DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Geen vrijwilligers meer naar Spanje. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. FERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. No 40 Woensdag 17 Februari 1937 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 139e Jaargang De algemeene toestand. De Spaansche revolutie Non-interventie-commissie keurt de voorstellen goed. CONTROLE AANVAARD. De reis van het Prinselijk echtpaar. Hr. Ms. „Hertog Hendrik" van de ankers geslagen. Overstroomingsramp teistert Mozambique. Tweeduizend inboorlingen verdronken. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C KRAK. Alkmaar, 17 Februari. De Berlijnsche correspondent van de Neue Züricher Zeitung heeft een interessante be schouwing gewyd aan de ontwikkeling van de moeilijkheden in de Duitsch-Evangelische Kerk. Na herinnerd te hebben aan het op treden van von Bobelsschwingh, Muller en Zöllner, schrijft hij: Om de beteekenis van de Rijkskerkcom missie van Zöllner goed te kunnen begrij pen, moet men zich in het jaar 1935 ver plaatsen. Toen waren kerkelijke schandalen aan de orde van den dag geweest. In het Berlijnsche Sportpaleis, waar een enorme vergadering van Duitsche Christenen Pau- lus als een Joodschen rabbijn en oplichter had veroordeeld, hadden vijf bisschoppen geapplaudisseerd. De nieuwbakken bisschop van Brunswijk moest terzake van verduiste ring terechtstaan. Er was een dominee, die predikte, dat Christus weer als S. A.-man op aarde zou komen en met een stuk spoor rail om zich heen zou slaan. In kerkelijke gebouwen vlogen leidende figuren elkaar in de haren en vochten zij om den sleutel. Op een Zondag arresteerde de politie in Pruisen 500 predikanten van de Belijdeniskerk en liet hen den nacht in de gevangenis door brengen. Te München en Stuttgart kregen de landsbisschoppen huisarrest: bewapende bewakers werden voor hun deur opgesteld. Tenslotte zag de staat, die door de onder steuning van rijksbisschop Müller en van de Duitsche christenen medeschuldig was aan deze chaotische toestanden, de onmogelijk heid in eenheid te brengen in de Duitsche kerk door geweld. Dr. Jager, die vanwege den staat commissaris was voor de kerk, en die met zijn vrijmoedige optreden niets an ders deed dan de oppositie versterken, moest van het tooneel verdwijnen. Een half jaar later werd ook de „Reibi" (Mül'er), die overal aanleiding had gegeven tot ruzie en die belachelijk was geworden, de woestijn in gezonden. Het kwam er toen voor den staat op aan het was de tijd, dat men serieus begon te denken over remilitarisatie van het Rijnland in het binnenland rust te bren gen, tegen iederen prijs. Eind September 1935 besloot Hitier Kerrl te verheffen tot onbeperkt wetgever op het terrein van de Evangelische Kerk. Van hem, die voortgekomen is uit den justitieelen dienst en die later leider van de nationaal- socialistische fractie in den Pruisischen land dag was, kan men beweren, dat zijn loop baan hem nooit gelegenheid had gegeven zich in de problemen van het kerkelijke leven te verdiepen. Toch gelukte het hem na korten tijd voor de Rijkskerk, de oud- Pruisische landskerk, Saksen en Hessen, dus voor gebieden, waar de Duitsche Christe nen afgedaan hadden, neutrale kerkregee- ringen te vormen, waaraan ook leden van de Duitsche christenen en van de Belijdenis- kerk medewerking verleenden. Aan het hoofd van de commissie, die uit acht leden bestond, werd generaal-superintendent Zöll ner geplaatst, die een goedwillend, doch niet bepaald vèr-ziend theoloog van 76-jarigen leeftijd is en die overtuigd was de kerk een dienst te bewijzen, door zijn persoon in te zetten. Reeds de eerste proclamatie deed de fatale bijsmaak van het compromis blijken. De commissie deelde haar bereidheid mee in de Evangelische Kerk de boodschap van Christus „Verlosser" van alle volken en rassen" te verkondigen, doch tegelijkertijd „de nationaal-socialistische volk-wording op den grondslag van bloed en grond" te er kennen. De ambtstijd van de leden van de commissie zou duren tot 30 September 1937. De bepaling werd gemaakt in de verwach ting, dat het kerkbestuur dan in staat zou zijn tot een regeling te komen. Voor Zöllner was deze ambtstijd niets anders dan een reeks teleurstellingen. De Belijdeniskerk weigerde hem te erkennen. Alle belangrijke maatregelen nam het Rijks kerkministerie buiten de commissie om, die daarvan dikwijls eerst uit de krant kennis Een draadloos bericht uit Londen meldt, dat de non-interventie-commissie gistermiddag de voorstellen van het subcomité inzake het zenden van vrij willigers naar Spanje en inzake de controle heeft goedgekeurd. Volgens een Reuterbericht zal de commissie de voorstellen aan de onder scheidene regeeringen voorleggen. Portugal heeft er nog steeds bezwaar tegen, dat buitenlandsche waarnemers aan zijn grenzen worden gestationneerd. Deze kwestie zal later worden bestu deerd. Maiski waarschuwt! De Russische ambassadeur Maiski heeft gisteren in de zitting van de non-interven tiecommissie een rede gehouden, waarin hij o.m. het volgende heeft gezegd: „De gebeurtenissen hebben maar al te zeer mijn pessimistische voorgevoelens ge rechtvaardigd. Reeds meer dan twee maan den hebben wij de kwestie der vrijwilligers bestudeerd en allerlei bezwaren rezen op, zoowel in als buiten de commissie. Ik verheug mij ten zeerste over het giste ren bereikte aceoord. Ik geef a de verzeke ring, dat de Sowjetregeering alles in het werk zal stellen om deze maatregelen, al zijn ze dan ook te elfder ure genomen, te helpen verwezenlijken. Als bewijs van haar goeden wil is zij be reid om haar houding ten aanzien van enkele clausules betreffende de controle te wijzigen. Hoewel de situatie voor het oogenblik gun stiger lijkt, leert de ondervinding ons, om voorzichtig te zijn bij de beoordeeling der vooruitzichten op succes. Al lijkt het mee- rendeel der moeilijkheden overwonnen, toch moeten er nog enkele punten worden gere geld ter bevrediging van allen, alvorens men kan zeggen, dat het controle-plan goed in elkaar zit. In het bijzonder zou ik de commissie erop willen wijzen, dat de hou ding van Portugal ten aanzien van het plan nog niet bekend is. Het subcomité ondervond eenige moeilijkheden by zijn werk, omdat de Portugeesche regeering had geweigerd om zich bij het plan, door het comité ontworpen, aan te sluiten. Mij is gezegd, dat de Portu geesche regeering den toestand bestudeert en eerstdaags zal antwoorden. Laten wij hopen, dat dit antwoord gunstig zal zijn, en het plan in geen enkel opzicht zal in de war sturen. Tenslotte zou ik met nadruk erop willen wijzen, dat het succes van het besluit van gisteravond van twee voorwaarden afhangt: ten eerste van een bevredigende oplossing van de moeilijkheden, gerezen door de hou ding van Portugal ten aanzien van het con troleplan, een oplossing, welke de doeltref fendheid van het plan zou versterken; en ten tweede van de volledige samenwerking van alle mogendheden, leden van de com missie gebaseerd natuurlijk op de volkomen gelijkheid in toepassing en uitvoering der besluiten van de commissie". Dinsdagmiddag heeft de conservatieve af gevaardigde kapt. Ramsay de regeering ge vraagd of zij geen militaire waarnemers zou zenden naar het leger van generaal Franco in Spanje, aangezien hier belangrijke in lichtingen kunnen worden ingewonnen. Duff Cooper, de minister van oorlog, ant woordde dat het niet mogelijk is een perma nente vertegenwoordiging bij Franco te be noemen, doch dat de regeering partij hoopt te trekken van de gelegenheden, welke ge boden zullen worden voor een bezoek van een der Britsche aajunct-militaire attaché's Kapitein Ramsay antwoordde hier op dat indien de regeering niet binnenkort bevre digender mededeelingen doet, hy een open baar debat over de kwestie zal vragen. VAN DE FRONTEN. Miaja leider der regeeringstroepen De Spaansche regeering heeft generaal Miaja die beschouwd wordt als volksgou verneur en verdediger van de hoofdstad gekozen om de leiding tu nemen over de krijgsverrichtingen ter bescherming van Madrid. Generaal Miaja bevindt zich op het oogenblik aan het hoofd der troepen der fronten van de Jarama en de Manzanares tot Aranjuez, d.w.z. in het Zuiden van de sa men vloeiing van Taag en Jarama tot Las Rosas, ten Westen van Madrid, aan den weg naar La Coruna. Deze maatregel is nood zakelijk geworden in verband met de recente offensieven der opstandelingen, die zich de omsingeling van Madrid ten doel hebben gesteld. Hierdoor krijgt men een De laatste stoot, die Zöllner tot heengaan bracht, gaven de twisten tusschen Zöllner en staatssecretaris Muhs, die de toonaange vende man van het Rijkskerkministerie ge worden was sedert Kerrl zich gespeciali seerd had op de leiding van de bouwwer ken voor den Partydag te Neurenberg. Muhs staat zeer dicht bij de Duitsche Christenen van de Thüringsche richting, die een natio nale Duitsche kerk door versmelting van katholieken en protestantsche belijdenis met nationaal-socialistische ideeën nastreeft. Tot deze groep behoort, naar men weet ook rijksbisschop Müller, die tegenwoordig een zeer levendige actie ontplooit en om zoo te zeggen hemel en hel in beweging brengt om weer op zijn ouden post terug te keeren. Of de toekomstige kerkregeering met of zonder de decoratieve figuur van den „Rei bi" tot stand zal komen, is van bijkomstige beteekenis, want de nieuwe toestand zal uitsluitend van politiek standpunt uit bepaald j worden Het nationaal-socialistische regime staat thans voor een principieele beslissing. Een tusschen de fronten staand kerkbestuur, een schijnvrede zorgt en dat doet dat voor Ialsof het de duidelijke religieuze tegenstel- kreeg. Bij de bezetting van kerkelijke posten lingen nigt u onmogelyk gebleken, informeerde het ministerie eerst bij natio naal-socialistische partij-instanties. Oi er komt een staatskeik, die geen eigen leven leidt en die geheel in dienst van de nationaal-socialistische totaliteit staat, of scheiding van staat en kerk. De eerste op lossing heeft staatssecretaris Muhs in den die zich op hetzelfde standpunt heeft van de Evangelische kerk, dat zich drie jaar geleden heeft aangekondigd en dat tot dus ver slechts kunstmatig verhinderd werd, zich daar zal voltrekken. Dan zullen tenmir, ste twee vrye Evangelische kerken ontstaan: de Belijdeniskerk en de kerk van de Duit sche Christenen, die overigens kiemen in zich dragen voor nieuwe splitsingen. Aan een volkomen autonomie van de ker kelijke organisaties is bij een regime als Duitschland bezit niet te denken. De schei ding van staat en kerk zou hier slechts daarin te zien zijn, dat de verplichtingen van den staat tegenover de kerken, in het bijzonder de financieele, ophouden. Dat wil niet zeggen, dat omgekeerd de kerken van hun verplichtingen jegens den staat sym bolisch uitgedrukt door het vlaggen met de Hakenkruisvlag van kerkelijke gebouwen zullen worden ontbonden. Of hier niet een bron voor toekomstige conflicten overblijft zal later blijken. In de Berlijnsche Belijdeniskerk is Zon dag het aftreden van de Rijkskerkcommis sie meegedeeld. Deze mededeelingen waren zeer pessimistisch geformuleerd. Er werd wel in gezegd, dat er geen reden is het heengaan van de commissie te betreuren, omdat de Belijdeniskerk haar nooit als wet tig kerkbestuur erkend heeft, doch men zou er rekening mee moeten houden, dat weer ernstiger vervolgingen zouden beginnen, dat de strijd door de tegenstanders met min der schroom gevoerd zou worden en dat het Niettegenstaande de bezwaren van de commissie, zette Kerrl zijn verordening van zeven December 1935, die de Belijdeniskerk onwettig verklaarde en die haar het houden van synoden en het voorlezen van^ verkla- S- vp^nrdening^wèrd overigens nood I geplaatstTls" indertijd dr. Jager. De door de kleine beetje vryheid, dat de Belijdeniskerk ueze veruiu nniitwatir was overgebleven, zal verdwijnen. Voorts is ook meegedeeld, dat mej. Laue, een gouvernante, acht dagen geleden is ge arresteerd, omdat zij in een privé-brief een „onjuiste uiteenzetting over den kerkelyken toestand" had gegeven. Twee ouderlingen zitten sedert begin Januari in het concen tratiekamp. De negen afgezette predikanten te Lübeck hebben sinds Kerstmis huisarrest. Voor al deze leden van de Belijdeniskerk, evenals voor een aantal predikanten, die in Westfalen, Thüringen en Hessen uit hun gemeenten zijn gewezen, werd gevraagd hen io het gebed te gedenken. nauwkeurig uitgevoerd. Er kwam toen een zekere matiging in den kerkstryd, doch de politie stond steeds op den achtergrond om voor de handhaving van de rust te zorgen. Onmachtig moest de commissie toezien by de voortdurende aanvallen, die op nationaal- socialistische cursussen, in tydschriften en in sociaiistiscne cu idende figuren tegen I staande stemming wenscm, aav er een em< redevoeringen i dogma>g wer. komt aan den kerkstryd, waartegen de po litici niet opgewassen zijn. De geheele S.S., de leiding van de Hitlerjeugd en en van den Rijksarbeidsdienst willen evenals alle in vloedrijke kringen niets met de kerk te ma ken hebben. Dat beteekent, dat het schisma Duitsche christenen nagestreefde politisatic van de kerk zou dan zoover gaan, dat de partij haar invloed zou uitbreiden zelfs tot wat betreft de benoeming van predikanten Doch het is veel waarschijnlijker, dat het komen zal tot scheiding van staat en kerk De in de nationaal-socialistische party be staande stemming wenscht, dat er een eind de kerk en tegen christelijke dogma den gericht. Twee weken geleden heeft de Gestapo Zöllner verhinderd naar Lu beek te reizen en daar orde te brengen in kerkelyke toestanden, die door de afzetting van negen predikanten zeer moeilyk geworden waren. concentratie en coördinatie der strijdkrach ten. In het officiëele legerbericht der regee ringstroepen wordt gezegd dat bij Las Cam- panillas in den sector-Guadarrama concen traties der nationalisten door de artülerie verspreid zijn. Het geschutvuur der natio nalisten had geen uitwerking. In den sector- Somosierra opende het geschut der regee ringstroepen het vuur op een bataljon nationalisten, die oprukten in de richting van Villavieja. Zij moesten terugtrekken. Ook hier werden de stellingen der regee ringstroepen zondetr resultaat beschoten. Een rechtsche aanval op San Benito werd afgeslagen. De regeeringstroepen gingen onmiddellijk tot den tegenaanval over en bezetten de door de witten verlaten stellin gen, die drie kilometer van de linie der regeeringstroepen verwijderd liggen. De rechtschen leden ernstige verliezen. In den sector van Jarama beperkten de rechtschen er zich toe de stellingen der re geeringstroepen te bombardeeren: ook hier zonder succes. By Madrid hebben de troepen van Franco in den afgeloopen nacht op verschillende punten aangevallen. Zij werden teruggesla gen, waarbij de regeeringstroepen hun positie verbeterden. Géneraal Miaja is Dinsdagochtend, verge zeld door den chef van zijn generalen staf, vertrokken om een Inspectiereis te maken langs het geheele front. De nationalisten oefenen thans druk uit aan het front van Guadalajara en Siërra om de regeeringstroepen van andere punten aan het front weg te lokken. Verder is deze actie bedoeld om de verbindingslijnen tus schen Madrid en het front en de verschil lende fronten onderling af te snijden. Men verwacht nieuwe canvallen, doch wijst er tevens op dat de regeeringstroepen succes sen hebben behaald, welke zeer hinderlijk zouden zyn voor de Witten. In de Universiteitswijk en bij Carabanchel winnen de regeeringstroepen meter voor meter terrein. Levensmiddelen voor vluchtelingen in Almeria. De Britsche regeering heeft er in toege stemd een jager ter beschikking te stellen voor het vervoer van levensmiddelen voor de vluchtelingen in Almeria. De levens middelen, die door de Spaansche autoriteiten geleverd zullen worden, zullen van Alicante naar Almeria worden vervoerd. Uit het opstandelingenkamp. Een officiéél communiqué van het recht sche hoofdkwartier meldt o.m., dat aan het front van Leon de regeeringstroepen, die krachtig de rechtsche stellingen aanvielen met zware verliezen zijn teruggeslagen. In het frontgedeelte Avila, sector Robledo de Chavela, hebben de rechtschen een stelling veroverd, die verdedigd werd met loopgra ven en prikkeldraad. De regeeringstroepen lieten hier twintig dooden achter. Aan het Madrileensche front, in den sector van de Jarama, hebben opstandelingen hun voor poststejjingen verbeterd en hun tegenstan ders talrijke verliezen toegebracht. In den sector van Majahonda hebben de loyalen twee malen een aanval gedaan in de richting van Las Rosas. Beide malen werden zij ech ter teruggeslagen, waarbij zij talrijke doo den achterlieten. In den sector van Cordoba hebben de regeeringstroepen aangevallen in de richting van Villa del Rio, zonder hun doel te bereiken. In den sector Ronda heeft, aldus het communiqué, de bekende bandiet Flores Arocha, die het bevel voerde over een twintigtal anarchisten, de wapens neerge legd. Ten slotte deelt hét communiqué mede, dat de opstandelingen vier regeeringsvlieg tuigen hebben neergeschoten en zelf een toestel hebben verloren. In alle sectoren melden zich boeren by de rechtsche gelede ren aan. ACHT JAPANNERS PLEGEN ZELFMOORD. Acht leden van de Japansch politiek-reli- gieuse secte „Wij willen sterven", die een onderdeel vormt van de bekende Nitsjiren- secte, zyn gisteravond in een motorboot in de baai van Tokio spoorloos verdwenen. Men neemt aan, dat zij vrijwillig den dood zijn ingegaan. Vijf andere aanhangers dezer secte trachtten midden op straat harakiri te plegen, en wel voor de woning van den mi nister-president Hajasji, voor het keizerlijke paleis, voor den rijksdag en voor 't hoofd bureau van politie. Men neemt aan, dat zy hiermede wilden wijzen op hun politieke op vattingen. Het politierapport vermeldt, dat hier sprake is van ziekelijk aangelegde secte-aanhangers. ZWENDELPARTIJ IN DEVIEZEN ONTDEKT. Men is te Warschau een uitgebreide zwen- delpartij in deviezen op het spoor gekomen en heeft 'n ambtenaar van een te Warschau gevestigd groot financieel bureau in hechte nis genomen. Hy zou door zyn praktijken in korten tyd ongeveer 250.000 zloty ver diend hebben. Niet minder dan vijftien han delsfirma's zijn bij deze deviezenaffaire be trokken. Hartelijke ontmoeting met H.M. de koningin. H.K.H. prinses Juliana en Z.K.H. prins Bernhard zyn gisteravond om zes uur uit Weenen te Zeil am See aange komen, waar H.M. de koningin Wilhel- mina in hotel „Excelsior" verblijft. Het weerzien tusschen het jonge vorstelijke echtpaar en zijn koninklijke moeder was zeer hartelijk. Iri intiemen kring gebruikten de hoo- ge gasten het souper in de kamers van H.M. de koningin. Om half negen zette het jonge paar de reis voort naar Mitterzell, dat een uur rijdens ten westen van Zeil am See ligt. Hier staat een oud kasteel, dat tegenwoordig is inge richt als pension voor voorname buitenland sche gasten. Sedert eenige dagen zijn hier kamers voor de vorstelijke jonggehuwden in gereedheid gehouden. Dit pension staat onder leiding van Frau Toni Ott, een bekende figuur in de Oosten- rijksche hotelwereld. In haar jeugd was zy een speelgenoote van den lateren keizer Karei I van Oostenrijk. Samen speelden zy in het park van het paleis „Augarten" te Weenen, dat aan de moeder van den jon gen aartshertog toebehoorde. In latere jaren is dit paleis bewoond door mr. A. R. Zim- mermann, toen hij Volkenbondscommissaris voor Oostenrijk was. Nader wordt gemeld: Het vorstelijk echtpaar heeft gisteravond om ruim half negen Zeil am See verlaten, na met H.M. de koningin intiem te hebben gesoupeerd. Koningin Wilhelmina begaf zich met de jonggehuwden naar beneden en on derhield zich nog met haar kinderen, toen deze in de auto plaats namen. Toen de wa gen wegreed wuifde zij hen nog lang na. Omstreeks tien uur kwam het prinselijk echtpaar weibehouden op het slot Mitterzell aan, en begaven zich terstond naar de voor de vorstelijke gasten gereserveerde vertrek ken. Het opleidingsschip Hr. Ms. „Hertog Hendrik" is op een oefentocht in de Middellandsche zee hedennacht door krabben van het anker geboeid (gedeel telijk aan den grond) geraakt aan de oostzijde van Delos arbour in de Cycla- den. Er is geen onmiddellijk gevaar. Sleep boothulp uit Athene wordt afgewacht. AUTOBUS IN GRIEKENLAND VERONGELUKT. Vier dooden, vijftien gewonden. Nabij Volos in Thessalie is een met 24 pas sagiers bezette autobus in een vijftig meter diepen afgrond gestort. Vier inzittenden werden gedood en vijftien anderen gewond. Mozambique (Zuid-Afrika) is door 'n ontzaglijke ramp geteisterd. Tengevolge van den geweldigen regenval zijn de ri vieren Incomati en Umbeluzi in korten tijd zoodanig gezwollen, dat zij met groote kracht buiten haar oevers traden en overstroomingen veroorzaakten, waarbij naar schatting niet minder dan tweeduizend inboorlingen om het leven zijn gekomen. Ononderbroken stroom den gedurende vijf volle dagen de wa termassa's in eindelooze hoeveelheden neer. Lourenco Marquez, de hoofdstad van Mozambique, is volkomen geïso leerd. De spoorwegverbindingen zijn verbroken en de telegraafverbindingen zijn onbruikbaar geworden. Alleen langs draadloozen weg heeft men enkele korte berichten omtrent de catastrophe naar de buitenwereld kunnen seinen. Vlieg tuigen, die het noodweer getrotseerd hebben en over het zwaar getroffen ge bied een vlucht hebben ondernomen, zijn te Kaapstad teruggekeerd. De inzit tenden vertellen, dat de schade enorm groot is en dat talrijke dooden te betreu ren zijn. Volgens de tot dusverre beschikbare gegevens raamt men de schade op onge veer één millioen pond sterling.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1