want
een verbreken van het concordaat zou een
ernstig inconvenient zijn voor Hitler-
Duitschland.
Aan de eene zijde zou het Europeesche
front tegen het bolsjewisme, waarvan
Duitschland zich heeft opgeworpen, tot
apostel, aan kracht verliezen en zouden
de kansen hiervan verminderen als het tot
een openlijke breuk kwam tusschen het
nationaal-socialisme en de katholieke kerk,
aan de andere zijde zou een breuk met de
kerk een slecht effect hebben op de vriend
schap tusschen Duitschland en Italië. Doch
openlijk of niet, de breuk bestaat en men
ziet geen mogelijkheid van een duurzame
overeenkomst.
Hevige gevechten bij Madrid.
Na een hevig gevecht, dat den ge-
heelen nacht heeft geduurd, hebben de
regeeringstroepen gisteren den Cerro
de Los Angeles ingesloten.
De Cerre de Los Angeles is de heuvel
welke de dorpen Getafe en Caranban-
chel Alto, waar de opstandelingen ver
sterkingen hadden opgericht, be-
heerscht.
De heuvel werd door duizend opstande
lingen bezet, die thans omsingeld zijn en
van iedere ravitailleering zijn verstoken.
Deze insluiting is van een buitengewoon
strategisch belang vooral voor de verdere
operaties, daar de stelling een geheel ge
bied beheerscht met name het terrein tus
schen Madrid en Aranjuez.
De regeeringstroepen, die gisternacht van
Villaverde Bajo waren vertrokken, kwamen
des ochtends bij Cerro de Los Angeles aan.
Na een verbitterd gevecht van drie uur
hadden de regeeringstroepen de kerk en het
kleine hotel op den top van een heuvel om
singeld. Zij maakten 250 gevangenen, doch
konden niet in de kerk binnendringen. Om
streeks den middag duurde de strijd nog
voort. Van Villaverde Bajo zijn de regee
ringstroepen ongeveer zeven kilometer op
gerukt. Villaverde Alto werd genomen, hoe
wel de plaats door loopgraven omgeven
De opstandelingen hebben gistermiddag
een hevigen tegenaanval bij Cerro de Los
Angeles ingezet. De commandant der recht-
sche strijdkrachten zond aanzienlijke ver
sterkingen om de troepen, die nog tegen
stand bieden in de kerk en de herberg, te
bevrijden.
De beteekenis van de inneming van
den heuvel de Los Angeles.
De Cerro de Los Angeles, welken de re
geeringstroepen hebben ingenomen, be
heerscht de omgeving, o.a. de wegen van
Aranjuez en Toledo en de twee groote
spoorwegen, die naar het Zuiden en Oosten
leiden. Al deze wegen zijn nog in de macht
der opstandelingen.
De inneming van den Cerro de Los Ange
les vermindert de bedreiging van den weg
naar Valencia door de opstandelingen, het
geen voor Madrid van veel belang is.
Mededeeling van den verdedigings-
raad.
De verdedigingsraad heeft gistermiddag het
volgende communiqué verspreid:
Aan het grootste deel van het front van
Madrid is het slecht weer, waardoor de ope
raties worden verhinderd.
Ten zuiden van de hoofdstad zijn de re
geeringstroepen in een onverhoedschen aan
val tegen de belangrijke stelling der op
standelingen Cerro de Los Angeles geslaagd.
De stelling werd omsingc'd na een hevig
gevecht, waarbij een commandant, een luite
nant en twintig minderen werden gevange
genomen.
