DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN ONSTREKEN.
Hoe het controle-systeem zal werken.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 55
Dit nummer bestaat uit vier bladen. Directeur: C. KRAK.
Zaterdag 6 Maart 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Alkmaar, 6 Maart.
Te Boedapest hebben zich politieke ge
beurtenissen voorgedaan, waarvan het ka
rakter en de "beteekenis nog moeilijk zijn
vast te stellen, doch die groot opzien hebben
gebaard. Gedurende de laatste 48 uur is de
aandacht in beslag genomen door een reeks
besprekingen tusschen de politieke leiders
De grootste geheimhouding werd verlangd
en de pers heeft dan ook het stilzwijgen
bewaard. Niettemin heeft zich het gerucht
verspreid, dat de minister-president had
vernomen, dat behaalde groepen van uiterst
rechts, gesteund door de organisatie „Move"
en beschikkend over geld uit het buitenland,
een beweging voorbereidden, die hen min
stens van het minister-presidentschap zou
verzekeren.,.
Hoewel dit gerucht niet bevestigd wordt,
sluit het aan bij de problemen, waarmede
de leiders zich den laatsten tijd hebben
bezig gehouden. Bovendien kan alleen dit
gerucht een verklaring geven voor de woor
den, Donderdag door Daranyi gesproken. In
een toespraak tot de afdeeling Boedapest
van de partij der nationale eenheid heeft de
minister-president namelijk gezegd: „De
toestand van het land zoowel ten aanzien
van het binnenland als ten aanzien van het
buitenland, laat niet toe, dat men zich aan
avonturen waagt. In ieder geval zal de
regeering de plaatselijke orde handhaven:
zij heeft er de middelen toe".
In verband met bovenstaande is het in
teressant te weten, dat sedert hij zijn ambt
aanvaardde, en in het bijzonder na den dood
van Goemboes, minister-president Daranyi
er naar gestreefd heeft, de overdreven
Duitschgezinde en nationaal-socialistisch-
gezinde actie der uiterst rechtsche elementen
te neutraliseeren. Deze elementen bevatten
de eigenlijke nationaal-socialisten, de „Pijl-
kruisers" en Zeiskruisers", de rasorganisatie
„Toroel", de organisatie „Move" en groepen
van de uiterste rechterzijde van de partij
der nationale eenheid, met de heeren Marton
en Mecser.
Zij hadden mecimalen uiting gegeven aan
ontevredenheid en met voldoening kennis
genomen van de benoeming van Marton tot
medebestuurder der partij der nationale
eenheid, een eerefunctie.
Marton, die onder Goemboes had getracht
het land te organiseeren volgens de for
mules der autoritaire staten, was ook voor
zitter van de zeer machtige „Move", die de
oud-officieren in Ijet kader van nationalis
tische actie in zich vereenigt en over grooten
invloed bij leger, politie en bestuur beschikt.
Als men geloof mag schenken aan de ge
ruchten, die te Boedapest de ronde doen. is
het deze organisatie geweest, die het initia
tief tot de beweging heeft genomen. Door
haar toedoen zouden belangrijke sommen
uit het buitenland verdeeld zijn.
Hoe het zij, het schijnt niet, dat de regee
ring het tot een schandaal zal laten komen
Daranyi schijnt slechts te wenschen, dat zijn
tegenstanders ongevaarlijk worden gemaakt
en dat elke mogelijke terugslag, in het bij
zonder op internationaal terrein, voorkomen
wordt.
Havas meldt nog uit Boedapest (vermoe
delijk in verband met het voorgaande) dat
het mogelijk is dat binnenkort een minister
van binnenlandsche zaken zal worden be
noemd. Op het oogenblik is Daranyi minister
van binnenlandsche zaken ad interim. Als
candidaat wordt genoemd de ondervoorzitter
der Kamer Bobory.
Voorts meldt Havas, dat de hoofdcommis
saris van politie van Boedapest Ferenczy zijn
ontslag heeft genomen. Er is nog geen op
volger voor hem benoemd.
REGEERINGSVORM IS ZAAK, DIE
ALLEN OOSTENRIJK AANGAAT.
Aldus verklaart Schuschnigg.
In en te Grasz voor leden van het vader-
landsche front gehouden rede heeft bonds
kanselier Schuschnigg, blijkbaar als ant
woord op de houding, die kortgeleden in de
officieuse Italiaansche pers tot uiting kwam,
zijn verklarisg van 14 Februari bevestigd,
waarin de kanselier voor zichzelf en het
vaderlandsche front het recht opeischte om,
wanneer dit gewenscht mocht worden ge
oordeeld, een uitspraak te vragen over den
Oostenrijkschen regeeringsvorm. „In weer
wil van alle commentaren, aldus Schusch
nigg, zal aan mijn verklaring van 14 Februari
geen woord worden toegevoegd, noch zal een
woord hiervan worden teruggenomen, zoo
min wat den kern als wat den vorm be
treft".
Schuschnigg wekte ten slotte op tot aan
sluiting bij het vaderlandsche front. Deze
oproep schijnt de laatste te zijn, aangezien
de kanselier bekend maakte, dat de inschrij
vingen voor het vaderlandsche front binnen
kort gestaakt zullen worden.
De Spaansche revolutie
Miaja zou gereed staan Madrid te ontvluchten.
De non-interventie commissie
bijeen.
In diplomatieke kringen te Londen
verneemt men, dat de groote lijnen van
het controleplan, hetwelk aan de vol
tallige afzijdigheids-commissie zal wor
den voorgelegd, als volgt zullen zijn:
Er komt een internationaal bureau
voor de non-interventie, bestaande uit
een voorzitter benoemd door de non
interventie-commissie en uit vertegen
woordigers, benoemd door de Engel-
sche, Fransche, Duitsche, Italiaansche
en Russische regeering.
Dit bureau zal de leiding van de controle
hebben zoowel te land als ter zee. Bekend
is reeds, dat de Engelsche regeering de con
trole van de PortugeeschSpaansche grens
op zich heeft genomen. De 130 Engelsche
waarnemers voor dit doel zullen verbonden
worden aan het personeel van de Engelsche
legatie te Lissabon. De Britsche regeering
heeft de verzekering gegeven, dat de Portu-
geesche regeering aan de Britsche zoodanige
faciliteiten heeft verleend, dat zij haar
taak zal kunnen uitvoeren. De Fransch
Spaansche grens wordt gecontroleerd door
een internationale commissie, bestaande uit
130 personen. De grens van Gibraltar met
Spanje wordt gecontroleerd door 5 waar
nemers.
Non-interventie besprekingen.
De onder-commissie voor de niet-inmen-
ging is gisteren bijeengekomen. Daarna zou
ook de voltallige commissie vergaderen,
maar op het laatste oogenblik is dat uitge
steld, men vermoedt tot de volgende week
Maandag. Het communiqué, dat na afloop
van de vergadering der ondercommissie is
uitgegeven, zegt alleen maar, dat de com
missie het deskundigen-rapport betreffende
de controle ter zee heeft bestudeerd en dat
zij haar besprekingen hedenochtend zal
voortzetten. Reuter meent te weten, dat zich
zekere technische moeilijkheden hebben
voorgedaan met name ten aanzien van de
bepaling, dat Russische koopvaardijschepen
te Lissabon neutrale waarnemers ,aan boord
moeten nemen. Daar Portugal geen diplo
matieke relaties met Rusland onderhoudt,
zou het weinig i genegen zijn aan de Russi
sche koopvaardijschepen toe te staan Lissa
bon binnen te loopen. Maiski protesteerde
met kracht tegen een dergelijke houding
van Portugal en zoo is het geheele vraag
stuk der Portugeesche havens als plaats van
inscheping der neutrale waarnemers nog
niet geregeld.
VAN DE FRONTEN.
Gisteravond om acht uur heeft het recht
sche hoofdkwartier een officiëel commu
niqué uitgegeven, waarin o.m. wordt mede
gedeeld:
Aan het front van Asturië zijn wij over
gegaan tot verbetering van onze voorhoede
linies in den sector van Escamplero, waarbij
wij verscheidene loopgraaflinies van den
vijand afsneden.
De regeeringstroepen hebben een aanval
ondernomen op Oviedo, waarbij zij ge
steund werden door tanks. Zij werden
teruggeslagen, twee tanks werden vernield.
De vijand leed zware verliezen. Een regee-
ringsvliegtuig werd neergeschoten.
Versterkte divisie voor Madrid: Onbe
langrijk geweer- en geschutvuur.
Dit communiqué gaat vergezeld van een
nota, waarin gezegd wordt, dat de berichten,
die door de „roode" zenders verspreid wor
den ter ondersteuning van het moreel der
militietroepen, absoluut onjuist zijn, o.m. de
berichten, welke betrekking hebben op be
zettingen van Toledo, Naval Carnero, de
Universiteitswijk, en vorderingen, die ge
maakt zouden zijn aan het front van
Asturië. In den laatsten sector, aldus de
nota, hebben de „rooden" bloedige neder
lagen geleden. Hun doodental overschrijdt
de vierduizend.
Gebombardeerd schip strandt.
Het Spaansche schip „Legazpi" dat van
Rosas onderweg was .naar Barcelona, is door
driemotorige vliegtuigen gebombardeerd
buiten Tamariu. Geen enkele bom trof doel,
maar de opvarenden sprongen in zee en het
schip, dat onbestuurd achterbleef, strandde
op de kust van Llafranc. Regeerings-
vliegtuigen hebben de bombardementstoe
stellen achtervolgd, doch hierbij is, tenge
volge van een motordefect, een regeerings-
toestel neergestort, twee personen vonden
den dood.
Miaja zou gereed staan om te
vluchten.
Radio Ponte Vendra deelt mede, dat, vol
gens uit Madrid ontvahgen berichten, gene
raal Miaja een zeker aantal vrachtwagens
in gereedheid heeft gébracht nabij het ko
ninklijk paleis, teneinde binnenkort te
vluchten met alle led^n van den Madri-
leenschen verdedigirjgsraad, zoodra de
rechtschen de hoofdstad zullen binnenruk
ken, aangezien tegenstand niet meer moge
lijk is. Verder deelt deze rechtsche zender
mede, dat op gevangenen aan het front
van Aragon gevonden brieven bevestigen,
dat het gebrek aan levensmiddelen in de
regeeringszones toeneemt: men moet er lang
in de rij staan om brood en melk te krijgen,
vleesch ontbreekt geheel en al.
139 vliegtuigen der regeering
neergehaald.
Een der speciale vefslaggevers van Havas
meldt, dat van officiëele zijde wordt mede
gedeeld, dat sinds het uitbreken der vijan
delijkheden 139 vliegtuigen dA regeering
achter de linies der rechtsche troepen wer
den neergehaald.
Verscheidene andere toestellen 2ijn achter
de linies der regeeringstroepen terecht ge
komen.
Regeeringsberichten.
Het radiostation der C.N.T. deelde gister
avond mede:
In den sector van Guadalajara hebben wij
eenige loopgraven ingenomen. In den sector
van Custa de Las Perdices heeft de vijand
tot tweemaal toe een aanval ondernomen
om onzen tegenstand te peilen doch hij
werd met groote verliezen teruggeworpèn.
Wij ondernamen tegenaanvallen, waarbij
wij onze stellingen konden verbeteren.
In den sector van Carabanchel zijn twee
vliegtuigen der opstandelingen neergehaald.
In den sector van Pardo heeft de vijand
onze stellingen bij Zarzuela gebombardeerd.
Na een verwoeden tegenaanval namen wij
bezit van nieuwe loopgravenlinies. In den
sector van de Jarama is de viiand nabij
Arganda, la Maranosa en San Martin de
la Vega in het defensief.
Het verre Oosten
COMPROMIS TUSSCHEN NANKING
EN DE COMMUNISTEN?
Een bericht van den correspondent te
Sjanghai van de (Japansche) Nitsji Nitsji
Sjimboen heeft sensatie gewekt. Hij meldt
n.1., dat een compromis is tot stand gekomen
tusschen de regeering van Nanking en de
communistische troepen in China.
De correspondent zegt, dat de voorwaar
den van het compromis behelzen:
1. het eindigen van alle internationale
twisten;
2. de invrijheid stelling van alle politieke
misdadigers;
3. bijeenroeping van een volkscongres tot
redding van de natie;
4. krachtige voorbereidingen van den ge-
wapenden tegenstand tegen Japan;
5. Verbetering van de levensvoorwaarden,
waarvoor de communistische troepen garant
zullen zijn.
Verder zou volgens den correspondent
zijn bepaald:
1. Beëindiging van militaire operaties,
welke ten doel hebben de regeering van
Nanking omver te werpen,
2. de Chineesche Sovjet-regeering zal her
doopt worden in „specialen politieken raad,
3. de communistische troepen zouden
onder controle worden geplaatst van de
regeering van Nanking, doch onder hun
eigen officieren blijven.
Steekt de Komintern achter deze
zaak?
De correspondent beweert, dat de Komin
tern achter de Chineesche communistische
partij zou staan, hij is van meening, dat de
Komintern de bolsjewisatie van China tijde
lijk zou hebben laten vallen en in plaats
daarvan voornemens zou zijn een gemeen
schappelijk anti-Japansch front te vormen
tusschen China en Sovjet-Rusland.
DE WEICHSEL BUITEN DE OEVERS.
GETREDEN.
In de provincie Kieltsje is de Weichsel
buiten de oevers getreden, waardoor ver
scheidene dorpen overstroomd zijn. Nabij
Obornokof heeft zich over een lengte van
13 K.M. een geweldige ijsmassa opgestuwd,
welke de bruggen dreigt te vernielen.
De artillerie tracht door kanonscheten
deze ijsmassa stuk te schieten.
De stakingen in Tunis.
De ontevredenheid onder de mijn
werkers.
In de mijn Metlaqui is de kalmte geheel
hersteld. Alle door de stakers bezette diens
ten, werden ontruimd. Gisterochtend zijn
drie mitraill°ses bewapende auto's aangeko
men.
Vele dooden en gewonden.
Op het oogenblik bedraagt het aantal
dooden als gevolg van de botsingen 13, al
len arbeiders. Verder zijn 26 arbeiders ge
wond. Aan de zijde der politie en militaire
zijn vijf man gewond.
Gisterochtend zijn militaire versterkingen
gezonden naar de mijn Mdila.
Hevige incidenten te Mdila.
Om twee uur gistermiddag hebben zich
naar gemeld wordt, hevige incidenten voor
gedaan bij de mijn Mdila (Zuid-Tunis),
waarbij vier stakers zouden zijn gedood.
Bijzonderheden heeft men nog niet ont
vangen.
Negen inlanders gedood.
De president-generaal van Tunis, Guillon,
die op weg naar Parijs was, heeft verklaard,
dat thans te Matlaqui alles kalm is. Tijdens
de- incidenten van Donde-dag behoefte al
leen de gendarmerie op ve treden. Bij de
ontlusten zijn in het totaal negen inlanders
gedood, 27 personen werden gekwetst,
waarvan tien gendarmen en spahis.
Te Moelares blijft de toestand zeer ge
spannen.
De president gelooft niet, dat de onlus
ten een politieken achtergrond hebben. De
president voegde hier aan toe, dat hij te
Parijs een bezoek zou brengen aan den di
recteur van de Gafsafcsfaat-maatschappij.
Hij hoopt, dat een regeling tot stand zal ko
men in het conflict, dat is ontstaan over
den uitleg van het collectief contract dat
twee maanden geleden is ge teekend.
Amerika biedt excuses aan voor
Laguardia's opmerkingen.
Mondelinge verklaring tegenover
Duitschen ambassadeur.
De Amerikaansche regeering heeft Duitsch-
landhaar verontschuldigingen aangeboden
naar aanleiding van beleedigende opmerkin
gen van burgemeester Laguardia van New-
York.
De verontschuldigingen werden gemaakt
in den vorm van een mondelinge verklaring
van Dunn, den chef der afdeeling West-
Europeesche zaken van het departement
van buitenlandsche zaken, tegenover den
Duitschen ambassaderaad Thomson.
Dunn zeide, dat hij de woorden, welke de
Duitsche rijksregeering kwetsten en welke
niet de houding der regeering van de Ver.
Staten weergeven, afkeurt. Anderzijds wees
Dunn echter op het recht van vrijheid van
spreken in de Ver. Staten, welk recht bij de
Grondwet aan iederen burger wordt ge
waarborgd en als een nationaal erfgoed
wordt gewaardeerd.
(Burgemeester Laguardia werd op 11 De
cember 1882 geboren als zoon van een Ita-
liaansch kapelmeester, die naar Amerika
was geëmigreerd, te New-York en studeer
de later in de rechten aan de universiteit
van Prescott in Arizona. In 1929 trad hij in
het huwelijk met Marie Fisher. Van 1901 tot
1904 was hij Amerikaansch consul te Boe
dapest en te Triëst, in het toenmalige Oos
tenrijk, van 1904 tot 1906 te Fiume. In 1910
vestigde hij zich als advocaat te New-York
en van 1915 tot 1917 was hij waarnemend
procureur-generaal van New-York. Van
1917 tot 1921 en 1923 tot 1933 was hij lid van
het congres. In 1934 werd hij tot mayor van
New-York gekozen.
In 1917 nam Laguardia dienst als luite
nant bij de luchtmacht der Ver. Staten, waar
hij werd bevorderd eerst tot kapitein, later
tot majoor. Hij was belast met een comman
do bij de luchtmacht aan het Italiaansche
front en nam deel aan bombardementen uit
de lucht. Hij werd begiftigd met. het oorlogs-
kruis van de Ver. Staten en met het ridder
kruis van de Kroon van Italië.)
Laguardia handhaaft
zijn woorden.
Nadat burgemeester La Guarda vernomen
had, dat het Amerikaansche departement
van buitenlandsche zaken den Duitschen
ambassadeur verontschuldigingen had aan
geboden, verklaarde hij zijn woorden te
handhaven en te herhalen.
„De Duitsche regeering heeft wel snel ge
merkt, dat hij aan haar heeft gedacht.
La Guardia weet niet of dit moet worden
toegeschreven aan de levendigheid van zijn
beschrijving of aan het onrustige geweten
van deze regeering."
LAWINES BIJ BOLZANO.
Door talrijke lawines in de Italiaansche
alpen bij Bolzano zijn de verbindingen
verbroken. Een arbeider is in een afgrond
geworpen, waar hij den dood vond; een
tweede werkman wordt vermist; men
vreest, dat ook hij door een lawine is
meegesleurd. i
Nederlanders aan het hoofd
van de contróle?
Volgens „Evening News" als vast
staand te beschouwen.
De internationale non-interventie-commis
sie komt vandaag, aldus het Hbld., weder
te Londen bijeen om de laatste punten van
het plan ter voorkoming van het zenden
van oorlogsmateriaal naar Spanje te bespre
ken.
Op de gisteren gehouden zitting van de
sub-commissie bleek, dat de kosten van de
uitoefening van controle op den uitvoer van
goederen naar de Canarische eilanden zeer
hoog zouden worden, wanneer er schepen
buiten territoriale wateren, die als basis zou
den kunnen dienen voor de buitenlandsche
waarnemers, naar de Canarische eilanden
werden gestuurd. Men zal nu trachten een
plan uit te werken, waardoor zonder te hoo-
ge kosten een doelmatige controle kan wor
den uitgeoefend.
Volgens den diplomatieken medewer
ker van de „Evening News' wordt het
thans als zeker beschouwd, dat de or
ganisatie van het geheele controle-stel
sel en verder het opperbevel over het
internationale vloottoezicht in handen
van Nederlanders Zal worden gesteld.
Volgens hem komt de gep. vice-admï-
raal de Graaff aan het hoofd van het
non-interventie-bureau, dat in Londen
wordt gesticht, indien hij de tot hem
gerichte uitnoodiging aanneemt.
Den Nederlandschen gep. schout bij
nacht Olivier zou het opperbevel over
de schepen van Groot-Britannië, Frank
rijk, Duitschland en Italië worden aan
geboden en aan den Deenschen generaal
Lunn het opperbevel over de controle
aan de landgrens tusschen Frankrijk en
Spanje.
DUITSCHE ANTI-FASCISTEN IN
BRAZILIË WACHTEN OP HUN VONNIS.
Hun vrouwen zouden te Hamburg
gevangen zitten.
Honderdvijftig personen, die in 1935 aan
den opstand in Brazilië hebben deelgeno
men, wachten thans te Rio de Janeiro op
hun vonnis, schrijft de Braziliaansche cor
respondent van de „Manchester Guardian".
Hierbij zijn twee Duitschers, Prestes en
Ewert genaamd, van wie eerstgenoemde het
hem ten laste gelegde nimmer heeft ontkend.
Ewert daarentegen heeft steeds zijn on
schuld volgehouden, terwijl er blijkbaar ook
geen bezwarend materiaal tegen hem kan
worden ingebracht. Hij is vroeger in Duitsch
land lid geweest van de communistische
Rijksdagfractie, doch bedankte hiervoor, om
dat hij het niet met de politiek van de K. P.
D. eens was. In 1928 vertrok hij uit Duitsch
land naar de Ver. Staten en vandaar in 1935
met zijn vrouw naar Brazilië. Einde 1935
werden zij hier gearresteerd, beschuldigd
van deelneming aan den opstand. Men ver
dacht Ewert er ook van agent van de Ko-
rmintern in Brazilië te zijn.
Terwijl Prestes en Ewert in de gevange
nis zaten, werden hun vrouwen naar
Duitschland teruggezonden. Dit was, aldus
de correspondent van den „Manchester
Guardian", niet noodig geweest, want zoo
wel de regeering van de Ver. Staten, als van
Frankrijk en Mexico hadden aangeboden den
vrouwen asyl te verleenen. De Duitsche re
geering had echter blijkbaar haar uitleve
ring gevraagd.
De twee vrouwen zouden thans te Ham
burg in de gevangenis zitten, zonder dat er
eenige aanklacht tegen haar is ingediend.
NOODLOTTIGE BRAND TE NEW-YORK.
In Surfolk Street zijn vier huizen door
een brand gedeeltelijk vernield. Twee men-
schen kwamen in de vlammen om, terwijl
verschillende personen gewond werden.
VIER KINDEREN DOOR ONTPLOFBARE
GRANAAT GEWOND.
Vier kinderen, die op de vroegere slag
velden by Yperen een granaat hadden ge
vonden, welke tot ontploffing kwam, zijn
ernstig gewond.
SLECHTS EEN GEREDDE VAN DE
„LOUKIA".
Thans wordt gemeld, dat de Grieksche
tankboot „Loukia", die in de nabijheid van
de Spaansche kust op een mijn is gestooten,
met 23 leden zijner bemanning in de diepte
is verdwenen. Slechts één der opvarenden
werd gered. Het vaartuig werd letterlijk
in tweeën gebroken, terwijl tengevolge van
de petroleum-lading brand aan boord uit
brak.
Schepen, welke zich in de nabijheid be
vonden, waarschuwden de Spaansche havens,
doch de hulp kwam te laat