DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN ONSTREKEN. Bond v. Staatspensionneering. Duitschland en de bemiddelingspogingen, Ho. 1t9 Maandag 24 Mei 1937 139e Jaargang De algemeene toestand De Spaansche revolutie Berlijn ontvangt het Engelsche voorstel gunstig; Italiaansche kringen zijn sceptischer. RECHTSCHEN STEEDS NADER TOT BILBAO. John D. Rockefeller overleden Let op, let op't Zal er om gaan, Neem 't stembiljet en hoor mij aan Uw keus is goed, dat is gewis, Als 't maar een strijder voor Staatspensioen is. Afd. Heiloo. S.D.A.P. ALKMAAR. „Worsteling der Vrijheid!" Na alloop Fakkeloptocht. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Alkmaar, 24 Mei. Eden gaat op reis! Eden, de Britsche mi nister van buitenlandsche zaken, zal zyn regeering vertegenwoordigen in den Raad en de Assemblee van den Volkenbond. Hi, heeft van zijn regeering zeer uitgebreide in structies ontvangen, welke hem een groote ruimte laten om de verschillende vraagstuk ken te behandelen. Daar is allereerst de burgeroorlog in Spanje. Engeland blijft in deze van meening, dat het meest geschikte organisme, om bui tenlandsche inmenging te behandelen, de non-interventie-commissie is en dat de beste procedure, welke te Genève zou kun nen worden aanvaard, de goedkeuring eener resolutie zou zyn, waarin de uitsluitende be voegdheid dezer commissie wordt vastge steld. Wy zyn benieuwd, of Engeland boven staand doel zal bereiken, al lijken de kansen niet ongunstig. Want het verluidt, dat Italië zoo langzamerhand genoeg krygt van zyn troepenzendingen naar Spanje. Officieel wordt daar in Italië niet over gepraat, maar bloedverwanten van militairen, die naar Spanje getransporteerd zijn, worden onge duldig en hun eischen tot terugroepen klin ken steeds duidelijker. Het zou dus kunnen gebeuren, dat Italië onverwacht Engeland zou steunen inzake de vrywilligerkwestie, om zoodoende een groote binnenlandsche moeilijkheden uit den weg te gaan. Wat overigens de non-interventie betreft, de zendingen oorlogsmateriaal kosten geld en waar de beslissing in Spanje nog steeds niet gevallen is en het schijnt, dat die be slissing voorloopig nog lang niet valt! daar zouden de mogendheden wel eens lust krygen, om te staken met die kostbare zen dingen. Ze zouden er tweeërlei doel mee be reiken: le. moeilijke geldkwesties voorko men en 2e. een vredelievend gebaar maken. Al zal men dan dat laatste met een kor reltje zout moeten nemen. Wat de verdere „zending" van Eden be treft, daar is het Pact voor het Westen. Ten aanzien van dit pact is het twijfelachtig, of de besprekingen te Genève veel zullen toe voegen aan de besprekingen te Londen en te Brussel en de sedert eenige maanden langs diplomatieken weg gevoerde onderhande lingen. Zoolang toch Duitschland en Italië er niet toe zullen besluiten te erkennen, dat er verband bestaat tusschen het beoogde plan en het Geneefsche systeem, ziet men niet, hoe dit vraagstuk zou kunnen woraen opgelost. De kwestie der vertegenwoordiging van Abessinië zal zich misschien niet voordoen, indien de Negus zou besluiten geen delegatie naar Genève te zenden. Anders schijnt men te hopen, dat een der Scandinavische landen of Polen het initiatief zal nemen, dat de commissie zal veroorloven de afwezigheid van eenige verantwoordelijke Abessinische regeering te erkennen. Dit zou volgens de Britsche opvatting geenszins de erkenning de jure inhouden van de Italiaansche verovering in Abessinië. Tot zoover de aanstaande reis en de „zen ding" van Eden. Wij komen nog eens terug op Tsjecho-Slo- wakijs. Daar heeft president Hodza Zaterdag tegenover journalisten verklaard, dat de te Londen gevoerde besprekingen als een ge slaagd begin van een nieuwe intensieve vredespolitiek in Europa beschouwd kun nen worden. Ten aanzien van Midden-Euro pa bestaat tusschen Engeland en Frankrijk overeenstemming. De beweringen over isolatie van Tsjecho-Slowakije zijn volgens dr. Hodza uit de lucht gegrepen. De Kleine Entente, zoo verklaarde de pre mier voorts, wil een direct uitgangspunt voor een constructieve politiek tegenover alle buurlanden van Tsjecho-Slowakije vormen, derhalve ook tegenover Duitschland en Italië. Met betrekking tot de binnenlandsche politiek verklaarde Hodza o.a., dat de be kende eischen der Sudeten-duitschers in het parlement behandeld zullen worden. DE JAPANSCHE LUCHTVAART. Een interview met de minister van oorlog. De minister van oorlog, generaal Soe- giyma, heeft in een interview verklaard: >.De dag zou niet ver af zijn, dat Japan aan de spits van de wereld zou staan op luchtvaartgebied, wanneer het geheele volk „Airminded" zou zijn. Het Japansche volk moet „luchtbewust" worden. De mi nister voegde hieraan toe, dat het van het grootste belang is voor Japan, de lucht vaartadministratie te centraliseeren en uit te breiden, teneinde de ontwikkeling van de Japansche luchtvaart te bevorderen. In de eerste plaats is het noodig eenheid te brengen in de luchtstudie en in het beheer van de commercieele luchtvaartorganen. Het allerbelangrijkste echter is, de op vatting van sommigen te veranderen, vol gens wie vliegen gevaarlijk is, terwijl het veiliger is dan autorijden. Het terugtrekken der vrijwilligers. Diplomatieke Engelsche kringen be vestigen,dat het Foreign Office van Berlijn antwoord heeft gekregen op de Engelsche vraag betreffende een be roep op de beide Spaansche partyen met het oog op een vergemakkelijken van het terugtrekken der vrijwilligers. Het Duitsche antwoord aanvaardt in beginsel een onderbreking van de vij andelijkheden, maar wyst op de moei lijkheden der uitvoering. Het is nog niet mogelijk de draagwijdte te schatten van de door Duitschland naar voren gebrachte reserves, maar reeds thans is men tevreden over de verzoeningsgezin de houding, waarvan blijk gegeven wordt door in beginsel het beroep te aanvaarden. Het antwoord van de Italiaansche regee ring is nog niet te Londen ontvangen en uit Rome duidt men aan, dat dit niet kan worden verzonden voordat Ciano uit Boe dapest terug is. Ook het antwoord van Moskou is nog niet ontvangen. De ondercommissie der niet-inmenging zal echter heden het rapport des deskundi gen bestudeeren, welke er mede belast wa ren de beste methode aan te geven om te komen tot een terugtrekken der buiten landsche vrijwilligers. Deze bestudeering, evenals het rapport der deskundigen, staat los van de pogingen der Britsche regeering, die ten doel hebben het werk der niet-inmengingscommissie te vergemakkelijken. Politieke kringen te Berlijn nemen een gunstige houding aan tegenover de po gingen ondernomen door de Britsche re geering om alle thans in Spanje strijdende buitenlandsche vrijwilligers terug te trek ken. Genoemde kringen verklaren zich te vens in beginsel goed gezind ten opzichte van 'n wapenstilstand, welke de uitvoering van dezen maatregel zou mogelijk maken. Zoolang het ontwerp nog geen concreten vorm heeft aangenomen, neemt men eenige terughoudendheid in acht. In zyn Zondagsuitgave publiceert het „Hamburger Fremdenblatt" een artikel, dat blijkbaar van officieele zijde is geinspi- reerd en waarin het tegenwoordige stand punt der Duitsche regeering ten aanzien van deze kwestie wordt uiteengezet. Het blad herinnert aan de Zaterdag door de ambassadeurs van Engeland in Berlijn en Rome ondernomen stappen en verklaart, dat de door Engeland beoogde voorstellen reeds gedeeltelijk door de Duitsche regee ring zyn gedaan in haar nota van 7 Januari over de kwestie der vrijwilligers. Het Brit sche initiatief, dat overeenkomt met het standpunt zooals door Duitschland uiteen gezet, streeft naar een accoord over de te rugtrekking van alle buitenlandsche vrij willigers die nog in Spanje strijden. De meening van Duitschland is sinds deze no ta, zoo vervolgt het blad, niet veranderd. Hoe eerder een internationale samenwer king tot stand komt ter vermijding van verder bloedvergieten in Spanje, hoe beter dit zal zyn voor dit ongelukkige land en voor de rust in Europa. Alle totdusver in deze richting onderno men pogingen zijn mislukt door kuiperijen der bolsjewisten in Spanje en door den moreelen en materieelen steun welke an dere landen aan de actie van Moskou heb ben verleend. Daarom zal eerst moeten worden afgewacht welke houding Moskou tegenover het Britsche initiatief aanneemt. Het Engelsche voornemen kan slechts sla gen indien alle betrokken mogendheden onvoorwaardelijk hun medewerking ver- leenen. Het zal de taak zijn van de Lon- densche non-interventie-commissie, zoo be sluit het blad, in dit opzicht snel en nuttig werk te doen. Voorstel vindt in Italië minder gun stig onthaal. Het'denkbeeld van een wapenstilstand in Spanje voor het terugtrekken der bui tenlandsche vrijwilligers, dat eerst met een voorzichtige terughoudendheid werd ont vangen, wordt thans openlijk gecritiseerd. Het meerendeel der bladen bepaalt zich er toe, de ongunstige commentaren van het buitenland op het plan te verzamelen. Het blad „Regime Fasciste" schrijft op eiger. verantwoordelijkheid: „Wij zijn er zeker van, dat generaal Franco den op de vlucht zijnden vijand geen minuut pauze zal toe staan". De mondelinge commentaren heb ben dezelfde strekking. Men ziet in het plan voor een wapenstilstand een manoeu vre, die ten doel hee£t, den rechtschen te beletten, de vruchten te plukken van hun overwinning, die men naby acht. DE NALEVING DER INTERNATIONALE CONTROLE. Schendingen aangetoond door „Giornale dTtalia". De „Giornale dTtalia" publiceert in zijn editie van Zaterdagavond een uitvoerige documentatie, waarin het aantoont, hoe van de zijde van Frankrijk en Sovjet-Rusland sinds 19 April, dus sedert het begin der in ternationale controle te land en ter zee aan de Spaansche grenzen, de non-interventie verplichtingen in Spanje worden geschon ken. Ter staving van zyn beweringen komt het blad met een reeks feiten, welke het zegt niet te publiceeren met de bedoeling n polemiek uit te lokken, maar uitsluitend by wy'ze van documentatie. O.r. wordt aan gevoerd, dat de prefect van het Fransche departement der parenanen zijn ambtena ren heeft opgedragen verboden oorlogsma teriaal te laten passeeren. Op 5 Mei zyn den Perthus-pas gepasseerd 19 tankwagens en met benzine voor de regeeringstroepen. welke transporten zteh herhaald hebben. Ook verboden vervoer van levensmidde len en wapenen zou hebben plaats gehad. In de vlieghaven van Bourges komen voortdurend groote schepen met vliegtui gen en oorlogsmateriaal. De strijd in het Baskenland. De buit, welke de troepen van Fran co behalen op de Baskische troepen neemt steeds toe. De rechtsche troepen maken van deze wapenen en strijdmid delen, waaronder zich ook tanks en talrijke stukken geschut bevinden, on middellijk gebruik tegen de Basken. De regeeringsvliegtuigen hebben Valla- dolid en Pamplona gebombardeerd. Te Val- ladolid zyn twee dooden en 22 gewonden gevallen en te Pamplona tien dooden en 25 gewonden. De rechtschen hebben Zaterdag den berg Urri bezet, de troepen zijn nog niet door gedrongen tot de dorpen Eunari, Villaro, Castillo en Aranzazu, de wegen zijn op verscheidene plaatsen door mijnen, welke door de regeeringstroepen werden gelegd vernield. Talrijke boerderijen langs de we gen zyn vernield, meubelen zijn er niet meer te vinden, wel prikkeldraad, mitrail leurs, munitie en ander wapentuig, alsme de lyken van gesneuvelde regeerigsman- schappen. Uit Bilbao wordt gemeld, dat de bevol king gisteren geen brood heeft ontvanger, doch dit is niet voldoende om het moreel te verminderen. Hoewel het Zondag was, werkten de mannen toch aan de verdedi- ginswerken der stad. De bladen sporen iedere dag weer de burgerbevolking aan deel te nemen aan het werk aan de verde- digignsstellingen. Achter de bestaande linie wordt een nieuwe opgeworpen, welke even eens nog op aanzienlijken afstand van de stad ligt. De troepen van Franco zijn er, volgens de mededeelingen uit Bilbao, nog niet in geslaagd een belangrijke overwin ning voor de stad te behalen. Iedere aanva; kost hen aanzienlijke verliezen. De lyn van de rechtschen loopt van Ochandiano naar het noordwesten voor Ceanuri, Dima, Amo- rebieta en Mungia om naar de kust. Zij zijn Mungia nog niet binnengetrokken, terwijl een patrouille de vlag der rechtschen heeft geheschen op den toren van Amoriebieta, doch deze is door een regeeringspatrouille weer verwijderd. De stad is door geen van beiden bezet. De strijd in het Noorden. Bevestigd word, dat de Basken, ofschoon zy taaien tegenstand boden, den berg en het dorp Bernagoitia verloren hebben, die ten zuiden van den weg Amorebieta-Duran- go liggen. Na de evacuatie van deze stel lingen is de Baskische defensielinie weer gevormd. De opstandelingen oefenen druk uit op Dima, ten westen van Durango. Van morgen is voortdurend gestreden in den geheelen sector, vanmiddag slechts by vlagen. De Jaime Primeiro getroffen. In het officieele communiqué van het groote hoofdkwartier wordt o.m. medege deeld, dat volgens uit het vijandelijke kamp ontvangen inlichtingen dc doeltreffendheid van het bombardement op de Jaime Pri meiro door de rechtsche vliegtuigen be vestigd wordt. Het schip werd door tien bommen van groote explosieve kracht getroffen. Groote vlammen sloegen uit het midden van den kruiser ten gevolge waarvan deze bodem in het ongereede is geraakt. Volgens linksche radiozenders zou de bemanning het schip hebben moeten verla ten. Het Engelsche schip Rocking zou hulp hebben verleen. Pogingen om gratie te verkrijgen voor de ter dood veroordeelde Duitsche vliegers. De president van de Baskische regeering Aguirre, heeft van drie zyden het verzoek ontvangen de beide Duitsche vliegers, die ter dood veroordeeld werden, gratie te ver- leenen, n.L van minister Delbos, van de Unie voor den vrede en van de Britsche katholieken. Aguirre antwoordde aan Delbos, dat de Baskische regeering de terechtstelling zou opschorten, wanneer de democratische lan den zullen by dragen tot een meer mensche- lyk maken van den burgeroorlog en het deelnemen van buitenlanders hieraan zullen beletten. Aar. de Unie voor den vrede antwoordde Aguirre dat de Baskische regeering gena dig wilde zijn, doch den bond aanspoort op te treden voor het terugtrekken van de buitenlandsche huurlingen, die het christe lijke Baskische volk willen vernietigen. In dien de landgencoten van de veroordeelden door zullen gaan om het in brand steken van steden en het beschieten van de burger bevolking, kan geen gratie worden ver leend. Aan de Engelsche katholieken antwoord de Aguirre dat vergevingsgezindheid zeer prijzenswaardig is, doch de Baskische re geering zou toch met groot genoegen zien, dat een campagne op touw zou worden ge zet om de landgenooten van de veroordeel den, die de vliegtuigen besturen, welke zooveel onschuldigen dooden, terug te roe pen. Het Baskenland zal nooit toestaan, dat het Baskische volk, het oudste christelijke en democratiesche volk ter wereld, zal wor den vernietigd. In Frankrijk gedaalde toestellen vertrokken. Zaterdagmorgen zyn de 15 vliegtuigen der Spaansche regeering, die sedert Maan dag op het vliegveld te Pont Long waren vastgehouden, in Oostelijke richting vertrok ken om naar Spanje terug te vliegen. Vyf Fransche vliegtuigen stegen ter begeleiding op. Aan boord van een dezer toestellen be vonden zich de administrateur der controle Gylleman en zyn assistent. Kort na het ver trek werden de Spaansche toestellen in de hooge Pyreneën gesignaleerd. Zij moesten den grens overschrijden op het punt, waar zy, naar men aanneemt, zyn binnengeko men. Spaansche kinderen te Southampton. Zondagochtend is de „Habana" de haven van Southampton binnengestoomd en na een geneeskundig onderzoek werden de Spaansche kinderen aan land gebracht. De meesten van hen schenen tegelijk verheugd en verbaasd, enkele slechts schreiden. Zoodra de „Habana" voor anker lag, kwam een jacht langszij waarmede een der kinderen dat ziek was geworden, naar het ziekenhuis werd overgebracht. Hier bleek onmiddellijk operatief ingrijpen noodzake lijk. De kinderen worden overgebracht naar een kamp by Nort Stoneham, waar zij snel zullen acclimatiseeren. Zondagochtend is te Daytona Beach, in Florida, John D. Rockefeller op 97- jarigen leeftijd overleden. John Davison Rockefeller heeft den geheelen winter doorgebracht te Day- tone Beach en genoot een betere ge zondheid dan tevoren. Omstreeks mid dernacht in den nacht van Zaterdag op Zondag trad de doodstrijd in en even na vier uur overleed hij kalm. Zyn zoon vertoefde op Tarrytown Estate en was niet voornemens naar Florida te komen, aangezien de ongesteldheid van zijn vader niet ernstig werd geacht. De behandelende geneesheer, dr. H. C. Merryman, deelde mede, dat de dood is in getreden tengevolge van een hartzwakte. Het stoffelijk overschot zal vermoedelijk naar het noorden worden vervoerd om ter aarde worden besteld. Uit het leven van den magnaat. John Davison Rockefeller werd 8 Juli 1839 te Richmond in den staat New York geboren. Toen hij veertien jaar oud was, verhuisde zijn gezin naar Cleveland, waar hy na de lagere school te hebben bezocht een betrekking kreeg als assistent-boe houder tegen een salaris van 50 dollar m drie maanden. Later werd dit verhoogd tot Aandekiezers 25 doller per maand en in 1858 had hy vol doende overgespaard om deelgenoot te worden in een commissiehandeL In 1862 investeerden Rockefeller en zyn compagnon 4000 dollar in een onderneming van Samuel Andrews, die een methode tot het zuiveren van ruwe petroleum had uitgevonden. In 1870 beheerschte deze firma een vijfde van de petroleum-raffinaderijen van Cle veland. In hetzelfde jaar richtte John D. tezamen met zyn broer William, Stephan V. Harkness en anderen de Standard Oil Company op, waarvan hij president werd. Het kapitaal van deze maatschappij be- Meispel van Maurits Dekker. Dinsdag 25 .Mei 1937, 's avonds 7.30 u- precies, in den Stedel. Muziektuin. Spreker; M. v. d. VALL. Toegang 10 ct. Werklozen droeg een millioen dollar, verdeeld in 10.000 aandeelen, waarvan John D. zelf 2667 hield. Toen Rockefeller in de petroleum-in- dustrie kwam, heerschte hier een chaoti sche toestand, kleine maatschappijen be streder elkaar met alle mogelijke middelen, terwijl de productie op geen enkele wijze was gecontroleerd. De levensdroom van Rockefeller was de geheele petroleum-in- dustrie onder één leiding te brengen en zoo de productie te controleeren en de prij zen te regelen. Hij had succes by zyn po gingen en in 1878 controleerde hy 90 pet. van de raffinaderijen in de Vereenigde Staten. In 1888 bleek by een onderzoek, ingesteld door het congres, dat 39 maatschappijen het recht van controle op hun kapitaal had den overgedragen aan een lichaam, dat geen wetelyke bestaansrechten had, de Standard Oil Trust, welke was opgericht in 1885. Het beginkapitaal van deze Trust wordt geraamd op zeventig millioen dol lar. Het opperste gerechtshof van Ohio ver klaarde in 1892 de trust onwettig, doch eerst in 1899 werd de trust ontbonden en gereorganiseerd tot de Standard Oil Com pany of New Jersey. In 1911 verklaarde de opperste rechtbank van de Vereenigde Sta ten, dat ook deze maatschappij een over treding was van de Sherman anti-Trust wet en gelastte de ontbinding. Rockefeller Tot 14 December 1911 was John Davison Rockefeller president van de Standard Oil Company of New Jersey. Hierna trok hy zich terug ten gunste van zijn zoon. Men raamde het vermogen van John D. na zijn terugtrekken uit het zakenleven op duizend millioen dollar. In 1890 was John D. begonnen met een uitgebreide organisatie van weldadigheid. Evenals in het zakenleven werd Rockefel ler een pionier in de liefdadigheid. Men schat het bedrag, dat hij tot 1927 had uit gegeven aan liefdadige doeleinden op vijf honderd mililoen dollar. De voornaamste stichtingen op charita tief gebied zyn de Rockefeller Foundation, een stichting tot bevordering van de me-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1