DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Geweldige brand op het Damrak. No. 24 Vrijdag 29 Januari 1937 139e Jaargang De algemeene toestand. Regeeringscrisis in Japan. Onrust in Japan. Het politieke proces te Moskou. Sigarenmagazijn in vlammen opgegaan; het „Victoria"-hotel en het hotel „Neutraal" liepen eenigen tijd ernstig gevaar. Brandde de kachel te fel? Brandweer rukte met groot materiaal uit. Het Prinselijk paar verlaat Maandag Krynica. ALKMAARSCHE Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door bet geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENs Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. 1 ERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 29 Januari. Telkens en telkens weer worden wij er aan herinnerd, dat het weliswaar vrede is in de landen rondom ons (de Spaansche revo lutie zullen wij hier natuurlijk even moeten vergeten!), maar dat een volgende oorlog zeker zal moeten komen. Men denke maar eens aan de debatten in het Engelsche La gerhuis, waarvan wij gister gewag maakte en men denke verder maar aan de debat ten in de Fransche Kamer, gisteren gehou den. Steeds weer zijn het de defensie-debat ten, die ons wakker houden voor het gevaar, dat altijd blijft dreigen. Die Fransche debatten vragen vandaag onze aandacht. En het is typeerend, dat men steeds weer denkt aan de Oostgrens, aan de Duitsch—Fransche grens. Daaruit moet wor den opgemaakt, dat Frankrijk het Duitsche rijk nog steeds niet vertrouwt, ondanks de welwillende toenadering, die juist deze laatste dagen viel te bespeuren. Men denke in dit verband maar eens aan de rede van Léon Blum en aan de persbeoordeelingen daarover in de Duitsche bladen. Het was de onafhankelijk republikeinsche afgevaardigde Quenette, die critiek uitoefen de op de sterkte van de Maginot-linie en er bovendien op wees, dat de vijand door de Noordelijke Ardennen zou kunnen trekken, zonder dat Frankrijk hier iets tegen zou kunnen doen. De republikein Frédéric Dupont betreur de het, dat de credieten voor de luchtmacht onvoldoende waren geweest. Hij meende, dat in den modernen oorlog de luchtmacht de taak van de cavalerie heeft geërfd, na melijk die van samenwerking met de andere afdeelingen. Op zijn verdere opmerkingen interrumpeerde de minister van defensie, die opmerkte dat Frankrijk in geval van een gewapend conflict beschermd, voorgelicht en bewaakt zal worden door een luchtmacht, van een uitstekende en krachtige hoedanig heid. Dupont bleef er echter bij, dat de ac tiviteit van de Fransche luchtmacht veel ge ringer is dan die van de Duitsche en de Ita- liaansche. Vervolgens verweet hij den mi nister van luchtvaart, dat deze zich liet in- fluenceeren door opmerkingen in het com munistische blad Humanité, voor zoover hij maatregelen nam tegen bepaalde officieren. Hij gaf al zijn meening te kennen, dat som mige officieren overgeplaatst waren door plaatselijke sovjets, op verlangen van plaat selijke communistische autoriteiten, die ge hoorzamen aan opdrachtgevers in het bui tenland. Cot wees met nadruk deze beschul digingen van de hand. Hij liet zich door geen enkele politieke suggestie influencee- ren en hij was er in geslaagd het moreel van de troepen van de luchtmacht op een zeer hoog peil te handhaven. De politiek mag niet doordringen in het leger van de republiek zoo riep hij ten slotte uit. De soc.-rad. afgevaardigde Archimbaud vroeg, wat de regeering van plan was te doen tegenover de geweldige Duitsche -va- pening en hij drong aan in spoedige voor zieningen wat betreft de effectieven. Frank rijk heeft 430.000 man onder de wapenen en in Duitschland 800.000. Frankrijk heeft slechts 40.000.000 inwoners doch met zijn koloniën voldoende soldaten aanwerven kunnen wij iedere Duitsche actie onmoge lijk maken. Zeer heftig was de onafhankelijk republi keinsche afgevaardigde Dekerilles, die ver klaarde: Duitschland heeft in twee jaar tijd 100 milliard voor zijn leger uitgegeven. Het heeft een luchtmacht van 2000 toestellen, terwijl Frankrijk slechts over 1250 toestellen beschikt. Daar komt nog bij, dat de Duit sche luchtvloot zeer modern is, terwijl de onze dat in het geheel niet is. Het ergste is, dat onze achterstand iedere maand grooter wordt. Indien wij niet onmiddellijk maatre gelen nemen zal binnen een jaar de verhou ding van de sterkte van onze luchtvloten on geveer 1 tot 5 zijn. Hierna kwam hij over het luchtafweergeschut te spreken. Wij be zitten 250 batterijen kanonnen waarvan 75 voor den luchtafweer. Deze kanonnen berei ken geen grootere hoogte dan van 5500 me ter. De Duitsche kanonnen schieten tot ruim 7000 meter en onze vliegtuigen komen niet hooger dan 6000 tot 6500 meter. Deke rillis gaf toe, dat Frankrijk de beste jacht- toestellen bezit, doch van de 350 jachttoe- stellen die wij bezitten deugen er 140 niet. Wij zouden 1000 jagers moeten hebben op 340 bombardeurs, 150 van onze toestellen zijn echter verouderd en 150 anderen zijn van een type dat geen waarde bezit, zooals in Spanje gebleken is. Wij zullen van de Fransche debatten af stappen, maar meenen toch in dit verband nog het volgende hier te moeten opnemen: Naar aanleiding van de nieuwe verdedi gingslinie aan de Duitsche West-giens schrijft de diplomatieke redacteur van de Manchester Guardian n.1., dat de militaire en politieke leiders van Duitschland van mee ning zijn, dat deze nu bijna voltooide ves tinggordel met een zeer geringe troepen, macht tegen het geheele Fransche en Belgi- Generaal Oegaki legt zijn opdracht neer. Generaal Oegaki heeft zich hedenochtend 11.40 uur naar het keizerlijk paleis begeven, om zijn opdracht, een nieuw kabinet te vor men, aan den keizer terug te geven. Hij verliet het paleis weer te 12.20. Oegaki kon niet slagèn in de vorming van een kabinet, aangezien de onderhandelingen met de leiders van het leger tot het benoemen van een minister van oorlog mislukten. Alvorens naar het paleis te gaan, ver klaarde Oegaki voornemens te zijn, ook zijn ontslag in te dienen als generaal. Na het verlaten van het keizerlijk paleis had Oegaki een onderhoud met de pers, waarin hij verklaarde te betreuren, dat hij er niet in kon slagen een kabinet te vormen. Hij acht den toestand ernstig, de sociale ver houdingen en de politieke situatie zijn niet geregeld en hij ziet met angst de toekomst van Japan tegemoet. De particuliere zegelbewaarder Yuasa, is vroeg in den middag wederom naar prins Sayonji gegaan om hem te raadplegen over de benoeming van een nieuwen kabinets formateur. Yuasa wordt vanavond omstreeks 21 uur te Tokio terugverwacht. Hij zal zich dan onmiddellijk naar het keizerlijk paleis begeven om rapport uit te brengen en vermoedelijk zal de keizer dan nog van nacht of morgenochtend een nieuwen can- didaat ontbieden. De Japansche pers is van meening, dat de voorzitter van den geheimen raad, baron Siguama, veel kans heeft benoemd te worden tot kabinets-formateur. Het verre Oosten Ten aanzien van de houding van Rusland. In officieele Japansche kringen heerscht een zekere ongerustheid ten aanzien van de provoceerende houding van de sovjet-regee ring tegenover Japan. Zonder nog te spre ken van het proces tegen de aanhangers van Trotski, acht men het noodzakelijk zijn volle aandacht te schenken aan het onderdrukken van de Japansche bewoners van Wladi- wostok en het staken van het spoorwegver keer tusschen Pogranitsnaja en Mansjoeli. Men heeft den indruk, dat de Sovjet-auto riteiten alle Japanners uit het gebied van Wladiwostok willen verdrijven, terwijl de Sovjet-autoriteiten de Japansche schepen „Siberia Maru" en „Kontongan Maru" bij hun aankomst te Wladiwostok hebben vast gehouden. De Japansche autoriteiten vreezen, dat het Trans-Siberisch verkeer door de Sovjets geheel zal worden geblokkeerd en zij spre ken den wensch uit, dat deze verbinding doeltreffend wordt beschermd. Tegen alle verdachten de dood straf geëischt. In het politieke proces heeft Wys- jinski, de openbare aanklager, tegen alle zeventien verdachten de maxi male straf, de doodstraf door den kogel, geëischt. Het requisitoir. In het politieke proces te Moskou heeft de openbare aanklager Wysjinski zijn re quisitoir gehouden. Het proces, zeide hij, heeft als een schijnwerper licht gebracht in alle meest duistere en afschuwwekken de hoeken van de Trotzkistische onderwe reld. Hij wees erop, in welk een verschrik- kelijken afgrond het contra-revolution- naire Trotzkisme tenslotte onherroepelijk verzonken is en hoe het reeds lang tot de ergste baanbreker van het internationale fascisme is geworden. Wysjinski laat dan de verschillende be klaagden de revue paseeren, eerst de min der belangrijke en daarna de leiders Fja- takow, Radek en Sokonikow, waarvan hij een uitvoerige politieke biografie geeft. Na erop gewezen te hebben dat de be klaagden zich voor ieder als een politieke partij trachtten voor te doen, verklaarde Wysjinski: men kan zich er gemakkelijk van overtuigen, dat dit geenszins een poli- tieke partij is, docheen bende misdadigers, sche leger kan worden verdedigd, zoodat Duitschland elders over zijn voornaamste offensieve macht zal kunnen beschikken. Men is zelfs van meening, dat men in het Westen met gemotoriseerde afdeelingen, over een kleine uitgestrektheid aanvallend zal kunnen optreden, terwijl de voornaam ste actie op een ander front wordt gevoerd. Dit alles wil niet zeggen, dat Duitschland zou hebben afgezien van een grooten aanval naar het Westen, maar de bedoeling van de nieuwe verdedigingslinie is, in de naaste toekomst, bij een optreden elders, geen hin der van den vijand aan de West-grens te hebben. die het agentschap van een buitenlandsche spionnagedienst vormt. Herinnerend aan de talrijke slachtoffers hunner sabotage, riep Wysjinski uit: hier voor u zitten de moordenaars. Met deze bende moorde naars, brandstichters, roovers, spionnen, saboteurs en documentenvervalschers kan wellicht de middeleeuwsche camorra ver geleken worden. Wysjinski geeft dan een opsomming van de verschillende punten van het program ma van het Trotzkistische anti-sovjet cen trum, o. a. samenwerking met het fascis me, openlijke erkenining van de noodzake lijkheid der restauratie van het kapitalis me in de sovjet unie en de these betref fende den nederlaag der sovjet-unie in den oorlog. DE STORM AAN DE PORTUGEESCHE KUST. De storm, die reeds eenige dagen aan de kust van Portugal woedde, heeft zich in den afgeloopen nacht ontwikkeld tot een orkaan, zooals men hier sedert zestig jaar niet heeft gekend. De straten en pleinen in de lager gelegen wijken van Lissabon stonden een meter onder water, zoodat alle verkeer onmogelijk was. In de haven van Leixoes is het Noorsche stoomschip „Ingria" in aanvaring gekomen met vier lichters, die onmiddellijk zonken. Drie opvarenden vonden daarbij den dood. Het Noorsche schip dat men in de nauwe haven niet kon sturen, voer vervolgens tegen een kademuur. Daar men vreesde, dat het zwaar beschadigde schip zou zinken, is de uit 28 koppen bestaande bemanning met touwen aan land gebracht. 18 kleine schepen gezonken. In den buitengewoon zwaren storm zijn tusschen Leixoes en Matocinhos achttien kleine schepen gezonken. Vele aanvragen om hulp zijn binnengekomen van stoom schepen, die averij hebben opgeloopen, onder meer van de Engelsche schepen „Borodina" en „Jotolino" en het Zweedsche schip „Edith". Gisteren heeft de storm zijn hoogtepunt bereikt. Het vliegveld van Lissabon is onder water geloopen, zoodat het luchtverkeer moest worden stopgezet. Passagiersschip in nood. Het Braziliaansche schip „Santos", aan boord waarvan zich 100 passagiers bevinden, heeft om hulp geseind. Het schip deelde mede, dat het stuurloos afdrijft en in wan hopige positie verkeert. VERBREKEN DER DIPLOMATIEKE BETREKKINGEN TUSSCHEN ITALIË EN RUSLAND? De correspondent van de „Matin" te Rome meldt, dat in diplomatieke kringen te Rome zekere geruchten de ronde doen volgens de welke de Italiaansche regeering een ont werp in studie zou hebben de diplomatieke betrekkingen tusschen Italië en Sovjet- Rusland te verbreken. Er zijn volgens den correspondent rede nen om te gelooven, dat dit ontwerp in overeenstemming zou zijn met de wen- schen van de fascistische regeering gereed te zijn om snel op te treden, zoodra in haar oogen wijzigingen in het tegenwoordige diplomatieke bestel noodig zouden zijn. De slotbeslissing zou afhangen van zekere gebeurtenissen in Europa met name van het conflict in Spanje. De redactie van het A. N. P. vermeldt dit bericht onder alle voorbehoud. Tijdens het nationaal-socialistisch congres te Neuren berg werd door vooraanstaande leden der rtjksregeering heftige critiek op Sovjet- Rusland uitgeoefend en niettemin werden de diplomatieke betrekkingen gehandhaafd De politiek van Mussol in i is verder nooit bijzonder anti-Russisch geweest, al heeft hij in eigen land iedere communistische propa ganda vrijwel onmogelijk gemaakt. OOSTENRIJKSCHE CRITIEK OP TSJECHO-SLOWAKIJE. Politieke kringen in Weenen zijn verrast over de publicatie van een hoofdartikel in de Reichspost, waarin de buitenlandsche politiek van Tsjecho-Slowakije wordt be- critiseerd. De verrassing is des te grooter daar de publicatie den dag na de onderteekening van de Duitsch-Oostenrijksche economische overeenkomst geschiedt. De Reichspost schrijft: „Men spreekt bij na niet meer over samenwerking der Donau landen. De kansen op Hongaarsch-Tsjechi- sche toenadering zijn vervolgen. Het bond genootschap tusschen Tsjecho-Slowakije en Sovjet-Rusland doet overigens afbreuk aan de verwezenlijking van een belangenge meenschap in de Donaulanden". Niettemin betwisten officieele Weensche kringen, dat het artikel geïnspireerd zou zijn. FRANSCHE BANK VERHOOGT HET DISCONTO. Van twee op vier procent De Fransche Bank heeft haar disconto verhoogd van twee op vier procent Een zeer zware brand heeft vanmor gen vroeg gewoed in perceel damrak 7 te Amsterdam, waar een sigarenwinkel van W. Mast is gevestigd. De eerste etage werd bewoond door de weduwe G. de Vries, haar zoon en twee gasten. De tweede en derde verdieping, evenals de zolderverdieping, is in gebruik van het Victoriahotel. Hier woont een deel van het hotelpersoneel, in totaal onge veer twintig personen. Het geheele huis kon tijdig worden ontruimd. De eerste, tweede en derde verdieping, benevens de zolderetage zijn geheel uitgebrand. Onbekende ontdekt den brand. De weduwe de Vries werd te ruim vijf uur gewekt door haar huisbel, die onafge broken rinkelde. Een onbekende voorbij ganger had den brand ontdekt, die ontstaan was in het plafond tusschen den sigaren winkel en de eerste etage. IJlings wekte mevrouw de Vries haar huisgenooten en de leden van het personeel van het Vitoriahotel, die op de verdiepingen sliepen en waarvan het meerendeel laat ter ruste was gegaan. De eerste verdieping stond toen vol rook, vuur was er nog niet te zien. De ontruiming van het groote, oude huis geschiedde dan ook volmaakt rustig. Nie mand vermoedde, dat de brand zulke groote afmetingen zou aannemen. In hotel Neu traal, dat links van het brandende perceel is gelegen en in het groote Victoria hotel, dat slechts door een huis van Damrak 7 is gescheiden, lag alles nog in diepe rust, een rust, die echter spoedig verstoord zou wor den. Inmiddels waren ook politie en brand weer gewaarschuwd. Het materiaal van den hoofdwacht Ruij terkade onder bevel van hoofdbrandmeester Schuitemaker was spoe dig ter plaatse. Ijzige Noord-Oosten storm. De ijzige noord-ooster storm maakte het blusschingswerk niet gemakkelijk. De stormvlagen deden het water uit de straal- pijpen verstuiven. Wat aanvankelijk een kleine brand leek, breidde zich weldra uit tot een midden- brand van formatie, die in den loop van den vroegen ochtend over zou gaan in een groo ten brand. De vuurhaard in het plafond was niet ge makkelijk te bereiken en weldra stond de eerste etage in lichterlaaie. Zoowel aan de voor, als de achterzijde sloegen de vlammen naar buiten. Een half uur later was het vuur overge slagen naar de tweede etage. Ook daar greep de brand zeer snel om zich heen. Het oude huis bood weinig weerstand aan de lekkende vuurtongen, de noord-oosterstorm huilde langs en door de gesprongen vensters naar binnen, waar hoog het vuur uitlaaide. Alarm „groote brand". Erger werd de situatie, toen het vuur ook de vierde verdieping had bereikt en de vlammen uit het dakvenster sloegen. Inmiddels was de melding .groote brand" gegeven. Een tweede ladderwagen, nog twee motorspuiten, ambulance-auto's van den Geneeskundigen Dienst, de materiaalwagen en zelfs de „Jan van der Heyden" verse..e- nen. Het was hoog tyd, dat er versterkine kwam. Het geheele huis brandde van de eerste verdieping af als een fakkel; zoowel aan de voorzijde als aan de achterzijde sloe gen de vlammen naar buiten. Aa den vcorkant werd met vijf stralen ewkt, twee ever de laddrrs en drie via de belendende perceelen. De politie had in tusschen bevel gegeven om hotel-café „Neutraal", waar zich in totaal twintig personen bevonden, te ontruimen. Wekken was niet meer noodig, want de gas ten en het personeel hadden zich reeds in de cafézaal verzameld. Ook in het groote Victoria-hotel was de rust verstoord; de gasten waien gewekt. Je- lukkig stond de wind van het hotel af, zoo dat het zware vliegvuur naar de stad toe werd gedreven en het hotel geen gevaar liep. Op de vijfde verdieping van het hotel kregen we een goed overzicht van den brand. Uit een zijraam keek men op het dak van het brandende huis, dat te ongeveer zeven uur voor een groot deel met donde rend geraas ineen stortte. Een laaiende vuurzee van vlammen, rook en vonken sloeg hoog op We spraken een van de leden van het personeel van „Victoria", die in het perceel sliep, toen de brand uitbrak. De heer Willemsen vertelde, dat hij te ruim drie in den nacht, na het eindigen van zijn dienst, zijn bed had opgezocht. „Ik rook toen al een brandlucht, alsóf een buis van een verwarmingsinstallatie het houtwerk schroeide. Ik nam er niet veel notitie van en al gauw sliepen we Tegen vijf uur ik weet niet precies hoe laat het was werden we gewekt. Het huis stond vol rook, maar vlammen waren er niet te zien. We vatten de zaak niet al te ernstig, kleedden ons vlug aan en lieten onze koffers ach ter We zullen er niet veel van terug zien!". De zijramen van het Victoria-hotel, waar achter de warmte voelbaar was, werden met platen blik versterkt. Brandweer is brand meester. Intusschen was de brandweer tegen zeven uur de situatie meester. De kleine personeel- dependence, die aan de achterzijde van het brandende huis staat, aan de zijde van de Hasselaarsteeg, kon gehouden blijven. De brandweer richtte van het dak van dit laee gebouw drie stralen op den brand. De Jan van der Heyden, die in het water van het Damrak las, behoefde geen water te geven. De slangenbrug bewees weer goede diensten. Een motorspuit werkte op open water, zoodat de slangen over de tramrail-: moesten worden gelegd. Een deel van het tramverkeer vanaf het Centraal Station werd via de N.Z. Voorburgwal geleid. Te ruim zeven uur was men de brand meester, de nablussching nam nog eenigen tijd in beslag. De sigarenwinkel van Mast de eigenaar woont te Bussum kreeg lichte brandschade, doch zeer veel waterschade. De oorzaak is waarschijnlijk te zoeken in het felle branden van een kachel. Ver zekering dekt de schade. Later in den ochtend was de belangste'- ling voor dezen brand in het centrum van de stad in weerwil van de snerpende koude zeer groot. Twee brandwachts door den vloer gezakt. Bij de blussching van dezen zwaren brand heeft zich een ongeval voorgedaan, dat, naar zich laat aanzien, voor de betrok ken waarschijnlijk geen ernstige gevolgen zal hebben. Tijdens hun werk op de derde verdieping van het perceel zijn n.L de brandwachts van Meekeren en Schröder door den vloer gezakt en op den ongeveer twee en een halven meter lager gelegen vloer van de tweede verdieping terechtge komen. Collega's van de slachtoffers scho ten te hulp en brachten hen naar buiten. Beiden werden per ambulance-auto van den G.G. en G.D. naar het Binnengasthuis ver voerd, waar van Meekeren, die van duizelin gen klaagde, ter obsérvatie is opgenomen. Schröder, die vermoedelijk kwetsuren heeft opgeloopen aan een sleutelbeen, kon, nadat een röntgenfoto was gemaakt, naar huis worden vervoerd. Een toer door Europa van 2 maand. „Het Leidsch Dagblad" verneemt, dat het Prinselijk echtpaar Maandag a.s. de Poolsche wintersportplaats Krynica ver laten zal, om zich naar Zeil am See te be geven, waar H. M. de Koningin dan even eens zal zijn. De reis naar Zeil am See zullen Prinses Juliana en Prins Bernhard maken in de nieuwe, 120 P.K. sterke Maybach, het hu welijksgeschenk van H. M. de Koningin. Deze wagen is thans afgeleverd en naar Krynica verzonden. De reis naar Zeil am See zal gaan door Tsjecho-CLwakije. De weg wordt vooraf door den A. N. W. B. verkend. Na het verblijf samen met de Ko ningin te Zeil am See de dui"van het verbljjf daar ter plaatse is nog niet bekend zal het Prinselijk Paar een grooten toer maken door Zuid oost- en Zuid-Europa, waarbü o.a. Hongarije, Joego-Slavië, Italië en Frankrijk bezocht zullen worden. Het geheele buitenlandsche verblijf zal ongeveer 2% maand duren.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1