VOOR ONZE KINDEREN r i L Hi J t ■B L It 1 j ~i 1 n L I i 1 1 f J r DE LANDGRAAF VEROVERT GIBRALTAR Een gramofoonplaat uit chocolade Het maken van een kartonnen doosje DOOR EEN KEERTUNNEL KEES EN KOOS NAAR DE SPEELTUIN Een zonnescherm voor Pietje Iets over de wilde vijg Tooverkunstjes W etenswaardigheden PUZZLE m w ML 1 z Gibraltar, een stukje van Engeland, dat op Spaanse bodem ligt, en veroverd werd door Hollanders en Engelsen onder bevel van een Duitscher. Het spreekt vanzelf, dat de Spanjaarden er niet zeer mee ingeno men waren, dat die Engelsen het plekje van hun land met de meest strategische beteke nis in hun bezit kregen. Steeds hebben zij dan ook de Engelsen aanbiedingen gedaan om dat stukje grond van hen te kopen, maar voor de Britten was het zo zeker, dat zij nooit afstand van Gibraltar zouden doen jflat zij het dikwijls niet eens de moeite Sraard vonden, om te antwoorden. In het jaar 1704 wist een Duitse land graaf het voor zijn Koningin te veroveren, en daar deze Vorstin Koningin van Enge land was, kwam Gibraltar nu aan het Brit se Rijk. Voor de jongere zonen uit de vroegere Duitse vorstenhuizen was het leven niet zo gemakkelijk, zij moesten zich zelf vooruit helpen, wilden zij in het leven iets beteke nen. En vooral voor de jonge Duitse graven, was dè manier om eer en roem te verzame len: het leger. Zij namen dienst in het le ger van de Keizer, maar ook in dat van vreemde vorsten. Aan de zijde van Enge land vochten zij tegen Ierland en ook in de geschiedenis van de oorlogen, welke de Zeven Provinciën voerden, komt menige naam van een jongere zoon uit een oud- adelijk geslacht voor. George van Hessen-Darmstadt was pas vier jaar oud, toen hij al het bevel over een commando kreeg, en dat nog wel in de stad Utrecht. In die tijden was de afstand van Utrecht naar Hessen Darmstadt vrij groot, men had meer dan een dag nodig om er te komen. Natuurlijk kon de kleine George niet zelf het bevel voeren, maar zijn ouders stuurden een vertegenwoordiger van het jongetje naar Utrecht. Maar toen hij achttien jaar oud was, vond hij, dat hij nu genoeg van de krijgswetenschap af wist en zelf wel naar die stad in de Vereenigde Provinciën kon gaan. Heel lang is hij daar niet gebleven, want fij het jaar 1687 was hij al in dienst van dé Republiek Venetië. Het leven in Hol- tnd was hem zeker te rustig, voor Venetië pest hij n.1. vechten tegen de Turken. Hij had het bevel over twintig officieren, vijfen veertig korporaals en tweehonderd-drie-en- veertig soldaten. Na deze oorlog zwierf hij geruime tijd in Europa rond, nu eens was hij in Grieken- tand, dan weer in Ierland, ook in Honga- je verbleef hij enige tijd in dienst van de keizer, daarna toog hij naar Frankrijk en lam nogmaals deel aan de strijd tegen de urken. iToen brak- de Spaanse successie-oorlog uit. Met veel moeite had de Stadhouder Ko ning Willem III een verbond tegen Lodewijk ttV van Frankrijk tot stand weten te bren gen. Toen de Spaanse Koning stierf en Lo dewijk XIV voor zijn kleinzoon rechten op de troon wilde laten gelden, kwamen de verbonden staten hiertegen op. Het gevolg fyast een oorlog. Landgraaf George van ftessen-Darmstadt nam dienst aan de zijde der Geallieerden. Hij kende Spanje, meer malen was hij in Madrid en Barcelona ge feest, waar hij veel vrienden gemaakt had Toen Willem III nog leefde, bestond er tussen'de landen, welke zich tegen Frank rijk verbonden hadden, wel eenheid in op treden, maar reeds in het jaar, dat de oor log uitbrak, in 1702 dus, stierf deze edele vorst, die zulk een belangrijke rol in de wereldgeschiedenis gespeeld had. Krachtige leiding ontbrak nu. Het duurde bijna twee jaren, voor de vloot de haven van Ports- mouth verlaten kon, en niet al te lange tijd daarna bereikte de vloot Lissabon. Het lange wachten was een grote beproe ving voor de landgraaf geweest, die er graag maar gauw op los sloeg. Ook hier in Portugal kon hij nog niet veel beginnen. Aan Keizerin Eleonore te Wenen, schreef hij, dat hij bang was, dat er van het grote werk niets terecht zou komen, want overal probeerde men op eigen houtje wat te be ginnen. Hij had twee duizend man voor een aanslag op Barcelona gevraagd, men had er hem zes honderd gegeven; soldij voor zijn mannen ontving hij bijna in het geheel niet, zodat hij ze met een mooi praatje weer weg moest sturen. Zo kon het niet langer voort gaan. Er moest wat gebeuren. Beiden, de Engelse Admiraal Rooke en de landgraaf van Hessen haak ten naar roem. Er was reeds een zomer voorbij gegaan. Toen werd krijgsraad ge houden en men besloot een aanval op Gi braltar te doen, de zeer sterk verdedigde vesting der Spanjaarden. Op de eerste Augustus 1704 verscheen de vloot in de bocht bij Gibraltar. De ves ting werd verdedigd door de gouverneur Don Diego de Salinas. Deze man had geen gemakkelijke taak. Hij beschikte over slechts honderd soldaten, verder hadden zich 350 man uit de omgeving bij hem aan gesloten, daar dezen echter niet met wa penen om konden gaan, was hun militaire betekenis nu niet zo bijzon der groot. On der leiding van Landgraaf George land den vler-en- twintig hon derd Holland se en Engelse soldaten en sneden iedere verbinding van de vesting met het land af. Een tam boer eiste de overgave van de stad. De dappere comman dant weigerde deze. In de nacht van 2 op 3 Augustus naderden 20 schepen de stad. Om vijf uur 's-morgens werd het bombar dement geopend. Het ging er vreselijk toe. Binnen vijf uur werden niet minder dan 15000 schoten op de vesting gelost. De Spanjaarden stelden alles in het werk om de vijanden tegen te houden. Zij lieten zelf een versterking, waarop de Engelsen een aanval deden, in de lucht springen. Twee honderd mannen lieten hierbij het leven, waarbij echter ook verscheidene Spanjaarden waren. De ene versterking na de andere viel in handen van de Hollanders en Engelsen, daar Don Diego niet genoeg soldaten had, om ze allen te bezetten. In de namiddag werd weer een tamboer naar de vesting gestuurd, die nogmaals de overgave der stad eiste, het antwoord was dat men nu capituleren wilde... Gibraltar was gevallen. Gibraltar was Engels gewor den. Het dappere garnizoen werd een eer volle uittocht verleend. Toen de Engelse en Hollandse troepen zich voor de vesting opgesteld hadden, ging krakend de zware met kogels door zeefde deur open, en... tachtig man mar cheerden de stad uit. De andere lagen on der de puinhopen of op de wallen. Iwan Ereneef is het gelukt gramofoon- platen samen te stellen, die van zeer harde chocolade gemaakt zijn. De buitenste laag van deze chocoladeplaten is zo hard, dat de fijne ribbels der gramofoonopnamen er dui delijk in afgedrukt kunnen worden. Als men zijn lievelingsliedje nu dikwijls genoeg gehoord heeft, dan behoeft men de plaat dus niet weg te gooien, maar eet men hem eenvoudig op. En naar men zegt, moet de chocolade van een uitstekende kwaliteit zijn. Als wij iets te verzenden hebben en geen passend doosje daarvoor bij de hand heb ben, kan dat soms heel vervelend zijn. Wij kunnen natuurlijk een doosje kopen, maar net zo goed kunnen wij er een maken, dat is veel prettiger en zeker veel goedkoper, terwijl wij als wij er wat handigheid in hebben gekregen, cadeautjes, die wij ge ven, in onze eigengemaakte, met mooi pa pier omplakte doosjes kunnen verpakken. In ieder huis is wel een stuk oud karton of een oude kartonnen doos, waarvan de middenstukken nog goed zijn. Daarmede gaan wij nu oefenen. Wij tekenen eerst een platte grond, zoals de tekening die laat zien. Hoe groter de doos moet zijn, des te groter natuurlijk ook de platte grond. Als wij de omtrek hebben getekend, wordt het model uitgeknipt. De stippellijnen worden even met een schaar een beetje gekerfd, zodat het karton, als het straks over de lijnen gevouwen wordt, gemakkelijk mee buigt. Naast de vier kleine, met 1 aange duide vierkanten wordt een insnijding ge geven, tot aan de stippellijn, de punten 2 en 4 krijgen ieder twee insnijdingen, zoals dit bij 4 duidelijk te zien is. 2 laat zien, hoe de punt moet worden gevouwen, wat later geschiedt. In de punten 3 en 5 wor den dwarse sneden gemaakt, waar later 2 en 4 ingestoken kunnen worden. Zo, nu is al het voorbereidende werk gereed en wij kunnen gaan vouwen. Eerst wordt ieder vierkant 1 naar binnen geslagen, dan bui gen wij de hoeken van 2 en 4 om, zoals boven reeds gezegd, vouwen het karton over de stippellijnen en steken punt twee door gleuf 3. Op dezelfde manier steken wij punt 4 door gleuf 5. Na het insteken wor den de omgevouwen hoeken van 2 en 4 weer opengevouwen, zodat zij niet meer door de gleuf terug glijden. Zien jullie wel, dat het eigenlijk een heel eenvoudig werkje is? Jullie hebt misschien wel eens van een keertunnel gehoord? In Zwitserland heb je er verschillende, maar als je er een zien wilt hoef je zover niet te gaan. Ook in het Zwarte Woud, in Duitsland, bij het stadje Triberg, is zo'n keertunnel. Door zo'n keertunnel stijgt de trein spiraalsgewijze. Dat weet iedereen, die in de trein zit, maar, mocht jullie ooit zo'n reisje eens maken, dan is het wel aardig, de draaiende beweging van de trein zelf te constateren- Daartoe neem je een touwtje, waaraan je een zakmes vast knoopt. Wanneer de trein nu de tunnel ingaat, dan laat je het mes als een slinger heen en weer gaan in de richting, welke de trein op dat ogenblik heeft. Een slinger heeft die opmerkelijke eigenschap, dat hij steeds dezelfde richting behouden wil. Als hij echter gedurende de tocht langzaam be gint te draaien weten wij, dat niet de slin ger, maar de trein van richting verandert. In het midden van de tunnel slingert hij juist dwars op de richting, welke hij eerst gehad heeft. Als wij bij de uitgang komen, blijkt, dat hij precies een hele cirkel ge maakt heeft. Echter in omgekeerde richting, dan waarin de trein draaide. De geleerden, die natuurlijk al lang met. dit verschijnsel op de hoogte zijn, kunnen op dezelfde wijze het draaien van de aarde aantonen. Vanzelfsprekend hebben zij daar voor veel grotere maten nodig, en de slin ger moet bovendien de hele dag in bewe ging blijven. Kees en Koos zijn gezworen kameraden en 's-Woensdags- middags g i ze samen altijd naar de speeltuin, waar zij schommelen, wippen en allerlei andere spelletjes doen. De oom ivan Kees heeft namelijk een I speeltuin dus de jongens mogen [daar altijd maar zo voor niets in. De weg er naar toe is ech^ ter niet zo heel eenvoudig tej vinden. Probeer eens door het doolhof van wegen heen in de tuin te komen, die door een stip is aangegeven. Je moet liet bos ingaan, waar bovenaan een kleine pijl staat. Kamervogels vinden het heerlijk om op warme zomerdagen te genieten van de buitenlucht, maar zon is heel verkeerd voor deze gevoelige diertjes, evenals tocht. Op een beschut plekje wordt ëen arm aan de muur bevestigd en hierboven komt een soort rolschermpje, dat je naar verkie zing kunt neerlaten om de al te warme zonnestralen uit de kooi te weren. Het is een prettig werkje om zo iets voor onze lieve zangers te maken. de vleermuizen aan. In tegenstelling echter met de trekvogels die een Noord-Zuidelijke richting nemen, vliegen de vleermuizen in West-Oostelijke richting. Door verschillen de exemplaren te ringen heeft men nauw keurig kunnen vaststellen, dat de vleer muizen van West-Europa 's winters naar Japan vliegen. Een bron, die schrijfbare inkt levert, be vindt zich ongeveer 75 kilometer van Cali- fornië verwijderd in „het dal der duizend bronnen." Het uit zwavelzuur en ijzer be staande water van deze bron is zoo diep zwart van kleur, dat de inwoners sinds tientallen jaren dit water als inkt gebrui ken. Van vijgen hebben wij natuurlijk alle maal gehoord en ieder weet daarom na tuurlijk ook wel het een en ander over deze vrucht te vertellen. Maar ik wil het nu* eens hebben over He wilde vijg of de zgn. sysomore. De wilde vijg groeit aan een stronk waaraan overal kleine loten ontspruiten en aan het einde daarvan zitten dan de vruchten, die in tros sen bijeenhangen, Zijn de vruchten goed EEN CENT IN EEN GLAS WATER LATEN DANSEN. Bij een partijtje is het aardig het vol gende toverkunstje uit te voeren. Je neemt een glas water en vraagt aan een van de aanwezigen een geldstuk, het doet er niet toe, wat het is, een cent, een dubbeltje. Nu laat je dat geldstuk in het glas met water vallen en daarna zing je een liedje, terwijl je met je rechterhand er de maat bij slaat op het tafelblad. Tot verbazing van de toe schouwers zal nu het geldstuk in het glas met water bij elke keer dat wij de maat- slaan, een sprongetje in het water maken en dus dansen op de maat van ons liedje. Hoe is dat kunstje mogelijk? Wel het is heel eenvoudig. Van te voren hebben wij, zonder dat iemand het bemerkte, een lange haar of een hele dunne zijden draad van zilvergrijze kleur met een klein stukje was achter het glas op de tafel gelegd. Het geldstuk dat wij krijgen, houden wij zo vast, dat wij gemakkelijk, zonder dat iemand het ziet er het stukje was aan vast kunnen drukken. De lange haar of draad houden wij nu in onze hand. Iedere keer als wij zogenaamd de maat slaan, trekken wij dus aan de haar en het geldstuk gaat om hoog. Je ziet, een eenvoudig, maar effect vol kunstje. HET ONWILLIGE LUCIFERDOOSJE Wij maken een luciferdoosje leeg en zet ten het buitenste omhulsel met een van de open kanten op tafel. Dwars daaroverheen zetten wij het doosje zelf, ook in de hoogte, op de smalle kant. Vraag nu aan je vrien den, om te trachten met een krachtige vuistslag het luciferdoosje te vernielen. Ze mogen het zo vaak proberen als zij willen, het zal hen niet gelukken, steeds weer zal het doosje in de deksel schieten en op de grond vallen. Een school in Parijs bezit een globe, die zo hoog als een huis is. Om de globe heen, die men in de tuin een plaats heeft gege ven, bevindt zich een wenteltrap, zodat men de bol overal in het rond kan bezichtigen. De gewoonte van de trekvogels om ver re landen op te zoeken, treft men ook bij HET PIANO-CONCERT VAN ONZE PIETER Pietje Is zo muzikaal, Iedereen gaat aan de haaf. Als hij voor het instrument, Zich blij voelt in zijn element. Hij slaat en hamert op de noten, Wat ons alleen maar kan begroten. Pieter, de piano kromt zich van pijn, Hoe kan je zó hardhandig zijnl rijp, dan Is het nodig, dat men ze, bij het naderen van- de pluktijd, in het midden openscheurt. Om de vruchten open te scheuren moet men in de vijgenboom klim men en een soort van ijzeren kam bij zich hebben, want met de hand zou dit scheu ren veel te langzaam gaan. Wanneer de vijgen niet tijdig worden geknepen of gescheurd, dan wordt de vrucht tegen dat zij geheel rijp is, bitter van smaak en oneetbaar. De wilde vijgen hebben een heel eigen aardige smaak; sommige mensen houden er van, anderen hebben er een uitgesproken afkeer van. De wilde vijgen waren bij de oude Israëlieten in hoog aanzien. 1 2 3 i 5 7 8 v IJ 79 20 21 23' li u 27 HORIZONTAAL! 1 plaats op de Veluwe 5 bier 6 vlug 8 niet arm 9 Joods hogepriester uit Jezus' tijd 11 bekend persbureau - 12 reeds 13 poes 14 bekend schoenpoets middel 16 man 18 boom 20 opper vlakte-maat 22 plaats in Gelderland (de Graafschap) 24 Hoen we om in 't leven te blijven 25 mede 26 gedachte 27 olijke jongens. VERTICAAL'! 1 niet onrijpe 2 ieder 3 aarden pot 4 niet recht 5 spie 7 lang stuk hout of ijzer 8 zijn erger dan muizen 9 op schudding 10 lang op één punt kijken 12 meisjesnaam 15 plat woord voor adem 17 niet doen 19 van de zenu wen 21 hert 23 boomsoort 24 plaatsje in Gelderland 26 le persoon enkelvoud.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 14