DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 111
Donderdag 13 Mei 1937
139e Jaargang
De algemeen, toestand. |_0NDEN VIERDE DE KRONING.
Radio-toespraak van den koning
tot zijn volkeren.
Het feest in de straten.
Opstandelingen op 3 K.M.
van Bilbao.
Buitenlanders op weg naar Spanje.
De Duce met Pinksteren
naar Duitschland?
Een speciale trein zal Zaterdag
avond Innsbruck passeeren.
Staking in de staalindustrie
te Pittsburgh.
Ruiterstandbeeld
van George II vernield.
Nieuws iri 't kort.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Uit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur; Tj. N. ADEMA.
Alkmaar,
Engeland heeft een nieuwen ambassadeur
naar Berlijn gezonden. Op zich zelf is dit
een heel gewoon iets, waarvan vrijwel
nooit gewag gemaakt wordt. Maar dezen
keer is het anders. Want de Deutsche Diplo
matisch Politische Korrespondenz houdt
zich met de ambtsaanvaarding van dezen
nieuwen ambassadeur bezig en neemt dit
als uitgangspunt van een politieke verhan
deling over Middel-Europa.
Het Duitsche blad stelt eerst met voldoe
ning vast, dat de Engelsche ambassadeur
Sir Neville Henderson in zijn naam bij
de overhandiging van zijn geloofsbrieven
heeft gezegd, dat hij vast besloten was,
mede te werken om de betrekkingen tuS'
schen Duitschland en Engeland op een
grondslag van blijvende en vriendschappe
lijke overeenstemming te plaatsen
Met zooveel te meer vreugde kan men
aldus het Duitsche blad van deze woor
den kennis nemen, omdat er de laatste
maanden nogal schaduwen waren gevallen
op de DuitschEngelsche betrekkingen.
Het blad bespreekt dan de berichten in de
Engelsche pers, die zy in strijd met den
waarheid en op laster berustend acht, welke
berichten te pijnlijker waren, omdat er van
bevoegde Engelsche zijde niets werd gedaan
om de onjuistheid van de berichten in het
licht te stellen, of de plaatsing ervan tegen
te houden.
Hoewel het er niet staat, mag men toch
tusschen de regels door lezen, dat hier be'
doeld wordt de houding der Engelsche pers
tegenover Italië en daaruit volgt dan al
weer, hoe innig-eens Duitschland met Italië
is en hoe Duitschland door dik en dun met
Italië meegaat.
Dat dergelijke berichten (in de Engelsche
pers) onaangename gevolgen kunnen heb
ben en schade kunnen veroorzaken toont
inmiddels de activiteit van sommige krin
gen, wier anti-Duitsche gezindheid verbe
terd is, duidelijk aan, zegt het blad en het
gaat aldus verder:
Bepaalde uitlatingen van bevoegde zijde
in Midden-Europa mcakten duidelijk, dat
men de moeilijkheden in de BritschDuit
sche betrekkingen al zoo ernstig inzag, dat
men ernstig meende Engeland's steun te
kunnen krijgen tegen Duitschland en dat
Engeland van ieder feit dat tegen Duitsch
land te gebruiken was dankbaar gebruik
zou maken. Het was al zoo ver gekomen,
dat men in deze kringen geloofde in Enge
land reeds een zekeren helper te zien in de
pogingen Duitschland uit te schakelen als
gelijkgerechtigd medewerker in het Donau-
bekken, welke taak Duitschland rechtens
toekomt. Het behoeft geen betoog het
Duitsche standpunt in dezen is bekend ge
noeg dat goede betrekkingen tusschen
twee staten niet het stempel der uitslui
tendheid behoeven te dragen en dit zelfs
niet mogen dragen. Vriendschapsbanden
hebben een taak in het belang van den
vrede, om bruggen naar andere staten te
slaan.
Dat dit standpunt ook in practijk opgaat
voor Duitschland toonen de onlangs door
den minister van buitenlandsche zaken te
Rome gehouden besprekingen, waarin de
wensch tot uitdrukking werd gebracht, om
ook in de toekomst alles in het werk te
stellen om boven de as BerlijnRome uit,
tot een meer uitgebreide samenwerking met
andere mogendheden te geraken.
De Hongaarsche minister-president Dara-
nyi heeft gisteren in de Kamer een rede ge
houden over de buitenlandsche politiek van
Hongarije, een rede die juist thans van
groot belang is, omdat de buitenlandsche
politiek van Hongarije, de laatste weken
herhaaldelijk ter 3prake is gekomen.
Hongarije, aldus de premier, is met de
onderteekenaars van de protocollen van
Rome, Oostenrijk en Italië in onaantast
bare nauwe samenwerking verbonden.
Met Duitschland onderhoudt Hongarije in
de practijk beproefde, oprechte vriend
schapsbetrekkingen. Hongarije wil echter
ook de hangende kwesties met andere lan
den langs den weg van wederzijdsch over
leg regelen en is bereid, alle voorstellen
voor samenwerking in het Donaugebied te
overwegen, onder voorwaarde van de er
kenning der algeheele rechtsgelijkheid en
van de bescherming der Hongaarsche min
derheden. Zonder een bevredigende rege
ling van het lot der minderheden kunnen
geen normale betrekkingen tusschen Hon
garije en de Kleine Entente tot stand ge
bracht worden. De laatste jaren is de re
geering herhaaldelijk genoodzaakt geweest
de aandacht der openbare wereldmeening
op het minderhedenvraagstuk te vestigen.
De tegenwoordige positie der minderheden
maakt niet slechts de tot nu toe door den
Volkenbond verstrekte waarborgen, doch
ook een vreedzame samenwerking in het
Donaugebied illusoir.
Het zijn eenige algemeenheden, die
Daranyi heeft gezegd, maar toch kan er
voor andere landen een kleine vingerwij
zing in zitten.
Om het z.g. minderhedenvraagstuk!
Reeds spoedig nadat de kroningsstoet gis
termiddag de Westminster Abbey had veria
ten, begon het te regenen en nauwelijks was
de koninklijke familie in Buckingham Pala^
ce terug of de regen ging over in een gesta
dig neerstroomenden gietbui, die echter niet
in staat was de menigte weg te jagen van
het groote plein voor het paleis, waar men
dicht opeengedrongen stond en in spreek
koren om den koning bleef roepen, afgewis
seld door het zingen van „He's a jolly good
fellow". En dit geroep bleef niet onverhoord:
na korten tijd verscheen de geheele konink
lijke familie op het balcon en het was een
plechtig oogenblik, toen de menigte met
ontbloot hoofd den pas gekroonden vorst het
„God save the King" toezong.
De regen verstoorde min of meer de kin
derpartijen, welke men vooral in de armere
buurten van East End op straat had georga
niseerd ten behoeve waarvan de politie
heele straten voor het rij verkeer had afge
sloten.
De régen zag echter geen kans de feest
vreugde te verstoren, waaraan gisteravond
in de straten van Londen tienduizenden zich
hebben overgegeven.
Café's en restaurants, die tot lang na mid
dernacht open bleven en bijzondere feesten
hadden georganiseerd, waren tjokvoL Op de
straten bewoog zich een zingende, hossende
menigte. De politie had den wijzen maatre
gel genomen, de voornaamste straten binnen
de corronation area ook gisteravond voor alle
rijverkeer afgesloten te houden en zoo kon
den de hossende feestvierders in lange rijen,
arm in arm over de volle breedte van de
straat zwieren. Jammer was het, dat door
den regen van het dansen in de open lucht
en in parken niets is terecht gekomen. Groo
te belangstelling trok de illuminatie van tal
van openbare gebouwen en de groote massa
schuifelde langs White Hall, door Westmin
ster, langs Trafalgar Square en vooraf langs
Thames Embankment, vanwaar zich in het
water van de Theems de verlichte Bigg Ben
en de prachtig geïllumineerde monumen
tale gebouwen langs de Theems een feeë
rieken aanblik boden.
Toch trok ook gisteravond Buckingham Pa
lace weer de meeste belangstelling en op
nieuw verzamelde zich voor het paleis een
reusachtige menschenmassa, die voortdurend
om den koning bleef roepen, die dan ook
eenige malen in gezelschap van de koningin
op het balcon moest verschijnen.
In West End bereikte de feeststemming
een hoogtepunt. Groote troepen hossende
jongelui met toeters, mutsen, ratels en vlag
gen, trokken zingend langs Piccadilly, Ox-
fordstreet, en Regentstreet en by Leiscester
Square en Piccadilly Circus kon men, on
danks het ontbreken van elk rijverkeer, op
het ruime plein ten gevolge van de drukte
meestal nauwelijks vooruitkomen of slechts
voetje voor voetje voorbyschuifelen langs
het beeld van Amor, midden in Piccadilly
Circus, dat men voorzichtigheidshalve voor
deze gelegenheid achter een schutting had
geplaatst.
Twee millioen kijkers.
Nadat de afzetting langs den weg van den
kroningsstoet was opgeheven, had de politie
groote moeite met het regelen van het ver
keer by de stations van den ondergrond-
schen spoorweg. Omstreeks vijf uur in den
middag stond by het station op Trafalger
Square een rij menschen van een halve kilo
meter lang te wachten. De reinigingsdienst
begon onmiddellijk met het wegruimen
van de papieren, welke de toeschouwers had
den achtergelaten.
Velen bestormden de bioscopen toen deze
om vijf uur hun deuren openden, in de
hoop de film van de plechtigheden reeds te
zien. Zij kwamen evenwel bedrogen uit,
want deze film kan eerst vandaag worden
gedraaid, na door den aartsbisschop van
Canterbury en den hertog van Norfolk te
zijn gekeurd.
Men schat het aantal personen, dat den
kroningsstoet gadesloeg, op twee millioen
zonder hierbij nog hen te rekenen, die voor
de verschillende vensters stonden. De me
nigte toonde zich zeer gedisciplineerd en
grooten lof komt toe aan de Londensche po
litie.
Tegen den avond hield het op met rege
nen. Westend was overvuld met een vroo-
lyke menigte.
Reuter heeft uit alle deelen van de we
reld bericht ontvangen, dat de radiouitzen
dingen van de kroning druk werden be
luisterd.
De misdadigers in Londen hebben geen
groot gebruik gemaakt van de drukte tij
dens de kroning. Scotland Yard heeft slechts
bericht van drie groote misdrijven ontvan
gen, n.L een juweelendiefstal ter waarde van
1000 pond sterling te Streatham, een in'
braak in een postkantoor te Purley en een
inbraak in een winkel van muziekinstrumen
ten in het noordwesten der stad.
Radiorede van koning George
Vanuit het Buckingham paleis heeft de
koning zich gisteravond in een radiorede tot
zijn volkeren gericht.
Hij zeide o.a. met betrekking tot de kro
ning: Nooit heeft de plechtigheid zulk een
breede beteekenis gehad, want de dominions
zijn thans in vrijheid en gelijkheid verbon
den aan dit oude koninkrijk, en ik had van
morgen het gevoel, dat het geheele rijk fei
telijk binnen de muren van de Westminster
Abbey vereenigd was.
Uit naam van hemzelf en van de koningin,
wenschte de koning vervolgens gezondheid
en geluk aan allen en gaf hij uiting aan zijn
warmen dank voor de liefde en aanhanke
lijkheid, die men hem had betoond. Indien
ik, vervolgde hij, in de komende jaren u
mijn erkentelijkheid kan betuigen door u te
dienen, zal dit de manier zijn, die ik boven
alles zal verkiezen. Met God's hulp zullen
wy ons trouw van onze plichten kwijten
Sommigen uwer zullen in de komende
jaren van het eene gedeelte van het gemee-
nebest naar het andere trekken. Gy zult dan
zien welk een hooge beteekenis onze vrije
verbondenheid voor ons heeft en hoe zeer
onze vriendschap voor elkander en met an
dere volkeren de zaak van (Jen vrede en den
vooruitgang kan helpen.
Mogen wy, de koningin en ik, steeds de
welwillendheid waardig z'y'n, die ons, naar
ik met trots geloof, bij den aanvang van
mijn regeering, omringt. Ik dank u van gan-
scher harte en God zegene u allen.
De Italiaansche pers zwijgL
De Italiaansche pers zwijgt over de kro
ningsfeesten te Londen. Alleen het agent
schap Stefani bracht een bericht van elf
woorden, waarin werd medegedeeld, dat
gister koning George VI van Engeland was
gekroond.
In de hoofdartikelen bespreken enkele
bladen wel de spanning tusschen Engeland
en Italië. Volgens de Popoio di Roma is deze
spanning van aardrijkskundigen en histori-
schen aard.
De gevolgen van de autobusstaking;
het publiek wordt ontevreden.
Tijdens de kroningsplechtigheden is de
onaangename uitwerking van de autobussta
king duidelijk aan het licht getreden. Tenge
volge van de buitengewone verkeersmoei
lijkheden de autobussen vervoeren in
normale tijden vijf millioen passagiers per
dag wordt onder het publiek een sterke
ontevredenheid merkbaar. Het slechte weer
maakte het gisteren na de plechtigheden nog
moeilijker de menschen elders heen te bren
gen. Een half uur en langer moesten de pas
sagiers der ondergrondsche treinen in de
rij staan. Het ziet er nog niet naar uit, dat
de staking spoedig zal zijn bijgelegd. De ach
ter de staking staande communistische ele
menten trachten met alle middelen een re
geling welke eenige concessies van het per
soneel zou vereischen, te verhinderen.
De Spaansche burgeroorlog
De rechtsche troepen in het Basken
land zijn verderop gerukt by Amorbieta.
Zy hebben hun omsingeling van deze
plaats verbeterd. De troepen van Franco
staan thans voor het laatste punt van
verdediging voor Bilbao.
Bij Toledo is een aanval van de regee-
ringstroepen afgeslagen. De aanvallers
verloren hierbij drieduizend dooden en
gewonden. De nederlaag, welke de
regeeringstroepen hier hebben geleden,
kan vergeleken worden met die, welke
zij hebben geleden in het Casa del Cam-
po. De regeeringstroepen waren gedwón
gen zich in hun tweede loopgraaflinie
terug te trekken.
De troepen van Franco hebben zich verder
meester gemaakt van het bergmassief Biz-
cargi, waardoor de derde verdedigingslinie
van Bilbao onder het vuur van de rechtschen
is komen te liggen. Verscheidene knooppun
ten van de verdediging van Bilbao kunnen
thans onder vuur worden genomen.
De rechtsche opmarsch werd gisteren
vooral in den middag, toen het weer mooi
werd, voortgezet. Men gelooft, dat Larrauri,
Gatica en Munguia, die uit het Zuidoosten
en het Noorden bedreigd worden, door het
meerendeel der bewoners verlaten zyn. De
rechtschen hebben zich meester gemaakt van
de hoogten ten Zuiden en ten Westen van
den berg Jata; ten spijt aan den verbitter
den tegenstand der Asturische bataljons be-
heerschen zy de geheele vallei van Mun
guia dat op slechts 14 kilo van Bilbao ligt,
Teruel gebombardeerd.
Radio Nacional heeft bekend gemaakt, dat
Teruel door de regeeringsluchtmacht dezer
dagen weer is gebombardeerd. De rechtsche
zender voegt hieraan toe, dat Teruel geen
enkel militair doel biedt en reeds vijf en
vijftig maal is gebombardeerd. De uit de
dertiende eeuw dateerende kathedraal en
talrijke historische gebouwen zijn vernield.
Negen en twintig buitenlanders ge
arresteerd; zij waren op weg naar
Spanje.
In den afgeloopen nacht hebben gendar
men en manschappen van de mobiele garde
op den spoorwegovergang Ortaffa bij Elne
een autobus aangehouden, waarop zich 29
personen bevonden Franschen, Belgen, Ita
lianen, Amerikanen en Polen.
Eén hunner heeft tegenover de gendar
merie bekend, dat zij zich naar Spanje be
gaven. Zyn metgezellen spraken zijn ver
klaringen evenwel tegen. Het gezelschap is
in het gebouw der gendarmerie te Per-
pignan opgesloten.
Mussolini naar Hitler
In gezaghebbende kringen te Weener.
verluidt, dat een officiëele Duitsche
trein bestaande uit vijf wagons Zater
dag 15 Mei a.s. Innsbruck zal passee
ren, op weg naar Venetië. Van hier
zal deze trein 17 Mei te 15 uur naar
Berchtesgaden gaan.
Volgens de berichten, welke gisteroch
tend in officiëele Oostenrijksche kringen
zijn ontvangen, schijnt een wijziging te
zijn gekomen in de plannen voor een
onderhoud tusschen Hitler en Musso-
linL
De berichten uit Rome bevestigen, dat
sedert eenige dagen sprake is een bezoek
van den Duce aan Hitler, doch niets wees
erop, dat dit bezoek gedurende de eerstvol
gende dagen zou worden gebracht.
Verder betwisten de inlichtingen, welke
door Oostenrijksche officiëele kringen uit
Berlijn zijn ontvangen, dat de speciale trein,
welke Zaterdag a.s. Innsbruck zal passeeren,
een officiëel karakter heeft. Men weet thans
te Weenen niet, of de geruchten over een
wijziging inzake het onderhoud betrekking
hebben op de reis of op den datum.
Naar aanleiding van het bericht over een
ontmoeting tusschen Mussolini en Hitler
tijdens de Pinksterdagen verklaart men van
bevoegde zijde in Rome, dat de in dit be
richt bedoelde voorbereidingen der Oosten
rijksche Bondsspoorwegen wellicht in ver
band gebracht moeten worden met het voor
Pinksteren verwachte vreemdelingenver
keer, in elk geval echter niets te maken zou
den hebben met het plan eener ontmoeting
tusschen Mussolini en Hitler, waaromtrent
nog niets is bepaald.
Nog geen nader nieuws over den
bizonderen trein.
De kwestie van den specialen trein, welke
15 dezer Innsbruck zal passeeren, is nog onop
gelost. In gezaghebbende kringen te Weenen
bevestigde men gisteravond, dat is aange
kondigd, dat de trein zal passeeren en dat zij
bericht hebben ontvangen, dat deze moet
dienen voor het vervoer van een vooraan
staand Duitsche persoonlijkheid. Men heeft
evenwel geen nadere mededeelingen ont
vangen. Men heeft in politieke kringen den
indruk, dat de persoon van rijkskanselier
Hitler moet worden uitgeschakeld.
FONDS BIJZONDERE NOODEN.
In een jaar 200.000 uitgekeerd.
Het dagelyksch bestuur van het Nationaal
Fonds voor Bijzondere Nooden herdacht
gisteren, in zyn 53ste vergadering het feit,
dat juist een jaar geleden dit fonds is ge
sticht.
In dit jaar werden reeds in meer dan 250
gemeenten commissies van samenwerking
voor bijzondere nooden opgericht. Met me
dewerking van plaatselijke instanties werd
circa 200.000 uitgekeerd.
Om te kunnen blijven voldoen aan de
steeds dringender aanvragen, blijft verstrek
king van geldmiddelen noodzakelijk.
het organisatie-comité der arbeiders in
de staalindustrie, de staking afkondig
de.
Het hooggerechtshof heeft onlangs een
beroep, dat de firma Jones en Laughlin
hadden aangeteekend tegen de Wagner-
wet.die het collectieve arbeidscontract in
de staalny verheid in overeenstemming met
de grondwet verklaarde, afgewezen. Se
dertdien heeft de directie geen duidelijke
houing ten aanzien van de collectieve over
eenkomst aangenomen. Gisteren had zy 'n
onderhoud met John Lewis en Jame
Dewly, die het departement van arbeid
vertegenwoordigde. Daar dit onderhoud
niet het door de vakorganisatie gewenschte
resultaat bracht, gaf Murray, de rechter
hand van Lewis, het sein voor de staking.
Vandaag zullen 27.000 arbeiders weigeren
aan het werk te gaan. De besprekingen
zullen echter worden voortgezet.
Zevenentwintigduizend arbeiders
leggen het werk neer.
De eerste groote staking in de Ame-
rikaansche staalnijverheid sedert 1919
is gisteravond te 11 uur uitgebroken,
toen de nachtploeg in twee fabrieken
der staalonderneming van Jones en
Laughlin niet aan den arbeid ging. Bij
déze onderneming zijn 27.000 arbeiders
in dienst. Het hooggerechtshof heeft
de maatschappij onlangs order gege
ven zich naar de Wagner-Act over het
collectieve arbeidscontract te voegen.
De directie zou echter geweigerd heb-
ben een overeenkomst te teekenen,
waarop Philip Murray, voorzitter van
Bomaanslag te Dublin.
Het ruiterstandbeeld van George 2
te Dublin is vanmorgen te kwart over
acht door een bom vernield.
In November 1928 werd 't standbeeld
ernstig beschadigd, eveneens door een
bomaanslag.
Het was te Dublin gisteravond overigens
kalm. De anti-kroningsbyeenkomsten die
slecht bezocht waren, verliepen zonder bij
zonder voorvallen
PARLEMENTAIRE WRIJVING IN POLEN.
Socialisten willen nieuwe
verkiezingen.
Het bestuur der Poolsche socialistische
party heeft een motie aangenomen, waarin
alle democratische groepen worden uitge-
noodigd tot samenwerking, met het doel
ontbinding van het parlement en nieuwe
kieswetten te vekrijgen.
Het bestuur kondigt stryd aan tegen de
totalitaire strekking, die zich openbaart in
het door kolonel Koe gevormde kamp der
nationale eenheid. Deze leuze treft men
ook aan in de moties, die Zondag a.s. zul
len worden voorgelegd aan de vergade
ringen der boeren- en volkspartij.
GESPANNEN BINNENLANDSCHE
TOESTAND IN BRAZILIË.
In politieke kringen te Rio de Janeiro
houdt men den binnenlandschen politieken
toestand voor zeer gespannen. De actie tot
ontwapening van de particuliere strijd
krachten van den gouverneur der provin
cie Grande Do Sul zou tot dusverre nog
slechts een gering resultaat hebben opge
leverd.
Men vreest in die kringen dat gewelda-
digheden zullen uitbreken.
Groote dorpsbrand in Polen. - Een
groote brand heeft in een dorp in het Woj-
wodeschap Lwow (Lemberg) honderd hui
zen in de asch gelegd.
Donderdag kappersstaking in Parijs. -
In een gisterenavond gehouden bijeenkomst
hebben de kapperspatroons te Parys de
gisteren tusschen de afgevaardigden van
patroons en bedienden in byzyn van een
vertegenwoordiger van het ministerie van
arbeid tot stand gekomen voorloopige over
eenkomst verworpen.
Nadat de kappersbedienden kennis had
den gekregen van de weigering der patroons,
hebben zij in een in het vakvereenigings-
gebouw gehouden vergadering besloten, dat
Donderdag in alle kapperssalons in het
Parysche gebied gestaakt zal worden.
Dochtertje van een Britsch edelman
verongelukt. - Gisterenochtend is te Londen
het vierjarig dochtertje van Sir Gustavus
Lascelles Hamilton Russel, Charmian, in een
liftkoker gevallen en om het leven gekomen.
Het meisje vertoefde bij lord Bearstead om
den kroningsstoet te zien, terwijl haar ouders
in Westminster Abbey tegenwoordig
waren bij de plechtigheid. Niettegenstaande
de zorgen van vyf doktoren, overleed het
kind in de armen van haar ouders, die in
allerijl gewaarschuwd waren.