N GEHEIMEN
DIENST
ïBucaediike Stand
$euUletm
HET PROEFBEDRIJF „ACHTER-GEEST"
TE SINT-PANCRAS.
n.
De Rij ksland bouwconsulent voor Noord
holland schrijft ons:
De belangstelling voor het bedrijf van
den heer Jb. Blom blijft nog steeds groot.
Bezoekers vanuit alle deelen des lands
hebben zich zelf ter plaatse overtuigd van
de mogelijkheden in het zuivere grasland-
bedrijf.
Wie zich de moeite gunt om een kijkje
te nemen is welkom indien hij echter vooraf
bericht doet, opdat de heer Blom zich kan
vrij maken voor begeleiding.
Zooals elders zijn ook hier diverse werk
2aamheden vertraagd, maar toch weer niet
zoo of al vrij spoedig kon het vee naar
buiten.
Volop weide-gras en volop kuilgras zijn
dit jaar ten deele de resultaten van de vele
regens en grootendeels het resultaat van
het rationeele gebruik van het land.
Tot nu toe is dan ook minder stikstof
verbruikt dan in vorige jaren.
Aangezien verscheidene practici kennis
hebben genomen van vroegere mededee-
lingen, volgt hier nog het ontbrekende cij-
merateriaal inzake de melkproductie gedu
rende de 2e helft van de stalperiode.
Ook de cijfers over dezelfde periode in
19351936 gaan hierbij.
Melkproductie proefbedrijf „Achter-Geest".
1935-'36 1936-'37
Nov., Dec. en Jan. 13.724 L. 18.093 L.
Febr. 3.070 5.375
Mrt. 4.283 7.483
Apr. 7.236 9.578
Totale melkproductie
ged. de stalproductie 28.313 L. 40.529 L.
Er is reeds een vorig maal op gewezen
dat in den juist gepasseerden staltijd de
veebezetting zwaarder was.
In 1935-'36 bedroeg het aantal dieren dat
gemolken werd gemiddeld 22 stuks en in
1936-'37 was dit 27 stuks.
In totaal is gedurende dezen winter een
grooter bedrag in geld noodig geweest voor
den krachtvoeder-aankoop dan in 1035-'36.
Dit is niet alleen een gevolg van een iets
ruimere toediening van krachtvoeder, maar
ook van den grooteren veestapel en de
devaluatie van den gulden.
Rekening houdende met een en ander,
zijn de volgende cijfers wel interessant te
noemen.
Van Mei tot Mei in 1935-'36 1936-'37
kuilen perceelen als op de perceelen welke
het eerst beweid moesten worden.
's Winters zijn geen schapen doorgehou
den. Het eerste vee (6 pinken en één drach
tige koe) gingen 30 Maart de weide in, op
5 April gevolgd door 7 drachtige koeien.
Op 13 April liep het melkvee buiten;
deze dieren zijn de eerste 10 dagen 's nachts
opgestald (tot 23 April). Op 10 Mei zijn 50
weideschapen en 7 lammeren ingeschaard.
Op denzelfden dag werd het inkuilen aan
gepakt en op 19 Mei waren 2 ha gras ge-
ënsileerd.
De lange duur van de eerste ensilage was
zuiver een gevolg van de zeer slechte
weers-omstandigheden waardoor het niet
mogelijk was den grond nog voor de Pink
sterdagen op de kuilmassa te brengen.
Aangezien de grasmassa vrij sterk was ge
slonken is toen na de Pinkster nog wat
gras extra op dezelfde silo gebracht, waar
door pas op 19 Mei alles werd afgedekt.
Het gras is ingekuild onder toevoeging
van 1.5 gedenatureerde suiker, opgelost
in wei. Direct daarop werd begonnen met
het vullen van de 2e silo, eveneens met
toevoeging van suiker.
Momenteel bestaat de veestapel uit 32
stuks grootvee, het jongvee, de 50 schapen
en 3 paarden.
Op 31 Mei is een begin gemaakt met het
maaien van een perceeltje gras voor hooi.
Successievelijk zullen de andere hooi-per-
ceelen volgen.
Door vóórweiden is het hooien van meer
dere stukken land met opzet verlaat.
Tot half Mei waren op de 26 ha niet meer
dan 30 balen kalkammonsalpeter verzaaid.
Na half Mei is nog wat uitgestrooid op
voorgeweide hooi-perceelen.
De grasgroei blijft ruim en de melkgift
is eveneens goed te noemen.
TE
Aantal melkkoeien 's
winters 22
27
hokkelingen
6
6
kalveren
6
6
stier
1
1
schapen
25
40
lammeren
20
10
paarden
2
2
Arbeidsloon per H.A.
ƒ45.—
50.-
Benevens „extra" door de
nieuwere bedrijfs-voering
10.— 5.-
Totale melkproductie 81.228 L. 101.281 L.
Krachtvoeder aankoop
voor 2228 melkkoeien
6 kalveren
1 stier
mestvee (2 in '35/'36)
(4 in '36/'37)
ƒ400.— ƒ800.—
In nu nog normale omstandigneden zou de
productie over 1936-'37 ook wel wat grooter
geweest zijn maar toch zeker niet in die
mate als hier het geval was.
De hoogere uitgave voor krachtvoeder
beteekent niet zoo'n stijging dat alleen
daaruit de vergroote melkopbrengst valt te
berekenen. Dit wordt ook bevestigd door
de cijfers over de melkopbrengst in winter
en zomermaanden. Daaruit kan men lezen
dat zoowel in de weide- als in de stalperio
de evenveel meeropbrengst werd verkre
gen.
Nu nog iets over de werkzaamheden
welke in 1937 hebben plaats gehad.
Perceel 11, (3.66 ha) was voor het meest
rationeele gebruik eigenlijk te groot. Het
is dezen winter dan ook doorgegraven, zoo
dat nu de beschikking verkregen is over 2
perceelen van goede grootte (ieder pl.m.
1.8 ha).
Het eerste deel van de slakkenmeel-be-
mesting, naar 400 kg./ha, werd gegeven
in Januari en wel op pl.m. 11.33 ha. (hooi
land) terwijl omstreeks half Maart nog
13.13 ha zijn bemest.
Stalmest kon dit voorjaar niet over het
land gebracht worden, wel nog wat gier.
Op 1 April werd een begin gemaakt met
het strooien van stikstof, zoowel op, de te
DE NOORDERMARKTBOND
NOORDSCHARWOUDE.
Jaarvergadering.
Woensdagmiddag hield de veilingsvereeni-
ging „De Noordermarktbond" haar jaarlijk-
sche algemeene vergadering in hotel „Concor-
dia" te Noordscharwoude.
De voorzitter, de heer J. Ootjers, opende de
vergadering met woorden van welkom, in het
bijzonder tot de aanwezige gasten.
Hij schetste het slechte verloop van het af-
geloopen seizoen, waarbij hij wees op het groo-
te belang, dat betere handelsvoorwaarden voor
den tuinbouw zouden beteekenen. Niettemin
bestaat er in onze nabuurlanden wel interesse
voor onze producten. Dat zou wel tot uiting
komen, wanneer er meer uitvoergelegenheid
zou worden gegeven. Voor onze producten
wordt te weinig geld beschikbaar gesteld in
tegenstelling met het bedrag voor oorlogsdoel
einden.
Besprekende de regeeringsbemoeiïngen met
den tuinbouw, concludeerde de voorzitter dat
de tuinbouw den regeeringssteun niet kan mis
sen. Het werd zeer noodig geoordeeld, dat de
regeering nog meer dan voorheen voor den
export van onze producten op de bres staat.
Dank werd betuigd voor den verleenden mis-
oogststeun. Hoewel de steun over het algemeen
te gering is geweest, zijn zeer velen voor den
ondergang behoed. Dat verschillende der tuin
bouwproducten onder de Landbouwuitvoerwet
zijn gekomen, juichte de voorzitter toe. Wan
neer aanstonds weer wat verruiming der uit-
voermogelijkheid aanwezig is, moeten onze
producten zichzelf aanbevelen.
De eere-voorzitter, de heer Brugman, dankte
de aanwezigen voor de door hem en zijn vrouw
ontvangen blijken van belangstelling bij zijn
50-jarig huwelijksfeest.
Na vaststelling van het jaarverslag 1936, dat
wij in het kort reeds eerder vermeldden, legde
de heer A. Swager Az. als penningmeester
rekening en verantwoording af van zijn gehou
den beheer.
De rekening en verantwoording van den
penningmeester luidde als volgt: De exploita
tierekening over het jaar 1936 sloot met een
totaal bedrag van 17.746.71. Afgeschreven
kon worden een bedrag van 3000 en op de
reserve geboekt 641.34)4,
De balans vermeldde een eindcijfer van
58.740.08; hierop kwam het minimumprijzen-
fonds voor met 22.625.43.
Na een opmerking van de vereen. N.-Nie-
dorp, die er niet mee accoord ging dat de ge-
heele boekhouding werd gecontroleerd, volgde
vaststelling van deze rekening.
De voorstellen van het bestuur.
Vervolgens werden de voorstellen behandeld.
Het eerste voorstel van het bestuur was, wan
neer de Provincie er toe over mocht gaan een
golfbreker aan te leggen in het Waardje, de
onderhoudskosten hiervan voor rekening van
den Noordermarktbond te nemen, aangezien dit
van groot belang kan worden geacht voor de
leden, die uit het Noorden dit water moeten
passeeren.
Het bestuur vroeg machtiging om, indien het
noodig wordt geacht, uit te zien naar uitbrei
ding van het auto-parkeerterrein. De hiervoor
benoodigde gelden werden meteen aange
vraagd.
Eenige heeren juichten dit voorstel zeer toe.
Er is gebrek aan laadruimte.
De mogelijkheid dat auto's worden overge
laden op den straatweg naast de rails zal niet
worden verkregen van de Spoorwegen, geloof
de de voorzitter. Het voorstel werd aange
nomen.
Verder stelde hef bestuur voor, de rente voor
de leening der gemeente Noordscharwoude,
aangegaan ter vergrooting van de gemeente-
sluis, in het vervolg geheel voor rekening van
den N. M. B. te nemen. Het was tot nu toe de
gewoonte, dat de N. M. B. en de aangesloten
vereenigingen elk de helft betaalden.
Aldus aangenomen.
Het bestuur stelde voor, dat alle leden de
verplichting op zich nemen, al hun aardappelen
te sproeien tegen de gevreesde aardappel
ziekte. Het in de vergadering van de Prov.
Commissie van de Veilingen genomen besluit
dient gesteund te worden.
Nadat de voorzitter een uiteenzetting had
gegeven van de bedoeling van het voorstel,
werd het aangenomen.
Het laatste bestuursvoorstel was, het veilen
van te velde goedgekeurde poters verplichtend
te stellen.
Van de aangesloten vereenigingen.
De vereeniging „Nieuw Leven" te Heerhugo-
waard had een voorstel ingediend om pogingen
in het werk te stellen tot de oprichting te ko
men van een Centrale Verkoop-organisatie
voor goedgekeurde pootaardappelen. Hierin
werd tevens voorgesteld een prijs vast te stel
len, waaronder niemand zijn product kan en
mag verkoopen.
Het bestuur verwees naar zijn voorstel.
De bedoeling van Nieuw Leven werd door
den heer C. Langedijk nader toegelicht.
De commissie van de belanghebbende orga
nisaties zal Donderdag te Alkmaar vergaderen,
regeling vrij goed is verloopen. Zij is echter
nog niet ingeburgerd. Er hapert bovendien no(
wel eens wat bij de aanvoerders ook. Het
raadt daarom aan, de grootste zorgvuldigheid
te betrachten. Met aller medewerking zal het
besluit wel behoorlijk kunnen worden uitge
voerd.
De vereen. N.-Niedorp wenschte de stortim
gen in het minimumprijzenfonds te doen op
houden. Deze afd. wil de reeds gestorte gelden
weer onder de tuinders verdeelen naar hun
omzet Het percentage wilde zij weer terug'
gebracht zien tot 1.65 pet. Het wordt tegen
strijdig genoemd, dat in dezen tijd, waarin ieder
te kort heeft, nog moet worden gepot.
De afd. L. T. B. 't Veld zou het fonds ponds
pondsgewijze onder de leden willen doen ver
deelen, ter verlichting van den nood der be
drijven.
De Eendracht te Oudkarspel wil alleen tot
stopzetting der stortingen overgaan.
Het bestuur is het niet met de voorstellende
vereeniging eens, dat de stortingen moeten
worden stopgezet, nog minder om het fonds
te verdeelen. Gewezen wordt op de oorzaak
van deze fondsvorming. Als wij tot opheffing
besluiten, zou de provincie aanleiding hebben
om de animo voor verdere hulp aan de tuin
ders te doen verslappen. Wil men minimum
prijzen handhaven, dan zal er een fonds moe
ten zijn om ze uit te betalen. Anders heeft het
geen zin.
Het bestuur adviseerde daarom, de voorstellen
niet aan te nemen.
De heer Volkers, Oudkarspel, verdedigde
het voorstel van De Eendracht. Spr. deed een
beroep op de beide andere voorstellende ver
eenigingen om het voorstel van de Eendracht
te steunen. De afd. 't Veld voldeed hieraan,
door het gedeelte over de verdeeling van de
gelden in te trekken. Nieuwe Niedorp trok
haar heele voorstel in.
Hierna ontspon zich een levendige discussie
tusschen voor- en tegenstanders van opschor
ting der stortingen in het minimumprijzenfonds.
Na ampele besprekingen werd het voorstel
van de Eendracht verworpen met De Een
dracht en N.-Niedorp voort.
De Eendracht te Oudkarspel en de L. T. B,
afd. Langendijk stelden voor, een regeling te
treffen voor den verbouw van blauwe aardap
pelen. Deze leveren een gevaar op voor de
N. A.
i Eerstelingen, welke voor N. A. K. keuring in
waar een en ander naar voren zal worden ge- aanmerUing komen. Zooals bekend moeten de
bracht. Zonder de hulp van Regeeringsinstan-
ties zal men het niet kunnen stellen.
Het voorstel van het bestuur werd aange
nomen.
De vereen. „Sint Maarten" stelde voor te
trachten de vroege Deensche witte kool in de
steunregeling te krijgen. De vroege Deensche
witte geven een mindere opbrengst dan de
gewone witte kool. Gevreesd wordt, dat wan
neer op dit product geen steun wordt verleend
en dezelfde prijzen worden gemaakt als voor
de gewone witte, deze koolsoort weer spoedig
van het tooneel zal verdwijnen. Het is een ge
wild artikel voor de zouters.
Het bestuur wil probeeren, voor het komen
de seizoen weer een regeling te krijgen voor de
gewone witte. Als «Ut door onvoorziene om
standigheden niet mocht gelukken, zal een
poging worden gedaan, den minimumprijs van
de vervroegde Deensche witte verhoogd te
krijgen.
Door verschillende heeren werd over dit
voorstel het woord gevoerd, 't Veld drong aan
op het op den voorgrond stellen van de rege
ling 1933, terwijl de vereen. St Maarten bij
monde van den heer Biesboer aandrong op het
in de steunregeüng opnemen van de vroege
Deensche witte.
De heer Klant, de secretaris van de Provin
ciale commissie, dacht dat aan dit laatste niet
zoo veel bezwaren kleefden. De regeling van
1933 zal men moeilijk ingevoerd krijgen. De
gelden welke door een heffing worden verkre
gen worden in het Landbouwcrisisfonds ge
stort. Het zal niet mogelijk zijn, deze weer terug
gestort te krijgen voor degenen, die het er in
hebben gestort.
De heer Weel, L. T. B. Langendijk, bepleitte
een regeling buiten het Landbouwcrisisfonds
om, bijvoorbeeld onderling.
Na diverse besprekingen werd besloten, te
trachten een verhoogden minimumprijs te ver
krijgen voor de vroege Deensche witte kool.
De vereeniging „Sint Maarten" en de L. T. B.
afdeelingen Langendijk en Heerhugowaard stel
den voor, het besluit der vorige jaarvergade
ring, de kool te lossen zonder dat er verder
gewogen behoeft te worden behoudens de da-
gelijksche steekproeven, uit te voeren zooals
het behoort.
Het komt nog dagelijks voor, dat koopers ge
heel naar eigen keuze wegen.
Het bondsbestuur was van meening, dat de
goedgekeurde poters 50 M. van de blauwen
verwijderd staan. Het Bondsbestuur wil deze
zaak aanhangig maken bij den Vierbond. Dan
kan men een uitgebreide regeling maken.
Dit voorstel werd aangenomen.
De ver. Heerhugowaard Noord en de L. T. B.
Langendijk stelden voor, een uur te bepalen,
waarop de tuinders gelost moeten zijn. Er
wordt thans wel eens misbruik gemaakt. Het
bestuur wilde dit uur bepalen op 4 uur n.m
Op voorstel van de afgev. van De Koophan
del werd besloten het overliggeld op 0.50 per
uur te bepalen, terwijl het uur waarop gelost
moet zijn voor de auto's op 4 en voor den
spoorwagon op 5 uur werd gesteld.
De afd. Langendijk van den L. T. B. stelde voor,
een beroep te doen op de Regeering om voor
de vroege aardappelen in 1937 weer een rege
ling toe te passen als in het vorige jaar. Men
vraagt een consequente doorvoering, d. w. z
dat niet steeds, wanneer de kans op door
draaien ontstaat, de prijzen worden verlaagd,
en dat gesteund wordt door toeslag tot den
kostprijs indien na 15 Juli sterke verlaging van
den garantieprijs noodig zou zijn. In 1936 is dit
niet gebeurd, met gevolg, dat vele verbouwers
ernstig schade hebben geleden.
Het bestuur wil de noodige stappen doen
om tot een dergelijke regeling te komen. Het
juicht een dergelijke regeling toe.
Het voorstel werd na eenige discussie aan
genomen.
De L. T. B. afd. Langendijk stelde voor, de
andijvie vrij te stellen van de verplichting tot
veilen. Er wordt zeer veel verlangd en er is
geen redelijke minimumprijs gesteld, terwijl
geen steun wordt verleend op dit product.
Het bestuur wil medewerken tot de ophef
fing der verplichting.
Nadat pl.m. een uur over het voor en tegen
van het verplicht veilen van andijvie was ge
sproken, werd tenslotte besloten, dat geen
ontheffing zal worden gevraagd van de ver
plichting. Alleen Tuinbouwbelang en de L. T. B.
Langendijk stemden tegen.
De Eendracht te Oudkarspel stelde voor, bij
de regeering aan te dringen op verhooging van
het bedrag voor den tuinbouwsteun met het
devaluatie-percentage. Wanneer de baten van
het Landbouwcrisisfonds niet toereikend
mochten zijn om den kostprijs te betalen,
wordt als middel aangewezen het bedrag te
vinden uit belasting naar inkomen en mh>
mogen.
In de toelichting wordt nog gewesen op het
Plan Groen van eenigen tijd geleden, net ft
niet juist, dat aan den binnenlandschen coneu»
ment wordt geleverd beneden kostprije, terwijl
velen nog wel een beteren prijs kunnen
betalen.
Het bondsbestuur verklaarde zich bere4d e»
met alle gepaste middelen nogmaals op aan t%
dringen, dat de kostprijs van onze producten
beter dan tot heden benaderd zal worden.
De heer D. Wonder, die het voorstel van De
Eendracht verdedigde, verwierf veel bijval.
De tuinders verkeeren in aeer moeilijke
omstandigheden.
De heer Weel, L. T. B. Langendijk, was hef
met het voorstel eens; hij demonstreerde met
voorbeelden de onjuistheid van het thans
gevolgde systeem, dat alles tegen zeer lage
prijzen van de hand wordt gedaan doordat er
een klein gedeelte der productie te veel fe.
De heer Jac. Groen Az. zeide, dat niet moe^
worden gedacht aan indirecte belastingen Wj
de crisismaatregelen. Die zijn om te voorkomeo
dat de boeren hun producten voor niets van de
hand moeten doen. De beste oplossing vona
spr. een verhoogde minimumprijs, zooais ook in
zijn plan was bedoeld. Het aanwijzen van dfe
middelen wil spr. overlaten aan de Volksver
tegenwoordiging.
Het prae-advies van hot bondsbestuur word
hierna aangenomen.
SCHOORL (Mei).
Geboren: Hendrik Jan, z. v. Willem
Snip en Neeltje Dalenberg. Cornelis, i.
v. Cornelis Pieter Kleijer en Anna Vid
Loenen. Margaretha Cornelia Maria, d.
v. Stephanus Maria Dapper en ElJaabefh
Barbara Krimp. Jan, z. v. Jan van Lente
en Catharina Adriana VeL Seine Wolter
Jan, z. v. Seine Seinen en Anna Marthe
Schmidt, wonende te Alkmaar. Marga
retha Marianne, d. v. Pieter van Twutjvef
en Clasina Siewtje Swaan. Johanné
Gijsbertha Maria, d. v. Anthonius Petrus
Johannes Besteman en Maria Agatha Bmu\
Gehuwd: Gerrit Greeuw en Hendrika
Aafjes. Nicolaas Slenters te Alkmaar en
Marie Orij.
Overleden: Klaas Schrieken, 74 ja
ren, echtgenoot van Dirkje Berkhout.
Abraham Pieter Duin, 63 jaren, weduwnaar
van Guurtje Schermer. Jacobus Johan
nes Hermanus van Dijk, 56 jaren, echtgenoot
van Henriette Hermina Riecker.
ZUIDSCHARWOUDE (Mei).
Geboren: Jan, z. v. Gerand de Haan
en van Trijntje Veter. Jacobus Wilhel
mus, z. v. Josephus Albertus Frederiks en
van Jantje Ros. Catharina Marie, d. v,
Johannes de Nijs en van Tecka Catharina
Huitema.
Overleden: Grietje Hingen, weduwe
van Arie Twisker, oud 79 j ar. Corne
lis Blom, echtgenoot van Cornelia Kokkes,
oud 69 jaar. Dirk Keetman, weduwnaar
van Aafje Komen, oud 85 jaar. Cornelia
Bijvaard, oud 79 jaar, te N.-Scharwoude.
Ondertrouwd: Lourentius Rood en
Johanna Cornelia Bijvoet.
Getrouwd: Petrus de Nijs en Cornelia
Anna Sneekes. Lourentius Rood en Jo
hanna Cornelia Bijvoet.
OUDKARSPEL (Mei).
Geboren: Maria Gertrudis, d. v.
Hendrik Cornelissen en Gertruda Anna
Bruin. Freerkje, d. v. Simon Dekker en
Aaltje Talsma.
Ondertrouwd: Hendrik Engel en
Aafje de Heer te Schagen.
Getrouwd: Cornelis Simon Barsin-
gerhorn te Hoogwoud en Grietje de Boer.
Jan Gerrit Volten te Schagen en Jantje
Jansen. Klaas van Eeten te Broek qp
Langendijk en Neeltje de Vries. Jan Bak
ker en Janke Fennema.
Overleden: Arie Kroon, oud 61 jaar,
Antje Kuiper, oud 68 jaar, echtgenoot*
van Willem Zweed.
SINT-PANCRAS (Met).
j oren: Aaltje, d. v. Jacob Wagenaar
en Guurtje Pilkes. Gerrit Kant, z. V.
Theodorus Hendrik van Andel en Marga
retha Johanna de BeL
Gehuwd: Willem Hart en Anna Engel.
Willem Tijmes en Lena Hoogland.
PISTORISCHE AVONTURENROMAN.
Door G. P. BAKKER.
29)
„Het werd my geschonken door Zijne
Eminentie den bisschop van Bremen", ant
woordde de vermomde luitenant.
„Dan moet ge wel een zeer vroom man
zijn, broeder". De lichte spot in zijn stem
ontging Edzke niet.
Hij boog, mompelde iets van „Dominé
van Biskom". Hetgeen door de beide an
deren beantwoord werd met:
„Et cum spiritu tuo", en daarna „Amen".
Hij liep langs den edelman, die hem
lachend aankeek en, neen, Edzke vergiste
zich ditmaal niet, hij gaf hem een knip-
oogje.
Hij ging weer zitten, zat met zijn gezicht
naar den edelman, nam hem nog eens
nauwkeurig op, en wist zeker dat hij hem
nooit eerder in zijn leven had ontmoet.
De ander bemerkte, dat hy bekeken
werd, stond op, verwijderde zich heel
voorzichtig in tegengestelde richting van
de nis, waar de beide vreemdelingen za
ten en liep naar Edzke, met een sierlijken
ietwat zwaaienden gang, alsof hij zoo juist
binnenkwam. Deze begreep, dat hij later
in den raadskelder was gekomen dan de
beide anderen en dat hy vertrouwde, dat
ze hem niet hadden gezien.
Hij bleef vlak voor den Franciscaner
staan.
„Mon père", zei hy met zachten stem. „U
schijnt belang in my te stellen".
„Monsieur", antwoordde deze. Het
scheen mij, dat uw linkeroog trachtte ken
nis met my te maken".
„Inderdaad?"
Edzke knikte.
„U heeft gelijk. Als u het mij niet kwa
lijk neemt, wenschte ik een paar opmer
kingen te maken in uw eigen belang".
„Ik zal ze met genoegen hooren, indien
ze tenminste niet beleedigend zijn".
„Maar mon père". Ik heb", vervolgde hy
fluisterend, „nog nooit een broeder uwer
orde ontmoet, die de Latynsche begroeting
en het antwoord niet kende. De eerste is,
zou ik willen zeggen, een der eerste ver-
eischten van hun beroep. „Dominus vobis-
cum", en de hand ophouden. Ja, ik zou
verder willen gaan en beweren, dat geen
katholiek die woorden niet kent uit de
kerk. Bovendien, uw gelaat is niet dat
van een Franciscaner, hoewel ik dadelijk
toegeef, dat men onder hen allerlei ge
zichten aantreft, maar ze hebben allen een
anderen blik in de oogen. Ik zal hier niet
verder over uitweiden. Ziedaar mijn beide
punten. Een er van kan toeval zijn, twee
zou misschien kunnen dienen als bewijs,
maar het derde verschaft zekerheid".
„En dat is?" vroeg Edzke vol spanning.
„De k.ongebruikelijke en onverschillige
wijze, waarop u dat kruis draagt, mon
père".
„En nu stel ik mij aan u voor. Wie u is
behoef ik niet te weten".
Hy reikte Edzke de hand. „Mijn naam is
markies de Saint Rocque de Haute Colline
uit Béarn". En hy maakte een diepe bui
ging-
De monnik stond op, wees den markies
met de hand een zetel en antwoordde:
„Monsieur le marquis", neem plaats. Het
is mij aangenaam met u kennis te maken.
Men. is nooit te oud om iets te leeren. Mijn
naam is broeder Ricardo en ik voel me zeer
eenzaam. Mag ik een kruik bier voor u be
stellen?"
„Dat is het vierde punt, mon père. Een
Franciscaner biedt nooit iets aan. Maar
mag ik een kruik Médoc laten komen op
onze kennismaking?"
Hij riep het aardige meisje, streek haar
even over den wang en zei:
„Hébé, breng ons een groote kruik van
de oudste Bordeaux, die je in den kelder
hebt, met twee dunne roemers".
Toen de wijn gekomen was, sprak hy:
„Op onze kennismaking. Santé".
Ze klonken en Edzke beantwoordde den
heildronk met het Nederlandsche „Ge
zondheid". Waarom wist hy niet. 'ft et
woord viel hem uit den mond.
De markies keek hem aan. „Ik begrijp
het", zei hij. „Ik spreek Hollandsch. Ik heb
een paar jaren gediend onder uw prins
Frederik Hendrik".
„Maar", fluisterde de Franciscaner. „Dan
is het hier gevaarlijk voor u. Hier ligt
keizerlijk garnizoen. Tilly zal weldra de
stad binnentrekken".
De ander lachte. „En als ik nu zeg, dat
ik onder hem dienst wil nemen. Er dienen
meer Fransche edelen in zyn legers".
Broeder Ricardo kreeg wantrouwen.
„Monsieu le marquis", zei hy' en hief zijn
glas op. „Om afscheid te nemen, mijn plich
ten roepen mij elders".
„Blijft u gerust zitten", zei de ander. „Ik
ben even als u protestant".
„Ik heb gevochten op de wallen van la
Rochelle, de laatste vesting, die door den
kardinaal de Richelieu op de Hugenoten
werd veroverd. En nu ben ik hier met
aanbevelingsbrieven voor Zijne Majesteit
den koning van Zweden van den kardi
naal".
„En de kardinaal is de wreedste vervol
ger der Hugenoten in Frankrijk".
„Hij heeft ze uitgeroeid. En toch helpt hy
den koning van Zweden tegen de katholie
ken. Hoogere politiek. Ik had bij de verde
diging van la Rochelle nog al flink van mij
afgeslagen, maar toen de stad in vlammen
opging, werd ik bewusteloos gevangen ge
nomen en wat zei de kardinaal?"
„Nu?" vroeg Edzke die van het verhaal
genoot.
„Markies, waarom hier myn vijand te
zijn en tegen mij samen te spannen? Ga
naar Duitschland, vecht daar aan de zijde
der protestanten tegen de Habsburgers.
Tegen keizer Ferdinand van Oostenrijk en
tegen den Spaanschen koning. Dan vecht
gij voor uw vaderland en voor uw geloof'.
Edzke dacht: „Hij spreekt de waarheid".
Hij had reeds eerder gehoord dat de kar
dinaal de Richelieu den Zweedschen ko
ning jaarlijks met geld steunde.
„A propos", zei de markies. „Heeft u op
die twee daar gelet?"
„Zeker", zei Edzke.
„Heeft u iets verstaan?"
„Een paar woorden".
„Ze spraken Spaansch, waren dus zeker
niet beluisterd te kunnen worden. Ik dacht
aan den dood van prins Willem van Oran
je, de schoonzoon van den admiraal de
Coligny. En aan den moord op onzen ho
ning Hendrik IV, mijn landgenoot. Ik
verstond ook een paar woorden. Toevallig
spreek ik wat Spaansch.
Die monnik heeft het uiterlijk van een
koningsmoordenaar.
„Maar nu ga ik u verlaten. Misschien dat
onze wegen zich spoedig weer kruisen*.
Luid klonk zijn stem. „De dienst wacbt
my
„Ik begrijp niets van dien vreemde^
snoeshaan", luidde het oordeel van den
jongen luitenant. Maar is hy te vertrou
wen Hij weet precies wat ze zeggen In de
katholieke kerk. Nu hij weg is, is ook nftjn
vertouwen in den man geschokt. Maar ze
ker zal ik die twee moeten volgen".
Hy schonk zich nog eens in uit de knrtk,
die nog niet leeg was.
De markies had gelijk; die bleeke dwe
per kon een koningsmoordenaar worden,
die ander de verleider zijn.
Juist stond de heer in 't zwart op, nam
afscheid. Hij liep by Edzke langs en zeil
„Dominus vobiscum", met klem elke let
tergreep uitsprekend. De valsche Francis
caner boog.
Eindelijk ging ook de monnik heen. Eda-
ke volgde hem op behoorlijken afstand.
Hij liep over het Martiniplein, den Hoogen
Weg, de Lichtengracht. Toen verdween de
man in een nauw straatje. Langzaam en
voorzichtig volgde Edzke. Hij kwam voor
bij een poort. Boem. Hij voelde een zwa-
ren slag op zijn hoofd, wankelde, viel en
verloor het bewustzijn.
(Wordt vervolgd).
