EN
No 29
Donderdag 4 Februari 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Hernieuwde activiteilaan de
fronten verwacht.
Het weer allerwege gunstiger.
Hef gevaar bij Caïro
verminderd.
Nog geen overeenstemming
bij General Motors.
Na de Japansche
regeeringscrisis.
De heer Ankersmit
vrijgesproken.
Geen beleediging van Hitier.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitBetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. I ERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 4 Februari.
De rede van Hitier van Zaterdag jl
heeft nog eenigen weerklank gevonden in
het Engelsche Lagerhuis, waar Eden giste
ren verscheidene vragen te beantwoorden
had over de betrekkingen van Duitschland
en andere landen, in het bijzonder tot Enge
land.
Arthur Henderson vroeg, of er reeds een
begin gemaakt was met de algemeene onder
handelingen voor den Europeeschen viede,
welke door de Duitsche regeering 31 Maart
1936 voorgesteld waren.
Eden zeide, dat Hitier toen geen andeie
algemeene onderhandelingen had voorge
steld dan een nieuwe veiligheidsovereen
komst voor West-Europa tusschen de Locar-
no-mogendheden. Hij herinnerde eraan, dat
op 6 November de Engelsche regeering een
nota had gericht tot de andere regeeringen,
die belang hadden bij de onderhandelingen
voor een nieuw Locarno. De nota bevatte
een vergelijking van de inzichten der vijf
regeeringen over punten, welke moesten
worden behandeld, voordat een conferentie
kon bijeen komen. Op 19 Nov. volgde een
tweede nota en een maand later ontvingen
de Britsche gezanten te Berlijn, Brussel,
Parijs en Rome opdracht bij de regeeringen,
bij welke zij geaccrediteerd waren, te infor-
meeren of een spoedig antwoord te wach
ten was. De Fransche regeering had toen ge
antwoord, maar van de andere regeeringen
was niets vernomen.
Henderson vroeg daarop of het niet mo
gelijk was nogmaals aan te dringen op een
antwoord, waarop Eden zeide, dat het zoo
wel in het belang van deze lapden als van
Engeland is, te antwoorden.
Een nationaal-liberaal vroeg of de toe
stemming van Duitschland zou worden ver
zocht voor een verdrag, dat de integriteit en
souvereiniteit van België en Nederland zou
waarborgen. Eden antwoordde, dat het
vraagstuk van de regeling van de betrek
kingen tusschen Duitschland en zijn weste
lijke buren door verdragen een onderdeel
is van het nieuwe veiligheidssysteem voor
West-Europa. Over het aanknoopen van
deze besprekingen wordt nog onderhandeld.
De liberaal Mander sprak vervolgens over
de kwestie van de mandaatgebieden. Hij
vroeg of in geen geval het vraagstuk anders
zou worden opgelost dan in een algemeene
regeling, welke inhoudt, dat Duitschland in
den Volkenbond terugkeert. Eden herinner
de in verband hiermee aan zijn verklarin
gen van 27 Juli en wees er vervolgens op,
dat deze kwestie niet alleen Engeland be
trof doch ook de overige mandaatmogend-
heden en dat ook de toestemming van de
dominions noodig was.
Eenige conservatieve leden vroegen wat
het te beteekenen had, dat de Duitsche ad
miraal Foerster een bezoek ging brengen
aan de drie vroegere koloniën van Duitsch
land in Afrika, Duitsch-Oost, Duitsch-Zuid-
west en Kameroen? Eden antwoordde, dat
hü over het bezoek geen inlichtingen had
gekregen maar hij wist wel, dat admiraal
Foerster op het oogenblik geen opperbevel
hebber van de Duitsche zeemacht meer was.
Op een andere vraag nopens de werk
zaamheden van de commissie tot betere
verdeeling van de grondstoffen antwoordde
de minister, dat deze commissie te Geneve
uitsluitend in economisch opzicht werkzaam
zou zijn en dat de overdracht van grondge
bied in geen geval een onderdeel van de
besprekingen zal uitmaken.
In een ingezonden stuk in de Times houdt
de vroegere Britsche ambassadeur Claud
Russell zich bezig met de kolomale kwestie.
Hü zegt daarin, dat de Unie van Zuid-Afnka
Zuidwest-Afrika niet wil missen. Van een
teruggeven van alle vroegere Duitsche ko
loniën kan dus geen sprake zijn. Het heen
ook geen zin, dat men de Duitschers er van
tracht te overtuigen, dat kolomen den eige
naars geenerlei voordeel brengen, e
denken aan den rijke, die zijn armen buu -
man verzekert, dat rijkdom slee :h n
lykheden veroorzaakt en bovendien laten
de Duitschers zich niet overtuigen. Het ver
dient dus aanbeveling, aldus Russell,
vraagstuk practisch te bezien en te overwe
gen, op welke wijze Afrikaansch gebie a
worden afgestaan, zoo, dat de eigenaars het
minst benadeeld worden en den Dult®cl?®n
wenschen het meest wordt tegemoetgeko-
Russell werpt het denkbeeld op, dat -n-
geland een deel van West-Wigene, met toe
gang tot de zee en het mandaatagebiedaan
de grens der kolonie zou afstaan. Frankrijk
zou daaraan een deel van Kameroen
gelijke waarde moeten toevoegen. Belgie
zou een deel van de Kongo, ten zuiden van
Kameroen, moeten afstaan, terwql Portugal
een deel van Angola, met een ui
den mond van de Kongo-rivier beschikbaar
zou moeten stellen. Duitschland zou dan
twee koloniën rijker en misschien ui g
strekter dan zijn vroegere bezittingen, in
eigendom hebben. Daarmee zou e
den kunnen en moeten zijn.
Oe Spaansche burgeroorlog
Nu het weer wat begint op te klaren
en de grond allerwegen droogt, ver
wacht men aan diverse fronten in
Spanje een opleving der gevechten.
Met vrij groote zekerheid wordt reeds
uit Gibraltar bericht, dat koortsachtig
gewerkt wordt aan de voorbereidingen
tot een nieuwen aanval in de richting
van Malaga. Onlangs waren Franco's
troepen ten Westen daarvan tot stil
stand gebracht, maar nu willen zij zich
door middel van een gecombineerde
actie van leger, vloot en luchtmacht van
stad en haven meester maken. Zeven
rechtsche oorlogsschepen zijn in ver
band hiermede te Algeciras aangekomen.
Te Madrid scheen, naar een correspondent
van de Times vandaar meldt, de zon gisteren
den geheelen dag en de barometer stijgt
nog. Het heldere weer beteekent in de eerste
plaats de wederverschijning van de bombar
dementsvliegtuigen. In de lange periode
van wapenstilstand tijdens het slechte weer
zijn eenige honderdduizenden uit de stad
geëvacueerd, onder wie 160.000 kinderen. De
gevechtslinie is thans verlengd en strekt
zich uit van Villaverde in het Zuiden van
Madrid, langs het dal van de Manzanares,
tot in de noordelijke voorsteden van de
hoofdstad. Bij El Plantio aan den weg naar
Galicië is weer gevochten. Gedurende de
afgeloopen weken zijn vele loopgraven ge
graven, barricades opgericht, en huizen in
staat van verdediging gebracht Zoeklichten
zijn aangebracht om verrassingen bij nacht
te voorkomen. De militaire leiding zal zich
echter niet beperken tot verdediging; ook
aanval staat op het programma. Vandaar
ook de campagne ter verbetering van disci
pline en efficiency.
In de streek van Aranjuez, waar de regee-
ringstroepen de laatste dagen succesrijk
waren opgetreden, zijn hun tegenstanders
thans tot tegenaanvallen overgegaan. Deze
konden evenwel worden afgeslagen, meldt
de Madrileensche verdedigingsraad.
De aanval, welke regeeringsvliegtuigen
zouden hebben gedaan op den rechtschen
kruiser Canarias, blijkt een aanval geweest
te zijn op het Engelsche oorlogsschip Royal
Oak, dat op de hoogte van de punt van
Europa kruiste. De vliegers hadden het aan
gezien voor de Canarias. Reeds heeft de En
gelsche zaakgelastigde te Valencia opdracht
gekregen de aandacht van de regeering al
daar op dit voorval te vestigen en op maat
regelen tegen herhaling aan te dringen.
Uit Gijon wordt gemeld, wat den strijd
om Oviedo betreft, dat de regeeringsartille-
rie voortgaat de stellingen der opstandelin
gen rondom Oviedo te bombardeeren. Gis
teren en eergisteren hebben de regeerings-
batterijen hun vuur gericht op de kathedraal
en het gebouw van de verzekeringsmaat
schappij, dat bijna geheel vernield werd.
De kruisers bij Algeciras. De
rol der Duitsche kruisers.
De correspondent van de „Times" te Gi
braltar seint over de aankomst van de drie
opstandelingenkruisers Canarias, Baleares
en Almirante Cervera voor Algeciras,
dat deze schepen in voortreffelijke conditie
schijnen te zijn en gedeeltelijk bemand zijn
met Duitsche en Italiaansche vrijwilligers.
De „Daily Herald" maakt melding van een
gerucht, volgens hetwelk generaal Queipo
de Llano zich op het oogenblik aan boord
zou bevinden van den Duitschen kruiser
„Admiral Graf Spee". Het blad voegt hier
aan toe, dat zekere kringen te Gibraltar
verklaren, dat de „Admiral Graf Spee en
de „Koeln", „de opstandelingenvloot bij den
aanval op Malaga wel eens zouden kunnen
escorteeren".
Italiaansche troepenontscheping
te Cadiz.
Engelsche diplomatieke kringen bevesti
gen het bericht van de Times uit Gibraltar,
volgens hetwelk Vrijdag te Cadiz nieuwe
Italiaansche contingenten zouden zijn ont
scheept. Men weet niet hoe sterk deze troe
pen waren.
Het Alcazar wordt weer opgebouwd.
Een speciale correspondent meldt:
Generaal Franco is teruggekomen op zijn
eerste besluit en wil thans het Alcazar te
Toledo weer doen opbouwen. Onder leiding
van Spaansche technici zijn thans krijgsge
vangenen bezig de puinen op te ruimen.
ITALIAANSCH SCHIP VERGAAN.
Wrakstukken van de San Matto
aangespoeld.
Op het eiland Bornholm zyn wrakstuk
ken van het Italiaansche schip „San Matto"
aangespoeld Men vermoedt, dat het schip in
de jongste stormen op de Oostzee is ver
gaan.
De overstroominQaramp
President Roosevelt werd gisteren
medegedeeld, dat het gevaar voor dijk
breuk bij Cairo is verminderd, doch nog
niet geheel geweken. Eerst over vier
dagen zal men kunnen zeggen dat het
gevaar is geweken.
In Louisville is het niveau van het water
gedaald. Men telt hier 221 dooden en 220.000
dakloozen. De materieele schade wordt op
200 millioen dollar geraamd. In geheel Ken-
tucky bedraagt de schade niet minder dan
350 millioen dollar.
Te Memphis in Tennessee werken 500
kettinggangers aan de versterking van de
dijken. Vermoedelijk zullen hun straffen
verminderd worden.
Zesjaren plan voor openbare werken.
President Roosevelt heeft het congres een
door de commissie der nationale hulpbron
nen opgesteld rapport voorgelegd, waarin
de voorkomende zes jaren een uitgebreid
programma van openbare werken wordt
voorgesteld.
Dit programma, waarvan de uitvoering
vijf milliard dollar zal kosten, omvat a.s. den
aanleg van dijken en stuwdammen met het
doel overstroomingen tegen te gaan.
Het zesjarenplan in overstroomings-
gebied.
Uit nadere bijzonderheden over het zes
jarenplan, dat voornamelijk ten doel heeft
de nationale hulpbronnen te beschermen en
een voorraad ontwerpen te vormen van al
gemeen belang, welke in geval van een
economische crisis kunnen worden uitge
voerd, blijkt, dat ongeever 24 pet. van het
totale bedrag gebruikt zal worden voor be
vloering en draineering en controle op den
waterstand, ongeveer hetzelfde bedrag aan
wegenaanleg, en de rest aan de opruiming
van Krotten, verbetering van den bodem,
bebossching e.d.
Program van opbouw in over-
troomingsgebied.
President Roosevelt heeft aan het congres
doen toekomen een rapport der nationale
hulpcommissie, waarin een grootsch pro
gram voor aanleg van wegen en waterkee-
ringen in het gebied van den watersnood
wordt vastgesteld. In een tijdperk van zes
jaar zullen volgens het plan voor dit doel
einde 5011 millioen dollar uitgegeven
worden.
De Automobielstaking
Ofschoon de leider van de vakver-
eenigingsbeweging, Lewis, en de
vice-president der General Motors,
Knudsen, gisteren gedurende zes volle
uren geconfereerd hebben, zijn zij er
nog niet in geslaagd een basis voor
„vredesonderhandelingen" te vinden,
ter beëindiging van de staking in de
automobielindustrie, die thans reeds
weken duurt.
Goeverneur Frank Murphy heeft echter
verklaard, dat de besprekingen heden
morgen om tien uur zouden worden
hervat.
Hij zeide verder: „Gedurende vier en
een haif uur hebben wij hartelijke en naar
ik meen oordeel-kundige besprekingen ge
voerd. Beide partijen zijn bezield geweest
door den oprechten wensch te helpen een
overeenstemming te bereiken. „Lewis en
Knudsen weigerden tegenover journalisten
verklaringen af te leggen.
Zij verwezen hen naar den goeverneur.
Knutsen antwoordde nog op de vraag: „^s
alles geregeld?" met de korte woorden:
„Neen, geen enkel punt".
Omtrent den inhoud der onderhandelin
gen verluidt, dat Murphy, die optreedt na
mens de regeering, de partijen een twee
ledig voorstel heeft gedaan. Knudsen heeft
hq gevraagd de United Automobile Wor-
kers of America te erkennen als de eenige
organisatie, die bij dit conflict betrokken
is. Lewis heeft hij gevraagd alle stakers
te doen terug trekken uit de eigendommen
van de General Motors, waarby hij, ge
steund door de regeering, de verzekering
gaf, dat het werk niet hervat, noch machi
nes in gang gezet zullen worden geduren
de de onderhandelingen over een perma
nente regeling. Intusschen hebben op ver
zoek van Murphy de autoriteiten te Flint
nog gewacht met het nemen van maat
regelen om met geweld uitvoering te geven
aan de rechterlijke uitspraak en de stakeis
uit de door hen bezette werkplaatsen te
verwijderen.
Bezette fabrieken niet ontruimd.
Niettegenstaande de «'"••echtelijke uit
spraak van eergisteren hebben de stakers
de fabrieken niet voor het vastgesteld uur
ontruimd, doch. tot dusver schijnt men niet
te overwegen, hen gewapenderhand te
verdryven.
Vice-president Knudsen van de General
Motors heeft, niettegenstaande fabrieken
niet ontruimd zijn, zich tot hervatting van
de onderhandelingen met de arbeidersaf
gevaardigden bereid verklaard. In een
brief aan gouverneur Murphy zegt Knud
sen: ik kan niet anders dan mij neerleggen
bij de wenschen van Roosevelt. Deze laat
mij geen andere keus.
Coughlin over de staking bij
General Motors.
De voormalige „radio-priester" E. Coughlin
heeft ten aanzien van de stakingsbeweging
bij de General Motors verklaard, dat dit een
„bedroevende historie" is. Hij Voegde hier
aan toe, dat er „meer wordt gezondigd tegen
de arbeiders, dan dat de arbeiders zon
digen".
Het program der nieuwe regeering.
De Yomioeri Sjimboen vermoedt, dat het
program van het nieuwe kabinet zal inhou
den:
1. Opheldering van de nationale politiek.
2. Ontwikkeling van den constitutioneelen
regeeringsvorm met in achtneming der voor
Japan geldende byzondere omstandigheden.
3. De geleidelijke tenuitvoerlegging van
bestuurshervormingen, evenwel met vermij
ding van radicale maatregelen.
4. Perfectioneering van de nationale ver
dediging.
5. Ontwikkeling van handel en industrie.
6. Stabilisatie van het nationale leven.
7. Tot stand brenging van eensgezindheid
ten aanzien van de buitenalndsche politiek.
De Japansche kamers verdaagd tot
tien Februari.
Het besluit van het kabinet der beide
Kamers te verzoeken zich tot 10 Februari te
verdagen wordt door politieke waarnemers
als een aanwijzing beschouwd van het be
sluit der regeering den landdag niet te
ontbinden al zijn er ook andersluidende ge
ruchten in omloop.
Beide huizen zyn op 25 Januari uiteenge
gaan in afwachting van de vorming van een
nieuw kabinet.
Vanavond wordt een conferentie gehou
den van de vertegenwoordigers van alle po
litieke partijen, welke het verzoek der re
geering het parlement tot 10 Februari te
verdagen, zal bespreken.
De keizer grijpt in.
Nu de partijen geweigerd hebben in te
gaan op het verzoek der regeering de La
gerhuiszitting te verdagen tot 10 Februari
heeft generaal Hayasji zich tot den keizer
gewend met het verzoek in te grijpen. De
keizer heeft daarop hedenmorgen een bevel
schrift onderteekend, waarin deze verdaging
opgelegd wordt.
In politieke kringen is men van meening,
dat de partijen uiting geeven hebben aan
hun ontevredenheid over het kabinet
Hayasji, waarin zy niet vertegenwoordigd
zyn, door het verzoek om vrijwillige verda
ging van het Lagerhuis te verwerpen.
De portefeuille van Buitenlandsche
Zaken.
De Asahi Sjimboen meldt, dat Hayasji be
sprekingen heeft gevoerd met den afgetre
den minister van buitenlandsche zaken,
Arita, over de bezetting van dezen post. Het
blad voegt hieraan toe, dat Hayasji ver
langend is de portefeuille van buitenland
sche zaken zoo spoedig mogelijk aan een
nieuwen minister te overhandigen. Er is
echter nog geen definitieve keuze gemaakt.
Het blad is van meening, dat de. sterkste
candidaat Satoh is, de Japansche ambassa
deur te Parijs, die zich thans onderweg
naar Japan bevindt, waar hy zijn verlof zou
komen doorbrengen.
van
EEN RUSSISCH DEMENTI.
Geen protest over verblijf
Trotzky.
In verband met een van Duitsche zyde
verspreid bericht, volgens hetwelk de Sov
jets een protest zouden hebben ingediend bij
de Mexicaansche regeering, met het doel
een uitzetting van Trotzky te verkrijgen,
dan wel een verbod voor dezen om verkla
ringen af te leggen, wordt in welingelichte
kringen verklaard, dat de Mexicaansche
regeering geen enkel protest heeft ontvan
gen, direct noch indirect, in deze aange
legenheid.
LIJK VAN ONTVOERDEN DOKTER
GEVONDEN.
Van den verleden week te Willow Springs
(Missouri) in U.S.A. ontvoerden dr. Davis
heeft men thans op een nabygelegen land
het lyk gevonden.
De politie heeft den ontvoerder, die van
de familie Davis 5.000 dollar eischte, ge
arresteerd.
Het Amsterdamsche gerechtshof heeft
vandaag uitspraak gedaan in de straf
zaak tegen den hoofdredacteur van het
dagblad „Het Volk", den heer J. F. An
kersmit, die terecht stond wegens be
leediging van het hoofd van een be-
vrienden staat, in casu Hitier.
Het Hof vernietigde het vonnis van de
rechtbank en sprak den verdachte vrij
van het hem tenlaste gelegde.
In het blad was in Februari van het
vorig jaar een prent verschenen, waarop
Hitier was afgebeeld by de begrafenis van
den in Zwitserland vermoorden agent der
nationaal-socialisten, Gustloff, plechtig ver
klarend temidden van zyn S.A-troepen:
„Wij brave nazi's hebben nog nimmer een
politiek tegenstander vermoord". Op de
prent zag men voor den redenaar de graf
zerken van Ratheau, Ertzbergen en Roehm.
Het gerechtshof overwoog, dat de plaat
betrekking heeft op een plechtige verkla
ring van het Duitsche staatshoofd Hitier,
afgelegd ter gelegenheid van de begrafenis
van Gustloff, waarbij hy te kennen gaf,
plechtig te constateeren, dat op den weg
der nationaal-socialistische beweging geen
enkele politieke tegenstander was ver
moord. De plaat had kennelijk ten doel, de
onwaarheid van deze bewering in het licht
te stellen.
Het is rechtens geoorloofd, zulk een. kri
tiek te uiten. Ook den vorm, waarin ten
deze de kritiek gegoten is, acht het hof niet
beleedigend. Ook niet de zwerende houding,
waarin Hitier is afgebeeld, omdat het hof
daarin slechts ziet een overdrijving van het
plechtige der constateering, temeer nu er
van een eigenlyke eedsaflegging uiteraard
geen sprake was en er bovendien geen be-
leedigende op- of onderschriften voorkwa
men. Bovendien heeft het hof in de bundel
carricaturen van Hitier, door den verdedi
ger mr. Mendels overgelegd, getiteld: „Tat
gegen Tinte", en te Berlijn in 1934 versche
nen, met „Genehmigung" van Hitier uitge
geven, gelyk de voorrede vermeldt, een
Fransche carricatuur uit de „Petit Parisien"
aangetroffen, in wezen geheel gelijk aan de
onderhavige, die Hitier ook in zwerende
houding voorstelt en met het onderschrift:
„Ik verklaar plechtig, dat ik den schrijver
van „Mein Kampf' niet ken, waaruit dus
zou kunnen worden afgeleid, dat ook in het
Derde Rijk dergelijke teekeningen zijn toe
gestaan.
Op deze gronden vernietigde het hof het
vonnis der rechtbank en sprak den ver
dachte vrij.
Hef verre Oosten
TSJANG KAI SJEK VOORZITTER
VAN DEN UITVOERENDEN RAAD.
De toestand in China.
In officieuze kringen te Nanking wordt
verklaard, dat de geruchten dat Sianfoe in
handen van de communisten is, overdreven
zijn. Bevestigd wordt, dat herhaalde muite-
ryen plaats hebben onder de roode troepen
en de troepen van Jang Hoe Tsjen.
Tsjang Soe Liang heeft te Hangtsjou een
onderhoud gehad met Tsjang Kai Sjek, die
te Shanghai uit Fenghoea is aangekomen.
In welingelichte kringen verwacht men, dat
Tsjang Kai Sjek voorzitter V. d. executieven
Yuan zal blijven. Hij zou, naar veluidt, deze
functie aan Wang Tsjing Wei hebben aan
geboden, doch deze zou hebben geweigerd.
DE WET INZAKE DEN TROONSAFSTAND
VAN KONING EDWARD VIH.
In de derde lezing aangenomen in
parlement van unie van Zuid-
Afrika.
De overweldigende meerderheid van het
parlement der unie van Zuid-Afrika heeft
in derde lezing het wetsontwerp inzake den
troonsafstand van koning Edward VIII aan
genomen.
Aleer tot stemming werd overgegaan, ver
lieten de nationalistische afgevaardigden op
twee ria, die voor stemden, de zaaL
De dominion-party, die tegenstemde op
grond van haar opvatting, dat de wet de
leer van de deelbaarheid der kroon zou in
houden, bracht daarmede het aantal tegen
stemmers op vier.
ERNSTIGE ONGEREGELDHEDEN TE
TEL AVIV.
Te Tel Aviv zyn de laatste dagen mee-
ningsverschillen voorgekomen tuschen Jood-
sche arbeiders, die lid zyn van de socialis
tische party histradrouth en de revisionisti
sche zionisten. Gisteren ontaardden deze
meeningsverschillende in ernstige onge
regeldheden, die de politie moest onder
drukken. Dertig betoogers werden gewond,
waarvan zes ernstig.