DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. ^Buitenland Koningin ontvangt nieuw-benoemde ministers. Confl iet tusschen Poolsche regeering en den bisschop van Krakau. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door bet geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIES Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060 Telef. 3320, redactie 3330. No. 146 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Donderdag 24 Juni 1937 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 139e Jaargang De algemeene toestand. Mgr. Sapieha wilde overbrenging van het stoffelijk oversohot van maarschalk Pilsoedski. Generaal Skladowski dient zijn ontslag als minister-president in. Betoogingen tegen amnestiewet te Brussel. Beëediging van het nieuwe kabinet. Overdracht van de portefeuilles. Ministers nemen afscheid. Morgen eerste ministerraad. 1 E5CT ALKMAARSCHE COURANT. Alkmaar, 24 Juni. De eerste vraag, die opkomt in verband met het uittreden van Duitschland en Italië uit het systeem van controle ter zee, is of het mogelijk zal zijn dit systeem in werking te doen blijven. Engelsche kringen toonen zich vrij sceptisch te dien aanzien, maar ge ven nader aan, dat het de taak zal zijn van het comité dit uit te maken, aangezien de vier mogendheden, die de controle uit oefenden, lasthebbers van het comitc waren, Intusschen pleegt de Britsche regeering overleg met de Fransche over het vaststel len van een gemeenschappelijke gedragslijn. Te Londen weet men nog niet of Italië en Duitschland hun schepen uit de Spaansche wateren zullen terugtrekken of wel ze een voudig zullen handhaven op een redelijken afstand van de kusten. Men hoopt stellig, dat de Italiaansche en Duitsche vloten niet het recht zullen nemen koopvaardijschepen aan te houden of te praaien. Door af te zien van de verantwoordelijkheden der controle moeten de beide regeeringen begrijpen ook af te zien van de rechten, die deze taak haar verleende. Dit is waarschijnlijk ook een punt, dat men zich van Engelsche zijde voorstelt nadrukkelijk naar voren te bren gen. Op het oogenblik bepalen de Engelsche diplomatieke kringen zich er toe kennis te nemen van de door von Neurath aan Neville Chamberlain gegeven verzekeringen, vol gens welke het terugtrekken van Duitsch land uit het controlesysteem een einde maakt aan het incident met de Leipzig. Deze verzekeringen zijn ook door van Ribbentrop aan Eden gegeven. Men hoopt, dat zij niet door de feiten zullen worden tegengespro ken en dat de Leipzig-affaire geen gevolgen zal hebben. Volgens velen is 't Leipzig-incident onnut opgeblazen en zoekt men nog steeds naar de redenen, waarom Duitschland een beslis send belang toekende aan dit betwistbare incident, dat in ieder geval oneindigd minder ernstig was dan dat van den Hunter, dat de Engelsche marine twaalf dooden kostte en toch geen opzienbarend gebaar van den kant van Londen met zich heeft meegebracht. De Fransche kamer heeft het nieuwe ka' binet Chautemps gunstig ontvangen. De ka mer achtte de samenstelling gelukkig en men is van meening, dat het evenwicht dat Chautemps er in heeft weten te bereiken een diepe samenwerking tusschen de verschil lende fracties van het volksfront mogelijk maakt. Verder is men van meening, dat het con flict tusschen Kamer en Senaat door de nieuwe regeering opgelost zal kunnen wor den en dat de verdere behandeling van het financieele probleem zal kunnen geschieden in een verzoenenden geest. De leden van de oppositie maken geen principieele bezwaren tegen het nieuwe ka binet, dat zij passend achten voor den po- litieken toestand. Ook de bezetting van de verschillende zetels acht men in de kringen van de oppositie juist. De amnestiewet heeft in Brussel opnieuw de gemoederen verhit. Zooals gevreesd werd heeft de demon stratie, tegen de wet gistermiddag door de Waalsche afdeeling van de vuurkruisen en de Unie van de fraternelles in de hoofdstad georganiseerd, tot vrij ernstige ongeregeld heden aanleiding gegeven. Het resultaat is geweest, dat koning Leo- pold, die uitstedig was, ijlings naar de Bel gische hoofdstad terugkeerde waar hij in den loop van den avond een deputatie van de betoogers heeft ontvangen. Met dit al heeft deze teere kwestie op nieuw het noodige stof opgeworpen en het zal wel niet de laatste keer geweest zijn. door den wensch in de kathedraal geen be zoek te ontvangen van den orthodoxen koning Carol, die op 30 Juni hulde zal ko men betuigen aan de nagedachtenis van maarschalk Pilsoedski. Er worden pogingen in het werk gesteld het conflict tusschen de regeering en den aartsbisschop te regelen door tusschen- komst van deri Poolschen primaat, mgr. Hlond, en ook, naar men zegt, door tusschen- komst van het vaticaan. Het resultaat van deze demarches is nog niet bekend. Een ernstig conflict is ontstaan tus schen de Poolsche regeering en den aartsbisschop van Krakau, mgr. Sapieha, hetgeen voor generaal Skladkowski, den minister-president, aanleiding is geweest om zijn ontslag in te dienen. De prest dent van de republiek, Moscicki, heeft dit ontslag niet aangenomen. Mgr. Sapieha had gelast, dat het stoffelijk overschot van maarschalk Pilsoedski van de Crypte van Sint Leonard zou worden over gebracht naar de crypte onder den klokke- toren, doch de president der republiek ver zocht den bisschop hiermede te wachten tot de werkzaamheden aan den toren beëindigd zouden zijn. De ..artsbisschop weigerde. Hierop diende de minister-president zijn ontslag in, omdat hij „niet had kunnen voor komen, dat een onderdaan gehoorzaamheid weigerde aan het staatshoofd op het gebied van den nationalen eeredienst". De bisschop motiveerde zijn beslissing met er op te wijzen, dat binnenkort de ortho- dox-roomsch-katholieke koning Carol van Roemenië naar Krakau zou komen, zoodat hij zijn koning als R. K. bisschop met alle eer zou moeten (ontvangen bij zijn be zoek aan het graf van Pilsoedski. De crypte van Sint Leonard bevindt zich binnen de kathedraal, terwijl de klokketoren hier bui ten ligt. Het militaire orgaan „Polska Zbrojna spreekt in dit verband van een „beleediging voor het gezag der republiek" en noemt den aartsbisschop een stijfkop en een aanhanger van het feodale stelsel. Het blad schrijft, dat Sapieha reeds in 1935 geweigerd heeft, het stoffelijk overschot van Pilsoedski in de St. Leonard-crypte van de Wawelkathedraal te doen rusten. Volgens de gisteren gepubli ceerde officieele documenten heeft de aarts bisschop het comité, dat belast is met het eeren der nagedachtenis van den maarschalk, verzocht het stoffelijk overschot van den grafkelder te doen overbrengen naar den klokketoren, die buiten het gebied van de kathedraal ligt. Op 17 Juni heeft het comité Sapieha gevraagd dezen maatregel te willen uitstellen. In zijn schrijven van 20 Juni ver klaarde de bisschop te weigeren, waarna het comité zich tot den minister-president wend de die een vertoog tot den metropoliet van SLAWOJ-SKLADKOWSKI. Krakau richtte. In zijn brief van 22 Juni weigerde deze opnieuw. De minister-presi dent heeft daarop zijn ontslag aangeboden, dat overigens, zooals bekend, niet aanvaard werd. Gisteren heeft de aartsbisschop het stof felijk overschot inderdaad naar den klokke toren laten overbrengen. De garnizoenscom mandant van Krakau en de weduwe van maarschalk Pilsoedski hebben bij den aarts bisschop geprotesteerd. De gemeenteraad van Warschau heeft zich solidair met den minister-president verklaard en een motie aangenomen, waarin tegen de houding van den kerkvorst geprotesteerd wordt. Het roomsch-katholieke Poolsche persagent schap meldt anderzijds met verontwaardi ging, dat de onderprefectuur van Midden- Polen een kaartregister voor de politieke gezindheid van geestelijken van alle gezind ten heeft doen aanleggen en dat dit stelsel over het geheele land zou worden uitgebreid. Kabinetsraad keurt houding premier goed. De kabinetsraad is gisteravond bijeenge komen en heeft met algemeene stemmen de houding, die de minister-president had aan genomen in het conflict met den aartsbis schip van Krakau, mgr. Sapieha, goedge keurd. In regeeringskringen spreekt men formeel de lezing tegen, volgens welke de houding van den aartsbisschop zou zijn ingegeven Koning Leopold ontvangt depu tatie van oud-strijders. Gistermiddag hebben te Brussel groepen oud-strijders tegen de amnestie wet betoogd. In plaats van den voorge schreven weg te volgen, trachtten de betoogers dè politieafzettingen bij de departementen te verbreken. Bereden gendarmerie moest tusschenbeide komen. Een aantal betoogers slaagde er in de eerste politie-afzetting te doorbreken en door te dringen tot de neutrale zóne van de regeeringsgebouwen. Op dit oogenblik zette de reserve van de gen darmerie zich in beweging om de be toogers weer terug te drijven, hierbij werd een betooger door een slag met een sabel gewond. Omstreeks vier uur in den middag ver zamelden de oud-strijders zich in het park voor de regeeringsgebouwen en rukten het hek uit zijn voegen. De brandweer, die door de politie te hulp was geroepen, richtte haar stralen op de betoogers, die uiteen werden gespoten. Op verzoek van de lei ders van de demonstranten rolde de brand weer haar slangen weer op en het scheen, dat de politie de situatie meester was. Later wisten de betoogende oud-strijders toch door te dringen in de neutrale zóne en zij kwamen zelfs dicht bij het ministerie van Binnenlandsche Zaken. Bij pogingen van de gendarmerie om hen te verdrijven, werden enkele personen gewond. De politie ver richtte eenige arrestaties. Men heeft er later in toegestemd, dat een delegatie van de oud-strijders zich naar het koninklijk paleis mocht begeven, waar zij zou worden ontvangen door den opperhof maarschalk. Eenige groepen betoogers zijn doorge drongen, tot het paleisplein, waar zij op den grond gingen zitten, toen de politie verster king kreeg. Eén der leden van de delegatie verliet hierop het paleis en verzocht zijn kameraden heen te gaan, omdat de delega tie vermoedelijk door den koning ontvangen zou worden. Deputatie ontvangen. De koning heeft een delegatie der oud- strijders, die zijn komen betoogen, in gehoor ontvangen. Na afloop van de audiëntie ver klaarden de gedelegeerden, dat zij den ko ning een verzoekschrift hadden overhan digd, waarin op ontslag van de regeering en ontbinding van de Kamers wordt aange' drongen. De koning zou den gedelegeerden verklaard hebben, dat hij het hem overhan digde verzoekschrift als constitutioneel ko ning zou bestudeeren en nagaan, wat Grondwet hem veroorlooft te doen. De gedelegeerden hebben den oud-strijders verzocht, uiteen te gaan. Bij de vechtpartijen van gistermiddag zijn eenige gendarmes, politieagenten en betoo gers gewond. DE OPSTAND IN ALBANIË. Doodstraf tegen zes betrokkenen geëischt. De procureur-generaal van het gerechts hof te Tirana (Albanië) heeft tegen zes be trokkenen bij de poging tot opstand van 16 Mei j.1. de doodstraf en tegen de andere be klaagden gevangenisstraffen geëischt. de De slakingen in Amerika. NIEUWE STAKINGEN IN WARREN. Tienduizend arbeiders zijn gisteren in staking gegaan uit protest tegen de door het gerechtshof de vorige week genomen beslui ten tegen de stakers. De vakvereenigingslei- ders hebben verklaard, dat gisteravond twintig fabrieken gesloten zouden worden. Gistermiddag hebben vijf fabrieken van Niles (Ohio) de poorten gesloten. Er heerscht echter rust in Youngstown. Incidentjes. Het is niet tot een algemeene staking ge komen, doordat slechts in twee fabrieken de arbeiders het werk hebben neergelegd. Er hebben zich eenige onbeteekenende inciden ten voorgedaan: drie stakers, die aan het hoofd van een duizendtal kameraden de werkwilligen tot staking trachtten over te halen, werden in hechtenis genomen. Gis termiddag hebben verscheidene honderden arbeiders in de fabriek der Republic Steel het werk hervat onder politiebescherming. Te Youngstown is het rustig. Te Niles zijn vier fabrieken gesloten. Buit. Kort. DE ENGELSCHE PETROLEUM- VOORZIENING IN OORLOGSTIJD. De Britsche minister van handel, Oliver Stanley, heeft schriftelijk geantwoord op een vraag en verklaard, dat de thans be staande Britsche petroleum-tankschepen voldoende waren om Groot-Britannië in tijd van oorlog van petroleum te voorzien. De ZIJ, DIE ZICH MET 1 JULI VOOR MINSTENS 3 MAANDEN OP DIT BLAD ABONNEEREN, ONTVANGEN DE TOT DIEN DATUM VERSCHIJNENDE NUM MERS FRANCO EN GRATIS. DE DIRECTIE. totale behoeften van het keizerrijk zouden het echter in zekere mate noodzakelijk ma ken zijn toevlucht te nemen tot petroleum- tankschepen, die niet onder Britsche vlag varen. Beëedigd ten paleize Huize ten Bosch. Hedenmorgen te 10 uur zijn de nieu we ministers in het gisteren door dr. H. Colijn gevormde kabinet ten paleize Huis ten Bosch door H.M. de koningin ontvangen en beëedigd. Reeds tegen half tien bleek, dat er ook van de zijde van het publiek belangstelling voor deze gebeurtenis bestond, want enkele honderden wandelaars hadden zich nabij het Huis ten Bosch verzameld en werden door eenige politie-agenten onder leiding van een inspecteur op afstand gehouden. Tegen kwart voor tien arriveerden de nieuwe ministers, die allen gekleed wa ren in donker jacquet en een hoogen hoed droegen. Het laatst arriveerde de nieuwe minister van economische za ken, mr. M. P. L. Steenberghe, die zelf zijn grijzen wagen, welke nog het Bra- bantsche nummerbord droeg, bestuurde. Inmiddels was de koninklijke standaard op het paleis geheschen en enkele minuten voor tien arriveerde per auto van het land huis de Ruigenhoek, waar H.M. momenteel vertoeft, de koningin, die vergezeld was van een hofdame. Reeds te kwart over tien verlieten de mi nisters het paleis weer. De minister van binnenlandsche zaken, de heer van Boeijen, zette zich in de auto van den minister van defensie, den heer van Dijk, de heeren Wei ter en van Buuren vertrokken eveneens ge zamenlijk, terwijl de ministers Goseling en Romme in de auto van hun ambtgenoot Steenberghe plaats namen. Te vijf minuten voor half elf reed de auto met den koninklijken standaard weer voor en keerde de koningin terug naar „de Rui genhoek". De overdracht der portefeuilles. De minister-president, dr. H. Colijn, heeft hedenochtend afscheid genomen van zijn hoofdambtenaren van het de partement van koloniën. Om 11 uur heeft de heer Colijn de portefeuille van koloniën overgedragen aan den heer Weiter. Daarna begaf dr. Colijn zich naar het departement van defensie, waar hij om 10 over half twaalf de portefeuille van defensie aan minister van Dijk overgaf. Vandaar begaf de minister-president zich naar het departement van buiten- landsche zaken, waar hij om half één de portefeuille van jhr. de Graeff over nam. Minister de Wilde heeft hedenmiddag om half 3 afscheid genomen van zijn ambtena ren aan het departement van binnenland sche zaken en vanmiddag om kwart over drie de portefeuille van financiën overgeno men. De portefeuille van binnenlandsche zaken zal hij morgenochtend om half tien aan mi nister van Boeijen overdragen. De portefeuille-overdracht op sociale za ken is vanmiddag om twee uur geschied en die van de departementen van handel, nijverheid en scheepvaart en van landbouw en visscherij om vier uur. Op het departement van waterstaat heeft de overdracht hedenmiddag tusschen 2 en 3 uur plaats gehad. Morgenochtend zal de eerste ministerraad, onder voorzitterschap van dr. Colijn, gehou den worden. Dr. Colijn biedt Zaterdagmiddag om één uur aan de hoofdambtenaren van de depar tementen van koloniën en defensie een noen maal aan. Het nieuwe departement van alge meene zaken. Wanneer het nieuwe departement van al gemeene zaken zal zijn ingesteld, is het waarschijnlijk, dat de minister-president zijn intrek zal nemen in een gedeelte van het voormalige paleis aan de Kneuterdijk, waar vroeger de ambtswoning van den minister van buitenlandsche zaken was gevestigd en later de bureaux van het nationaal crisis comité. Naar men weet is dit gebouw onlangs in eigendom overgegaan aan de Algemeene Friesche Levensverzekeringmaatschappij, die het echter niet geheel noodig heeft en een gedeelte ervan aan het rijk verhuurd heeft. De koningin naar Soestdijk terug. Na de beëediging van de nieuwe mi nisters is H.M. de koningin via Soestdijk naar het Loo vertrokken, waar H.M. heden en morgen zal vertoeven. De koningin keert daarna naar den Rui genhoek in den Haag terug. Portefeuille-overdracht op het departement van justitie. Hedenmiddag om half drie heeft minister van Schaik de portefeuille van justitie overgedragen aan den nieuwbenoemden mi nister van justitie, mr. C. M. J. F. Goseling. Minister Oud neemt afscheid. De afgetreden minister van financiën, mi nister Oud, heeft er prijs op gesteld, van het geheele personeel van zijn departement per soonlijk afscheid te nemen. Aangezien de vergaderzaal van het depar tement niet voldoende ruimte biedt voor deze ongeveer 260 personen, is het perso neel in vier gedeelten door den minister in deze zaal ontvangen. Om 9 uur kwam daar het personeel van het kabinet en secretarie, benevens de bo den van het departement, om half tien het personeel van de generale thesaurie, om 10 uur het personeel van den belastingdienst, om half elf het personeel van rijksgebouwen dienst en buitendienst, domeinen en compta biliteit. De minister heeft deze verschillende groe pen toegesproken. Zijn rede ^verd beant woord door den secretaris-generaal en door den directeur-generaal der belastingen (de thesaurier-generaal was met verlof afwezig). In den namiddag heeft de minister van de hoofdambtenaren, die meer persoonlijk con tact met hem hebben gehad, in zijn kabinet afscheid genomen. Oud-minister Gelissen terug naar Limburg. Prof. dr. ir. H. Gelissen zal Maandagmid dag 28 Juni a.s. zijn werkzaamheden als di recteur der N.V. Provinciale Limburgsche Electriciteitsmaatschappij stroomverkoop- maatschappij) hervatten. Om 2.30 uur zal hij in het kantoorgebouw der vennootschap, aan den Prins Bisschopssingel, te Maastricht, in een vergadering van commissarissaren wor den ontvangen, terwijl hij, onmiddellijk daarna, door het personeel in de hal yan hetzelfde gebouw zal worden begroet.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1