DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
^Buitenland
Koningin ontvangt nieuw-benoemde
ministers.
Confl
iet tusschen Poolsche regeering en
den bisschop van Krakau.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telef. 3320, redactie 3330.
No. 146 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Donderdag 24 Juni 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
139e Jaargang
De algemeene toestand.
Mgr. Sapieha wilde overbrenging van het stoffelijk
oversohot van maarschalk Pilsoedski.
Generaal Skladowski dient zijn
ontslag als minister-president in.
Betoogingen tegen
amnestiewet te Brussel.
Beëediging van het nieuwe kabinet.
Overdracht van de portefeuilles.
Ministers nemen afscheid.
Morgen eerste ministerraad.
1
E5CT
ALKMAARSCHE COURANT.
Alkmaar, 24 Juni.
De eerste vraag, die opkomt in verband
met het uittreden van Duitschland en Italië
uit het systeem van controle ter zee, is of
het mogelijk zal zijn dit systeem in werking
te doen blijven. Engelsche kringen toonen
zich vrij sceptisch te dien aanzien, maar ge
ven nader aan, dat het de taak zal zijn van
het comité dit uit te maken, aangezien de
vier mogendheden, die de controle uit
oefenden, lasthebbers van het comitc waren,
Intusschen pleegt de Britsche regeering
overleg met de Fransche over het vaststel
len van een gemeenschappelijke gedragslijn.
Te Londen weet men nog niet of Italië en
Duitschland hun schepen uit de Spaansche
wateren zullen terugtrekken of wel ze een
voudig zullen handhaven op een redelijken
afstand van de kusten. Men hoopt stellig, dat
de Italiaansche en Duitsche vloten niet
het recht zullen nemen koopvaardijschepen
aan te houden of te praaien. Door af te zien
van de verantwoordelijkheden der controle
moeten de beide regeeringen begrijpen ook
af te zien van de rechten, die deze taak haar
verleende. Dit is waarschijnlijk ook een
punt, dat men zich van Engelsche zijde
voorstelt nadrukkelijk naar voren te bren
gen.
Op het oogenblik bepalen de Engelsche
diplomatieke kringen zich er toe kennis te
nemen van de door von Neurath aan Neville
Chamberlain gegeven verzekeringen, vol
gens welke het terugtrekken van Duitsch
land uit het controlesysteem een einde
maakt aan het incident met de Leipzig. Deze
verzekeringen zijn ook door van Ribbentrop
aan Eden gegeven. Men hoopt, dat zij niet
door de feiten zullen worden tegengespro
ken en dat de Leipzig-affaire geen gevolgen
zal hebben.
Volgens velen is 't Leipzig-incident onnut
opgeblazen en zoekt men nog steeds naar de
redenen, waarom Duitschland een beslis
send belang toekende aan dit betwistbare
incident, dat in ieder geval oneindigd minder
ernstig was dan dat van den Hunter, dat de
Engelsche marine twaalf dooden kostte en
toch geen opzienbarend gebaar van den kant
van Londen met zich heeft meegebracht.
De Fransche kamer heeft het nieuwe ka'
binet Chautemps gunstig ontvangen. De ka
mer achtte de samenstelling gelukkig en
men is van meening, dat het evenwicht dat
Chautemps er in heeft weten te bereiken een
diepe samenwerking tusschen de verschil
lende fracties van het volksfront mogelijk
maakt.
Verder is men van meening, dat het con
flict tusschen Kamer en Senaat door de
nieuwe regeering opgelost zal kunnen wor
den en dat de verdere behandeling van het
financieele probleem zal kunnen geschieden
in een verzoenenden geest.
De leden van de oppositie maken geen
principieele bezwaren tegen het nieuwe ka
binet, dat zij passend achten voor den po-
litieken toestand. Ook de bezetting van de
verschillende zetels acht men in de kringen
van de oppositie juist.
De amnestiewet heeft in Brussel opnieuw
de gemoederen verhit.
Zooals gevreesd werd heeft de demon
stratie, tegen de wet gistermiddag door de
Waalsche afdeeling van de vuurkruisen en
de Unie van de fraternelles in de hoofdstad
georganiseerd, tot vrij ernstige ongeregeld
heden aanleiding gegeven.
Het resultaat is geweest, dat koning Leo-
pold, die uitstedig was, ijlings naar de Bel
gische hoofdstad terugkeerde waar hij in
den loop van den avond een deputatie van
de betoogers heeft ontvangen.
Met dit al heeft deze teere kwestie op
nieuw het noodige stof opgeworpen en het
zal wel niet de laatste keer geweest zijn.
door den wensch in de kathedraal geen be
zoek te ontvangen van den orthodoxen
koning Carol, die op 30 Juni hulde zal ko
men betuigen aan de nagedachtenis van
maarschalk Pilsoedski.
Er worden pogingen in het werk gesteld
het conflict tusschen de regeering en den
aartsbisschop te regelen door tusschen-
komst van deri Poolschen primaat, mgr.
Hlond, en ook, naar men zegt, door tusschen-
komst van het vaticaan.
Het resultaat van deze demarches is nog
niet bekend.
Een ernstig conflict is ontstaan tus
schen de Poolsche regeering en den
aartsbisschop van Krakau, mgr. Sapieha,
hetgeen voor generaal Skladkowski, den
minister-president, aanleiding is geweest
om zijn ontslag in te dienen. De prest
dent van de republiek, Moscicki, heeft
dit ontslag niet aangenomen.
Mgr. Sapieha had gelast, dat het stoffelijk
overschot van maarschalk Pilsoedski van de
Crypte van Sint Leonard zou worden over
gebracht naar de crypte onder den klokke-
toren, doch de president der republiek ver
zocht den bisschop hiermede te wachten tot
de werkzaamheden aan den toren beëindigd
zouden zijn. De ..artsbisschop weigerde.
Hierop diende de minister-president zijn
ontslag in, omdat hij „niet had kunnen voor
komen, dat een onderdaan gehoorzaamheid
weigerde aan het staatshoofd op het gebied
van den nationalen eeredienst".
De bisschop motiveerde zijn beslissing
met er op te wijzen, dat binnenkort de ortho-
dox-roomsch-katholieke koning Carol van
Roemenië naar Krakau zou komen, zoodat
hij zijn koning als R. K. bisschop met
alle eer zou moeten (ontvangen bij zijn be
zoek aan het graf van Pilsoedski. De crypte
van Sint Leonard bevindt zich binnen de
kathedraal, terwijl de klokketoren hier bui
ten ligt.
Het militaire orgaan „Polska Zbrojna
spreekt in dit verband van een „beleediging
voor het gezag der republiek" en noemt den
aartsbisschop een stijfkop en een aanhanger
van het feodale stelsel. Het blad schrijft, dat
Sapieha reeds in 1935 geweigerd heeft, het
stoffelijk overschot van Pilsoedski in de St.
Leonard-crypte van de Wawelkathedraal te
doen rusten. Volgens de gisteren gepubli
ceerde officieele documenten heeft de aarts
bisschop het comité, dat belast is met het
eeren der nagedachtenis van den maarschalk,
verzocht het stoffelijk overschot van den
grafkelder te doen overbrengen naar den
klokketoren, die buiten het gebied van de
kathedraal ligt. Op 17 Juni heeft het comité
Sapieha gevraagd dezen maatregel te willen
uitstellen. In zijn schrijven van 20 Juni ver
klaarde de bisschop te weigeren, waarna het
comité zich tot den minister-president wend
de die een vertoog tot den metropoliet van
SLAWOJ-SKLADKOWSKI.
Krakau richtte. In zijn brief van 22 Juni
weigerde deze opnieuw. De minister-presi
dent heeft daarop zijn ontslag aangeboden,
dat overigens, zooals bekend, niet aanvaard
werd.
Gisteren heeft de aartsbisschop het stof
felijk overschot inderdaad naar den klokke
toren laten overbrengen. De garnizoenscom
mandant van Krakau en de weduwe van
maarschalk Pilsoedski hebben bij den aarts
bisschop geprotesteerd. De gemeenteraad
van Warschau heeft zich solidair met den
minister-president verklaard en een motie
aangenomen, waarin tegen de houding van
den kerkvorst geprotesteerd wordt. Het
roomsch-katholieke Poolsche persagent
schap meldt anderzijds met verontwaardi
ging, dat de onderprefectuur van Midden-
Polen een kaartregister voor de politieke
gezindheid van geestelijken van alle gezind
ten heeft doen aanleggen en dat dit stelsel
over het geheele land zou worden uitgebreid.
Kabinetsraad keurt houding premier
goed.
De kabinetsraad is gisteravond bijeenge
komen en heeft met algemeene stemmen de
houding, die de minister-president had aan
genomen in het conflict met den aartsbis
schip van Krakau, mgr. Sapieha, goedge
keurd.
In regeeringskringen spreekt men formeel
de lezing tegen, volgens welke de houding
van den aartsbisschop zou zijn ingegeven
Koning Leopold ontvangt depu
tatie van oud-strijders.
Gistermiddag hebben te Brussel
groepen oud-strijders tegen de amnestie
wet betoogd. In plaats van den voorge
schreven weg te volgen, trachtten de
betoogers dè politieafzettingen bij de
departementen te verbreken. Bereden
gendarmerie moest tusschenbeide komen.
Een aantal betoogers slaagde er in
de eerste politie-afzetting te doorbreken
en door te dringen tot de neutrale zóne
van de regeeringsgebouwen. Op dit
oogenblik zette de reserve van de gen
darmerie zich in beweging om de be
toogers weer terug te drijven, hierbij
werd een betooger door een slag met
een sabel gewond.
Omstreeks vier uur in den middag ver
zamelden de oud-strijders zich in het park
voor de regeeringsgebouwen en rukten het
hek uit zijn voegen. De brandweer, die door
de politie te hulp was geroepen, richtte
haar stralen op de betoogers, die uiteen
werden gespoten. Op verzoek van de lei
ders van de demonstranten rolde de brand
weer haar slangen weer op en het scheen,
dat de politie de situatie meester was. Later
wisten de betoogende oud-strijders toch
door te dringen in de neutrale zóne en zij
kwamen zelfs dicht bij het ministerie van
Binnenlandsche Zaken. Bij pogingen van de
gendarmerie om hen te verdrijven, werden
enkele personen gewond. De politie ver
richtte eenige arrestaties.
Men heeft er later in toegestemd, dat een
delegatie van de oud-strijders zich naar het
koninklijk paleis mocht begeven, waar zij
zou worden ontvangen door den opperhof
maarschalk.
Eenige groepen betoogers zijn doorge
drongen, tot het paleisplein, waar zij op den
grond gingen zitten, toen de politie verster
king kreeg. Eén der leden van de delegatie
verliet hierop het paleis en verzocht zijn
kameraden heen te gaan, omdat de delega
tie vermoedelijk door den koning ontvangen
zou worden.
Deputatie ontvangen.
De koning heeft een delegatie der oud-
strijders, die zijn komen betoogen, in gehoor
ontvangen. Na afloop van de audiëntie ver
klaarden de gedelegeerden, dat zij den ko
ning een verzoekschrift hadden overhan
digd, waarin op ontslag van de regeering en
ontbinding van de Kamers wordt aange'
drongen. De koning zou den gedelegeerden
verklaard hebben, dat hij het hem overhan
digde verzoekschrift als constitutioneel ko
ning zou bestudeeren en nagaan, wat
Grondwet hem veroorlooft te doen.
De gedelegeerden hebben den oud-strijders
verzocht, uiteen te gaan.
Bij de vechtpartijen van gistermiddag zijn
eenige gendarmes, politieagenten en betoo
gers gewond.
DE OPSTAND IN ALBANIË.
Doodstraf tegen zes betrokkenen
geëischt.
De procureur-generaal van het gerechts
hof te Tirana (Albanië) heeft tegen zes be
trokkenen bij de poging tot opstand van 16
Mei j.1. de doodstraf en tegen de andere be
klaagden gevangenisstraffen geëischt.
de
De slakingen in Amerika.
NIEUWE STAKINGEN IN WARREN.
Tienduizend arbeiders zijn gisteren in
staking gegaan uit protest tegen de door het
gerechtshof de vorige week genomen beslui
ten tegen de stakers. De vakvereenigingslei-
ders hebben verklaard, dat gisteravond
twintig fabrieken gesloten zouden worden.
Gistermiddag hebben vijf fabrieken van
Niles (Ohio) de poorten gesloten. Er heerscht
echter rust in Youngstown.
Incidentjes.
Het is niet tot een algemeene staking ge
komen, doordat slechts in twee fabrieken de
arbeiders het werk hebben neergelegd. Er
hebben zich eenige onbeteekenende inciden
ten voorgedaan: drie stakers, die aan het
hoofd van een duizendtal kameraden de
werkwilligen tot staking trachtten over te
halen, werden in hechtenis genomen. Gis
termiddag hebben verscheidene honderden
arbeiders in de fabriek der Republic Steel
het werk hervat onder politiebescherming.
Te Youngstown is het rustig. Te Niles zijn
vier fabrieken gesloten.
Buit. Kort.
DE ENGELSCHE PETROLEUM-
VOORZIENING IN OORLOGSTIJD.
De Britsche minister van handel, Oliver
Stanley, heeft schriftelijk geantwoord op
een vraag en verklaard, dat de thans be
staande Britsche petroleum-tankschepen
voldoende waren om Groot-Britannië in tijd
van oorlog van petroleum te voorzien. De
ZIJ, DIE ZICH MET 1 JULI VOOR
MINSTENS 3 MAANDEN OP DIT BLAD
ABONNEEREN, ONTVANGEN DE TOT
DIEN DATUM VERSCHIJNENDE NUM
MERS FRANCO EN GRATIS.
DE DIRECTIE.
totale behoeften van het keizerrijk zouden
het echter in zekere mate noodzakelijk ma
ken zijn toevlucht te nemen tot petroleum-
tankschepen, die niet onder Britsche vlag
varen.
Beëedigd ten paleize Huize ten
Bosch.
Hedenmorgen te 10 uur zijn de nieu
we ministers in het gisteren door dr.
H. Colijn gevormde kabinet ten paleize
Huis ten Bosch door H.M. de koningin
ontvangen en beëedigd.
Reeds tegen half tien bleek, dat er ook
van de zijde van het publiek belangstelling
voor deze gebeurtenis bestond, want enkele
honderden wandelaars hadden zich nabij het
Huis ten Bosch verzameld en werden door
eenige politie-agenten onder leiding van
een inspecteur op afstand gehouden.
Tegen kwart voor tien arriveerden de
nieuwe ministers, die allen gekleed wa
ren in donker jacquet en een hoogen
hoed droegen. Het laatst arriveerde de
nieuwe minister van economische za
ken, mr. M. P. L. Steenberghe, die zelf
zijn grijzen wagen, welke nog het Bra-
bantsche nummerbord droeg, bestuurde.
Inmiddels was de koninklijke standaard
op het paleis geheschen en enkele minuten
voor tien arriveerde per auto van het land
huis de Ruigenhoek, waar H.M. momenteel
vertoeft, de koningin, die vergezeld was van
een hofdame.
Reeds te kwart over tien verlieten de mi
nisters het paleis weer. De minister van
binnenlandsche zaken, de heer van Boeijen,
zette zich in de auto van den minister van
defensie, den heer van Dijk, de heeren Wei
ter en van Buuren vertrokken eveneens ge
zamenlijk, terwijl de ministers Goseling en
Romme in de auto van hun ambtgenoot
Steenberghe plaats namen.
Te vijf minuten voor half elf reed de auto
met den koninklijken standaard weer voor
en keerde de koningin terug naar „de Rui
genhoek".
De overdracht der portefeuilles.
De minister-president, dr. H. Colijn,
heeft hedenochtend afscheid genomen
van zijn hoofdambtenaren van het de
partement van koloniën. Om 11 uur
heeft de heer Colijn de portefeuille van
koloniën overgedragen aan den heer
Weiter.
Daarna begaf dr. Colijn zich naar het
departement van defensie, waar hij om
10 over half twaalf de portefeuille van
defensie aan minister van Dijk overgaf.
Vandaar begaf de minister-president
zich naar het departement van buiten-
landsche zaken, waar hij om half één
de portefeuille van jhr. de Graeff over
nam.
Minister de Wilde heeft hedenmiddag om
half 3 afscheid genomen van zijn ambtena
ren aan het departement van binnenland
sche zaken en vanmiddag om kwart over
drie de portefeuille van financiën overgeno
men.
De portefeuille van binnenlandsche zaken
zal hij morgenochtend om half tien aan mi
nister van Boeijen overdragen.
De portefeuille-overdracht op sociale za
ken is vanmiddag om twee uur geschied
en die van de departementen van handel,
nijverheid en scheepvaart en van landbouw
en visscherij om vier uur.
Op het departement van waterstaat heeft de
overdracht hedenmiddag tusschen 2 en 3 uur
plaats gehad.
Morgenochtend zal de eerste ministerraad,
onder voorzitterschap van dr. Colijn, gehou
den worden.
Dr. Colijn biedt Zaterdagmiddag om één
uur aan de hoofdambtenaren van de depar
tementen van koloniën en defensie een noen
maal aan.
Het nieuwe departement van alge
meene zaken.
Wanneer het nieuwe departement van al
gemeene zaken zal zijn ingesteld, is het
waarschijnlijk, dat de minister-president zijn
intrek zal nemen in een gedeelte van het
voormalige paleis aan de Kneuterdijk, waar
vroeger de ambtswoning van den minister
van buitenlandsche zaken was gevestigd en
later de bureaux van het nationaal crisis
comité.
Naar men weet is dit gebouw onlangs in
eigendom overgegaan aan de Algemeene
Friesche Levensverzekeringmaatschappij, die
het echter niet geheel noodig heeft en een
gedeelte ervan aan het rijk verhuurd
heeft.
De koningin naar Soestdijk terug.
Na de beëediging van de nieuwe mi
nisters is H.M. de koningin via Soestdijk
naar het Loo vertrokken, waar H.M. heden
en morgen zal vertoeven.
De koningin keert daarna naar den Rui
genhoek in den Haag terug.
Portefeuille-overdracht op het
departement van justitie.
Hedenmiddag om half drie heeft minister
van Schaik de portefeuille van justitie
overgedragen aan den nieuwbenoemden mi
nister van justitie, mr. C. M. J. F. Goseling.
Minister Oud neemt afscheid.
De afgetreden minister van financiën, mi
nister Oud, heeft er prijs op gesteld, van het
geheele personeel van zijn departement per
soonlijk afscheid te nemen.
Aangezien de vergaderzaal van het depar
tement niet voldoende ruimte biedt voor
deze ongeveer 260 personen, is het perso
neel in vier gedeelten door den minister in
deze zaal ontvangen.
Om 9 uur kwam daar het personeel van
het kabinet en secretarie, benevens de bo
den van het departement, om half tien het
personeel van de generale thesaurie, om 10
uur het personeel van den belastingdienst,
om half elf het personeel van rijksgebouwen
dienst en buitendienst, domeinen en compta
biliteit.
De minister heeft deze verschillende groe
pen toegesproken. Zijn rede ^verd beant
woord door den secretaris-generaal en door
den directeur-generaal der belastingen (de
thesaurier-generaal was met verlof afwezig).
In den namiddag heeft de minister van de
hoofdambtenaren, die meer persoonlijk con
tact met hem hebben gehad, in zijn kabinet
afscheid genomen.
Oud-minister Gelissen terug naar
Limburg.
Prof. dr. ir. H. Gelissen zal Maandagmid
dag 28 Juni a.s. zijn werkzaamheden als di
recteur der N.V. Provinciale Limburgsche
Electriciteitsmaatschappij stroomverkoop-
maatschappij) hervatten. Om 2.30 uur zal hij
in het kantoorgebouw der vennootschap, aan
den Prins Bisschopssingel, te Maastricht, in
een vergadering van commissarissaren wor
den ontvangen, terwijl hij, onmiddellijk
daarna, door het personeel in de hal yan
hetzelfde gebouw zal worden begroet.