DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. aülMeifeeslyj Wanhopige uren in Guernica. ALKMAARSCHB COURANT. No. 101 Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 1—5 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK. Vrijdag 30 April 1937 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. De Spaansche revolutie Een priester vertelt zijn ervaringen. De algemeene toestand. Alkmaar, 30 April. Het bombardement op Guernica houdt de wereld nog steeds bezig en vooral in Enge land en Duitschland raakt men er niet over uitgepraat. In het Engelsche Hoogerhuis heeft lord Robert Cecil het bombardement genoemd: „een verschrikking zonder weerga in de geschiedenis der beschaving". Hij vroeg met nadruk zijn regeering, om energiek te protesteeren en den steun te zoeken van alle andere regeeringen. Tevens vroeg hij de kwestie voor den Volkenbondsraad te bren- fen en tenslotte zeide hij: „wanneer het •bombardement ten uitvoer is gebracht door tusschenkomst van Duitsche organisatie, dan moet Duitschland onmiddellijk al zijn onder danen uit Spanje terug roepen!" Natuurlijk kreeg lord Cecil antwoord, maar dat was meer een slag in de ruimte. De Engelsche regeering weet n.1. officieel niets van het bombardement en nog minder, wie er eventueel het bevel toe gegeven heeft en welke toestellen er voor gebruikt zijn. Maar wel zal de Engelsche reggering alles doen wat mogelijk is, om een herhaling van dergelijke feiten te voorkomen. Men zie het: lord Robert Cecil is al eenigs- zins gereserveerd t.a.v. de beschuldiging aan het adres van Duitschland en de regeering is nog gereserveerder en zegt alleen, dat ze officieel niets weet, hoewel zij natuur lijk officieus volkomen op de hoogte is. Dat noemt' men diplomatie! In Duitschland blijft men natuurlijk boos op Engeland, dat zoo in het openbaar Duitschland beschuldigd heeft, deel te heb ben gehad in het bombardement op Guer nica. Wel wordt niet officieel tegengespro ken, dat de bombardementsvliegtuigen van Duitsche makelij zijn, maar verder wil Duitschland er niets mee te maken hebben. Zelfs wordt van dezen kant beweerd, dat het bombardement geschied is door „Baskische bolsjewisten", die door een „schaamtelooze soldatenbende" de vreedzame bevolking hebben laten dooden Wat de toestand in Spanje betreft, men schijnt van de zijde der opstandelingen een andere taktiek te willen volgen, een taktiek, waarin generaal Mola waarschijnlijk een groote rol zal moeten spelen en waarin generaal Franco wat op den achtergrond zal komen, zulks echter uitsluitend t.a.v de kr ij gs verrichtin gen Beide legeraanvoerders schijnen in dezen oorlog ernstige fouten gemaakt te hebben, toen de aanval op Madrid werd ingezet. Franco zou Madrid van uit het Zuiden aan vallen en Mola vanuit het Noorden. Toen schijnt Franco een flater te hebben begaan. Hij kwam te laat, omdat hij eerst nog Toledo ontzette, wat eenige weken tijd kostte en gedurende dien tijd moest Mola werke loos blijven. Toen de algemeene aanval op Madrid werd ingezet, was de hoofdstad die reeds door de regeering verlaten was en vrijwel onverdedigd achter bleef! snel in staat van verdediging gebracht en het ge volg was, dat de val van Madrid niet kwam! En daarmee ook niet het einde van den burgeroorlog! Verder schijnt Franco niet doortastend genoeg geweest te zijn. Nog steeds bleef hij het systeem huldigen: als ik een doel kan bereiken in één dag met verlies van 100 en •hetzelfde in drie dagen met verlies van 10 man, dan doet ik het laatste. Dit is werkelijk humaan, maar aangezien een oorlog niet humaan is, moet dit als een fout van Franco's beleid beschouwd worden. En dan meent men in het opstande lingenkamp, dat Franco steeds veel te humaan geweest is t.o.v. den vijand! Dat zou hij doen met het oog op de toekomst, want men meent te weten, dat Franco te veel denkt aan zijn toekomstige positie als leider van Spanje, waarbij hij liever niet al te veel onverzoenlijken tegenover zich wenscht. Maar die lankmoedigheid wil men blijk baar in het kamp der opstandelingen niet langer en waarschijnlijk moet men het bom bardement van Guernica zien als een begin van de veranderde politiek, als een „weg met de humaniteit! Als men dan echter met dit bombarde ment maar niet wéér een fout gemaakt heeft! Want men mag niet vergeten, dat Guernica een Baskische stad is, en dat de Basken goede Roomschen zijn, die feitelijk aan den kant der opstandelingen zouden moeten staan. Zoo werden ze zelfs eenigermate be schouwd door de regeering zelf, die de Basken nimmer steun heeft verleend. En nu heeft Franco met zijn jongste daad waarschijnlijk wel voor altijd zich de vijand schap van diezelfde Basken op den hals gehaald. Men ziet het: oorlogvoeren is moeilijk t E De menschen waren verstard van ontzetting. In onze rubriek „De toestand" heb ben wij gisteren gewezen op de on- menschel'jke daad van Franco's troepen, die die onverdedigde stad Guernica hadden bestookt en in brand gestoken. Reeds wezen wij op het systematische optreden der vliegtuigen en op de paniek, die er in het stadje, waar juist een markt werd gehouden, heerschte. Thans moge hier het relaas volgen van een priester, die het bombarde ment heeft meegemaakt. De kanunnik van de kathedraal van Valladolise, Alberto Onaindia, die ge boortig is uit Biskaje en die ooggetuige geweest is van het bovengenoemde bom bardement, is n.1. te Parijs aangekomen uit Bilbao. Tegenover een vertegenwoordi ger van Havas heeft hij o.m. het volgen de verteld: „Aan het einde van de vorige week was ik in Bilbao, toen ik vernam, dat de Bas kische regeering had besloten tot de ont ruiming van Marquina, waar ik bloedver wanten heb. Ik besloot er heen te gaan. Maandag 26 April kwam ik om half vijf in Guernica aan en in strijd met de ver wachtingen was het een heldere dag. Nauwelijks was ik uit de auto gestapt, of het luchtbombardement begon. De eerste bom sloeg in een huis van drie verdiepin gen en deed de ruiten van alle huizen in de stad springen. Doordat het marktdag was, waren de bewoners van de omliggende dorpen hier bijeen gekomen. De menschen vluchtten ontzet naar het land en lieten hun vee op de markt achter. Ik kon waar nemen, dat eerst een jachttoestel ver scheen, gevolgd door drie andere en voorts door zeven en zes driemotorige toestellen. Na hun vernielingswerk verricht te hebben verdwenen de toestellen, zij werden afge lost door dergelijke formaties, die met dezelfde razernij dit uitmoordingswerk voortzetten. Het bombardement duurde van half vijf tot kwart voor acht. Gedu rende al dien tijd gingen er geen vijf mi nuten voorbij, zonder dat in de lucht moorddadige vliegtuigen verschenen. Steeds was de aanvalsmethode gelijk: eerst mitrailleurvuur, dan gewone bommen en ten slotte brandbommen. De bevolking vluchtte overhaast in de boschjes, die op een kilometer van Guernica liggen. De vliegtuigen daalden zeer laag, hun machinegewe ren ratelden woedend over de bos- schen en wegen, welker greppels vol la^en met grijsaards en kinderen, die zich tegen den grond drukten. Tegen het einde van den middag kon men op vijfhonderd meter afstand Guernica niet meer zien door den dikken zwar ten rook van. het bombardement en de branden. Men hoorde klacht noch gekerm, de menschen waren verstard van ontzetting. Sommigen baden, anderen hieven de ar men verspreid ten hemel als om goddelijke bescherming af te smeken. Een vliegtuig daalde tot op 200 M. ter plaatse, waar mijn auto stond en schoot er een salvo mitrailleurkogels op af. Ik had nog tijd mij te dekken in een eikenboschje en kon vervolgens naar Riachuelo komen, waar zich eenige militiesoldaten bevonden. Om zeven uur stond Guernica in lichterlaaie. De later aangekomen brandweerploegen uit Bilbao werkten aan de blussching van het vuur in de gebouwen, die nog niet ge heel in de asch gelegd waren. De weer schijn van den brand was uit Lequettio, op 22 K.M. zichtbaar. Het is niet bekend of men de bewoners, die de wijk hadden ge nomen in de op het laatste oogenblik aan gelegde schuilplaatsen, heeft kunnen red den, noch of zieken en gewonden uit de hospitalen gered zijn. Guernica beschikte niet over luchtafweermiddelen noch over batterijen en had zelfs geen in stelling ge brachte mitrailleurs. Smartelijk schouwspel. In de eerste uren van dén nacht kon. men het smartelijkste schouwspel zien: mannen en vrouwen zochten de nabije bosschen af naar hun vrienden en ver wanten. Het meerendeel der lijken is doorzeefd door verscheidene kogels der mitrailleurs. De huizen nabij den histori- schen boom die op een heuveltje staan-, zijn ongedeerd. Daarentegen is het stad huis met de archieven, waar zich docu menten van groote waarde bevonden, ver nield. Ik ben Dinsdagmorgen uit Guernica ver trokken. Ik weet niet hoeveel slachtoffers er nauwkeurig gevallen zijn, het aantal moet echter zeer groot zijn. Als priester moet ik zeggen, dat de grootste beleediging, die men den gods dienst zou kunnen aandoen, zou zijn, wan neer men eens in de kerk van Santa Maria te Guernica, die dank zij den heldenmoed der brandweerlieden van. Eilbao van den brand gered is, een te deum zou celebree- ren voor den militairen roem van Franco en. Mola, die de meest volkomen Barbary vertegenwoordigen. Tot dusverre hebben de opstandelingen in het Baskische land de plaatsen Marquina, Elorrio, Durango, Ceanuri, Dima, Yurre, Ceberio, Ochan- diano, Abadiano, Villa Real, Guernica, Munitivar, Bolrvar en Eibar verwoest." Van de fronten. De troepen van generaal Franco hebben blijkbaar nog niet genoeg gekregen van het bombardement op Guernica. Uit Bil bao wordt n.1. geméld, dat wee en 'twin tig vliegtuigen van Duitsch type, verge zeld van zes jachtvliegtuigen Galcadona, een dorp tien mijl ten oosten van Bilbao hebben gebombardeerd. De toestellen ble ven een half uur boven het dorp cirkelen en wierpén hoog-exploisieve bommen om laag, alsmede een groot aantal brandbom men. Twaalf particuliere huizen zijn ver nield, de omringende bosschen zijn op verscheidene plaatsen in brand gevlogen. Naar verluidt hebben de jachtvlieg tuigen het vuur uit hun mitrailleurs ge opend op de vluchtende inwoners, ook op de vrouwen en kinderen. Madrid weer beschoten. Het Spaansche ministerie van lucht vaart heeft medegedeeld, dat de lucht macht van de regeering voornamelijk ope reert aan het front van Aragon. Woens dagavond werden Quinto, Bonastre en Saragossa gebombardeerd, gisterochtend werd de stuwdam bij La Pena beschadigd en vervolgens werden de batterijen van de rechtsche artillerie bij Santa Guiteria bestookt. De ministerraad besloot dat iedereen op 1 Mei zal werken, om aldus aan te toonen dat de arbeiders vast besloten zijn de overwinning te verhaasten. Vooral in de munitie- en wapenfabrieken zal het arbeidstempo worden versneld. Een vliegtuig van de Air France, vlie gende op de lijn- Marokko-Toulouse, is boven de straat van Gibraltar door een onbekend oorlogsschip beschoten. Ook gisteravond ontsnapte Madrid niet aan het gebruikelijke bombardement door de artillerie van Franco, de schade en het aantal slachtoffers wordt met den dag grooter. Overal in de stad komen de gra naten neer en het is niet zeldzaam, dat een tweede granaat ontploft in de nabijheid van een eerste, zoodat ook zij, die de slachtoffers de eerste hulp verleenen, wor den gedood. Toch blijft het in de stad ordelijk( het verkeer is evenwel sterk verminderd. De verdedigingsraad heeft medegedeeld dat de vijand aan het front in Biskaje zijn omsingelings-methode voortzet. De rege ringstroepen trekken ordelijk terug en po gingen van den vijand om in de stellingen van de regeering door te dringen, werden afgeslagen. In den sector Durango gingen de regee- ringstroepen tot een tegenaanval over, en de troepen van Franco leden daardoor zware verliezen. Aan het front voor Madrid gingen de opstandelingen over tot een aanval bij de brug der Franschen en den weg naar Co- runa. De artillerie van de regeering legde snel een spervuur, de stellingen zijn aan weerszijden ongewijzigd gebleven. Bij To ledo werd een hevig artilleriegevecht ge leverd. Volgens berichten uit Bilbao hebben de vliegtuigen van de rechtschen verschei dene vluchten gemaakt boven de stad en de omgeving. Vroeg in den middag werd Amerabita gebombardeerd, later op den middag werden bommen geworpen op Galdacano. België als neutrale staat. Minister Spaak geeft een uiteenzetting. De Belgische minister van buiteniandsche zaken Spaak heeft in de kamer van afge vaardigden een verklaring afgelegd, waarin hij o.m. het volgende zeide: België heeft geen direct belang buiten zijn grenzen, het vraagt niets anders dan den vrede. België is sedert eeuwen het slag veld van Europa; zijn rol is alle invalswegen af te sluiten en dit slagveld met zoodanige verdedigingsmiddelen uit te rusten, dat ook de stoutmoedigsten de gedachte laten varen daarop door te dringen. Dit is de reden, dat onze militaire politiek nauw verbonden is met onze buiteniandsche politiek. Frankrijk en Engeland hebben kennis genomen van onzen wil, de Belgische landsverdediging te verzekeren en van onzen trouw aan den Volkenbond. Op grond van het feit, dat on ze politiek aldus gedefinieerd is, hebben Frankrijk en Engeland ons losgemaakt van onze uit het verdrag van Locarno voort vloeiende verplichtingen, terwijl zij hunne waarborgen jegens ons handhaven. Er is slechts één hypothese, waaronder wij er tot een oorlog gebracht zouden kunnen worden en die ons allen vereenigd zou vinden: de verdediging van ons aangevallen gebied. Wat de Belgische interpretatie van artikel 16 van het Volkenbondshandvest aangaat, verklaarde Spaak: Ik ben van meening, dat het aan de Assemblee te Geneve zelve is deze interpretatie vast te leggen. De Belgische regeering moet echter, in navolging van het voorbeeld van den Nederlandschen minister van buiten iandsche zaken, jhr. de Graeff, verkla ren wanneer en hoe naar haar meening dit artikel kan optreden ten aanzien van wat er het belangrijkste en delicaatste van is: het recht van passage. De Belgische regeering stelt twee voor waarden aan de uitoefening van dit recht: 1. Ónder geen enkele omstandigheid kan België zonder zijn toestemming de verplich ting worden opgelegd troepen door te la ten. 2. Dit recht kan slechts worden toege kend, wanneer het om een gemeenschappe lijke actie gaat. Zeker, onder gemeenschap pelijke actie verstaan wij niet, dat alle leden van den Volkenbond er aan deelnemen. Wel echter is vereischt het deelnemen onzer na buren. PLAN VOOR EEN „WERELD- RECONSTRUCTIE". Volgens Arthur Krock, correspondent van de New-York Times te Washington, zal pre sident Roosevelt gedurende zijn vacantie een memorandum bestudeeren, dat door een vooraanstaand parlementslid is opgesteld en dat een plan tot een reconstructie van de wereld omvat, gebaseerd op de overeen komst tusschen Engeland en de Vereenigde Staten. De opsteller van dit memorandum zou de meening te Londen hebben gepolst en gun stig ontvangen zijn. In groote lijnen is het plan als volgt: het sluiten van een stilzwijgend niet-aanvals verdrag tusschen Engeland en de Ver. Sta ten, waardoor het de Ver. Staten mogelijk zou zijn de vloot te concentreeren in den Stillen Oceaan en Engeland zijn defensie in den Atlantischen Oceaan zou kunnen ver- waarloozen. Verder stabilisatie van den dollar en pond sterling op permanenten grondslag, waarbij automatisch de landen van het Sterling-bloc en zoo mogelijk ook Frankrijk worden betrokken. Tenslotte het bijeenroepen van een wereld-conferentie ter bestudeering van alle vraagstukken, welke betrekking hebben op het tot stand komen van een internationale overeenstemming. Hiertoe moet een Britsch-Amerikaansche overeenkomst tot stand komen, voor de con ferentie bijeen wordt geroepen. STAKING VAN HET PERSONEEL VAN DE AUTOBUSDIENSTEN TE LONDEN. Vannacht te twaalf uur zal de staking van het personeel van de autobusdiensten te Londen beginnen. Hieraan zullen 25.000 man deelnemen en 5000 voertuigen zullen in de garages blijven staan. Hoewel het personeel van de tram en spoorwegen nog niet besloten heeft 'in sym pathie-staking te gaan, heeft men toch te verstaan gegeven, dat indien het Londënsch transportbureau zal pogen niet-georgani- seerd personeel in dienst te nemen, teneinde een beperkten dienst te handhaven, onmid dellijk een algemeene staking in het transportwezen zal worden afgekondigd. Zooals men weet is hedenochtend elf uur een vergadering van afgevaardigden van het autobuspersoneel bijeengekomen om de be slissing van de leiding van den algemeenen bond van arbeiders in het transportbedrijf goed te keuren. Hoewel men algemeen een staking onvermijdelijk acht, hoopt men toch nog op het transportbureau, dat het perso neel op het laatste oogenblik nog zal beslui ten de staking uit te stellen totdat het on derzoek, dat door het bureau is-voorgesteld, zal zijn gehouden. 139e Jaargang Korenbeurs, 8 uur. Opvoering van het Meispel „Worsteling der Vrijheid*'. Spreker: H. r. ÜIGTER Toegang 30 ct. Werklozen 10 et. OPTOCHT 4.30 vertrek Muziek tuin Geen K.N.I.L.M.-verbinding Ned.-lndië— Manilla. Amerikaansche regeering geeft voorloopig nog geen toestemming. Te Den Haag is hedenmorgen bericht ontvangen van den Nederlandschen gezant te Washington, dat de Ameri kaansche regeering heeft medegedeeld, dat zij Nederland en het Nederlandsch- Indische gouvernement voorloopig niet de gevraagde toestemming kan verlee nen om met vliegtuigen van de K. N. I. L. M. via Soerabaja en Tarakan een geregelden dienst te onderhouden op Manilla, de hoofdstad der Philippijnen, welke dienst aansluiting zou kunnen geven op den clipperdienst over den Stillen Oceaan der Pan American Air ways. Teleurstellend besluit. Na de gunstige verwachtingen, die de be- sprekkigen van de heeren Erndorp en Ples- man, directeuren der K. N. I. L. M., te Was hington hadden gewekt, stemt dit besluit on getwijfeld tot teelurstelling. Men weet niet precies, uit welke over wegingen de Amerikaansche regeering tot dit afwijzende besluit is gekomen. De mo gelijkheid is niet uitgesloten, dat de Britsch- Amerikaansche overeenstemming op lucht vaartgebied hierbij een rol speeit. Immers ook ten aanzien van het verkeer over de Noordelijke route van den Atlantischen Oceaan bevat de overeenkomst tusschen Imperial Airways en Pan American Airways bepalingen, die concurreerende derden uit sluit. Dezer dagen is in samenwerking tus schen beide genoemde maatschappijen een verbinding tusschen Hongkong en het lucht net der Imperial Airways in Indië tot stand gekomen, die een aansluiting geeft tusschen de Pacific-lijn der P. A. A. van San Fran- ciscoHonoloeloeManilla via Hongkong en Penang op de Indië-lijn der Imerial Air ways. Desondanks zou een doorverbinding via TarakanSoerabaja naar Batavia, waar aansluiting verkregen zou kunnen worden op de Indië-lijn der K. L. M., een snelle reis mogelijkheid naar Europa bieden, dank zij de veel grootere snelheid van den K. L. M.- dienst, vergeleken bij die van de Imperial Airways. Er bestaat nog een tweede mogelijkheid, nl. dat Amerika pas toestemming wil geven voor een luchtverbinding tusschen Manilla en Nederlandsch-Indië, die ongetwijfeld in pool tusschen K.N.I.L.M. en P.A.A. gevlo gen zou moeten worden, wanneer de P.A.A. in staat is, zelf actief aan dezen vlucht deel te nemen, waarvoor zij op het oogen blik niet over het noodige materiaal be schikt. Zou dit inderdaad de reden zijn, waarom de toestemming geweigerd is, dan blijft de hoop bestaan, dat de vergunning alsnog zal worden gegeven zoodra de Ame rikanen de luchtlijn niet geheel aan de K.N.I.L.M. meer behoeven over te laten, wat thans het geval zou zijn geweest. In ieder geval spreekt het Amerikaansche antwoord van een voorloopige afwijzing en bereikt het onze regeering op hetzelfde oogenblik, dat de jarenlang vergeefs ge vraagde toestemming om naar Australië te vliegen, waarop men nauwelijks meer durf de hopen, werd verkregen. Dit wettigt de verwachting, dat binnen afzienbaren tijd ook de Amerikaansche regeering op haar afwijzend besluit zal terugkomen. DE SPANNING TUSSCHEN RUSLAND EN MANDSJOEKWO. Dochter van den consul van Mandsjoewko gearresteerd. Uit Hsinking wordt vernomen dat Za terdag j.1. de dochter van den consul van Mandsjoekwo te Glagoveschensk door de Sovjet-Russische politie werd gearres teerd, toen zij zich met een èmployé van het consulaat naar het postkantoor begaf. Het jonge meisje werd korten tijd later vrijgelaten, doch de ambtenaar van het consulaat wordt nog in hechtenis gehou den. De Commissaris voor buiteniandsche zaken van Mandsjoekwo, Sji Li Pen heeft te Harbin bij den Sovjet-Russischen con sul-generaal krachtig geprotesteerd.' Hij heeft geëischt, ten eerste dat de consu laire ambtenaar onmiddellijk wordt vrij gelaten, ten tweede de schuldige politie beambten worden gestraft en ten derde de formeele garantie dat dergelijke inciden ten zich niet zullen herhalen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1