DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Chautemps poogt Volksfront kabinet
te vormen.
No. 144
Dinsdag 22 Juni 1937
De algemeene toestand.
Cl
tl
De Spaansche revolutie
Redevoering van Göbbels.
punt tegenover de kerken.
Indien geen verbetering blijkt zal het
in de toekomst hiermede rekening
moeten houden.
Het incident met de Leipzig.
Aanslag op keizer Poe Ji.
De Fransche kabinetscrisis
houding van de communisten zal
ongewijzigd blijven.
Het nieuwe kabinet heden
gereed
Deze Courant wordt EL KEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit twee bladen. Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
139e Jaargang
Alkmaar 22 Juni,
Ondanks het verzoek van de Fransche
president Lebrun aan den kabinets-forma
teur Chautemps om zoo spoedig mogelijk
een oplossing van de regeeringscrisis te be
reiken en ondanks de optimistische meening
die men dienaangaande in Fransche politie
ke kringen koesterde, is Chautemps er van
daag nog niet in geslaagd de Kabinets
crisis tot een einde te brengen.
Men baseerde dit optimisme op de hoop,
dat de socialisten hun houding zouden be
palen tijdens de vergadering van het par
tijbestuur en van de Kamerfractie, doch
men is in die hoop bedrogen. De socialis
ten wenschen de beslissing over te laten aan
den nationalen raad van de party, welke
geluk de afgevaardigde Fevrier heeft opge
merkt, het bestuur alleen had gemachtigd
deel te nemen aan een socialistische regee
ring en niet aan een regeering met een
socialistisch radicaal aan het hoofd.
Men verwacht evenwel dat Blum vandaag
,in den nationalen raad van de party een
krachtig pleidooi zal houden om te verkry-
gen dat de socialistische party mee zal
werken aan een regeering van socialistisch
radicale richting.
In ieder geval kan Chautemps zeker zijn
van den steun van zyn eigen fractie, de
socialistische radicale. Voor het verwerven
van den steun van de socialisten heeft
Chautemps, zich tot Leon Blum gewend en
evenals hierboven aangehaald is de ver
wachting gerechtvaardigd dat hij hiermee
niet aan een doovemansdeur heeft geklopt.
Wat de houding der communisten betreft,
zy zijn bereid deel te nemen aan een volks-
frontregeering en zy hebben verklaard steun
te zullen verleenen aan een linksche meer
derheid van de Kamer.
Gisteravond heeft Chautemps nog ver
klaard dat hy hoopte vandaag de op
dracht te kunnen aanvaarden, waaraan hy
toevoegde dat hy zich voorstelde een ka
binet te vormen geïnspireerd door dezelfde
gedachte en hetzelfde programma als het
vorige.
De resultaten van de bemoeiingen der
niet-inmengingscommissie zyn tot dusverre
zoo pover geweest, dat Engeland by monde
van Lord Plymouth in de ondercommissie
voor de non-interventie gistermiddag een
ernstige waarschuwing heeft doen hooren
Nog steeds bereikt, ondanks overeenkom
sten en organisatie-maatregelen, oorlogs
materiaal de strijdende partijen. De evacua
tie van vreemde strijdkrachten uit Spanje is
tot nu toe een fictie gebleken. Lord Ply
mouth verzocht de commissie ten slotte zoo
spoedig mogelijk tot tastbare resultaten te
zullen komen.
Ook het Leipzig-incident schijnt op het
doode punt te zyn gekomen. Het staat thans
wel vast, dat het hier geen loos alarm heeft
betroffen, daar een onderzoek in het dok
heeft uitgemaakt, dat de andere zijde van
den Duitschen kruiser beschadigingen ver
toonde die, óf van een afgeschampte tor
pedo óf van een mogelijke aanraking met het
bovenstuk van een onderzeeër, afkomstig
waren. Deze geheele affaire is aanleiding
geweest dat de Duitsche ryksregeering het
aangekondigde bezoek van von Neurath
aar. Londen heeft afgezegd. „Wegens her
haalde aanvallen van roode Spaansche duik-
booten op Duitsche controleerende schepen,
kan de minister thans niet uit Berlijn gemist
worden" is de Berlynsche uitleg. In Engel-
sche kringen heeft deze handelwijze een
zekere teleurstelling gewekt, daar men van
oordeel was, dat juist nu na het incident met
de Leipzig er voor von Neurath veel aan
gelegen moest zijn, persoonlijk zyn inzich
ten aan Eden uiteen te zetten. BU)kb?ar
had de Duitsche regeering een onmiddel
lijke demonstratie van de gemeenschappe-
ïyke controleerende vloten tegen de roode
vloot verwacht als genoegdoening voor het
incident. Nu er evenwel niets gebeurt dan
een gemeenschappelijk protest, is niet aan
nemelijk. dat Duitschland daarmede ge
noegen zal nemen en men vermoedt daar
om, dat de Berlynsche regeering beraad
slaagt, welke maatregelen zy geheel indi
vidueel zal nemen.
Welke deze maatregelen zyn, laat zich
slechts raden, doch nieuwe internationale
verwikkelingen zouden lang niet onwaar
schijnlijk zyn!
De Duitsche kerkstrijd.
Engeland Is teleurgesteld in de resultaten «et nationaai-sociaiistisch stand-
van de niet-inmenging.
Het blad „Sin Wen Pao" bericht uit
Harbin, dat op 13 Juni j.1. een aanslag
is gepleegd op den keizer van Mands-
joekwo.
Poe Ji, de keizer, bleef evenwel on
gedeerd. Van de drie daders werd er een
gegrepen.
In de ondercommissie voor de niet-
inmenging heeft lord Plymouth een ver
klaring afgelegd, waarin hy uiteenzette,
dat de regeering van Groot-Britannië
diep teleurgesteld is over de resultaten
die tot dusverre bereikt zyn en den
huidigen staat van zaken als volstrekt
teleurstellend beschouwt.
De Britsche regeering is uiterst leven
dig teleurgesteld, dat ondanks de ge
sloten overeenkomst en ondanks de uit
gebreide organisatie wapenen en oor
logsmateriaal aan beide kanten Spanje
blijven bereiken.
De Britsche regeering is van meening, dat
men niet kan toestaan, dat deze staat van
zaken voortduurt, wanneer het bestaan van
het niet-inmengingscomité gerechtvaardigd
wil worden en wanneer zijn voorafgaande
pogingen niet volstrekt tevergeefs in het
werk willen zyn gesteld.
Bijgevolg rekent de Britsche regeering op
alle andere regeeringen die in het comité
vertegenwoordigd zijn om al het haar moge
lyke te doen, teneinde zonder verwijl den
tegenwoordigen toestand te verbeteren. Der
halve:
le. Zou iedere regeering haar streven op
eigen gebied moeten intensifiseeren, ten
einde zeker te maken dat de door haar aan-
gane verplichtingen strikt nagekomen wor
den.
2e. Zouden alle regeeringen duidelijk moeten
toonen, dat zy bereid zyn tot medewerking
teneinde zonder verwijl het oorspronkelijke
doel, waarvoor het comité ingesteld is, tot
zijn recht te doen komen, te weten een iso-
leering van het conflict in Spanje.
Wanneer binnen korten tijd niet duidelijk
blijkt, dat een zoodanige medewerking ge
geven zal worden, zal de Britsche regeering
zich gedwongen zien met dit feit rekening
te houden, wanneer zy opnieuw den toe
stand in studie zal nemen.
De Britsche regeering is van meening, dat
de aanwezigheid van een groot aantal bui-
tenlandsche onderdanen in Spanje een der
hoogst onbevredigde factoren van den te
genwoordigen toestand vormt. Een tot stand
brengen van een snelle evacuatie zou voor
de regeeringen het beste bewijs leveren van
hun bereidheid tot samenwerking en het
beste middel vormen om de wereld te over
tuigen van hun uitgesproken wenschen tot
oplegging van de nietinmenging.
HET INCIDENT MET DE LEIPZIG.
Het schip veranderde als afweermanoeuvre
pnmiddellyk van koers in de richting van
den Bellenbaan. Toen over de plaats werd
gevaren, waar de torpedo moet zijn gelan
ceerd, heeft men op drie plaatsen in het
schip een harden slag tegen de buitenhuid
van het schip gehoord, alsof een metalen
voorwerp van voren naar achteren langs den
scheepswand schuurde.
Een op 20 dezer ingesteld duikeronder-
zoek bracht aan het licht, dat de buitenwand
van de „Leipzig" een deuk met een door
snede van ongeveer 15 c.M. vertoonde. Men
acht daardoor bewezen, dat de kruiser of
wel in aanraking is gekomen met den op
bouw van een onderzeeboot, of geraakt is I
door een niet tot ontploffing gekomen tor-
pedo, die afgegleden is.
Wat zal Duitschland doen?
Volgens de Daily Telegraph" verklaarde
men gisteravond in Duitsche kringen te
Londen, dat Duitschland, tenzij de andere
mogendheden de door Duitschland ge-
wenschte gedragslijn willen volgen en met I
haar vloten voor Valencia verschijnen ook
beslag te leggen op de duikbooten der regee
ring te Valencia van meening zal zyn, dat
de methode van overleg geen voldoening
heeft verschaft, zoodat de Duitsche regee
ring vrij is tot individueele actie over te
gaan. Men liet doorschemeren, dat Duitsch
land onder die omstandigheden opnieuw de
Londensche commissie zou verlaten.
NA DEN VAL VAN BILBAO.
Rijksminister Göbbels heeft in het
Ol. Stadion te Berlijn ter gelegenheid van j
een zonnewendefeesteijkheid een rede
voering uitgesproken, waarin hy o.m.
zeide, dat in deze plechtigheid een oud
gebruik weer opleeft. Het is geen hei-
densch gebruik, want het nationaal-
socialisme heeft niet de eerzucht door
soortgelijke plechtigheden een nieuwe
godsdienst te stichten. Kerken zijn er
in Duitschland al genoeg, misschien
wel te veel. Wel wil men het volk lee-
ren eerbied te hebben voor zijn verle
den.
Wat het standpunt van het nationaal
socialisme tegenover de kerken betreft,
verklaarde Göbbels o.m.: „We willen geen
twist met de kerken. Wij willen ze slechts
beperken tot haar eigen gebied.
Niemand belet de predikanten Gods woord
te prediken, maar het nationaal socialisti
sche rijk zal niet toelaten, dat de politieke
geestelijkheid in Duitschland het buiten
land als handlanger oproept om tweespalt')
in ons volk te brengen".
Voorts sprak Göbbels over het gebeurde
met de „Leipzig". Duitschland heeft in de
zen den wettigen weg bewandeld en ver
wacht thans ook, dat de niet-inmengings
commissie zich er toe bepaalt een subcom
missie te benoemen, welke zal moeten na
gaan of er wel iets gebeurd is. Men moet de
roode provocaties afweren.
Het Duitschland van heden is een wereld
macht en wil ook als zoodanig behandeld
worden. Het wenscht niets liever dan de
vrede en dien dient men het beste door
de verstoorders van den vrede tot de orde
te roepen.
Evangelische kerk publiceert lijst
van predikanten tegen wie maat
regelen genomen zijn.
De oppositioneele evangelische kerk heeft
een lijst gepubliceerd met de namen harer
predikanten en functionnarissen, die gear
resteerd of uit hun parochies verbannen
zyn, of tegen wie een spreekverbod is uit
gevaardigd. Deze lijst is naar alle parochies
verzonden.
Op 19 en 20 dezer zijn 28 predikanten of
leden van de kerk gearresteerd, de laatste
10 dagen 13. 4 bevinden zich in preventieve
hechtenis of in concentratie-kampen, som
migen reeds sedert December 1936.
Hoewel ten aanzien van de kerkelijke
verkiezingen niets definitiefs bekend is,
gelooft men in kerkelijke kringen, dat zij 27
dezer zullen worden gehouden. Men ver
klaart, dat den kiezers waarschijnlijk alleen
vragen zullen worden gesteld als „wenscht
gij de unificatie van de Duitsche evange
lische kerk onder de regeering en de beëin
diging van den werkstrijd?"
Manifest van de
Valencia.
regeering van
Bezoek van von Neurath aan Lon
den wordt uitgesteld in verband
met den toestand in Spanje.
Den Britschen ambassadeur is Zondag me
degedeeld, dat het voorgenomen bezoek van
von Neurath aan Londen uitgesteld moet
worden.
Als reden hiervan werd opgegeven, dat de
toestand, die door de herhaaldelijke aanval
len van linksche Spaansche strijdkrachten
op Dutsche oorlogsschepen is ontstaan, niet
toelaat, dat de minister van buitenlandsche
zaken niet te Berlijn afwezig is.
Het besluit heeft in de Britsche hoofdstad
groote teleurstelling gewekt.
De Britsche regeering heeft von Neurath
voor een bezoek uitgenoodigd toen de at
mosfeer hiervoor, naar men meende, bijzon
der gunstig was. De snelle regeling van het
incident met de „Deutschland" en de terug'
keer van Duitschland en Italië in de niet'
inmengingscommissie voodat zelfs nog uit
Spanje de gevraagde verzekeringen binnen
waren gekomen, werden beschouwd als tee
kenen van een toenemenden wederzijdschen
goeden wil.
Er zal wel eenigen tyd over heengaan,
voordat zich weer een gunstige gelegenheid
voordoet om te spreken over den oorlog in
Spanje of over de wijzen om tot een Euro-
peesche regeling te geraken. Het bezoek van
van Neurath moet men dan ook als voor on-
bepaalden tijd uitgesteld beschouwen.
Een lezing over het gebeurde.
Omtrent den aanval zelf wordt van be
voegde zyde nog medegedeeld dat in den
middag van den 18en Juni een torpedo in de
richting van de „Leipzig" werd afgeschoten,
het geen door middel van de onder-water-
luisterapperaten en door waarneming van
den Bellenbaan duidelijk kon worden gecon
stateerd.
De Spaansche regeering heeft een mani
fest uitgegeven, dat ten doel heeft het ge
heele Spaansche volk op de hoogte te bren
gen van de gebeurtenissen bij Bilbao. In dit
manifest wordt eerst de lof uitgesproken
van het Baskische volk en de verzekering
gegeven, dat de regeering der republiek
meer dan ooit vastbesloten is te strijden tot
de overwinning. Voorts wordt in het mani
fest gezegd: „De uiterste en zegevierende
inspanning, die in ons vaderland de bar-
baarsche krachten, de vijanden van den
wereldvrede, zal vernietigen, zal noch ver
minderd, noch vertraagd worden, zelf,niet
wanneer men rekening houdt met de laf
heid van eenige democratiën, die onaan
doenlijk blijven bij de woeste vernieling van
een souverein land en die toestemmen in de
come-iie der controle, welke tot dusverre
gediend heeft en welke zal voortgaan te
dienen de buitenlandsche fascisten. Onze
legers hebben de Italiaansche troepen bij
Guadalajara en Pozoblanco, de Duitsche
troepen by de Jarama gedecimeerd en ver
slagen. Onze soldaten vallen aan in de
Siërra en rukken op in het Zuiden. De troe
pen van Aragon omsingelen Huesca
Niémand mag zich over geven aan pessi
misme tegenover de wisselvalligheden van
den oorlog, aangezien bewezen is, dat ons
volk in staat is een machtig leger te vor
men, zich de militaire techniek eigen te
maken en de modernste en doeltreffendste
oorlogsmachinerieën te scheppen. Laten wij
trachten hen waardig te zijn, die bij Bilbao
gevallen zyn, hen, die streden en voort
gaan te strijden met meer vuur dan ooit".
aan
van
boord
176 slachtoffers
de
ge-
Ontploffing
„Jaimel" zou
eischt hebben.
Naar de Evening News uit Gibraltar
meldt, zijn bij de ontploffing, die onlangs
aan boord van het tot de strydkrachten der
Spaansche regeering behoorende slagschip
„Jaime 1" heeft plaatsgehad, niet, zooals
Valencia heeft medegedeeld, achttien, doch
in totaal 176 personen om het leven zyn ge
komen. De ontploffing is door onvoorzich
tigheid van een arbeider in de munitieberg
plaats veroorzaakt. Er zou geen hoop meer
bestaan, het schip ooit weder in dienst te
kunnen stellen.
Ook Reuter veneemt, blijkens een be
richt uit Gibraltar, dat de ontploffing aan
boord van de „Jaime 1" veel ernstiger is
geweest, dan Valencia het heeft doen
voorkomen. Behalve 176 dooden, zouden er
ruim 200 gewonden zijn, waarvan de
meesten er erg aan toe zijn.
Omtrent de oorzaak verneemt Reuter,
dat arbeiders in de nabijheid van een
geladen granaat soldeerwerk verrichtten.
In een gistermiddag gehouden bijeen
komst van de radicaal-socialistische ka
merfractie heeft Chautemps uiteengezet,
dat hy zou trachten een ministerie te
vormen, dat uitgaat van hetzelfde pro
gramma als de vorige regeering. Op
financieel gebied scheen het hem mo
gelijk, aan te sturen op een oplossing,
die meer door liberalisme, dan door
dwang is geïnspireerd, daarbij rekening
houdend met den wil van de Kamer, een
eind te maken aan het optreden van
hen, die een offensief tegen de spaar
ders en de valuta zijn begonnen. Hij
was van meening, dat alle voordeelen,
die het laatste jaar door de volksmas
sa's zijn verworven, moeten blijven be
staan en dat de atmosfeer van de „pau
ze" eveneens moet voortduren. Chau
temps stelt zich dus voor, een regee
ring van verzoening, orde, arbeid en
discipline te vormen, binnen de grenzen
van de volksfrontmeerderheid.
Een der leiders van de communisten, Re-
naud Jean, deelde mede, dat de communis
tische fractie niet zou vergaderen, omdat zij
haar beslissing al had genomen. De partij
blijft bereid mede te werken met een volks-
frontregeering.
Toen de communisten Duclos en Citton
Chautemps verlieten, verklaarden zy: „Wij
hebben Chautemps gezegd, dat slechts één
regeering mogelijk is: een regeering van het
volksfront steunend op het programma van
het front".
De socialistische fractie van de Kamer
heeft een communiqué gepubliceerd, waar
in wordt gezegd, dat de socialistische kamer
fractie haar vertrouwen in Blum hernieuwt,
krachtiger dan ooit. De fractie is vastbeslo
ten voor zoover het van haar afhangt, alles
te doen om de meerderheid van het volks
front te bewaren en het programma hiervan
te verwezenlijken. De fractie was het eens
met het partijbestuur om hedenochtend in
dringende vergadering den nationalen raad
bijeen te roepen.
Tot nu toe zijn deze in den meest vriend-
schappelijken geest verloopen.
Onder voorzitterschap van Paul Boncour
vergaderde de fractie der Groupe parlemen
taire union socialiste et republicaine. Deze
fractie achtte zich gelukkig het volksfront
te hebben gesteund en besloot dit te blijven
doen.
Heden uitslag?
Op verzoek van den president der repu
bliek trachtte Chautemps nog gisteravond 'n
nieuw kabinet te vormen. De kabinetsfor
mateur is zeker van de sympathie van zyn
eigen fractie, de radicaal-socialisten. Hij
tracht zich thans de steun te verzekeren van
de overige groepen, die in het afgetreden
kabinet vertegenwoordigd waren. Op de eer
ste plaats heeft hij contact gezocht met de
socialisten en hy heeft den aftredenden mi
nister-president Leon Blum verzocht zitting
te nemen in de nieuwe regeering. Blum
heeft zijn vroegeren medewerker zyn per
soonlijken steun verzekerd, doch hij wees
erop, dat de partij-instanties alleen geldige
beslissingen kunnen nemen. Chautemps ver
zocht hierop Blum al zijn autoriteit in de
partij aan. te wenden opdat spoedig een be
slissing worde genomen. Vanavond zal het
bestuur van de socialistische partij vergade
ren om over deze kwesties te spreken, het
deelnemen van de socialisten aan de nieuwe
regeering is niet a priori uitgesloten.
Gistermiddag heeft Renaitour (Gauche in
dependant) een bezoek gebracht aan Chau
temps. Na zijn onderhoud met den kabinets
formateur deelde hij mede, dat deze thans
wachtte op de afgevaardigden van de socia
listen, die hem zouden mededeelen, of het
partijbestuur er in toestemde, dat de leden
van haar partij zitting zouden nemen in de
nieuwe regeering, of dat eerst de vergade
ring van het nationaal congres van morgen
moet worden afgewacht, hetgeen natuurlijk
de oplossing van de crisis zou vertragen.
Renaitour deelde vervolgens mede, dat hij
Chautemps de verzekering van de medewer
king der onafhankelijk linkschen had gege
ven.
De afgetreden minister-president, Leon
Blum, heeft in een vergadering van de so
cialistische fractie uiteengezet waarom de
regeering is afgetreden. Hij werd met ge
juich in de vergadering ontvangen. Na zijn
uiteenzetting spoorde Blum de fractie aan
Chautemps te steunen.
Gistermiddag 16.20 uur hebben de com
munisten Duclos en Gitton een onderhoud
gehad met Chautemps.
Incidenten.
De socialistische federatie van de Seine
heeft gisteravond negen uur een politieke
demonstratie georganiseerd onder het mot
to: „Voor handhaving van het volksfront en
de regeering-Blum", welke demonstratie
door verscheiden duizenden personen werd
bijgewoond en waarin verscheidene sprekers
zich voor handhaving van het volksfront en
de regeering-Blum uitspraken. Tenslotte
werd een motie aangenomen, waarin ver
klaard wordt, dat men zich met alle midde
len verzet tegen een terugkeer van de finan-
cieele oligarchieën en de politieke reactie,
en de vorming vraagt van een regeering,
die een getrouwe afspiegeling is van de par
tijen van het volksfront.
Na de vergadering van de socialistische
party in het Lunapark zyn ongeveer drie
duizend betoogers in optocht naar de Avenu
de la grande Armee getrokken. De politie
trachtte verscheiden malen hen uiteen te
dryven, maar de manifestanten slaagden er
in op de Place 1'Etoile weer bijeen te ko
men en de Champs Elysees af te dalen. Zij
stuitten hier op een afzetting van mobiele
garde en een ernstige vechtpartij ontstond.
Tenslotte werden zij uiteengejaagd. Tegen
middernacht was de kalmte weergekeerd.
Er vielen geen gewonden. Er zyn geen ar
restaties verricht.