DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Pantserschip „Deutschland" door Spaanshe
regeeringsvliegtuigen gebombardeerd.
Twintig dooden en ruim zeventig gewonden.
Almeria hedenmorgen beschoten.
Onmiddellijke bijeenroeping van den
Volkenbondsraad gevraagd.
Ho. 215
Maandag 31 Mei 1937
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Vlak onder de kust van Spanje, nabij de haven van Ibaza (Balearen)
heeit zich Zaterdagnamiddag een Incident voorgedaan, dat ernstige
gevolgen kan hebben.
Het Duitsche pantserschip „Deutschland", dat evenals andere oorlogs
bodems controle uitoefende voor de niet-inmengingscommissie, is
namelijk door vier bommen van vliegtuigen der Spaansche regeering
getroffen, waarbij ongeveer 20 man gedood en ruim 70 gewond werden.
In afwachting van het Duitsche protest, hebben Duitsche oorlogs
schepen hedenmorgen Almeria gebombardeerd bij wijze van repres-
saille-maatregel tegen het bombardement van de „Deutschland". Welke
schade daarbij is aangericht, kan nog niet gemeld worden. Alleen
wordt melding gemaakt, dat de stad Almeria door een Duitschen kruiser
en twee torpedobootjagers beschoten is.
De regeering te Valencia heeft hedenmorgen de onmiddellijke bijeen
roeping van den Volkenbondsraad gevraagd.
Het relaas van het gebeurde.
Vuurde de „Deutschland''
het eerst?
ALKMAARSCHE
QURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Alkmaar, 31 Mei.
Plotseling, terwijl de Spaansche burger
oorlog eigenlijk niet de minste sensatie op
leverde beide partijen zijn schijnbaar
moe van het strijden en krachtsverschil is
er zoo goed als niet komt daar een zeer
verrassend bericht, dat voldoende is, om
de politieke wereld in zeer groote span
ning te brengen: de beschieting door een
Duitsch oorlogsschip van eenige Spaansche
regeeringsvliegtuigen en als antwoord
daarop het luchtbombardement door de
aangevallen vliegmachines op het panter-
schip. Gevolg: 20 dooden en 70 gewonden
op den Duitschen oorlogsbodem.
De berichten zijn natuurlijk zeer tegen
strijdig. De Spaansche regeering beweeren
dat de „Deutschland" haar vliegtuigen
heeft aangevallen en de Duitsche regeering
zegt, dat daar precies géén sprake van is.
Zie hier in het kort, wat er op deze mooie
Zaterdagmiddag geschiedde in de Spaan
sche wateren.
Wie elders op deze pagina de meer uit
voerige berichten over deze gebeurtenissen
leest, zal zien, dat de kwestie zeer belang-
wekend is. De Spaansche regeering ver
klaard n.1. niet alleen, dat „Duitschland
begonnen is", maar bovendien, dat de
„Deutschland" zich binnen de territoriale
wateren bevond.
Twee factoren dus, die Spanje kan ge
bruiken bij haar protesten, waarbij nog
komt, dat de „Deutschland" zich als non-
interventie-schip heelemaal niet zijn moest
op de plaats, waar de geschiedenis zich
heeft afgespeeld.
Echter, de Duitsche lezing is wel geheel
anders. Niet alleen krijgt Spanje de schuld
{de „Deutschland" zou heelemaal niet ge
vuurd hebben, maar uitsluitend onver
wachts zijn aangevallen), maar bovendien
herinnert de Duitsche regeering er aan, dat
reads vóór Zaterdagmiddag de Duitsche
oorlogsschepen door regeeringsvliegtuigen
werden aangevallen.
Dit laatste is juist tenminste als de
berichten juist zijn. Want vóórdat de ge
schiedenis met de „Deutschland" plaats
vond, publiceerde de Duitsche regeering
reeds een bericht, dat haar schepen door
vliegtuigen werden aangevallen.
Daaruit trekt men onwillekeurig de con
clusie, dat inderdaad „Spanje is begonnen",
al staat daar tegenover, dat de „Deutsch
land" zich in voor haar verboden wateren
bevond.
Wat kunnen de gevolgen zijn van dit
bombardement? Natuurlijk is dat nog bij
geen benadering te zeggen. Leefden wij nog
in den tijd van vóór 1914, ongetwijfeld zou
de vrede in Europa ernstig gevaar loopen.
Thans zal dat zoo ver niet loopen, tenminste
dat is niet waarschijnlijk.
Echter, er dient wat te gebeuren. De
Duitsche pers toch wijst er al op, dat de
geworpen bommen het gezag van het Derde
Rijk hebben getroffen. En dat gezag moet
gehandhaafd blijven. Er komt dus een pro-
van de Duitsche regeering; een zeer
krachtig protest zelfs.
Dat dit protest thans tiog niet bekend is
(2 x 24 uur na het geDeurde), maakt de
zaak er niet beter op. Het zou er n.1. op
kunnen wijzen, dat Duitschland eerst con
tact zoekt met Italië en pas na overleg met
Mussolini een protest instuurt. En dan kan
het gevaarlijk worden.
Duitschland zal ongetwijfeld genoeg
doening eischen van de Spaansche regee
ring, zal zeer waarschijnlijk gesteund wor
den door Italië en dan kunnen er zeer moei
lijke conflicten komen, die de rust van
Europa dreigen te verstoren.
Nogmaals: op het oogenblik kan men al
leen zeggen, dat de situatie ernstig is, echter
voor den Europeeschen vrede zal men zich
nog niet bezorgd behoeven te maken.
Zelfs kan het gebeurde met de „Deutsch
land" den algemeenen toestand beter
maken. Want men zou uit het bombarde
ment de conclusie kunnen trekken, dat het
voorstel van Engeland, om bemiddelend op
treden, teneinde den burgeroorlog te doen
eindigen, met kracht ter hand moet worden
genomen.
Wat dat betreft, schrijft de Fransche
„Oeuvre" een groote waarheid: „Het inci
dent kan noodlottige gevolgen hebben, als
men tot ondoordachte daden overgaat, en
heilzame gevolgen, als de mogendheden
zich er eindelijk van bewust worden, dat zij
zich op een gevaarlijke helling bevinden en
werkelijk tot een bemiddelingsactie be
sluiten".
Maar verder wacht alles op de nota van
Duitschland. Pas als die bekend is, kan men
verder oordeelen.
En pas dan kan men de algemeene situa
tie in Europa verder bestudeeren.
Toen bovenstaande reeds geschreven
was, kwamen eenige nieuwe berichten den
toestand meer en meer kritiek maken: de
beschieting door de Duitsche oorlogssche
pen van Almeria en het zeekiezen van
De berichten spreken elkaar tegen: terwijl van Spaansche zyde beweerd wordt,
dat de „Deutschland" het vuur opende op de vliegtuigen, meldt men van Duitsche
zyde, dat de vliegtuigen het oorlogsschip aanvielen, terwijl daar alles „in rust" was.
Intusschen wordt bevestigd, dat de vliegtuigen twaalf bommen geworpen hebben en
dat twee voltreffers groote verwoestingen aanrichtten op het schip en oorzaak waren
van vele dooden en gewonden.
In Duitschland heeft het bericht groote opschudding teweeg gebracht en Hitier
heeft terstond een buitengewone zitting van den ministerraad uitgeschreven. De
Duitsche regeering zal krachtig protesteeren tegen dezen luchtaanval, die naar
verluidt een vervolg is van een serie aanvallen op Duitsche oorlogsbodems.
Terwijl het nieuws van de verschillen
de gevechtsfronten in Spanje zeer spaar
zaam en in elk geval zeer on-interessant
is, heeft een Duitsche oorlogsbodem voor
de noodige sensatie gezorgd, die thans
geheel Europa bezig houdt.
Hoe alles precies in elkaar zit, is op
het oogenblik, dat wij dit schrijven, nog
niet bekend, maar waarschijnlijk zullen
nadere berichten wel iets meer zeggen
over het gebeurde.
Het gebeurde is namelijk, volgens een be
richt uit Valencia (dien van Spaansche zij
de) aldus samen te vatten:
Het Duitsche oorlogsschip „Admiraal
Scheer" zou Zaterdag twee Spaansche regee
ringsvliegtuigen onder vuur hebben geno
men. Deze vliegtuigen waren op weg van
Hiza (Balearen) naar Palma de Majorca.
Deze aanval op de vliegtuigen is echter
niet ongestraft gebleven, want de piloten
hebben onmiddellijk een twaalftal bommen
op de „Amdiraal Scheer" gemikt en het
schip met vier zware bommen getroffen,
waardoor zich verscheidene ontploffingen
aan boord zouden hebben voorgedaan.
Een regeeringscommuniqué.
Het Spaansche ministerie van de lands
verdediging, aldus Havas, heeft het volgende
communiqué over deze gebeurtenis gepubli
ceerd:
Zaterdagmiddag om vijf uur hebben
twee regeeringsvliegtuigen een verken
ningsvlucht gemaakt naar de Balearen.
Duitsche oorlogsbodems naar de Spaansche
wateren.
Waar Duitschland met de beschieting van
Almeria zegt, dat dit een repressaillemaat-
regel is, daar valt het te vreezen, dat het
conflict slechts met de allergrootste moeite
langs diplomatieken weg tot een oplossing
is te brengen.
Het is dus zeer wel mogelijk, dat Europa
een paar zeer spannende dagen te wachten
staat, waarbij we echter van geluk mogen
spreken, dat men over 't algemeen den
vrede wil dienen.
Engeland kan hier een mooie en belang
rijke rol spelen, die voor het behoud van
den vrede.
4
Toen zij Ibiza passeerden heeft een oor
logsschip, dat zich op 200 M. van het ha
venhoofd bevond, met groote hevigheid
vuur gegeven op de beide vliegtuigen
zon de r dat deze eenigen aanval had
den ondernomen op het schip noch op
de stad. De vliegtuigen beantwoordden
het vuur. Zij wierpen twaalf bommen,
van welke vier op het schip tot ontplof
fing kwamen.
Volgens later -..„evangen berichten
betreft het hier den Duitschen kruiser
Admiraal Scheer.
Zooals men weet moeten buitenland-
sche oorlogsschepen, die belast zijn met
de controle zich op ten minste tien mijl
van de kust ophouden.
De Admiraal Scheer bevond zich in
de Golf van Ibiza en nog wel dicht bij
de pier. Bovendien is de controle bij
Ibizi bij besluit van de niet-inmengings
commissie, aldus het communiqué, op
gedragen aan een Fransch smaldeel en
had de Duitsche kruiser derhalve geen
enkel opdracht ter plaatse waar hij zich
bevond.
Wat Berlijn zegt.
Bij het bericht van den bomaanval van
twee regeeringsvliegtuigen op het Duitsche
pantserschip Admiraal Scheer teekent het
Duitsche nieuwsbureau aan, „dat op het
oogenblik nog geen mededeelingen of stand
puntbepalingen van de Duitsche zijde ten
aanzien van dezen aanval op een in den in
ternationalen controlediest staand oorlogs
schip ter beschikking staan, doch dat er op
gewezen moet worden, dat den laatsten tijd
reeds meermalen van officieele Duitsche
zijde een agressief optreden van Spaansche
regeeringsvliegtuigen tegen Duitsche oor
logsschepen is vastgesteld".
Dit laatste slaat op een telegramwisseling
tusschen den Spaanschen minister van
landsverdediging en den commandant der
Duitsche vloot, van welke telegramwisse
ling Zaterdagmiddag reeds het volgende be
richt binnenkwam (toen dus het gebeurde
met het Duitsche oorlogsschip nog niet be
kend was):
Het Spaansche ministerie van landsverde
diging heeft Zaterdagochtend van den com
mandant van het Duitsche eskader in de
Middellandsche zee, het volgende telegram
ontvangen:
actie van de opstandelingen, waartegen de
wettige regeering van de republiek op
treedt".
Niet de Admiraal Scheer, doch de
Deutschland.
De Duitsche admiraliteit publiceert een
communiqué, volgens hetwelk het Duitsche
oorlogsschip, dat door bommen van Spaan
sche regeeringsvliegtuigen is getroffen, niet
de Admiraal Scheer, doch de Deutschland
zou zijn. Slechts twee bommen zouden op
het schip terecht gekomen zijn. Nadere bij
zonderheden zijn echter nog niet bekend.
15 tot 20 slachtoffers.
Te Berlijn doet het gerucht de ronde, dat
bij de bombardeering van den kruiser
Deutschland door vliegtuigen der Spaan
sche regeering vijftien tot twintig slachtof
fers te betreuren zijn.
22 dooden en 60 gewonden.
De Duitsche kruiser Deutschland is
Zondagmiddag te Gibraltar aangeko
men. Van de bemanning zijn 22 perso
nen gedood en 60 gewond als gevolg
van het treffen met twee vliegtuigen der
Spaansche regeering.
Verklaring der rijksregeering.
De Duitsche regeering publiceert naar
aanleiding van het gebeurde met de Deutsch
land de volgende verklaring:
Het bombardement van de „Deutschland" en het beschieten van Almeria. Op dit
kaartje kan men zien, waar de incidenten in de Middellandsche Zee hebben plaats
gehad.
„In de afgeloopen dagen hebben vliegtui
gen welke in uw dienst zijn, herhaalde ma
len gedaan alsof zij de Duitsche schepen,
welke hun taak volbrengen in de controle,
wilden aanvallen. Deze wijze om een bui-
tenlandsch oorlogsschip te naderen is tegen
het internationaal gebruik. Ik verzoek u der
gelijke handelwijzen te doen eindigen, voor
het geval van herhaling heb ik opdracht ge
geven met de overeenkomstige maatregelen
te antwoorden".
De minister van landsverdediging heeft
hierop geantwoord: „Het is niet waar dat
vliegtuigen van de Spaansche republiek op
aanvallende wijze hebben gevlogen boven
oorlogsbodems, belast met de controle. In
dien deze controle wordt uitgeoefend op de
vastgestelde afstand hebben deze schepen
niet te vreezen van onze vloot noch van onze
luchtmacht. Deze garantie kan evenwel niet
worden gegeven, indien deze schepen op on
voorzichtige wijze en zonder noodzaak voor
anker gaan op de reede of in de haven van
plaatsen, welke bekend staan als contra van
Nadat enkele dagen geleden „roode"
vliegtuigen de in de haven van Majorca
liggende Engelsche, Duitsche en Italiaan-
sche schepen met bommen hadden aange
vallen en daarbij aan boord van een Ita-
liaansch schip zes officieren doodden, werd
den Duitschen schepen het verdere ver
blijft in deze haven ontzegd.
Zaterdag 29 Mei lag het pantserschip
Deutschland ter reede van Ibiza. Het
schip behoort tot de voor de interna
tionale maritieme controle bestaanda
strijdkrachten. Niettemin werd tusschen
zes en zeven uur 's avonds het schip
plotseling met bommen bestookt door
twee in glijvlucht dalende vliegtuigen
der „roode" regeering van Valencia.
Aangezien het schip „rust" had, be
vond de bemanning zich in de onbe
schermde ruimte in het voorschip. Een
der „roode" bommen sloeg, zooals on-
