DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN ONSTREKEN.
De algemeene toestand
DE PAUSELIJKE ENCYCLIEK OVER HET
NATIONAAL-SOCIALISME.
De strijd ten noorden van Guadalajara.
ALKHAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon*
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheèle Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VERTE NTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330.
No. 69
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK.
Dinsdag 23 Maart 1937
Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA.
139e Jaargang
Alkmaar, 23 Maart.
Koning Leopold van België is voor een
particulier bezoek gisteren in de Engelsche
hoofdstad aangekomen en hoewel de na
druk wordt gelegd op het „particuliere",
en officieel ontkend wordt, dat het bezoek
van officieelen of politieken aard zal zijn,
zal koning Leopold zoo weet de Lon-
densche Hbld.-correspondent te melden
toch waarschijnlijk wel een informeele
bespreking over politieke kwesties met
minister Eden heben. De koning, wiens
rede van 14 Octobér is opgevat als een
bewijs, dat België zich vrij wil maken van
allianties, teneinde niet betrokken te wor
den in de geschillen van zijn buren, zal
bij die bespreking, naar verwacht wordt,
het Belgische standpunt verder uiteen
zetten.
De overijlde terugkeer van Mussolini uit
Libye wordt in verband gebracht met dit
bezoek, en ook.de bewering, dat thans in
Rome geheime onderhandelingen worden
gevoerd tusschen graaf Cianó en den
Britschen ambassadeur Sir Eric Drum
mond over België's positie in het voorge
stelde Westelijke pact.
De „Daily Express" vraagt in een scherp
gesteld hoofdartikel, wat de koning komt
doen. België, dat Locarno en den waar
borg om Frankrijk te verdedigen wan
neer Frankrijk door Duitschland zou
worden aangevallen, heeft opgezegd,
wenscht thans, volgens het blad, dat
Groot-Brittannië en Frankrijk zijn eigen
neutraliteit zullen waarborgen.
België's beste vrienden, zegt de „Daily
Mail", denken, dat het voor België de
verstandigste weg zou zijn, een land te
worden zonder eenige buitenlandsche po
litiek en dat België het beste zou doen
duidelijk te doen uitkomen^ dat zijn volk
algeheel neutraal zal blij venin eenigen
oorlog, welken ook.
Volgens den diplomatieken medewerker
van de „Daily Telegraph" zal koning
Leopold minister Eden waarschijnlijk uit-
noodigeni om een niet-politieke bijeen
komst in België bij te wonen.
Naar verluidt, -moet de houding van de
Britsche en de Fransche regeering ten
opzichte van het garandeeren der Belgi
sche neutraliteit niet gunstig zijn. België
heeft volkomen het recht zijn eigen, poli
tieken status in Europa te bepalen, mits
deze niet in conflict komt met de verplich
tingen, aangegaan.
Omtrent het verblijf van den koning te
Londen meldt Reuter nog, dat hij zal
logeeren in de Belgische ambassade. Van
avond biedt de ambassadeur, baron Car-
tier de Marchienne, ter eere van den
koning een diner aan, waarbij vertegen
woordigers van Britsche politieke, literai
re en wetenschappelijke kringen zullen
aanzitten, terwijl ook de koloniën en de
industrie vertegenwoordigd zullen zijn.
0.a. zullen aanwezig zijn Baldwin, Eden,
lord Halifax, Sir John Simon, Lord Cran-
borne, Attlee, Winston Churchfll, admiraal
Keyes, Sir Frederick Leith Ross en
Ormsby Gore.
Naar verder vernomen wordt, zal koning
Leopold Woensdag bij den koning en de
koningin op Buckingham Palace dineeren.
Commentaar leverend op het bezoek
van den koning der Belgen en op de be
sprekingen welke hij tijdens zijn verblijf
zal hebben, schrijft de „Yorkshire Post",
welk blad wordt beschouwd het stand
punt van Eden weer te geven, over het
Belgische verzet tegen een voortzetting
van de huidige accoorden met den Engel-
schen en den Franschen generalen staf;
dit standpunt is begrijpelijk, maar het zou
wel een® kunnen blijken dat het te sim
plistisch was. Zoo zou bijvoorbeeld na een
nieuwen Europeeschen oorlog de voort
durende territoriale integriteit en de po
litieke onafhankelijkheid niet verzekerd
zijn door het feit, dat er vóór en tijdens den
oorlog neutraliteit had bestaan. Men moet
rekening houden met de heerschende
sympathieën en antipathieën van ras en
ideologie, die, zooals de oorlog in Spanje
toont, even gemakkelijk agressieve bedoe
lingen als openlijke vijandelijkheden schij
nen te kunnen uitlokken.
Men moet voorts niet veronderstellen,
dat immuniteit tegen, agressie of openlijke
of bedekte interventie door een natie kan
worden verkregen ten koste van een an
dere natie.
Het zou tenslotte een noodlottige dwa
ling zijn te veronderstellen, dat een neu
traliseering van het westelijk front, hoe
gewaarborgd dan ook, zal blijken op zich
zelf een vredeswaarborg aan dit front te
zijn bij afwezigheid van den essentieelen
geest van internationalen vrede, welken
de oude verdragen van Locarno ten doel
hadden te inspireeren.
DUITSCHE CRITIEK OP HET PAUSELIJK
SCHRIJVEN.
DE HOUDING DER DUITSCHE
REGEERING.
De Duitsche rijksregeering hgpft nog
niet definitief de houding bepaald, wel
ke zij tegenover den Heiligen Stoel zal
aannemen naar aanleiding van de pau
selijke encycliek, welker tekst nog niet
volledig in de Wilhelmstrasse bekend is.
Er zjjn drie mogelijkheden ten aan
zien van de toekomstige betrekkingen
tusschen Duitschland en het Vaticaan:
1. Het rijk zou zwichten voor de
eischen van den Heiligen Stoel en zijn
kerkelijke politiek wijzigen. Deze ver
onderstelling wordt evenwel niet waar
schijnlijk geacht.
2. Het rijk zou het concordaat opzeg
gen.
3. Het Rijk zou de zaken laten zooals
zij staan en voortgaan het concordaat te
overtreden naar letter en geest zonder
het op te zeggen.
De veronderstelling, dat Hitier zou over
wegen het concordaat op te zeggen, is waard
ernstig de aandacht te vragen. De uiterst
krachtige bewoordingen, waarin de ency
cliek is opgesteld en de kracht der veroor
deeling hebben in Duitsche officieele krin
gen een levendige beroering gewekt. Deze
kringen zien er een beroep in van den paus
op de twintig millioen Duitsche katholieken
tot verzet tegen den staat.
Zekere raadgevers van Hitier zouden ge
neigd zijn deze daad gelijk te stellen met
een poging „tot samenspanning tegen de vei
ligheid van den staat", hetgeen een van die
heftige antwoorden, welke Hitier zoo dik
wijls reeds heeft doen hóoren, zou recht
vaardigen.
Meer gematigde diplomatieke kringen gé
ven te kennen, dat een eenzijdige opzegging
van het concordaat ernstige gevolgen zou
kunnen hebben voor de buitenlandsche po
litiek van Duitschland.
De opzegging van het concordaat zou met
name van invloed zijn op de betrekkingen
van het Duitsche rijk met Oostenrijk en' de
Spaansehe nationalistische katholieken.
De derde mogelijkheid schijnt derhalve de
meest waarschijnlijke. De rijksregeering zou
haar politiek van unificatie van het onder
wijs voortzetten, ondanks de uit het concor
daat voortvloeiende verplichtingen, en zou
alle acties dulden, welke volgens het episco
paat leiden tot ontkerstening van de jeugd.
De Duitsche pers onthoudt zich van ieder
commentaar op de encycliek waarvan het
zelfs het bestaan niet vermeldt.
Duitsche critiek op het pauselijk
schrijven.
De apostolische brief over den toestand
der roomsch-katholieke. kerk in Duitschland
heeft in politieke kringen opzien gebaard en
leedwezen gewekt. Men is van meening, dat
de kansel noch de pers van een niet-Duit-
schen staat de geschikte plaats is voor het
oefenen van critiek door een partij die met
de Duitsche regeering een overeenkomst
heeft gesloten, op de wijze, waarop Duitsch
land zjjn verplichtingen nakomt. Uit het feit,
dat de H. "Stóel dezen vorm heeft gekozen
blijkt niet bepaald, aldus zegt men te Berlijn
dat een vréedzame gedachtenwisseling ver
langd wordt; bovendien komt deze stap neer
op een onmiddellijke inmenging in binnen-
landsche Duitsche aangelegenheden. In toon
aangevende kringen heeft men het altijd al
moeilijk te verdragen geacht, dat vele katho
lieke priesters in Duitschland van den kan
sel gebruik maken om onder de bescher
ming van het concordaat de katholieke open
bare meening door niet steekhoudende be
schuldigingen tegen staat en partij op te
zetten. Men hoopte echter- steeds, dat de
Heilige Stoel zelf de priesters onder het oog
zou brengen, dat aan dergelijke methoden,
die in strijd zijn met het concordaat, een
eind moest komen. Door zijn thans van den
kansel voorgelezen brief schijnt de paus
echter het gedrag van een deel der roomsche
geestelijkheid, dat den vrede tusschen staat
en kerk bedreigt, te bevorderen.
De paus, aldus'zegt men in Berlijn, komt
met beschuldigingen, die geen rechtvaardi
ging kunnen vinden in den werkelijken toe
stand der roomsche kerk in Duitschland.
Slechts met oprechte bezorgdheid en groote
verwondering kan van Duitsche zijde gecon
stateerd worden, dat de paus de zaken zóó
tracht voor te stellen, alsof de katholieke
kerk en haar geloovigen in Duitschland een
lijdensweg hebben af te leggen. Er, zijn lan
den, waar men terecht van een vervolging
der katholieke kerk kan spreken: men be
hoeft slechts naar Spanje of Sovjet-Rusland
te zien. Dat de roomsche kerk in Duitsch
land van zulke vervolgingen door het god-
delooze communisme verschoond is geble
ven, is juist te danken aan de overwinning
der beweging, die door den Heiligen Stoel
met miskenning van de feiten beschuldigd
wordt van onderdrukking der kerk en haar
leerstellingen. Hoe vrij en ongebonden de
roomsche kerk zich in Duitschland voelt,
wordt het beste bewezen door het feit, dat
zij meent zich te kunnen veroorloven steeds
weer op te ruien tegen de partij aan welke
zij de voortduring van haar bestaan in
Duitschland dankt. Als thans deze weinig
vreedzame en ondankbare houding door de
hoogste kerkautoriteiten nog wordt bevor
derd, rijst de ernstige vraag, of men in het
Vaticaan van het concordaat met Duitsch
land niet reeds lang genoeg heeft en het
daarom doelmatig acht, voor een mogelijk
falen van de overeenkomst de schuld op
Duitschland te schuiven.
De Spaansehe revolutie
Burgers van Madrid moeten hun
vuurwapenen inleveren.
Spaansehe antwoord-nota.
Naar Havas uit Madrid meldt, is de weer
stand der opstandelingentroepen in den sec
tor ten Noorden van Guadalajara gister
ochtend krachtiger geworden. De bedrijvig
heid van het regeeringsleger is echter zeer
krachtig. O.m. bij den weg naar Aragon,
waar het er in geslaagd is door te dringen
in nieuwe linies der tegenstanders, die ge
dwongen waren te wijken. Ten Westen van
den weg naar Guadalajara zetten de re-
geeringstroepen hun opmarsch voort. Zij
zijn gisterochtend doorgedrongen in de
plaatsjes Casas de San Galindo en val Fei-
mosos de las Monjas. Op dit gedeelte van
het front is meer dan de helft van het ver
loren terrein door de regeeringstroepen
heroverd. Het optreden der vechtwagens en
tanks bleek zeer doelmatig vooral bij de na
dering van Val Fermosos, van waar de
weg, die leidt naar Casas de San Galindo
onder vuur kan worden gehouden. Het
vaak regenachtige weer stelde de lucht
macht slechts tot een actie van geringen
omvang in staat. Zij bombardeerde echter
Jadraque, Madradones, Mirabueno en een
gedeelte van het uiterste noorden der pro
vincie Guadalajara. Vliegtuigen der op
standelingen trachtten de achterhoede der
regeeringstroepen te bestoken, maar het
luchtafweergeschut dwong hen rechtsom
keert te maken, voordat zij de strategische
punten hadden kunnen bereiken.
Ten Westen' van de hoofdstad is de rust
gistermorgen verstoord door een kleinen
aanval der rechtschen by den heuvel Pardo,
maar door convergeerend mitarilleurvuur
werden zij gedwongen naar hun verdedi
gingsstellingen terug te keeren.
Vuurwapenen inleveren!
Generaal Miaja heeft Zaterdag een be
sluit gepubliceerd, krachtens hetwelk alle
burgers, die vuurwapenen bezitten, deze
binnen 48 uur moeten inleveren by den
commissaris in hun wijk.
Een nieuw rechtsch bewind?
Naar Havas uit Hendaye meldt zonder
te zeggen hoe men er daar aan is gekomen
zou generaal Franco voornemens zijn
binnenkort de junta van Burgos te ver
vangen door een andere regeering en gene
raal Mola hebben verzocht- hoofd van de
nieuwe regeering te worden. Mola zou in
beginsel hebben geweigerd, doch daarop
van Franco het verzoek hebben ontvangen
de zaak nog een paar dagen in overweging
te nemen.
Gayda over de successen der
regeeringstroepen.
In de Giornale d'Italia schrijft Virginio
Gayda: „Wie het laatst lacht, lacht het
best". Hij trekt naar aanleiding van het
tegenoffensief der regeeringstroepen een
parallel tusschen de gebeurtenissen in Span
je en die tijdens den Abessinïschen oorlog,
en noodigt daarbij zekere buitenlandsche
kringen, die Italië vijandig gezind zijn, uit
niet te vroeg en te spoedig victorie te
schreeuwen. Gayda stelt in het licht, dat de
somberste voorspellingen over den uitslag
der Afrikaansche campagne den Italiaan-
schen troepen niet hebben belet snel te
Addis Abeba aan te komen en besluit als
volgt": „De overwinning der rechtschen is
zeker. Te Madrid zal ook het anti-fascisme
de les krijgen die het verdient".
De Italianen in Spanje.
Vragen in het Engelsche Lagerhuis.
In het Lagerhuis heeft de arbeidersafge
vaardigde Noel Baker gisteren gevraagd of'
de landing van Italiaansche troepen in
Spanje voor den 20sten Februari volgens de
meening der Engelsche regeering een
schending van de bepalingen der non-inter
ventie-overeenkomst, en voorts van het
Kellog-pact en het Statuut van den Volken
bond beteekende of niet?
Eden antwoordde: Indien de heer Baker
met Italiaansche troepen bedoelt geregelde
afdeelingen van het Italiaansche leger dan
moet ik antwoorden, dat ik daarover geen
inlichtingen bezit. De eventueele schending
van de non-intervehtie-overeenkomst is een
zaak, welke die commissie aangaat en niet
den Engelschen minister van' buitenlandsche
zaken. In het laatste gedeelte van de vraag
wilde hij daarom liever niet nader treden.
Een conservatieve spr. vroeg of de minis
ter inlichtingen had over de -landing van
Russische vliegtuigen op Spaanschen bodem
waarop Eden lakoniek zei: Ook hierom
trent bezit ik geen officeele inlichtingen.
De intriges in Marokko.
Ongevraagd deelde Eden even later mee,
dat de. regeering een nota van generaal
Franco had ontvangen met mededeelinger.
over intriges in Spaansch-Marokko vooral
aan den kant van de grenzen van Fransch-
Marokko. De regeering had aan de autori
teiten te Salamanca' laten weten dat er vol
gens haar geen aanleiding bestond tot een
protest bij of de bijeenroèping van de mo
gendheden, die de acte van Algeciras had
den geteekend. Eventueeleschending van
de Fransch-Spaansche conventie van No
vember 1912 was een zaak tusschen.de re
geeringen van Frankrijk en Spanje waar
Engeland buiten stond
De niet-inmenging.
De vergaderingen van de beide
De subcommissie van non-interventie zal
vanochtend bijeenkomen ter bestudeering
van het vraagstuk van het terugroepen van
de buitenlandsche vrijwilligers in Spanje,
en dat van het goud van de Spaansehe re
geering.
De commissie zal vanmiddag om 4 uur in
voltallige zitting bijeenkomen om over te
gaan tot de benoeming van de administra
teurs van het non-interventiebureau.
De Spaansehe antwoordnota gereed.
De Spaansehe regeering heeft in den ka
binetsraad den definitieven tekst goedge
keurd der nota, welke naar de Engelsche
regeering zal worden gezonden ter over
handiging aan de controle-commissie.
Alle ministers keurden de energieke be
woordingen van den minister van buiten
landsche zaken goed.
De nota verklaart, dat de Spaansehe
regeering niet kan toestaan, dat, ten
eerste: de controle der kusten van het
regeeringsgebied wordt uitgeoefend
door landen, die openlijk ten gunste der
opstandelingen intervenieeren en ten
tweede: schepen, wellce de Spaansehe
vlag voeren, door wie dan ook door
zocht zullen worden.
ITALIAANSCH YISSCHERSVAARTUIG
VERGAAN.
Zes opvarenden omgekomen.
In een storm.is het visschersvaartuig Gio-
vannia omgeslagen. Zes opvarenden vonden
hierbij den dood in de golven.
JAPANSCH MAILSCHIP GEZONKEN.
55 passagiers verdronken.
Het mailschip „Meyoe Maru" is in de ha
ven van Reisni in Korea gezonken. Vijf en
twintig opvarenden konden worden gered,
55 passagiers verdronken.
Mussolini spreekt te Rome.
Felle rede tegen buitenlandsche pers.
Ter gelegenheid van den achttienden
verjaardag van de oprichting der fascisti
sche strijdhonden heeft Mussolini van het
balkon van het Palazzo Venezia heden te
Rome een redevoering uitgesproken, waarin
hij o.m. het volgende zeidè:
„De achttiende verjaardag van de oprich
ting der strijdhonden wordt vandaag voor
de eerste maal in het Italiaansche Imperium
gevierd De herdenkingsdag valt samen
met het beëindigen van mijn Afrikaansche
reis, die dag na dag volgens een tevoren
tevoren vastgesteld en zelfs gedrukt program
geheel volgens de plannen ten uitvoer is
gelegd, volgens een program, dat ook de
analphabeten van zekere bladen in het bui
tenland zouden hebben kunnen lezen. De
reis, die noch vroeger begonnen, noch be
kort is, heeft mij getoond, dat het werk der
Italianen begint de woestijnsteppe te veran
deren in vruchtbaar land en dat de nieuwe
weg langs de kust de consulaire wegen
van het oude Rome waardig is".
„Tegen Italië", aldus ging Mussolini voort,
„woedt op het oogenblik een drukinktstorm.
Wij stellen tegenover de oneerlijkheid van
andere instanties onze onbetwistbare op
rechtheid. Met de economische belegering,
waarop na negen maanden een overgave der
belegeraars volgde, heeft het Italiaansche
volk zijn proef doorstaan. Desondanks^ moet
met luider stemme worden uitgesproken, dat
deze door beroepspacifisten ondernomen
veldtocht de voorbereiding vormde voor
verwarringen en conflicten. Men spreekt er
van, dat het Italiaansche volk gemakkelijk
vergeet. Dat is een dwaling. Het Italiaansche
volk heeft er veertig jaren op gewacht
Adoea te wreken.
Zwarthemden. De leuze van den tegen-
woordigen tijd is: indachtig blijven en zich
voorbereiden."
VECHTPARTIJ TUSSCHEN REXISTEN
EN SOCIALISTEN.
De „Nation Beige" te België bericht
dat gisteravond, na een vergadering
van de Rexisten te Ganshoren bij Brus
sel de Rexisten werden aangevallen
door socialistische tegendemonstranten.
De leider, van de rexisten van Gans
horen werd ernstig door een steen aan
het hoofd gewond, hy werd in het zie
kenhuis opgenomen. Verscheidene an
dere personen werden eveneens ge
wond.
NOORSCH SCHIP IN NOOD.
Het Noorsche schip „Bjerkli" heeft S.O.S.-
seinen uitgezonden. Het schip bevindt zich
ten Zuid-Oosten van Sable Island. Het Brit
sche schip City of Auckland snelt het schip
te hulp.
De kustwacht van Boston heeft twee red
dingbooten van de Bjerkli opgevischt.
DE STAKINGEN IN AMERIKA.
Stakingsleïding in Detroit roept
op tot betooging.
Ondanks het verbod van vergaderingen
heeft de stakingsleider een oproep tot een
demonstratieoptocht uitgegeven. De politie,
die verwacht, dat 150.000 stakers aan dezen
oproep gehoor zullen geven, is op alle ge
beurlijkheden voorbereid.
De stakingsleiding eischt, dat de burgemees-
tèr van Detroit, die optreedt tegen de stakers
welke de bedrijven bezet houden, uit zijn
functie zal worden ontheven. De werkge
vers van hun kant zijn voornemens het
ontslag te eischen van den gouverneur van
Michigan, Frank Murphy, wanneer deze er
niet toe mocht besluiten om met het oog
op den gespannen toestand de politie en
troepen tegen de stakers te doen optreden.
Naar de „New York Herald tribune" uit
Washington meldt, verwacht men in poli
tieke kringen aldaar niet, dat Roosevelt zich
persoonlijk zal bezig houden met de arbi
trage in de staking, noch dat hij persoonlijk
tusschenbeide zal komen, ofschoon zulks
zoowel in Senaat als Huis van afgevaardig
de verlangd wordt.
DE NORMANDIE HEROVERT HET
BLAUWE LINT.
De directie van Compagnie Transatlanti-
que te Parijs deelt mede, dat de Normandië,
die Donderdagochtend om elf uur New-
York verliet, gisteren om 6 uur 45 Bishop
Rock passeerde, zoodat het schip de reis van
West naar Oost volbracht heeft met een ge
middelde snelheid van 31 knoop per uur.
Het vorige record van de Queen Mary
was 30.63 knoop, zoodat de Normandie het
blauwe lint voor den snelsten overtocht
over den Noordelijken Atlantischen Oceaan
heeft heroverd.
Een van de ambtenaren van de maatschap
pij merkte op, dat het feit des te merk
waardiger is, omdat het record in den win
ter is behaald en het schip de beide laatste
dagen krachtigen tegenwind had ontmoet.
