DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Donderdag 28 Januari 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand
Nieuw offensief van de
opstandelingen.
Frankrijk sfrijd tegen een
verdere devaluatie.
in
De automobiel-staking
Amerika.
Vice-admiraal De Graaff bedankt
voor de functie van hooge
commissaris.
De overstroomingen in
Amerika.
IJzeren greep van den winter.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar f 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse oummers 5 cents.
No 23 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C KRAK
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels f 1 25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. I ERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060 Telel 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 28 Januari
De wereldoorlog 19141918 heeft twee
nieuwe strijdwijzen doen ontstaan: het
luchtgevecht met daaraan verbonden de
luchtbombardementen en de gasoorlog.
Over beide oorlogshandelingen is na den
oorlog veel gesproken en veel geschreven en
in alle landen heeft men na 1918 middelen
beraamd, om die twee moderne strijdwijzen
te bestrijden. En er is een groote overeen
komst in beide: de burgerbevolking zal m
beide gevallen aan haar lot moeten worden
overgelaten, voorzoover er geen maatrege
len getroffen kunnen worden, om de bevol
king te beschermen.
Het is onze bedoeling niet, hier verder op
in te gaan, maar wij gebruiken deze inlei
ding naar aanleiding van de besprekingen,
welke gisteren in het Engelsche Lagerhuis
gevoerd zijn over de uitbreiding van de En
gelsche luchtmacht. Waaruit weer eens mag
blijken, hoe belangrijk men het luchtwapen
beschouwd in den eerstvolgenden oorlog!
De conservatieve afgevaardigde Sim
monds heeft gisteren in het Lagerhuis een
motie ingediend, waarin vastgesteld wordt,
dat de Engelsche luchtverdediging onvol
doende blijft en waarin maatregelen ge
eischt worden tot bespoediging van het uit
breidingsprogramma. Zich baseerende op
persoonlijke inlichtingen meende Simmonus
te weten, dat Duitschland beschikt over
15.000 vliegtuigen waarvan naar schatting
3000 moderne toestellen, welke een strijd'
macht van de eerste linie konden vormen
Sir Thomas Inskip, de minister van de
coördinatie der defensie, zeide in zijn ant
woord, het te betreuren, dat gewag gemaakt
was van Duitschland, hoewel hij toegaf, dat
het moeilijk was Duitschland geheel buiten
iedere vergelijking te laten. Hij bracht ver
volgens het programma in herinnering, vol
gens hetwelk de luchtstrijdkrachten van de
eerste linie zouden worden gebracht op
1750 toestellen ongerekend de marine-lucht
macht maar met inbegrip van de reserve.
Achter de strijdkrachten van de eerste linie
moet een groote reserve staan.
Het voorgestelde programma zou men in
derdaad niet op tijd hebben afgewerkt, om
dat de particuliere industrie eenigszins in
gebreke was gebleven met de zware toestel
len, die langer constructietij d hadden ge-
ëischt dan aanvankelijk was verondersteld,
en voorts omdat vorig jaar 12 escadrilles
naar de Middellandsche zee waren gediri
geerd zoodat het aantal beproefde instruc
teurs te klein was geworden.
De huidige toestand is. dat 87 escadrilles
gevormd zijn, waarvan 13 ten deele, 100 es
cadrilles zullen eind Maart gevormd zijn,
waarvan 22 ten deele. Van de 27 resteeren
de zullen 20 in ieder geval in Juli van dit
jaar gereed zijn, hoewel het niet zeker is, of
zij geheel bemand zullen zijn.
Het werk van de „schaduw fabrieken"
was reeds in een vergevorderd stadium en
de fabriek van Austin te Birmingham was
reeds volkomen met haar programma ge
reed. De andere fabrieken zullen op zijn
laatst Februari 1938 ten volle voor hun taak
berekend zijn.
De conservatief, kapitein Balfour, dankte
den minister voor zijn inlichtingen maar
wenschte nog meer propaganda en meer
„luchtbewustzijn" bij de bevolking die beter
moest ingelicht worden over de waarschijn'
lijkheid dat een eventueele volgende oor
log hoofdzakelijk in de lucht beslist zou
worden.
De arbeiders afgevaardigde Montagu was
het hiermee volstrekt oneens. Wanneer het
waar was zooals de autoriteiten beweerden
dat bij een luchtaanval ongeveer drie kwart
van de vijandelijke machines door het af
weergeschut onklaar of naar beneden zou
den worden geschoten, dan zou een vreem
de mogendheid zich wel tweemaal beden
ken om een luchtaanval op Londen te be
proeven. De propaganda die kapitein Bal
four wenschte zou dus met de te verwachten
feiten in tegenspraak zijn en het leek spr.
eerder dat de conservatieven een angst-psy
chose bij de bevolking wilden opwekken ten
einde hun bewapeningsplannen tot het uiter
ste door te drijven. De regeering moest hier
aan niet mee doen, en de bevolking vooral
niet noodeloos verontrusten.
Winston Churchill zeide, dat de minister
getracht had door het opgeven van allerlei
oorzaken het feit te bemantelen, dat we met
de constructie van vliegtuigen ver en ver
ten achter waren bij het vastgestelde pro
gram. Tegen het einde van Maart moesten
er 124 escadrilles gereed zijn en niet 100 en
als er dan van die 100 escadrilles slechts 78
op vol effectief waren, dan beteekende dat
een achterstand van 46 escadrilles of procen
tueel een achterstand van meer dan 33 pro
cent Zelfs als het program ten volle uitge
voerd zou zijn zou Engeland nog een gewel
digen achterstand bij Duitschland hebben
eu spr. betwijfelde of die zelfs in 1938 inge
haald zou kunnen zijn. In elk geval moest
de regeering al haar aandacht aan deze zaak
wijden en met den meesten spoed handelen.
De motie van Simmonds werd daarna
..doodgepraat".
De Spqqnscfte bnrgeroorloyi
Nieuw offensief van de opstandelingen.
Na eenige dagen van rust zijn de op
standelingen opnieuw overgegaan tot
een offensief. Hun grootste pressie gaat
in de richting van Jaen en Malaga.
Zonder twijfel wil generaal Franco zich
van deze beide belangrijke steden mees
ter maken. De regeeringstroepen ver
zetten zich hardnekkig tegen deze aan
vallen en niet zonder succes bij Jaen.
Gisteren zijn verder hevige gevechten ge
voerd bij Alhama in de provincie Granada
ten noordwesten van Malaga. Dit schijnt
het begin te zijn van een grootere actie in
dit gebied.
De strijd in het Baskenland
De Verdedigingsraad van de Baskxsche
regeering deelt mede dat nabij Eibar de Bas
kische troepen zich van verscheidene boer
derijen hebben meester gemaakt, waardoor
hun stellingen in dit gebied zijn versterkt
In den sector El Orrio heeft de artillerie
van de regeeringstroepen den spoorweg van
Montradon en de stellingen der opstandelin
gen gebombardeerd.
Aanval op Aranjuez
Na een hevige voorbereiding van artille
rievuur zijn de opstandelingen overgegaan
tot een aanval op Aranjuez. De regeerings
troepen sloegen den aanval af en gingen
tot een tegenaanval over, waardoor de op
standelingen zware verliezen leden.
De opstandelingen hebben ook Ispardo ten
noordwesten van de hoofdstad aangevallen
Zij wilden hier den weg naar la Coruma
bezetten. De regeeringstroepen dreven de
aanvallers met mitraillAirvuur terug. De
strijd duurde vijf uur.
Bommen op Madrid
In den namiddag zijn eenige granaten in
de hoofdstad terechtgekomen. Niemand
werd echter gewond.
Volgens berichten, welke uit het gebied
van Pardo zijn ontvangen, hebben de op
standelingen daar den geheelen dag druk
uitgeoefend. Sedert eenige dagen heeft men
talrijke rechtsche troepenconcentraties kun
nen waarnemen, en de regeeringstroepen
hebben dan ook voorzorgsmaatregelen ge
nomen. In het zuiden, nabij Aranjuez, bie
den de regeeringstroepen met succes weer
stand aan de gemotoriseerde strijdkrachten
der opstandelingen.
Vrachtschip door opstandelingen
beschoten.
De kapitein van het vrachtschip „Beau
Manoir", dat te Brest met een ladin Pyriet
uit Sfax is aangekomen, heeft medegedeeld,
dat schepen der Spaansche opstandelingen
zijn schip in de Straat van Gibraltar op 22
mijl van de kust hebben beschoten, en dat
een granaat, na tusschen den schoorsteen en
een mast te zijn gepasseerd op 15 meter van
het schip in het water viel. De „Beau Ma
noir" heesch daarop haar naamsein, waarop
het schip de reis kon voortzetten.
De strijd in de provincies Granada
en Jaen.
Uit Jaen wordt gemeld, dat de regeerings
troepen, bij een schiterende opmarsch na
hevige gevechten de dorpen Quaentas en
Beas de Canada (sector Guadix, prov. Gra
nada) en Colado de Alguacil (sector Alcau-
dete, prov. Jaen) hebben bezet.
Voorts heeft een colonne regeeringstroe
pen een aanval ingezet op het dorp Porcua.
De opstandelingen hebben meer dan 150
gesneuvelden op het gevechtsterrein moe
ten achterlaten.
Zweden en de niet-inmenging.
De minister van buitenlandsche zaken Ad
Interim Westman, heeft in den Zweedsche
rijksdag ter beantwoording van twee inter
pellatie over het vertrekken van vrijwilli
gers naar Spanje en andere eventueele in
terventies door de Zweedsche regeering in
Spaansche aangelegenheden, uiteengezet,
dat de aanwerving van vrijwilligers voor
vreemde mogendheden in Zweden zonder
toestemming van de regeering verboden is.
Deze toestemming zal niet verleend worden.
Wanneer zich onwettige ronselarij heeft
voorgedaan, moet dit op zeer beperkte
schaal zijn geweest. Intusschen is de Zweed
sche regeering toch bereid den rijksdag bij
zonder maatregelen voor te stellen om te
beletten, dat vrijwilligers naar Spanje ver
trekken, wanneer zoodanige maatregelen
noodig geacht mochten worden. Wat de in
zamelingen voor Spanje betreft, constateer
de spr., dat deze slechts ten doel hebben
hulp te brengen aan de noodlijdende bevol
king door het zenden van kleeren, levens
middelen en medicamenten. De Zweedsche
regeering is bereid deel te nemen aan een
internationale actie tot hulpverleening aan
Spanje, wanneer tot een zoodanig actie zou
worden besloten. Het uitvoeren van oorlogs
materiaal zonder vergunning van de regee
ring is volstrekt verboden. Het ligt voor de
hanH^ dat geen vergunning is verleend voor
uitvoer naar Spanje. Vergunningen voor
uitvoer van oorlogstuig naar Duitschland,
Italië en Portugal zijn gegeven noch ge
vraagd sedert het uitbreken van den Spaan-
schen burgeroorlog. Spr. verklaarde er van
overtuigd te zijn, dat de niet-inmenging ten
slotte principieel aanbevelenswaardig is en
dat het Spaansche volk tenslotte verzet zaj
bieden tegen alle pogingen, die in het wer\
zouden kunnen worden gesteld om het van
een vreemde mogendheid afhankelijk te
maken.
Amerikaansche ambulance naar
Madrid.
De eerste Amerikaansche ambulance voor
Spanje is gisteravond van Parijs vertrokken
Men hoopt voor Zondag a.s. te Madrid eer
veldhospitaal te hebben ingericht.
Verklaringen van Vincent Aiiriol
over Frankrijks financieele positie
Een redacteur van het Fransche pers
bureau Havas heeft den Franschen minister
van financiën, Vincent Auriol gevraagd, of
deze hem reeds bijzonderheden kon geven
over de verklaringen, die hij zal afleggen
tegenover de financieele commissie van
kamer en senaat, omtrent de positie van de
schatkist. Auriol anjtwoordde, dat hij uiter
aard niet op die verklaringen vooruit kon
loopen, doch hij was bereid den redacteur
van Havas op eenige vragen te antwoorden.
Deze vroeg hem toen, wat Auriol vond van
de cijfers, die verschillende bladen omtrent
de positie van de schatkist en de financiën
van het land in het algemeen gegeven had
den. Auriol noemde deze cijfers volslagen
verzonnen.
't Was volgens hem voldoende om deze cij
fers te vergelijken met de bedragen welke de
algemeene rapporteurs in kamer en senaat
na een diepgaand onderzoek hadden opge
steld, om hun waardeloosheid te constatee-
ren. Auriol noemde deze cijfers een onder
deel van de campagne die nog steeds ge
voerd wordt om de openbare meening te
vergiftigen en tegen de regeering op te zet
ten. Ik kan wel zeggen, dat het tekort op de
gewone begrooting van dit jaar kleiner zal
zijn dan van die van het vorige jaar. En
iederen dag toonen hoogere ontvangsten aan,
dat dit tekort nog kleiner zal worden. Zon
der twijfel zijn de buitengewone uitgaven,
noodig voor de nationale verdediging, dit
jaar hooger dan het vorige jaar, maar hier
zal niemand de noodzakelijkheid van kun
nen bestrijden, een noodzakelijkheid die
door alle politieke oneenigheid heen moet
dringen. Auriol zeide echter te vertrouwen,
dal het Fransche volk het werk van de
regeering als nationaal werk zag en ook
deze campagne gebroken zou worden.
Strijd tegen een verdere devaluatie.
'9
Gelooft u niet dat deze en dergelijke
campagnes de regeering naar een nieuwe
devaluatie willen dringen?" vroeg de ver'
tegenwoordiger van Havas. Auriol ant
woordde hierop met kracht, dat men daar
niet in zou slagen. „De regeering zal der
gelijke pogingen het hoofd weten te bieden.
Zij is in haar geheel zeer vastbesloten".
Men verspreidt het gerucht, dat gij den
franc verder zult laten glijden en geeft
daarvoor reeds den datum aan".
„Ik weet het" zeide Auriol. „Indien men
een bepaalde stemming wil aankweeken
komt men altijd met zekerheden voor den
dag, maar zij, die zoo belust zijn op winsten
kunnen ons niet hun wil voorschrijven."
„De regeering is vastbesloten om iedere
stoornis in de thans vastgestelde verhoudin
gen tusschen de verschillende ruilmiddelen
te voorkomen. Niemand heeft er belang bij
om terug te keeren tot een monetaire wan
orde, noch Frankrijk nog eenige andere
staat. Iedereen heeft daarentegen groot
belang bij een stabiliteit. Wij zullen daarom
al onze krachten insDannen om deze sta
biliteit te behouden."
Maatregelen tegen de speculatie.
Is er dan geen speculatie, die in die rich
ting werkt, was de volgende vraag aan
AurioL Deze antwoordde dat hij deze spe
culatie niet wenschte te onderschatten. Hij
kende de mate van de aankoopen van goe
deren en bepaalde aandeelen, maar hij wist
ook dat diegenen die een gezonden spaar
zin bezitten kalm blijven en vertrouwen op
de regeering. „Een land dat werkt, zal zijn
definitieve kalmte terug vinden. Het is on
ze plicht scherp stelling te nemen tegen alle
vormen van speculatie." Op een vraag welke
de middelen zijn, die de regeering daartoe
wil aanwenden, zeide Auriol: „Wij beschik
ken reeds over zeer doeltreffende middelen
en wij zullen niet aarzelen deze middelen
toe te passen." Hij besloot het onderhoud
met op te merken, dat de regeering zich
zeker niet door een kleine minderheid van
rumoerige agitatoren de wet zal laten voor
schrijven, die in overeenstemming is, noch
met het algemeene welzijn, noch met de
particuliere belangen van de overgroote
meerderheid van het land.
De president van de General Motors heeft
verklaard, dat het niet juist is, dat dit con
cern verantwoordelijk is voor het afbreken
der onderhandelingen tot bijlegging van
het stakingsconflict. Hij voegde hieraan toe,
dat meer dan 100.000 arbeiders het werk
willen hervatten.
Gedeeltelijke werkhervatting bij
General Motors.
In de Staten Indiana en Michigan hebben
40.000 werklieden van de Chevrolet-fabrie-
ken den arbeid hervat. De werklieden der
andere fabrieken van de General Motors
Corporation, ongeveer 80.000 in getal, weige
ren nog steeds de fabrieken te ontruimen.
De gedeeltelijke werkhervatting is zonder
incidenten geschied.
Oeverbewoners der Mississippi
moeten evacueeren.
De minister van oorlog, Woodring, heeft
bevel gegeven tot onmiddellijke evacuatie
van 500.000 oeverbewoners bij de Missis
sippi.
35.000 militaire vrachtauto's zijn gerequi-
reerd en verscheidene duizenden manschap
pen gemobiliseerd. Het benedengebied van
de Mississippi wordt thans ernstig bedreigd.
Behalve dat vrachtauto's gemobiliseerd
zijn, zijn ook alle schuiten, die in het Oosten
der Vereenigde Staten beschikbaar waren,
naar het Mississippi-gebied gezonden, als
mede pontons ter lengte van 25 tot 50 Meter.
Deze vaartuigen moeten dienst doen bij de
ontruiming der getroffen gebieden.
Het leger bereidt de evacuatie voor van
alle bewoners der beide oevers van de Mis
sissippi over een afstand van 50 mijl van
Cairo in Illinois tot New-Orleans, aange
zien men verwacht, dat nog ernstiger over
stroomingen dan zich reeds hebben voorge
daan, zullen volgen.
Dijk bezweken.
Te Mound City (Illinois) waar Ohio en
Mississippi tezamen vloeien, is de dijk be
zweken door het opstuwende water, dat in
een half uur tijd in de stad een hoogte van
anderhalven meter had bereikt.
Het aantal slachtoffers neemt nog
toe.
Het aantal slachtoffers van de overstroo
mingen van Mississippi en Ohio neemt nog
steeds toe. Er zijn reeds 261 dooden, daarem
boven 250 sterfgevallen al direct gevolg der
overstroomingen.
Te Louisville zijn eenige dooden begraven
zonder geïdentificeerd te zijn. De epide
mieën nemen grooten omvang aan.
Meer dan 900.000 personen zijn dakloos.
De materieele schade zou de 400 millioen
dollars ver te boven gaan.
Enkele lichtpunten.
Met het oog op het mogelijke overstroo-
mingsgevaar in het benedenbekken van de
Mississippi hebben de militaire autoriteiten
maatregelen genomen om, zoo noodig, de
strook tusschen Cairo (Illinois) en New-
Orleans te ontruimen.
Het peil van de Ohio is iets gedaald. Op
sommige punten is het stationnair gebleven.
Dit geeft hoop, dat nieuwe gevaren zijn af
gewend, met name te Evansville, Cincinnati
en Portsmouth.
Toch houden in den staat Ohio het gebrek
aan drinkwater en de koude aan. Het gevaar
voor epidemieën blijft bestaan.
Naar wij vernemen, heeft vice-
admiraal J. de Graaff, die aangezocht
was voor de functie van hoogen commis
saris van den Volkenbond te Dantzig,
heden aan het secretariaat van den
Volkenbond medegedeeld, dat hij de
benoeming niet zal aanvaarden.
OPENBARE VERGADERING VAN DEN
VOLKENBONDSRAAD.
Het verslag van Eden.
Gistermiddag 15.30 is de Volkenbond in
openbare vergadering bijeengekomen ten
einde het rapport van den Britschen verte
genwoordiger in den raad over de kwestie
Dantzig te hooren.
Eden begon met de Poolsche regeering
te danken voor de maatregelen, welke zij
heeft genomen en voor den ijver, welke mi
nister Beek aan den dag heeft gelegd bij de
besprekingen. Hij verklaarde verder, dat de
waarde van de betrekkingen tusschen Dan-
zig en den hooge-commissaris zal afhangen
van den geest, welke ze zal bezielen.
De president van den Senaat van Danzig,
Greiser, wees op de eerlijkheid, waarmede
Polen de onderhandelingen voerde en wees
verder op het belang voor den vrede in
Europa van de nieuwe overeenkomst.
De Volkenbondsraad nam het rapport van
Eden aan en bepaalde, dat een commissie
van drie uit den raad, n.L Engeland, Frank
rijk en Zweden, de ontwikkeling van den
toestand zal blijven gadeslaan.
Nadat de Dantzigsche kwestie besproken
was heeft de raad heden het rapport aan
genomen van Delbos over de samenstelling
en functionneering van de Volkenbonds
commissie waarna de kwestie Alexandrette
aan de orde kv.-am. Sandler bra",ht hierovei
rapport uit. fiustua Ar as verklaarde, dat hu
De scheepvaart ligt stil.
Zoover het oog reikt, is het buiten-IJ
geheel met grondijs bedekt. De scheepvaart
ligt stil, behoudens enkele stoomboot-maat
schappijen.
Schepen, die op het oogenblik nog in het
buiten-IJ liggen, doen pogingen, om in het
binnen-IJ een veiliger reede te zoeken. Vele
booten zijn van koers veranderd en gaan via
Vreeswijk over de Lek en de IJssel naar
Zwolle en omliggende plaatsen.
"Schepen, voor Friesland bestemd, gaan.
voor zoover het mogelijk is, door het
Noordhollandsch kanaal.
De dienst voor Hardewijk en omliggende
plaatsen ligt geheel stil.
voor het rapport van Sancler zou stemmen.
Hij bracht hulde aan Eden en Sandler voor
de door hen verrichte werk, Er moeten nog
verscheidene documenten uitgewerkt wor
den, maar spr. is er van overtuigd, dat dit
vredeswerk in een geest van wederzijdsche
begrip verricht zal worden. De overeen
komst zal de banden tusschen Frankrijk en
Turkijke versterken en de Turksch-Syrische
samenwerking begunstigen. Ook de volgen
de spr. Delbos bracht hulde aan Eden en
Sandler. Er is door 'het thans tot stand ge
komen aceoord een goed werk gedaan voor
den vrede, de toestand in het Oosten van
de Middellandsche zee is er door gestabili
seerd en de Franscb-Turksche vriendschap
is er door versterkt. Het rapport van Sand
ler werd daarop aangenomen, waarna de
vergadering in besloten vergadering over
ging ter bespreking van het probleem der
evacuatie van de vluchtelingen uit de am
bassade en legaties in Madrid.
In een besloten zitting van de Volken
bondsraad heeft Eden, rapporteur voor de
kwestie van Dantzig, medegedeeld, dat de
commissie van drie den Nederlandschcn
vice-admiraal de Graaff voorstelt als hooge
commissaris.
Hij sprak de hoop uit, dat deze zijn be
noeming zal aanvaarden.
Voor het geval van weigering stelde Eden
den raad voor, de kwestie der benoeming
over te laten aan den raadsvoorzitter, de le
den van de commissie van drie en den ver
tegenwoordiger van Polen. De raad keurde
dit voorstel goed.
STORM AAN DE IBERISCHE KUST.
Vier personen om het leven
gekomen.
Aan de Portugeesche kust woedt een
zware storm. De lager gelegen wijken van
de stad Nazare zijn overstroomd. Ook in de
haven van Lissabon is veel stormschade
aangericht. Twee visschersbooten zijn omge
slagen; een zeilboot is gezonken. Vier men-
schen zijn om het leven gekomen.