DELFTSCHE
SLAOLIE
De „gelijkschakeling" in Duitschland.
PETTEN
„Nutsavond".
Op initiatief van de plaatselijke ver-
eenïging „Algemeen Belang" werd in café
Vriesman alhier een „Nutsavond" gehou
den. In afwijking van den regel trad als
spreker op de heer Werkhoven uit Arn-
liem, directeur van de werkinrichting voor
zwakzinnigen. Op bijzonder boeiende en
duidelijke wijze vertelde de heer Werkho
ven van zyn bevindingen op dit gebied.
Mede door de toelichtende filmbeelden
kregen de aanwezigen een helderen blik
op dit mooie sociale werk.
Het was een avond, waarvan de niet tal
rijke aanwezigen, volop hebben genoten,
al was het dan ook geen avond van spel
en vroolijkheid.
CALVÉ- KWALITEIT
£atid= en JuiuRouw
„DE GROOT NOORDHOLLANDSCHE
VAN 1845" IN 1936.
Niettegenstaande de economische omstan
digheden in het jaar 1936 nog zeer weinig
verbeterden L o. van de voorgaande boek
jaren, stemmen de resultaten in het afge-
loopen jaar tot tevredenheid. De netto
winst is iets lager dan het voorgaande jaar
nJ. 352.388, tegenover 372.570 in 1935.
De oorzaak van deze geringer achteruitgang
moet gezocht worden in het iets minder
gunstig verloop van de sterfte, welke ge
heel parallel loopt met de totale bevol-
kingssterfte. Natuurlijk heeft de daling van
de rente, die na het loslaten van den gou
den standaard in steeds snellere mate voort
gang heeft gevonden, ook bijgedragen tot
mindere rentewinst. De afdeeling Lijfrente
gaf wederom een klein verlies n.1. 3.270,
tegenover 3.417 in het voorgaande jaar.
In verband met de steeds dalende gemid
delde rente is een aanvang gemaakt met
het omrekenen van een deel onzer reserve
van 3 pCt. op 3 pCt. basis. Deze omzetting
betreft' hoofdzakelijk Volksverzekeringen.
Om deze verlaging tot stand te brengen
hebben wij een bedrag van 113.612 extra
aan de wiskundige premiereserve toege
voegd. Sedert het boekjaar 1927 hebben wij
aan deze reserve in totaal een bedrag van
1.028.010 extra toegevoegd. Door de toe
voeging van het laatste jaar is de
gemiddelde benoodigde rente gedaald tot
beneden 3 y. pCt., deze bedroeg n.1. 3.44
pCt. Het ligt in ons voornemen in het jaar
1937 met verdere verlaging voort te gaan.
De verbouwing van het „Van Brienen-
huis", waarmede ruim 2 jaren gemoeid ge
weest zijn, heeft ons niet alleen de noodige
ruimte opgeleverd, doch schenkt ons tevens
de voldoening, dat hiermede een van de
jnooie oude grachthuizen behouden 3
bleven.
De productie was in 1936 slechts een
weinig lager dan het voorafgaande boekjaar
n.1. 6.195.442, tegen 6.536.759 in 1935.
Het royement is in gelijke mate gedaald
n.1. in 1936 4.809.546 (in 1935 5.216.079).
In het productiecijfer is begrepen een be
drag aan renteverzekering van 73.655, te
genover 60.731 in 1935. In totaal nam ons
verzekerd kapitaal dus toe met 1.385.1
waardoor het verzekerd bedrag ultimo 1936
gestegen is tot f 49.291.733. Evenals het vo
rig boekjaar is de stijging van het verze
kerd kapitaal ongeveer 2/3 kapitaalsverze
keringen en ongeveer 1/3 renteverzekerin
gen. Met de toename doet zich ook het gun
stige verschijnsel voor, dat de jaarpremiën
toenamen met 33.988 tegen 7.786 in 1935.
Tengevolge van de algemeene stijging van
het koerspeil van obligatiën waren de koer
sen der effecten op 31 December 1936 zeer
belangrijk hooger dan aan het einde van het
vorige boekjaar. Tengevolge hiervan gaf
onze effectenportefeuille een koersstijging
van 295.724, welk bedrag aan de reserve
geldbelegging werd toegevoegd Hierbij die
nen wij nog op te merken, dat wij voor de
waardeering van de effecten den 31 Decem-
berkoers volgden met als maximum den
koers van aflossing Door deze maatregel is
de totale effectenportefeuille ongeveer
21000 lager genoteerd dan de beurswaarde
óp het einde van het boekjaar.
Eerst nadat de betrekkelijke wetsontwer
pen verworpen waren is de rust in het hy-
potheekbedrijf teruggekeerd, maar aange
zien in het algemeen weinig vraag' was
naar hypotheek op goede courante onder
panden, hebben wij in 1936 slechts enkele
kleine hypotheken verstrekt.
Wij konden tot ons genoegen constatee-
ren, dat op 31 December in het geheel geen
achterstand bestond in de betaling van de
verschuldigde hypotheekrente.
In het afgeloopen jaar werden een aan
tal leeningen gesloten met provnciën, ge
meenten enz. tot een totaal bedrag van
411.575, terwijl aan aflossingen werd
ontvangen 252.808.
In verband met den verbouw van het
„Van Brienenhuis" werd op de rekening
„Vaste Goederen" een bedrag van 149.421
bijgeboekt en een bedrag van f 52.978 af
geschreven, zoodat ons huizenbezit op de
balans voorkomt met een bedrag van rond
500.000 (1935 396.000).
Beleeningen op polissen.
Het saldo op de balans bedraagt 303.976,
(vorig jaar 295.793).
De premiereserve is in het afgeloopen
jaar gestegen tot 10.056.443 (vorig jaar
9.488.727). In deze stijging is begrepen 'n
extra versterking wegens verlaging van
den rentevoet voor eenige groepen van
3 y, op 3 Evenals in de vorige jaren
zijn ook thans de oorspronkelijke netto-
premiën gehandhaafd, zoodat de reserve
voor de betrokken verzekeringen zwaarder
berekend is dan de normale netto-reserve.
De gemiddelde benoodigde rente is ge
daald tot 3.444 (vorig jaar 3.505
Extra-reserves.
De extra-reserves komen in de balans
van 1936 voor met een bedrag van
2.074.770 (vorig jaar 1.663.735).
Dit"is dus ruim 20 van de wiskundige
rpserve. De finantieele positie van De
Groot-Noordhollandsche van 1845 is dus in
1936 opnieuw krachtig versterkt.
Op de winst- en verliesrekening komt
een saldo winst voor van 352.388 per 31
Dec. 1936 tegen 372.570 op 31 Dec. 1935,
BESTRIJDING VAN DE SCHURFTZIEKTE
BIJ APPEL EN PEER.
De Plantenziektenkundige dienst schrijft
ons:
Na de winterbespuiting met vruchtboom-
carbolineum ,in sommige gevallen nog ge
volgd door een bespuiting met een minerale-
olie preparaat, dienen voor en na den bloei
eenige bespuitingen met Bordeauxsche en
met Californische pap te worden uitgevoerd.
De winterbespuitingen dienden om de
boomen te zuiveren van dierlijke parasieten,
de voorjaars- en zomerbespuitingen hebben
voornamelijk ten doel zwamziekten te voor
komen of te bestrijden.
De ontwikkeling van de knoppen van ver
schillende appel- en peersoorten is zoover
gevorderd, dat deze boomen nu in het goede
stadium zijn voor de bespuiting met IV.
Bordeauxsche pap of één der middelen,
welke deze pap kunnen vervangen. Later
volgen de bespuitingen met Californische
pap.
114 Bordeauxsche pap wordt bereid
door eerst kalkmelk te maken (voor 100 L.
pap 1 K.G. droog gebluschte kalk, b.v. poe-
derkalk) en daarbij een kopervitriooloplos-
sing (voor 100 L. pap 1% K.G. l^oper
vitriool) te gieten. Men kan gelijke hoeveel
heden vloeistof, dus 50 L. van elke oplossing
bij' elkander gieten, maar men kan gemaks
halve ook b.v. 20 L. kopervitriooloplossing
bij 80 L. kalkmelk gieten, als men maa:
zorgt, dat in 100 L. pap de voorgéschreven
hoeveelheden kopervitriool en kalk voor
komen.
Men raadplege voor de nauwkeurige be
reiding van Bordeauxsche pap en voor de
factoren, waarmede bij de bespuiting reke
ning gehouden moet worden, Mededeeling
No. 50 van den Plantenziektenkundigen
Dienst: „De Schurftziekte van Appel en
Peer", en voor de vaststelling van de tijd
stippen, waarop de bespuitingen uitgevoerd
moeten worden Mededeeling No. 73: „Sproei-
schema voor fruitboomen".
Verdere inlichtingen worden gaarne ver
strekt door den Plantenziektenkundigen
Dienst te Wageningen, dóór de ambtenaren
van' dezen dienst, die in verschillende plaat
sen werkzaam zijn, en door de Rijkstuin-
bouwconsulenten.
pitaal van het Borgstellingsfonds ten be
hoeve van kleine middenstanders, met 10 c.
per inwoner en in het jaar lij ksch inkomen
van dit fonds gedurende de eerstvolgende 5
jaren met 2 cent per inwoner.
Aan den heer C. Broersen, vroeger te
Kalverdijk, werd 12.50 vergunningsrecht
gerestitueerd.
Voor bijzondere hulp aan werkloozen
werd 194 beschikbaar gesteld, berekend
naar een gemiddeld aantal werkloozen van
97.
B. en W. stelden voor een gedeelte grond
aan het Kalverdijker laantje ter grootte van
20 M*. (van het terrein van de r.k. school
te Kerkbuurt) te verkoopen aan de banne
Harenkarspel.
Aangezien het hier betreft een verkeers-
verbetering stellen B. en W. voor den be-
noodigden grond voor 1 in totaal te ver
koopen.
Na eenige besprekingen aldus besloten.
Naar aanleiding van het niet voldoen van
de school te Dirkshorn als stemlokaal werd
het raadhuis hiervoor weer bestemd.
De verordening op de heffing van besmet
telijke ziektegelden werd gewijzigd. Het
heeft echter niet te veel te beteekenen.
De schoolgeldverordening werd gewijzigd,
in verband met eenige bemerkingen van
Ged. Staten.
De begrooting 1937 was met eenige bemer
kingen van Ged. Staten terug ontvangen,
hoofdzakelijk zijn het administratieve wijzi
gingen; doch ook wordt bezwaar gemaakt
tegen het subsidie van 100 aan de bewaar
school te Waarland.
De voorzitter wilde het echter nog eens
probeeren, ook in verband met de ervarin
gen bij het subsidie aan de bewaarschool te
Tuitjehorn. Het subsidie is wel zeer noodig.
De heer Bakker was het hier volkomen
Gemeenteraden
Beter dan kinine slikken
Is het muggen dood te tikken.
HARENKARSPEL
'De raad dezer gemeente vergaderde
Dinsdagmorgen 9 uur ten raadhuize. Af
wezig was de heer Blokdijk.
De wijziging van de data £er kermis te
Waarland werd goedgekeurd.
Idem de verordening op de heffing van
opcenten op de gemeentefondsbelasting er
personeele belasting.
De rekening van den Vleeschkeuringsdiensl
over 1936 sloot met een batig saldo van
999,90. Het aandeel der gemeente is
199,98.
Een adres van den heer D. Bruin Dz.
Slootgaard om zijn gezin op de armenlijst te
plaatsen werd na eenige besprekingen
afgewezen gezien de consequentnes.
De helft van de contributie van het dok
tersfonds wordt evenals voor andere werk
loozen vergoed.
De heer de Vries zou willen vragen, of de
keurloonen van "den Vleeschkeuringsdien:
niet kunnen worden verlaagd, gezien de vrij
belangrijke winst.
De voorzitter zal het in de Vleeschkeu-
ringsdienstvergadering ter sprake brengen.
De winst is wel wat groot.
Gaslevering door de gemeente
Alkmaar.
B. en W. stelden voor een gaslevering
overeenkomst met de gemeente Alkmaar
aan te gaan, in verband met de voornemens
van de gemeente Warmenhuizen om het gas
bedrijf aldaar aan Alkmaar over te doen.
Het ligt in de bedoeling de overname per
1 Mei a.s. te doen ingaan. De gemeente
Alkmaar wil verzekerd zijn, dat zij ook na
afloop van het huidige contract, gas aan
onze gemeente zal kunnen leveren, waarom
zij verzoekt het bestaande contract te willen
verlengen tot 1 Mei 1963.
De volgende voordeelen heeft men be
dongen:
le gedurende 5 jaren te rekenen vanaf
1 Mei 1937, zal voor de gemeente Haren
karspel een gasprijsverlaging worden inge
voerd van 1 cent beneden den voor Alk
maar geldende eenheidsprijs van 10 cent,
met dien verstande, dat deze prijs niet
hooger zal liggen dan 1 cent lager dan voor
melde eenheidsprijs, ook indien deze daalt
beneden de 10 cent, een en ander op basis
van een kolenprijs van f 20 per ton. Stijgt
de prijs boven f 20 per ton, dan zal voor
eiken gulden een toeslag van 1/4 cent ver
schuldigd zijn. (De kolenprijs bedraagt
heden voor Alkmaar ruim 6). Ten tweede
vervalt de meterhuur en omzetbelasting, ter
wijl de gemeente Alkmaar evenals de ge
meente Warmenhuizen gratis de noodige
service verleent.
Nadat eenige heeren het een en ander over
deze zaak hadden gezegd, doch geen be
zwaren naar voren brachten, werd _Jiet
voorstel z. h. st. aangenomen, natuurlijk,
wanneer het Warmenhuizer bedrijf wordt
overgedaan.
Vastgesteld werden de voorschotten op
vergoeding ingevolge art. 101 der L. O. wet
1920 Aan de roomsch-katholieke school te
Waarland 1412,75 en Kerkebuurt 922,75.
De raad. besloot, tot deelneming in het ka-
mee eens. Men moet consequent blijven.
De heer de Vries wees op het verschil tus-
schen Waarland en Tuitjehorn. Te Tuitje
horn was reeds een bewaarschool, terwijl die
:e Waarland een nieuwe school is.
Het zal geprobeerd worden.
Gewezen werd nog op het goede resultaat
van de bewaarschool.
De stalen kasten van de secretarie moeten
in vijf jaren worden afgeschreven en de
brandspuit in tien jaar.
De brandspuit is inmiddels besteld. Over
de plaatsing van de brandspuit zal Vrijdag
nog gesproken worden met den persoon,
dien men daarvoor genoemd heeft.
De begrooting werd aldus gewijzigd.
Van den Prov. Waterstaat was bericht in
gekomen, dat voor den aanleg van de aar
den baan voor den weg tusschen Alkmaar
en Schagen 302 der benoodigde arbeiders
worden betrokken via de arbeidsbemiddeling
te Heerhugowaard, Noordscharwoude en
Harenkarspel, zooveel mogelijk gelijkelijk
over deze gemeenten te verdeelen.
De heer Molenaar stelde voor, aan de re
geering te verzoeken, het loon in de werk
verschaffing met 2 cent per uur te ver-
hoogen in verband met de verhooging der
levensmiddelenprijzen.
De voorzitter was hier niet tegen, doch
verwachtte meer van de actie der arbeiders
organisaties.
De heer Molenaar zeide, dat men te Alk
maar wel resultaat heeft bereikt. Er zal aan
gedaan worden, wat men kan doen.
Aangedrongen werd de leuningen bij de
Hooge brug door te trekken. Het is daar
zeer gevaarlijk.
Er zal de aandacht op worden gevestigd.
De heer Doekes vroeg naar de toepassing
van het rouleersysteem. Spr. had vernomen,
dat iemand die 7 weken had gewerkt, ter
wijl hij acht weken mocht werkèn, plaats
moest maken door een tuinder in de werk
verschaffing. Dat keurde spr. zeer af.
De voorzitter antwoordde, dat een arbeider
als hij niet in de werkverschaffing is, in de
steunregeling valt. Als er dan geen werk
genoeg is, om den tuinder er bij te plaatsen,
wordt in zoo'n uitzonderingsgeval wel eens
samen gedeeld.
De heer Doekes had geen critiek op B. en
W., maar vond de regeling van den minis
ter niet goed.
Daarna sluiting.
Tal van nationale en internationale
organisaties verdwenen.
DE ROTARY-CLUBS.
(Van onzen Berlijnscken correspondent.)
Berlijn, 11 April.
Het Duitsche nationaal-socialisme
heeft, sinds het in Januari 1933 de
staatsmacht in Duitschland veroverde,
naast vele andere radicale maatregelen
ook de z.g. „gelijkschakeling" gebracht.
Daaronder verstaat men practisch de
uitschakeling van al die elementen, die
als anti-nationaal-socialistisch be
schouwd worden, uit het sociale en cul-
tureele volksleven.
In de eerste plaats richtte en richt zich
deze uitschakeling natuurlijk tegen de joden
en tegen de niet-joodsche onverzoenlijk ge
bleken marxisten van diverse pluimage. Dat
is zoo algemeen bekend, dat we er hier wel
niet uitvoerig op behoeven in te gaan. Naar
buiten toe bleek dit proces der gelijkscha
keling uit de ontbinding van politieke par
tijen, bonden en vereenigingen van naar de
meening der nieuwe heerschers internatio
nale of (en) a-nationale organisaties, dan
wel uit een reorganisatie, waarbij statuten
en ledenlijsten van de nieuwe situatie wer
den aangepast en in de eerste plaats de be
ruchte „ariërparagraaf" toegepast werd,
d.w.z. alle joden of van een of meer jood-
sche grootouders afstammende georganiseer-
den van "gemengden bloede", zoowel als alle
personen, die voor 1933 politiek of cultureel
als antipode van de Hitler-leer op den voor
grond getreden waren, onverbiddellijk ge
schrapt werden.
Aldus verdwenen niet alleen alle poli
tieke partijen, maar ook die nationale en
vooral internationale organisaties, die men
als vijandinnen van den nieuwen staat be-
-sjeeiasrauifTJA ane :uftz Jeep sjb 'apAvnoqos
loges, verder de Odd-Fellows, de Rechabie-
ten, de Druïden, de üluminaten, de bond
Schlaraffia, de Pan-Europeesche Unie, de
Liga voor Menschenrechten, enz. enz. Ter
wijl later ook de All Peoples Associaion
(naar wij gelooven: zonder dwang) en an
dere internationaal georiënteerde vereeni
gingen het leven lieten.
De Rotary-organisatie.
De speurneuzen der radicale „nazis", der
z.g. „wilde mannen" staken echter ook in
een andere machtige organisatie in interna- -
tionaal verband, het ook in Nederland steeds
talrijker vertegenwoordige „Rotary Inter
national", waarin Duitschland met Oostenrijk
tezamen het „73ste District" vormt (Neder
land het 59ste). Voor wie deze Rotary-orga-
nisatie niet kent, moge hier genoteerd zijn,
dat zij in 1905 zeer in het klein in Chicago
door den thans nog levenden advocaat Paul
Harris opgericht werd en in 1936 reeds in
80 staten haar 4005 clubs had, verdeeld over
108 districten en omvattende 171,000 leden
(uitsluitend mannelijke), terwijl er verder
op gewezen moet worden, dat Rotary Inter-
national vier doelen nastreeft: het aankwee-
ken en bevorderen van persoonlijke betrek
kingen, het in de hand werken van een
hooge ideëele beroepsopvating, de bevorde
ring van het dienstideaal in zakelijk en open
baar leven en ten slotte van internationale
waardeering, good-will en vrede tusschen
de volken. Alles onder het motto „Service
above self". Een programma, om 't kort te
zeggen, waarmede elk fatsoenlijk mensch
het a priori gloeiend eens moet zijn.
Paul Harris intusschen ging van een bij
zonder beginsel uit. Hij wilde zooveel mo
gelijk in elke stad de meest vooraanstaande
mannen uit verschillende beroepen in de
eerste plaats aan een gemeenschappelijk en
liefst nooit te verzuimen noenmaal bijeen
brengen, en alle leden, waar zij ook ter
wereld mochten wonen, het recht geven,
alle andere Rotaryclubs te noenmalen moch
ten zij op den dag van wekelijksche bijeen
komst toevallig in een andere stad dan die
van hun inwoning aanwezig zijn. Hij be
paalde en die bepaling is gebleven dat
in elke club slechts één vertegenwoordiger
van eenzelfde beroep (journalistiek uitge
zonderd) mocht opgenomen worden, om te
verhinderen, dat de clubs tot beroeps-orga
nisaties zouden ontaarden. En voorts werd
als gewoonte ingevoerd, dat na het noen
maal steeds een lid (of een gast) over din
gen spreken moest, waarover hij als man
van zijn vak bijzonder op de hoogte kon zijn.
Sedert 1905 zijn op deze wijze tienduizenden
vaak prachtige voordrachten gehouden, die
zeker verdienden gebundeld te worden en
voor de menschheid bewaard te blijven
Het 73ste district Duitschland-Oostenrijk
(in 1929 opgericht, nadat Weenen in 1925,
Hamburg in 1927 zijn eerste Oostenrijksche
en Duitsche club gekregen hadden) heeft
van den beginne af de zeer verdiende repu
tatie genoten, op bijzonder hoog peil te
staan. Inderdaad werden in dit district
meestal de invloedrijkste ambtenaren, in-
dustriëelen, kunstenaars, juristen, enz. lid
van de clubs. Om alleen maar bij Berlijn te
blijven, vond men in de ledenlijsten ex-rijks
kanseliers en oud-ministers, chefs der groote
banken, staatssecretarissen, leiders van de
warenhuis-, de fabrieks-, de ruilhandel
branche, wereldberoemde publicisten, too-
neelspelers, zangers, kunstschilders, archi
tecten, beeldhouwers; kortom een afspiege
ling van het grootsche cultureele en sociale
leven der wereldstad. En dank zij de om
standigheid, dat de clubs in Berlijn, Ham
burg, Keulen, Frankfort, Weenen enz., maar
Berlijn vooral, in het middelpunt van inter
nationaal verkeer liggen, is ook steeds het
aantal wekelijksche gasten, rotarians en bui
tenstaanders, bijzonder groot geweest. Zoo
werd het „Duitsche Rotary" tot een cen
trum van internationale ontmoetingen, die
vooral met het oog op de omstandigheid, dat
Duitschland na 1914 zoovele jaren in isole
ment had moeten doorbrenen, van onschat
bare waarde zou blijken.
Het nationaal-socialisme, dat met ruwe
hand zoo talloos vele banden met het bui
tenland verbroken heeft, dreigde ook hier
van den beginnen af roet in het eten te
gooien. In den loop van het jaar 1936 wer
den door verschillende nieuwe plaatselijke
autoriteiten Duitsche Rotaryclubs ontbon
den (later gedeeltelijk weer in eere her
steld) en ofschoon op 31 Juli 1936 de
Hoogste Partijrechtbank in München de
creteerde, dat de Rotaryclubs „niets met
vrijmetselarij te doen" hebben en er geen
reden bestond voor leden der Partij om
niet lid te worden of te blijven, integendeel
„nazis" verstandig zouden doen de noen
malen bij te wonen en daar over het Nieu
we Duitschland te spreken, is het streven
der radicale Hitler-heethoofden, de Rota
ryclubs in Duitschland op de lijst der ver
boden vereenigingen te brengen, niet inge
slapen. Integendeel: de strijd heeft sinds
kort een zeer heftig acuut karakter aange
nomen. In een weekblaadje der partij, dat
zich „Der Blitz" noemt en dat in Ermsleben
(Harz) verschijnt, heeft een zekere Frie-
drich Hasselbacher op 4 April j.1. een
artikel van vele bladzijden (een kleine
brochure!) tegen Rotary geschreven, dat
van een ongewone heftigheid is, deze toch
zoo onschuldige beweging van allerlei lee-
lijks beschuldigt en eindigt met de hoop
uit te spreken, dat een verbod nu niet lang
meer op zich moge laten wachten.
Gezien het feit, dat het 73ste District
dezer dagen zijn jaarvergadering, ditmaal
in Hannover, zal houden en dat kort daar
na in Nizza de z.g. „Conventie", d. i. de
groote algemeene vergadering van Rotary-
International zal plaats hebben, waar de
meeste der 4000 clubs uit 80 landen verte
genwoordigd zullen zijn, krijgt deze aanval
van radicaal-nationaal-socialistische zijde
een internationaal-politiek-cultureele be-
teekenis, die het voor den publicist onmo
gelijk maakt over deze dingen verder te
zwijgen.
De „vrijmetselarij".
Niet te ontkennen is, dat de gouverneurs
van het 73ste district (DuitschlandOosten-
dijk) na 1932 een bijna bovenmenschelijke
taak op zich genomen hebben. In de eerste
plaats bracht de sterke ontstemming, die
tusschen beide staten heerschte en nog
heerscht, tal van moeilijkheden ook voor de
Rotary, die oneindig veel tact en good
will vereischten. Maar bovendien en vooral
kwam daar het vraagstuk van de „vrijmet
selarij" en dat der „gelijkschakeling". Dat
Rotary ook maar in verre verte iets met
de vrijmetselarij te maken zou hebben, is
zeker pure onzin. Dat vrijmetselaars in en
buiten Duitschland tot een vrijmetselaars
loge behoord hebben of nog behooren, ia
stellig juist. Maar Rotary vraagt niet naar
politiek en naar religie, evenmin als bijv. de
Duitsche Automobielclubs dat vóór 1933
deden, die ook eerst na de omwenteling
onder dwang „gelijkgeschakeld" werden.
Waar de Hitlerstaat de politieke partijen
en de vrijmetselarij verbood, bleven ook
geen leden dezer organisaties over dus
ook niet in de Duitsche Rotary-clubs. Wij
kennen vele Rotarians in Duitschland, en
meenen op grond van volledig betrouwbare
inlichtingen te kunnen verzekeren, dat hun,
ook als zij bestuursleden in hoogste club- en
districtsfuncties waren, nooit iets van eenig
geheim doel, van eenige politieke verbin
ding van R.I. ter oore gekomen is en dat
zich al hun bijeenkomsten steeds in volle
openbaarheid en steeds in aanwezigheid
van talrijke gasten, niet-Rotarians, afspe
len.
Niet te loochenen is intusschen, dat de
Duitsche club van het 73ste district, in te
genstelling natuurlijk met de Oostenrijk
sche, na 1933 of onmiddellijk of geleidelijk
afscheid van hun joodsche leden genomen
hebben en thans, in 1937, voor zoover men
kan nagaan geen joden van Duitsche natio
naliteit meer lid van een Duitsche Rotary-
club zijn. Ware dit wel het geval geweest,
dan zou waarschijnlijk wel een officieel
verbod een einde aan het Duitsche Rotary
gemaakt hebben en zeker zouden alle leden
der N.S.D.A.P., die in de laatste jaren in
groote getale Rotarian geworden zijn, ge
noodzaakt geweest zijn te bedanken, omdat
de partij vriendschappelijken omgang van
haar leden met joden bestraft o.a. met uit
sluiting dezer leden. Men zou van meening
kunnen zijn, dat toepassing van het z.g. ras-
senprincipe voor een internationale organi
satie als Rotary bij alle onafhankelijkheid
der districten en vooral der clubs, die in
R.I. streng toegepast wordt onhoudbaar
is en reeds lang tot ontbinding van het
Duitsche deel van het 73ste district had
moeten leiden (ofschoon als ik mij niet ver
gis, de Amerikaansche oprichting van R.I.
ook heden nog geen negers als lid opnemen).
Een feit schijnt te zijn, dat men in Chicago
de uiterst moeilijke situatie, waarin de
Duitsche clubs tegenover den nieuwen Nazi-
staat gekomen waren, blijkbaar heeft inge
zien en dat men op prijs heeft gesteld, dat
deze clubs ondanks alles aan de verheven
idealen van Rotary zijn blijven vasthouden.
Daarnaast is zeker de omstandigheid
naar waarde geschat, dat juist Rotary een
toevallige mogelijkheid biedt om den
kameraadschappelijken omgang tusschen
Duitsche nationaal-socialisten en hun
buitenlandsche politieke bestrijders (en
toch collega-rotarians) te bevorderen en
aldus mede te werken tot de zooge-
wenschte toenadering en onderlinge waar
deering, die R.I. op haar vanen geschreven
heeft, en die thans meer dan ooit een
internationaal belang beteekenen.
De openbare aanval op Rotary Interna
tional in een Duitsch weekblad (dat het
een blaadje van weinig beteekenis is, doet
niets ter zake, waar thans de geheele
Duitsche pers tot staatsorgaan is gewor
den) beteekent om al deze redenen een
feit van nog onafzienbaren politieken
omvang. Het 73ste district zal zich nu wel
gedwongen zien den stier bij de horens te
pakken en dezen strijd eens en voor goed
uit te vechten. Daarbij gaat het, gezien
vooral de groote sociale beteekenis voor
R.I. in de eerste plaats in de Anglo-Saksi-
sche staten, om vragen van primaire
waarde. Een ontbinding van Rotary in
Duitschland zóu het Derde Rijk niet al
leen berooven van een grooten vrienden
kring in tallooze staten, maar ook buiten
dien kring van vele nog voor groei in aan
merking komende sympathieën.
Dat een openlijke beslissing intusschen
ook voor de Duitsche regeering een niet
in alle opzichten gemakkelijk probleem
beteekent, blijkt bovendien uit de omstan
digheid, dat ook tusschen Rotary en de
Kerk van Rome telkens hier en daar weer
wrijvingen opduiken, die ook alweer te
wijten zijn aan de volkomen onjuiste mee
ning, dat R.I. als verkondigster van een of
andere wereldbeschouwing gezien moet
worden.
Men moet aan de venijninge Duitsche
opmerking denken, die in zulke situaties
gemaakt pleegt te worden: „waarom iets
eenvoudig doen, als 't ook ingewikkeld
kan?"
