DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Berlijn geeft een officieele lezing.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Ho. 133
Woensdag 9 Juni 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
139e Jaargang
De algemeerie toestand
Hef bombardement van de Deutschland.
Het Duitsche schip heeft geen enkel
schot gelost.
Verantwoordelijkheid berust
geheel bij Valencia.
Overeenstemming met Duitschland
ten aanzien van de controle?
De stakers in discrediet bij
het publiek?
Stakingsposten zullen worden
ontwapend.
De Russische poolexpeditie.
ALKMAARSCHE COURANT.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Alkmaar, 9 Juni 1937.
De controle ter zee ten aanzien van de
niet-inmengingskwestie in de Spaansche
burgeroorlog is nog steeds niet geheel in
kannen en kruiken, hoewel Engelsche di
plomatieke kringen voorzien, dat binnen
kort een overeenstemming zal kunnen wor
den tot stand gebracht tusschen de vier
mogendheden, gezien het algemeen gun
stige karakter der opmerkingen van Parijs,
Rome en Berlijn.
Deze kringen zijn van meening, dat het
nu mogelijk zal zijn te Londen over te
gaan tot de redactie van den tekst van een
overeenkomst, welke zoo spoedig mogelijk
door de zorgen van de Britsche kanselarij
naar de beide partijen in het Spaansche
conflict zal worden gezonden. De formule,
welke de diplomaten der vier mogendheden
te Londen zullen moeten uitwerken, zal op
de drie punten, waarop de overeenkomst nu
reeds in principe is bereikt, betrekking heb
ben en wel:
1) Uitbreiding van het stelsel der veilig
heidszónes in de Spaansche havens,
2) de verzekering, dat de autoriteiten
van Valencia en Salamanca al het mogelijke
zullen doen om een herhaling te voor
komen van incidenten, zooals die met de
Hardy of de Deutschland,
3) Ingeval de door de Spanjaarden aan
genomen maatregelen geen herhaling van
dergelijke incidenten zou voorkomen, zou
een stelsel van overleg tusschen de ver
tegenwoordigers der vier mogendheden in
het leven moeten worden geroepen om te
beraden over hetgeen zal moeten geschieden
in antwoord op iedere vijandige daad.
De niet-inmengingscommissie zal van de
genomen besluiten op de hoogte worden
gesteld, zoodra de antwoorden van Valencia
en Salamanca zullen zijn ontvangen, aange
wen er, aldus is men te Londen van mee
ning, geen reden is om er aan te twijfelen,
dat deze antwoorden niet gunstig zouden
zijn.
De commissie zou voorts verschillende
voorstellen kunnen bestudeeren, die reeds
zijn ingediend met het doel aan de controle
een meer internationaal karakter te geven
met name door de vervanging van een zeker
aantal met deze controle belaste oorlogs
schepen door gewapende visschersschepen,
aan boord waarvan internationale waar
nemers zouden kunnen plaats nemen. Dit
voorstel schijnt vooral te Londen een gun
stig onthaal te vinden.
Voor het overige levert de Spaansche
kwestie ditmaal niet veel te behandelen stof
af. Het eenige vermeldenswaardige feit is
nog, dat Berlijn met een officieele lezing is
gekomen ten aanzien van het bombardement
van de Deutschland.
Berlijn spreekt hierin alle beweringen van
Valencia over een vermeende aanval van
Duitsche zijde tegen. Het zou hier uit
sluitend een niet uitgelokten aanval betref
fen, daar de aanwezigheid van de Deutsch
land in de haven van Ibiza op geen enkele
wijze aanleiding voor het bombardement
kan zy'n geweest, omdat de genoemde haven
in het geheel geen vlootsteunpunt der recht-
schen is.
Het bezoek aan von Neurath aan de Bal-
kan-landen typeert den wil van de Duitsche
xegeering om haar invloed in Centraal-
Europa verder Zuidwaarts uit te breiden.
In een daarover gepubliceerd communiqué
wordt o.m. gezegd, dat de Duitsche minis
ter van buitenlandsche zaken en den Joego-
Slavischen minister-president en minister
van buitenlandsche zaken, dr. Stojadino-
witsj, alle vraagstukken, die Duitschland en
Joego-Slavië betreffen, diepgaand hebben
besproken. De door een wederzij dsch op
recht vertrouwen gekenmerkte besprekin
gen hebben doen zien, dat de opvattingen
der beide landen over den politieken toe
stand en over het nut van een vreedzame
samenwerking tusschen twee staten over
eenstemmen. De besprekingen hebben aan
getoond, dat van beide kanten de wil be
staat, door versteviging van de wederzij d-
sche betrekkingen het werk van den alge-
meenen vrede te dienen.
Overigens heeft dit bezoek niet allerwege
onverdeelde instemming, want gisteravond
heeft te Belgrado een groep van twee tot
driehonderd studenten getracht zich naar de
villa te begeven, waar von Neurath zijn in
trek genomen had en vijandelijke kreten aan
het adres van het Hitlerisme en fascisme
geuit. De politie trad evenwel krachtig op
en verspreidde de betoogers, waarvan er
enkele werden gearresteerd.
Een officieele Duitsche lezing.
Van officieele Duitsche zijde wordt,
nadat nu de uitvoerige rapporten van
de bevelhebbers der Duitsche regee-
ringsstrijdkrachten in de Spaansche wa
teren zijn ontvangen, nogmaals een uit
eenzetting gegeven van het incident bij
Ibiza. Er wordt medegedeeld, dat het
pantserschip Deutschland op 29 Mei ter
reede van Ibiza ten anker is gegaan. De
in de buitenlandsche pers opgedoken be
wering, aldus de uiteenzetting, dat de
Deutschland daar niet had mogen an
keren, is onjuist.
Afgezien van het feit, dat ook de controle
schepen der andere deelnemende maritieme
mogendheden, zooals Engeland en Frankrijk,
zich voortdurend ophouden in verschillende
Spaansche havens, kan worden vastgesteld,
dat de kleine haven van Ibiza niet als vloot
steunpunt der rechtsche Spanjaarden kan
worden beschouwd en ook niet als zoodanig
wordt gebruikt.
In het rapport wordt geconstateerd, dat de
Deutschland als eenig oorlogsschip ter reede
ten anker lag. In zijn buurt ankerde het in
dienst der Duitsche marine staande tank
schip Neptun. Aan het havenhoofd lag de
torpedoboot Leopard. Rechtsche zeestrijd
krachten of schepen lagen noch in de ha
ven, noch ter reede, noch zelfs binnen
„zicht".
Het incident zelve.
Op 29 Mei tegen zeven uur des namid
dags geschiedde een op een overval gelij
kende aanval van twee bommenwerpers op
de Deutschland. De toestellen vlogen over
land uit de richting van de laagstaande zon.
Zjj wierpen verscheidene bommen op het
voor anker liggende pantserschip. Twee
bommen troffen het schip. Voor de vliegers
was bij de geringe vlieghoogte een verwis
seling van de Deutschland met een schip der
rechtschen uitgesloten. De Deutschland, wel
ke tot verweer gereed voor anker lag kon
de kenteekenen en het type der vliegtuigen
tegen de zon in niet herkennen en had ook
verder geen reden, niet herkende vliegtuigen
onder vuur te nemen. Aldus geschiedde het,
dat deze aanvallers pas werden vastgesteld,
nadat zij de bommen hadden geworpen.
Het pantserschip Deutschland en ook de
torpedoboot Leopard, aldus de officieele me-
dedeeling, hebben geen schot gelost.
Tijdens den vliegtuigoverval werden een
heden der Spaansche vloot, de kruisers Li-
bertad en Mendez Nunez, op ongeveer 28
K.M. en vier torpedojagers op 14 tot 15 K.M.
afstand, waargenomen.
Eenige minuten na den bomaanval bescho
ten de linksche torpedojagers de kust.
Alle mededeelingen van de machtheb
bers van Valencia over het gebruik van
wapens door de Duitsche oorlogsschepen
zijn onwaar. Of deze machthebbers heb
ben in het bewustzijn van hun schuld
opzettelijk onwaarheid gezegd, of de
vliegtuigcommancjanten hebben hun roe-
kelooze daad door een dergelijke leugen
pro beer en te verhelen.
Men heeft hier dus te doen met een
niet uitgelokten overval van vliegtui
gen van het roode Spanje, die ondub
belzinnig als de aanvallers zijn vastge
steld.
Tenslotte wordt geconstateerd, dat
door een der bommen aanzienlijke ver
liezen zijn veroorzaakt, omdat een aan
tal manschappen zich in hun onbe
schermde verblijfplaats ophielden. Als
represaillemaatregel werden de verster
kingen en militaire stellingen van Al-
mria beschoten, waarbij het vuur door
twee batterijen werd beantwoord.
Er wordt op gewezen, aldus besluit het
D.N.B.-bericht, dat de roode machthebbers
door de niet-inmengingscommissie er ernstig
voor zijn gewaarschuwd dat oorlogsdaden
of als zoodanig aan te merken handelingen
tegen de controlestrijdkrachten achterwege
moeten blijven.
De Spaansche burgeroorlog
Men verwacht dat de Duitsche am
bassadeur von Ribbenttrop morgen
naar Londen een gunstig antwoord op
de gewijzigde Britsche voorstellen zal
medebrengen, aldus verneemt Reuter.
Men hoopt, dat na een bespreking tus
schen Eden en von Ribbentrop het
Foreign Office den uiteindelijken tekst
zal kunnen opstellen van een accoord,
behelzende het beginsel van overlegple-
ging teneinde bij een eventueelen aan
val op een oorlogsschip dat aan de con
trole deelneemt, op te treden.
Von Ribbentrop heeft te Berlijn een on
derhoud gehad met Hitier, die, ofschoon ge
kant tegen overlegpleging zonder meer,
gunstig gestemd bleek voor de gewijzigde
formule. Zoodra het door Frankrijk,
Duitschland, Italië en Engeland aanvaard is,
zal het ontwerp-accoord worden voorgelegd
aan Valencia en Salamanca, op wier goed
keuring men rekent.
Frankrijk en de Britsche voorstellen.
De Britsche regeering heeft een Fransche
nota ontvangen over de kwestie der verster
king van de veiligheid der controlevlotep.
De nota is volledig een bevestiging van het
mondelinge antwoord, dat de Fransche am
bassadeur Vrijdag aan Eden gegeven heeft.
Parijs toont gunstig te staan tegenover de
Britsche voorstellen en stelt zelf o.m. voor
aan de vloten een meer internationaal ka
rakter te geven, teneinde een ieder minder
kwetsbaar te maken. Het tegenwoordige
op „antipathieën" gebaseerde controle
systeem heeft sparming doen ontstaan.
Frankryk stelt daarom voor een waarnemer
plaatsen aan boord van de controlesche
pen en het opnemen van schepen van min-
rechtstreeks belanghebbende mogend
heden in de controlevloten.
Op de vraag, of, wanneer de niet-inmen
gingscommissie haar werkzaamheden mocht
staken, de Engelsche minister van buiten
landsche zaken duidelijk wilde verklaren,
de regeering geen inval in of verovering
Spanje zou toestaan door eenige vreem
dst
van
de mogendheid, heeft lord Cranborne ver
klaard, dat het hem genoegen deed van deze
gelegenheid gebruik te kunnen maken om
nadrukkelijk te verklaren, gelijk de regee
ring bij verschillende gelegenheden en in
het bijzonder toen de Spaansche kwestie in
de Volkenbondsraad behandeld werd, dat
het behoud van de territoriale onaantast
baarheid van Spanje een zaak van groot
belang is voor de Engelsche regeering.
;?et bombardement van de „Deutsch-
knd".
Het ministerie van defensie heeft een nota
gepubliceerd, waarin gezegd wordt, dat de
Duitsche bladen het gerucht verspreiden,
dat de vliegtuigen, die de „Deutschland" ge
bombardeerd hebben, bestuurd werden door
Russische vliegers. Het ministerie kan be
wijzen, aldus de nota, dat de beide vlieg
tuigen door Spanjaarden bestuurd werden.
Hun taak was het, verkenningen uit te voe
ren, en zij moesten alleen de rechtsche oor
logsschepen bombardeeren, die de regee-
ringsstrijdkrachten zouden aanvallen, en
alle eventueele aanvallen, te land of ter zee,
beantwoorden.
De voorstellen der Komintern.
De secretaris-generaal der Komintern Di-
mitrof had de tweede Internationale een
voorstel gedaan tot vorming van een com
missie waarin de beide Internationales en
het Internationaal Vakverbond zitting zou
den hebben en die de eenheid van actie voor
de mobilisatie der volksmassa „tegen de fas
cistische bedreiging in Spanje" zou moeten
verzekeren. Debrouckere heeft namens de
tweede Internationale thans geantwoord:
„Wij erkennen volmondig de noodzakelijk
heid van een krachtige actie. Onze Interna
tionale zal den plicht, die haar verantwoor
delijkheid haar oplegt, vervullen. De presi
dent noch de secretaris van onze Internatio
nale beschikt echter over de volmacht die
onmisbaar is voor het deelnemen aan de
voorgestelde commissie".
Hierop antwoordde Dimitrof weer, dat de
bewering van Debrouckere „niet overtui
gend leek daar president en secretaris het
bevoegde orgaan der Internationale om de
volmacht kunnen vragen".
Men kan verder aldus Dimitrof on
mogelijk aannemen, dat het gemis aan for-
meele volmachten beslissend is, wanneer het
leven en de onafhankelijkheid van het
Spaansche volk, dat het slachtoffer van de
Duitsche en Italiaansche inmenging is, op
het spel staan. Als de voorstellen der derde
Internationale onaanvaardbaar lijken, heeft
de tweede Internationale den plicht, andere
voorstellen in te kleeden, die dan onmiddel
lijk door de derde Internationale bestudeerd
zullen worden.
De Humanité meldt uit Moskou, dat Dimi
trof den secretaris der socialistische arbei
derspartij in Spanje, den secretarisgeneraal
der Spaansche communistische partij en den
secretaris der U.G.T. een telegram heeft
doen toekomen, waarin hij melding maakt
van het antwoord van Debrouckere. Hij ver
volgt aldus: „Met een beroep op het for-
meele gemis der noodige volmachten ver
mijdt de president der tweede Internationale
rechtstreeks te antwoorden op onze voorstel
len. Wij blijven er op aandringen, dat de
leiders der socialistische arbeidersinternatio-
nale concrete voorstellen ten aanzien van
een intematoinale actie doen".
De stakingen in Ameriha
De autoriteiten van Cleveland hebben gis
teren last gegeven, de stakingsposten voor
de fabrieken der Youngstown-maatschappij
te ontwapenen, om ernstige botsingen te
voorkomen.
Indien de stakers weigereh, zich te laten
ontwapenen, zullen zij worden gearres
teerd.
De toestand is buitengewoon gespannen,
terwijl de staalmaatschappijen, welker ar
beiders aan de staking deelnemen, hebben
besloten, ondanks de sterke keten van
stakingsposten, haar fabrieken weder te
openen.
De Republic Steel Corp. wordt door de
geheele staalihdustrie gesteund in haar
strijd tegen het comité voor industrieele
organisatie, dat een staking heeft afge
kondigd, waarbij ruim 70.000 arbeiders
zijn betrokken. De maatschappijen achten
haar overwinning zeker, aangezien de be
volking een steeds vijandiger houding aan
neemt jegens de stakers.
Sommigen overwegen zelfs de vorming
van particuliere gewapende comite's voor
de handhaving van de openbare orde.
Uit gezaghebbende bron wordt verno
men, dat de United States Corp. en andere
groote metaalmaatschappijen, die overeen
komsten reeds hebben geteekend met het
comité voor industrieele organisatie, fi
nancieel de Republic Steel steunen en de
aan deze maatschappij gegeven opdrachten
uitvoeren, waarbij de winsten voor haar
gereserveerd worden.
maatschappijen toelaat, dat aan de loon-
eischen der arbeiders wordt voldaan en te
vens een oordeel moeten vellen over de
overige eischen, welke de arbeiders stel
len. De arbeiders eischen uitbetaling van
het volle loon over den tijd, dat het werk
heeft stilgelegen, alsmede van alle door de
gedelegeerden gedane uitgaven en andere
kosten gedurende de zes maanden, dat met
de werkgevers besprekingen gevoerd zijn
over een geheele petroleum-industrie om
vattend collectief contract.
De werkgevers en werknemers in de
Mexicaansche petroleumindustrie zijn tot
een overeenstemming gekomen, waardoor
een einde is gekomen aan de staking.
fUI&Oe STATEW
tS3KDB.SUEU.6BOE,
MEYftAANSCHE
OLIE VElQgU
HET COHFUCTW
DE MEXICAAUSCHE
petroleum UUVEBHEID
DE MEXICAANSCHE STAKING
BEËINDIGD.
De eischen der arbeiders ingewilligd.
Het federale scheidsgerecht te Mexico
zal moeten onderzoeken, in hoeverre de
economische draagkracht der petroleum-
Sedert 28 Mei j.L was het werk op alle
Mexicaansche petroleum velden te ridder
nacht neergelegd, hierdoor werd de geheele
petroleumnijverheid getroffen; 900.000.000
buitenlandsch kapitaal werd hierbij betrok
ken. Ook de Kon. Shell Groep was hierdoor
getroffen, de. enorme raffinaderijen te Vera
Cruz en Minatitlan en Mexico City waren
stilgelegd. De olieproductie hiervan bedroeg
in 1935 3.000.000 ton. Meer dan 18.000 arbei
ders waren bij het conflict betrokken, de
interventie van president Cardenas heeft
hierin overeenstemming bereikt zoodat het
werk heden wordt hervat Reeds was het
autobusverkeer grootendeels lamgelegd, de
spoorwegen kregen een nijpend tekort aan
benzine zoodat de toestand eiken dag hache
lijker werd. Op het kaartje ziet men de voor
naamste steden en het uitgestrekte spoor
wegnet tevens het petroleumgebied aan de
Golf van Mexico.
STEUN AAN DEN AMERIKAANSCHEN
SCHEEPSBOUW.
President Roosevelt heeft aangekondigd,
dat bij het congres tien millioen dollar voor
steun aan den bouw van koopvaarders en
honderd vijf tig millioen dollar tot voltooiing
van het thans bij de scheepvaartcommissie
in studie zijnde scheepsbouwplan zal vra
gen. De regeering wenscht een aanzienlijke
koopvaardijvloot voor de expansie van den
handel en de voedselvoorziening in oorlogs
tijd.
De wetenschappelijke Sovjet-Russische
Poolexpeditie, onder leiding van professor
Otto Schmidt heeft veler belangstelling. Men
is vanuit Moskou met vliegtuigen naar de
Noordpool gevlogen (zie de route op het
kaartje) om aldaar een vast poolstation te
stichten. Voor de wetenschap is dit van zeer
groote waarde; de bedoeling hiervan zou
zijn, in de eerste plaats de waarnemingen
van het weer, deze worden 4 maal in een et
maal gecontroleerd en direct draadloos naar
het vasteland geseind om te benutten voor
het opstellen van vaste weerberichten; ver
der bepaalt het wetenschappelijk onderzoek
zich tot: de hydrologische gesteldheid van
het middenpunt van de pool. In een labora
torium ondergebracht in diverse tenten, zal
onderzocht worden: de temperatuur en het
zoutgehalte van het water; om de 15 dagen
worden controleeringen gedaan van eb en
vloed, diepwatermetingen, enz. Een tweede
groep belast zich met waarnemingen over
de drift van het ijs, dat zich voortdurend in
de richting van de Beringstraat naar Groen
land beweegt. Een derde groep verricht on
derzoekingen over den toestand van het
Noorderlicht en de atmosferische electrici-
teit.
Het filmen van het Noordpoolgebied be
hoort eveneens tot het programma.
Momenteel heeft de expeditie zich ge
splitst, een gedeelte heeft zich teruggetrok
ken op het Rudolfeiland behoorende tot den
Frans Jozef-archipel om aldaar een controle-
en poolstation te stichten, de achtergebleve
nen aan de Noordpool blijven draadloos ver
bonden met deze expeditie. Het zendstation
„Krenkel" (naam van den bekenden marco
nist Ernst Krenkel) staat geregeld in ver
binding met het vaste radio-poolstation
„Dikson" dat doorverbonden is met Moskou
en Leningrad. Geregeld worden berichten
doorgegeven over de wetenschappelijke re
sultaten voor de pers.
UQOR DEl'JKE
OE NOORDPOOL EXPEDITIE
viiecrwsoovre n a pool.
PtDioveaewoiMG mct
HtT YASTeiaVD
Radiostations
pool zee route statious
