DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Geweldige brand op het Damrak.
No. 24
Vrijdag 29 Januari 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Regeeringscrisis in Japan.
Onrust in Japan.
Het politieke proces
te Moskou.
Sigarenmagazijn in vlammen opgegaan; het „Victoria"-hotel
en het hotel „Neutraal" liepen eenigen
tijd ernstig gevaar.
Brandde de kachel te fel?
Brandweer rukte met
groot materiaal uit.
Het Prinselijk paar verlaat
Maandag Krynica.
ALKMAARSCHE
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. 1 ERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 29 Januari.
Telkens en telkens weer worden wij er
aan herinnerd, dat het weliswaar vrede is in
de landen rondom ons (de Spaansche revo
lutie zullen wij hier natuurlijk even moeten
vergeten!), maar dat een volgende oorlog
zeker zal moeten komen. Men denke maar
eens aan de debatten in het Engelsche La
gerhuis, waarvan wij gister gewag maakte
en men denke verder maar aan de debat
ten in de Fransche Kamer, gisteren gehou
den. Steeds weer zijn het de defensie-debat
ten, die ons wakker houden voor het gevaar,
dat altijd blijft dreigen.
Die Fransche debatten vragen vandaag
onze aandacht. En het is typeerend, dat men
steeds weer denkt aan de Oostgrens, aan de
Duitsch—Fransche grens. Daaruit moet wor
den opgemaakt, dat Frankrijk het Duitsche
rijk nog steeds niet vertrouwt, ondanks de
welwillende toenadering, die juist deze
laatste dagen viel te bespeuren. Men denke
in dit verband maar eens aan de rede van
Léon Blum en aan de persbeoordeelingen
daarover in de Duitsche bladen.
Het was de onafhankelijk republikeinsche
afgevaardigde Quenette, die critiek uitoefen
de op de sterkte van de Maginot-linie en er
bovendien op wees, dat de vijand door de
Noordelijke Ardennen zou kunnen trekken,
zonder dat Frankrijk hier iets tegen zou
kunnen doen.
De republikein Frédéric Dupont betreur
de het, dat de credieten voor de luchtmacht
onvoldoende waren geweest. Hij meende,
dat in den modernen oorlog de luchtmacht
de taak van de cavalerie heeft geërfd, na
melijk die van samenwerking met de andere
afdeelingen. Op zijn verdere opmerkingen
interrumpeerde de minister van defensie,
die opmerkte dat Frankrijk in geval van een
gewapend conflict beschermd, voorgelicht
en bewaakt zal worden door een luchtmacht,
van een uitstekende en krachtige hoedanig
heid. Dupont bleef er echter bij, dat de ac
tiviteit van de Fransche luchtmacht veel ge
ringer is dan die van de Duitsche en de Ita-
liaansche. Vervolgens verweet hij den mi
nister van luchtvaart, dat deze zich liet in-
fluenceeren door opmerkingen in het com
munistische blad Humanité, voor zoover hij
maatregelen nam tegen bepaalde officieren.
Hij gaf al zijn meening te kennen, dat som
mige officieren overgeplaatst waren door
plaatselijke sovjets, op verlangen van plaat
selijke communistische autoriteiten, die ge
hoorzamen aan opdrachtgevers in het bui
tenland. Cot wees met nadruk deze beschul
digingen van de hand. Hij liet zich door
geen enkele politieke suggestie influencee-
ren en hij was er in geslaagd het moreel
van de troepen van de luchtmacht op een
zeer hoog peil te handhaven. De politiek
mag niet doordringen in het leger van de
republiek zoo riep hij ten slotte uit.
De soc.-rad. afgevaardigde Archimbaud
vroeg, wat de regeering van plan was te
doen tegenover de geweldige Duitsche -va-
pening en hij drong aan in spoedige voor
zieningen wat betreft de effectieven. Frank
rijk heeft 430.000 man onder de wapenen
en in Duitschland 800.000. Frankrijk heeft
slechts 40.000.000 inwoners doch met zijn
koloniën voldoende soldaten aanwerven
kunnen wij iedere Duitsche actie onmoge
lijk maken.
Zeer heftig was de onafhankelijk republi
keinsche afgevaardigde Dekerilles, die ver
klaarde: Duitschland heeft in twee jaar tijd
100 milliard voor zijn leger uitgegeven. Het
heeft een luchtmacht van 2000 toestellen,
terwijl Frankrijk slechts over 1250 toestellen
beschikt. Daar komt nog bij, dat de Duit
sche luchtvloot zeer modern is, terwijl de
onze dat in het geheel niet is. Het ergste is,
dat onze achterstand iedere maand grooter
wordt. Indien wij niet onmiddellijk maatre
gelen nemen zal binnen een jaar de verhou
ding van de sterkte van onze luchtvloten on
geveer 1 tot 5 zijn. Hierna kwam hij over
het luchtafweergeschut te spreken. Wij be
zitten 250 batterijen kanonnen waarvan 75
voor den luchtafweer. Deze kanonnen berei
ken geen grootere hoogte dan van 5500 me
ter. De Duitsche kanonnen schieten tot
ruim 7000 meter en onze vliegtuigen komen
niet hooger dan 6000 tot 6500 meter. Deke
rillis gaf toe, dat Frankrijk de beste jacht-
toestellen bezit, doch van de 350 jachttoe-
stellen die wij bezitten deugen er 140 niet.
Wij zouden 1000 jagers moeten hebben op
340 bombardeurs, 150 van onze toestellen
zijn echter verouderd en 150 anderen zijn
van een type dat geen waarde bezit, zooals
in Spanje gebleken is.
Wij zullen van de Fransche debatten af
stappen, maar meenen toch in dit verband
nog het volgende hier te moeten opnemen:
Naar aanleiding van de nieuwe verdedi
gingslinie aan de Duitsche West-giens
schrijft de diplomatieke redacteur van de
Manchester Guardian n.1., dat de militaire en
politieke leiders van Duitschland van mee
ning zijn, dat deze nu bijna voltooide ves
tinggordel met een zeer geringe troepen,
macht tegen het geheele Fransche en Belgi-
Generaal Oegaki legt zijn opdracht
neer.
Generaal Oegaki heeft zich hedenochtend
11.40 uur naar het keizerlijk paleis begeven,
om zijn opdracht, een nieuw kabinet te vor
men, aan den keizer terug te geven. Hij
verliet het paleis weer te 12.20. Oegaki kon
niet slagèn in de vorming van een kabinet,
aangezien de onderhandelingen met de
leiders van het leger tot het benoemen van
een minister van oorlog mislukten.
Alvorens naar het paleis te gaan, ver
klaarde Oegaki voornemens te zijn, ook zijn
ontslag in te dienen als generaal.
Na het verlaten van het keizerlijk paleis
had Oegaki een onderhoud met de pers,
waarin hij verklaarde te betreuren, dat hij
er niet in kon slagen een kabinet te vormen.
Hij acht den toestand ernstig, de sociale ver
houdingen en de politieke situatie zijn niet
geregeld en hij ziet met angst de toekomst
van Japan tegemoet.
De particuliere zegelbewaarder Yuasa, is
vroeg in den middag wederom naar prins
Sayonji gegaan om hem te raadplegen over
de benoeming van een nieuwen kabinets
formateur. Yuasa wordt vanavond omstreeks
21 uur te Tokio terugverwacht. Hij zal
zich dan onmiddellijk naar het keizerlijk
paleis begeven om rapport uit te brengen
en vermoedelijk zal de keizer dan nog van
nacht of morgenochtend een nieuwen can-
didaat ontbieden.
De Japansche pers is van meening, dat de
voorzitter van den geheimen raad, baron
Siguama, veel kans heeft benoemd te worden
tot kabinets-formateur.
Het verre Oosten
Ten aanzien van de houding van
Rusland.
In officieele Japansche kringen heerscht
een zekere ongerustheid ten aanzien van de
provoceerende houding van de sovjet-regee
ring tegenover Japan. Zonder nog te spre
ken van het proces tegen de aanhangers van
Trotski, acht men het noodzakelijk zijn volle
aandacht te schenken aan het onderdrukken
van de Japansche bewoners van Wladi-
wostok en het staken van het spoorwegver
keer tusschen Pogranitsnaja en Mansjoeli.
Men heeft den indruk, dat de Sovjet-auto
riteiten alle Japanners uit het gebied van
Wladiwostok willen verdrijven, terwijl de
Sovjet-autoriteiten de Japansche schepen
„Siberia Maru" en „Kontongan Maru" bij
hun aankomst te Wladiwostok hebben vast
gehouden.
De Japansche autoriteiten vreezen, dat
het Trans-Siberisch verkeer door de Sovjets
geheel zal worden geblokkeerd en zij spre
ken den wensch uit, dat deze verbinding
doeltreffend wordt beschermd.
Tegen alle verdachten de dood
straf geëischt.
In het politieke proces heeft Wys-
jinski, de openbare aanklager, tegen
alle zeventien verdachten de maxi
male straf, de doodstraf door den
kogel, geëischt.
Het requisitoir.
In het politieke proces te Moskou heeft
de openbare aanklager Wysjinski zijn re
quisitoir gehouden. Het proces, zeide hij,
heeft als een schijnwerper licht gebracht
in alle meest duistere en afschuwwekken
de hoeken van de Trotzkistische onderwe
reld. Hij wees erop, in welk een verschrik-
kelijken afgrond het contra-revolution-
naire Trotzkisme tenslotte onherroepelijk
verzonken is en hoe het reeds lang tot de
ergste baanbreker van het internationale
fascisme is geworden.
Wysjinski laat dan de verschillende be
klaagden de revue paseeren, eerst de min
der belangrijke en daarna de leiders Fja-
takow, Radek en Sokonikow, waarvan hij
een uitvoerige politieke biografie geeft.
Na erop gewezen te hebben dat de be
klaagden zich voor ieder als een politieke
partij trachtten voor te doen, verklaarde
Wysjinski: men kan zich er gemakkelijk
van overtuigen, dat dit geenszins een poli-
tieke partij is, docheen bende misdadigers,
sche leger kan worden verdedigd, zoodat
Duitschland elders over zijn voornaamste
offensieve macht zal kunnen beschikken.
Men is zelfs van meening, dat men in het
Westen met gemotoriseerde afdeelingen,
over een kleine uitgestrektheid aanvallend
zal kunnen optreden, terwijl de voornaam
ste actie op een ander front wordt gevoerd.
Dit alles wil niet zeggen, dat Duitschland
zou hebben afgezien van een grooten aanval
naar het Westen, maar de bedoeling van de
nieuwe verdedigingslinie is, in de naaste
toekomst, bij een optreden elders, geen hin
der van den vijand aan de West-grens te
hebben.
die het agentschap van een buitenlandsche
spionnagedienst vormt. Herinnerend aan
de talrijke slachtoffers hunner sabotage,
riep Wysjinski uit: hier voor u zitten de
moordenaars. Met deze bende moorde
naars, brandstichters, roovers, spionnen,
saboteurs en documentenvervalschers kan
wellicht de middeleeuwsche camorra ver
geleken worden.
Wysjinski geeft dan een opsomming van
de verschillende punten van het program
ma van het Trotzkistische anti-sovjet cen
trum, o. a. samenwerking met het fascis
me, openlijke erkenining van de noodzake
lijkheid der restauratie van het kapitalis
me in de sovjet unie en de these betref
fende den nederlaag der sovjet-unie in
den oorlog.
DE STORM AAN DE PORTUGEESCHE
KUST.
De storm, die reeds eenige dagen aan de
kust van Portugal woedde, heeft zich in den
afgeloopen nacht ontwikkeld tot een orkaan,
zooals men hier sedert zestig jaar niet heeft
gekend. De straten en pleinen in de lager
gelegen wijken van Lissabon stonden een
meter onder water, zoodat alle verkeer
onmogelijk was.
In de haven van Leixoes is het Noorsche
stoomschip „Ingria" in aanvaring gekomen
met vier lichters, die onmiddellijk zonken.
Drie opvarenden vonden daarbij den dood.
Het Noorsche schip dat men in de nauwe
haven niet kon sturen, voer vervolgens tegen
een kademuur. Daar men vreesde, dat het
zwaar beschadigde schip zou zinken, is de
uit 28 koppen bestaande bemanning met
touwen aan land gebracht.
18 kleine schepen gezonken.
In den buitengewoon zwaren storm zijn
tusschen Leixoes en Matocinhos achttien
kleine schepen gezonken. Vele aanvragen
om hulp zijn binnengekomen van stoom
schepen, die averij hebben opgeloopen,
onder meer van de Engelsche schepen
„Borodina" en „Jotolino" en het Zweedsche
schip „Edith".
Gisteren heeft de storm zijn hoogtepunt
bereikt. Het vliegveld van Lissabon is onder
water geloopen, zoodat het luchtverkeer
moest worden stopgezet.
Passagiersschip in nood.
Het Braziliaansche schip „Santos", aan
boord waarvan zich 100 passagiers bevinden,
heeft om hulp geseind. Het schip deelde
mede, dat het stuurloos afdrijft en in wan
hopige positie verkeert.
VERBREKEN DER DIPLOMATIEKE
BETREKKINGEN TUSSCHEN ITALIË EN
RUSLAND?
De correspondent van de „Matin" te Rome
meldt, dat in diplomatieke kringen te Rome
zekere geruchten de ronde doen volgens
de welke de Italiaansche regeering een ont
werp in studie zou hebben de diplomatieke
betrekkingen tusschen Italië en Sovjet-
Rusland te verbreken.
Er zijn volgens den correspondent rede
nen om te gelooven, dat dit ontwerp in
overeenstemming zou zijn met de wen-
schen van de fascistische regeering gereed
te zijn om snel op te treden, zoodra in haar
oogen wijzigingen in het tegenwoordige
diplomatieke bestel noodig zouden zijn.
De slotbeslissing zou afhangen van zekere
gebeurtenissen in Europa met name van het
conflict in Spanje.
De redactie van het A. N. P. vermeldt dit
bericht onder alle voorbehoud. Tijdens het
nationaal-socialistisch congres te Neuren
berg werd door vooraanstaande leden der
rtjksregeering heftige critiek op Sovjet-
Rusland uitgeoefend en niettemin werden
de diplomatieke betrekkingen gehandhaafd
De politiek van Mussol in i is verder nooit
bijzonder anti-Russisch geweest, al heeft hij
in eigen land iedere communistische propa
ganda vrijwel onmogelijk gemaakt.
OOSTENRIJKSCHE CRITIEK OP
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Politieke kringen in Weenen zijn verrast
over de publicatie van een hoofdartikel in
de Reichspost, waarin de buitenlandsche
politiek van Tsjecho-Slowakije wordt be-
critiseerd.
De verrassing is des te grooter daar de
publicatie den dag na de onderteekening
van de Duitsch-Oostenrijksche economische
overeenkomst geschiedt.
De Reichspost schrijft: „Men spreekt bij
na niet meer over samenwerking der Donau
landen. De kansen op Hongaarsch-Tsjechi-
sche toenadering zijn vervolgen. Het bond
genootschap tusschen Tsjecho-Slowakije en
Sovjet-Rusland doet overigens afbreuk aan
de verwezenlijking van een belangenge
meenschap in de Donaulanden".
Niettemin betwisten officieele Weensche
kringen, dat het artikel geïnspireerd zou
zijn.
FRANSCHE BANK VERHOOGT HET
DISCONTO.
Van twee op vier procent
De Fransche Bank heeft haar disconto
verhoogd van twee op vier procent
Een zeer zware brand heeft vanmor
gen vroeg gewoed in perceel damrak 7
te Amsterdam, waar een sigarenwinkel
van W. Mast is gevestigd. De eerste
etage werd bewoond door de weduwe
G. de Vries, haar zoon en twee gasten.
De tweede en derde verdieping, evenals
de zolderverdieping, is in gebruik van
het Victoriahotel. Hier woont een deel
van het hotelpersoneel, in totaal onge
veer twintig personen. Het geheele huis
kon tijdig worden ontruimd. De eerste,
tweede en derde verdieping, benevens
de zolderetage zijn geheel uitgebrand.
Onbekende ontdekt den brand.
De weduwe de Vries werd te ruim vijf
uur gewekt door haar huisbel, die onafge
broken rinkelde. Een onbekende voorbij
ganger had den brand ontdekt, die ontstaan
was in het plafond tusschen den sigaren
winkel en de eerste etage.
IJlings wekte mevrouw de Vries haar
huisgenooten en de leden van het personeel
van het Vitoriahotel, die op de verdiepingen
sliepen en waarvan het meerendeel laat ter
ruste was gegaan. De eerste verdieping
stond toen vol rook, vuur was er nog niet
te zien.
De ontruiming van het groote, oude huis
geschiedde dan ook volmaakt rustig. Nie
mand vermoedde, dat de brand zulke groote
afmetingen zou aannemen. In hotel Neu
traal, dat links van het brandende perceel
is gelegen en in het groote Victoria hotel,
dat slechts door een huis van Damrak 7 is
gescheiden, lag alles nog in diepe rust, een
rust, die echter spoedig verstoord zou wor
den.
Inmiddels waren ook politie en brand
weer gewaarschuwd. Het materiaal van den
hoofdwacht Ruij terkade onder bevel van
hoofdbrandmeester Schuitemaker was spoe
dig ter plaatse.
Ijzige Noord-Oosten storm.
De ijzige noord-ooster storm maakte het
blusschingswerk niet gemakkelijk. De
stormvlagen deden het water uit de straal-
pijpen verstuiven.
Wat aanvankelijk een kleine brand leek,
breidde zich weldra uit tot een midden-
brand van formatie, die in den loop van den
vroegen ochtend over zou gaan in een groo
ten brand.
De vuurhaard in het plafond was niet ge
makkelijk te bereiken en weldra stond de
eerste etage in lichterlaaie. Zoowel aan de
voor, als de achterzijde sloegen de vlammen
naar buiten.
Een half uur later was het vuur overge
slagen naar de tweede etage. Ook daar
greep de brand zeer snel om zich heen. Het
oude huis bood weinig weerstand aan de
lekkende vuurtongen, de noord-oosterstorm
huilde langs en door de gesprongen vensters
naar binnen, waar hoog het vuur uitlaaide.
Alarm „groote brand".
Erger werd de situatie, toen het vuur ook
de vierde verdieping had bereikt en de
vlammen uit het dakvenster sloegen.
Inmiddels was de melding .groote brand"
gegeven. Een tweede ladderwagen, nog twee
motorspuiten, ambulance-auto's van den
Geneeskundigen Dienst, de materiaalwagen
en zelfs de „Jan van der Heyden" verse..e-
nen. Het was hoog tyd, dat er versterkine
kwam. Het geheele huis brandde van de
eerste verdieping af als een fakkel; zoowel
aan de voorzijde als aan de achterzijde sloe
gen de vlammen naar buiten.
Aa den vcorkant werd met vijf stralen
ewkt, twee ever de laddrrs en drie via de
belendende perceelen.
De politie had in tusschen bevel gegeven
om hotel-café „Neutraal", waar zich in totaal
twintig personen bevonden, te ontruimen.
Wekken was niet meer noodig, want de gas
ten en het personeel hadden zich reeds in
de cafézaal verzameld.
Ook in het groote Victoria-hotel was de
rust verstoord; de gasten waien gewekt. Je-
lukkig stond de wind van het hotel af, zoo
dat het zware vliegvuur naar de stad toe
werd gedreven en het hotel geen gevaar
liep.
Op de vijfde verdieping van het hotel
kregen we een goed overzicht van den
brand. Uit een zijraam keek men op het
dak van het brandende huis, dat te ongeveer
zeven uur voor een groot deel met donde
rend geraas ineen stortte. Een laaiende
vuurzee van vlammen, rook en vonken sloeg
hoog op
We spraken een van de leden van het
personeel van „Victoria", die in het perceel
sliep, toen de brand uitbrak.
De heer Willemsen vertelde, dat hij te
ruim drie in den nacht, na het eindigen van
zijn dienst, zijn bed had opgezocht. „Ik rook
toen al een brandlucht, alsóf een buis van
een verwarmingsinstallatie het houtwerk
schroeide. Ik nam er niet veel notitie van en
al gauw sliepen we Tegen vijf uur
ik weet niet precies hoe laat het was
werden we gewekt. Het huis stond vol rook,
maar vlammen waren er niet te zien. We
vatten de zaak niet al te ernstig, kleedden
ons vlug aan en lieten onze koffers ach
ter We zullen er niet veel van terug
zien!".
De zijramen van het Victoria-hotel, waar
achter de warmte voelbaar was, werden
met platen blik versterkt.
Brandweer is brand meester.
Intusschen was de brandweer tegen zeven
uur de situatie meester. De kleine personeel-
dependence, die aan de achterzijde van het
brandende huis staat, aan de zijde van de
Hasselaarsteeg, kon gehouden blijven. De
brandweer richtte van het dak van dit
laee gebouw drie stralen op den brand.
De Jan van der Heyden, die in het water
van het Damrak las, behoefde geen water te
geven. De slangenbrug bewees weer goede
diensten. Een motorspuit werkte op open
water, zoodat de slangen over de tramrail-:
moesten worden gelegd. Een deel van het
tramverkeer vanaf het Centraal Station
werd via de N.Z. Voorburgwal geleid.
Te ruim zeven uur was men de brand
meester, de nablussching nam nog eenigen
tijd in beslag. De sigarenwinkel van Mast
de eigenaar woont te Bussum kreeg lichte
brandschade, doch zeer veel waterschade.
De oorzaak is waarschijnlijk te zoeken
in het felle branden van een kachel. Ver
zekering dekt de schade.
Later in den ochtend was de belangste'-
ling voor dezen brand in het centrum van
de stad in weerwil van de snerpende koude
zeer groot.
Twee brandwachts door den vloer
gezakt.
Bij de blussching van dezen zwaren
brand heeft zich een ongeval voorgedaan,
dat, naar zich laat aanzien, voor de betrok
ken waarschijnlijk geen ernstige gevolgen
zal hebben. Tijdens hun werk op de derde
verdieping van het perceel zijn n.L de
brandwachts van Meekeren en Schröder
door den vloer gezakt en op den ongeveer
twee en een halven meter lager gelegen
vloer van de tweede verdieping terechtge
komen. Collega's van de slachtoffers scho
ten te hulp en brachten hen naar buiten.
Beiden werden per ambulance-auto van den
G.G. en G.D. naar het Binnengasthuis ver
voerd, waar van Meekeren, die van duizelin
gen klaagde, ter obsérvatie is opgenomen.
Schröder, die vermoedelijk kwetsuren heeft
opgeloopen aan een sleutelbeen, kon, nadat
een röntgenfoto was gemaakt, naar huis
worden vervoerd.
Een toer door Europa van
2 maand.
„Het Leidsch Dagblad" verneemt, dat
het Prinselijk echtpaar Maandag a.s. de
Poolsche wintersportplaats Krynica ver
laten zal, om zich naar Zeil am See te be
geven, waar H. M. de Koningin dan even
eens zal zijn.
De reis naar Zeil am See zullen Prinses
Juliana en Prins Bernhard maken in de
nieuwe, 120 P.K. sterke Maybach, het hu
welijksgeschenk van H. M. de Koningin.
Deze wagen is thans afgeleverd en naar
Krynica verzonden.
De reis naar Zeil am See zal gaan door
Tsjecho-CLwakije. De weg wordt vooraf
door den A. N. W. B. verkend.
Na het verblijf samen met de Ko
ningin te Zeil am See de dui"van
het verbljjf daar ter plaatse is nog
niet bekend zal het Prinselijk Paar
een grooten toer maken door Zuid
oost- en Zuid-Europa, waarbü o.a.
Hongarije, Joego-Slavië, Italië en
Frankrijk bezocht zullen worden.
Het geheele buitenlandsche verblijf
zal ongeveer 2% maand duren.