DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De gespannen toestand in en om Spanje ^Buitenland. De onzekerheid blijft voortduren. Ho. 147 Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redacüe 3330. Vrijdag 25 Juni 1937 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. De algemeene toestand. 0e Spaansche revolutie De Duitsche vloot-actie. fransche volksfrontbetooging. De Duitsche kerkstrijd. ALKMAARSCHE COURANT Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Alkmaar, 25 Juni. Na de gebeurtenissen met de „Deutsch- land", toen drie-kwart van Europa eenige spannende dagen beleefde, keerde de rust even plotseling weer terug, dank zij Duitschland, dat na de afstraffing bereid bleek, om mee te werken aan de bevorde ring van den Europeeschen vrede. Engeland haastte zich toen, om zoowel Duitschland als Italië weer terug te krijgen in de non-in.terventie-commissie en in dien tyd kon men zelfs zeer welwillende be- Onbelangrijke krijgsverrichtingen, richten lezen in de Italiaansche bladen over Engeland, terwijl Duitschland zich - ver heugde over de Engelsche toenadering. Het leek werkelijk heel mooi; het leek beter dan ooit: weg de animositeit tus- schen Engeland en Duitschland! en weg de al te scherpe contrasten tusschen Enge' land en Italië Duitschland en Italië kwamen terug in de Londensche commissie en theoretisch was alles volkomen in> orde. Toen kwam de affaire met de „Leipzig". Weer was de Duitsche vlag beleedigd door de Spaansche regeeringstroepen. En weer eischte Duitschland genoegdoening. Ongetwijfeld zal het voor Duitschland een zeer groote teleurstelling geweest zijn, dat zij bij deze „Leipzig"-affaire zoo door haar mede-leden in de commissie in den steek is gelaten. En het opnieuw zich te rugtrekken van Duitschland en Italië uit de Londensche commissie is eigenlijk een heel gewone en verwachte gebeurtenis ge weest. Tot zoover was er echter nog van geen gevaar voor de rust te vreezen. Maar Duitschland was lang niet tevreden en besloot zelf maatregelen te nemen ter ge noegdoening. Dat was gevaarlijk! Gelukkig bleef Duitschland nog vrij kalm en nam geen repressaile-maatregelen in den vorm van de beschieting van Al- meria. Maar ze deed wel wat anders: ze versterkte haar vloot in de Middelland- sche Zee. Die ééne maatregel is van zeer groot belang voor de verdere ontwikkeling in en om Spanje. Duitschland versterkt haar Middelland- sche Zeevloot! Waarom doet Duitschland dat? Als men de huidige kaart van Spanje nauwkeurig bestudeert, dan ziet men, dat vrijwel de geheele Oostkust van. Spanje nog in handen is van de regeeringstroe pen. Duitschland kan dus moeilijk zeggen, dat haar vloot noodig is, om de Duitsche koopvaardijschepen, die handel drijven aan de Spaansche Oostkust, te beschermen. Want die handel is er niet. En. Duitschland kan evenmin beweren, dat ze haar onder danen in dit deel van Spanje beschermen moet, want die onderdanen zijn er ook al niet! Behalve dan een groepje Duitschers, die vijandig zijn aan het huidige Duitsche regime en die werkelijk niet door Duitsch land beschermd zullen worden! Waarom versterkt Duitschland dan haar vloot? Normaal gesproken heeft de Duitsche vloot thans niets meer te doen in de Mid- dellandsche Zee. Normaal gesproken had Duitschland haar vloot terug moeten trek ken, nu zij uit de Londensche commissie is getreden. Zij doet dit niet, maar ze versterkt haar vloot. Misschien om te waken over haar vloot, opdat die niets overkomt? Een gevaarlijke taktiek. Want de aan wezigheid van de Duitsche schepen blijft een gevaar voor de rust. Er bestaat eiken dag weer een kans en nu een vergroote kans' op nieuwe conflicten. En toch, er moet iets anders zijn, dat Duitschland reden geeft, om haar (ver sterkte) vloot in de Middellandsche Zee te laten mai.oeuvreeren. En dat is de opmarsch van Franco. Duitschland blijft rekenen op een Fran co-zege. En het zal dus rekening houden met een Franco-offensief aan de Oost kust, een offensief gesteund door de Franco-vloot. En die vloot kan- beter ope- reeren ,als ze weet, dat haar vrienden Duitschland en Italië in de buurt zijn, wat een handicap zal zijn voor de regee- ringsvloot. Het is, zooals de Berlijnsche N.R.C.-cor- respondent het zegt: Men. ziet, dat de aan wezigheid der Duitsche en Italiaansche schepen zonder dat er sprake is van een blokkade of van actief ingrijpen toch wel degelijk bij deze of bij andere dergelijke eventualiteiten beteekenis kan hebben voor de bespoediging van het einde van den burgeroorlog. Aangezien hier echter populair uitgedrukt niets by is, boven dien waarschijnlijk geen enkele andere mogendheid, behalve mogelijk Rusland, genoeg bij het geval geïnteresseerd is om De strijd in het Noordwesten. Hoewel de gebeurtenissen in Spanje natuurlijk aller belangstelling hebben, z(jn het toch hoofdzakelijk de politieke wrijvingen, die de grootste aandacht trekken. De krijgsverrichtingen zijn minder belangrijk, want de slechte weers standigheden vormen een ernstig be letsel, om snel te kunnen opereeren. Het persbureau der Baskische regeering deelt mede, dat de regeeringstroepen in het mijngebied van Biskaje, waar de vijand, gebruik makende van vele bombardements vliegtuigen, zwaren druk uitoefent, krach- tigen tegenstand bieden. De opstandelingen trachtten door te dringen tot La Arboloda en in deze streek werd hevig gevochten. De dag was niet gunstig voor de luchtmacht van Franco. De regeeringstroepen veroverden een belang rijke stelling te Idubeltza bij den weg van Arciniaga naar Gordejuela. Bij deze krijgs verrichtingen, aldus het persbureau, heeft de vijandelijke luchtmacht opnieuw een bewijs van barbarisme gegeven door machinege weervuur te openen op de wegen, waarlangs de burgerbevolking vluchtte. Te Barracaldo en Portugalete werd geweervuur gewisseld. Men heeft de aanwezigheid van Duitsche- en Italiaansche soldaten waargenomen. Het noordelijke leger wordt thans volkomen ge reorganiseerd. Uit Santander wordt gemeld, dat alle le gercorpsen in het noordelijke Baskenland, Santander en Asturie zijn samengevoegd tot één leger onder bevel van generaal Gamiz Uribarri. Bedrijvigheid aan de Jarama. Aan de Jarama worden dagelijks zeer be langrijke troepenbewegingen aan de zijde der opstandelingen waargenomen. Het ge schut der regeeringstroepen neemt de vij andelijke achterhoede zonder ophouden on der vuur om de concentraties uiteen te drij ven. Doch het kan de voortdurende versterking van de troepen en oorlogstuig niet verhinderen. Eergisteren hebben de regeeringstroepen twee aanvallen afgesla gen om daarna met evenveel kracht tot den tegenaanval over te gaan. Zeker is het, dat aan beide zijden omvang rijke krijgsverrichtingen worden voorbereid en dat men weldra tot actie zal overgaan Mededeelingen van de opstande lingen. In het legerbericht van het groote hoofd kwartier der opstandelingen wordt gezegd, dat de rechtsche opmarsch in Biskaje voort duurt, hoewel het weer slecht is. De troepen drongen door tot het uiterste westpunt van het Abramassief, en bezetten de hoogten van Punta Lucero, Laaena, Serantes, Ciervano en Seano. Zeer veel oorlogstuig is buitge maakt. Hoewel de telling nog niet geschied is, spreekt men van 1.270.000 liter benzine, 4000 vliegtuigbommen van 50 tot 80 kilo gram. In Leon is een aanval op de rechtsche stellingen in den sector Pena Ubina afgesla- er wel wat bij te vinden:, en daar interna tionale conflicten voor te wagen, zijn er weliswaar op den duur eenige strubbelin gen en perioden van diplomatieke span ning te voorzien, maar is er toch geen overdreven optimisme voor noodig om een beëindiging van den Spaanschen burger oorlog tegemoet te zien zonder dat daarbij de internationale vrede gevaar loopt. Dat Engeland deze ontwikkeling niet heugelijk zal vinden, is buiten kijf, maar de hou ding, die dit land tot dusver in het Spaan sche geschil heeft aangenomen, wijst toch op vastberadenheid in negatieven zin, dit is op den afkeer van werkelijk risico. Min der scrupuleus zou misschien alleen Rus land zijn, en gesteld eens dat aan Rusland de taak werd opgedragen om de lacune, die door het uitvallen van Duitschland en Italië uit het controlestelsel is ontstaan, op te vullen, dan zou inderdaad een hoogst kritieke toestand kunnen ontstaan. Dat is dan ook een reden, waarom deze opdracht waarschijnlijk niet aan Rusland zal wor den verleend. Dat men intusschen. ook te Berlijn voor het oogen'blik tenminste ontspanning ziet, blijkt uit de aankondiging dat de Führer nu dan toch binnen enkele dagen Berlijn zal verlaten ten einde na een korte zeereis zjjn zomerresidentie te betrekken. gen: de vijand trok in wanorde terug, nadat vier zjjner bataljons geheel vernietigd wa ren. Van de anderen fronten valt niets melden. Spaansch schip tot zinken gebracht. Russisch schip met krijgstuig buit gemaakt? Uit Gerina wordt gemeld, dat de mili taire commandant van Gerona aan de pers het volgende communiqué heeft overhan digd: Om ongeveer half zeven heeft een witgeschilderd oorlogschip ter hoogte van de La Selva en op een afstand van 6 mijl uit de kust met kanonschoten een Spaansch handels-zeilschip tot zinken gebracht. De bemanning werd gevangen genomen. Het zeilschip voer in gezelschap van een Fransch varatuig, dat door het opstandelingenschip met rust werd gelaten. Dit laatste vertrok onmiddellijk na den aanslag met groote snelheid naar het zuiden. Toen zij van de zen aanval in kennis waren gesteld vluchtten alle handelsvaartuigen, petroleum-tanksche- pen en kustwachtschepen naar de haven van Cadaques. Naar van rechtsche Spaansche zijde ver luidt, heeft de tot Franco's strijdmacht be- hoorende kruiser „Almirante Cervera" aan de Middellandsche zeekust het Sovjet Rus sische koopvaardijschp „Kuban" gepraaid en naar Malaga opgebracht. De voor de regeering te Valencia bestem de lading zou uit 20 vliegtuigen. 44 tanks, 9000 geweren, 1100 machinegeweren, 2 mil- lioen patronen en 4500 ton ander oorlogs materiaal hebben bestaan. Aanhangers der regeering terecht gesteld. Volgens inlichtingen van het persbureau van de Baskische regeering hebben de rechtsche autoriteiten in Guipuzcoa den raadsheer voor openbare gezondheid der Baskische regeering, dr. Vespinosa, diens secretaris, de kapitein der Baskische artille rie, Aguirre, een raadsheer van de Baskische legatie te Parijs, Urgoiti, ter dood veroor deeld. Zooals men zich zal herinneren be vonden zij zich in een vliegtuig, dat, op weg naar Santander, in het door de rechtschen bezette gebied een noodlanding moest ma ken. Het lot van den piloot, den mecanicien en den Franschen reserve-oficier, die even eens in het toestel zat, is nog niet bekend. Alleen weet men, dat zij niet ter dood wer den veroordeeld. Geruststellende verklaringen van Eden. Er waren gisteren in het Engelsche La gerhuis een groot aantal vragen gesteld over de geruchten nopens bewegingen van den Duitsche vloot in Oostelijke richting in de Middellandsche Zee en de beweerde landing van nieuwe Italiaansche troepen te Malaga en Melilla. Vooral het telegram van den Timis-correspondent te Malaga over Italiaansche ontschepingen aldaar bleek grooten indruk op de leden te hebben ge maakt zoodat het als een groote geruststel ling werkte, toen Eden verklaarde dat deze berichten en geruchten met de grootst mo gelijke reserve moesten behandeld worden. Van de admiraliteit waren geen berichten ontvangen van verplaatsing van Duitsche oorlogsschepen in Oostelijke richting, maar wel van hun voor anker gaan in de Portu- geesche haven Lagos. Spr. had evenmin eenige betrouwbaren informaties ontvan gen omtrent de beweerde landing van Ita liaansche troepen. Te Melilla was het volkomen rustig en de Engelsche schepen die de controle voor de haven van Malaga uitoefenden hadden geen enkel transportschip gesignaleerd. Ten overvloede had spr. nog inlichtingen ge vraagd bij de controle-commissie en ook van deze zijde had men de geruchten ge dementeerd. Spr. hoopte van harte dat deze geruchten even valsch zouden blijken als zoo menig ander gerucht dat in dagen van spanning ergens opduikt. Onzekerheid blijft voortduren. Het uitblijven van verdere Duitsche actie tegen Valencia heeft te Londen een duide lijk merkbare ontspanning teweeg gebracht, zegt de Londensche N.R.C.-correspondent. De hoop wordt uitgesproken, dat het inci dent met de Leipzig nu definitief is geslo ten, en dat de niet-inmengingscommissie zoo spoedig mogelijk aan het werk zal gaan om de bres in de internationale contróle te repareeren. Tot nu toe is echter nog geen datum voor een nieuwe vergadering vast gesteld. Men zal hieruit mogelijkerwijs de conclusie kunnen trekken, dat men eerst nog een paar dagen wil afwachten of Duitschland en Italië het inderdaad bij hun verrassend lankmoedig optreden tegen Valencia zullen laten, want volkomen zekerheid op dit punt is nog nauwelijks mogelijk. Daarvoor is de plotselinge matl ging van Berlijn te onverwacht gekomen. Bovendien geeft dr voortdurende aanwe zigheid van Duitsche en Italiaansche oor logsbodems in de Spaansche wateren, waar deze geen contróle meer hebben uit te oefenen, nog steeds eenigen grond voor de vrees, dat het laatste woord in de huidige crisis nog niet is gezegd. In officiëele kringen-werd gister echter de veronderstelling geopperd, dat de ver' klaring voor de tegenstrijdigheid tusschen Duitschland en Italië's uittreden uit de con trole en de voortgezette aanwezigheid van de controleschepen, in overwegingen van protest zou kunnen worden gevonden. Rome en Berlijn zouden geweigerd hebben hun oorlogsschepen direct terug te trekken, omdat dit den indruk zou kunnen wekken, dat zij bang zijn voor Moskou en zijn z.g, satellieten. Men geeft echter toe dat deze uitlegging van Duitschland en Italië's hou ding misschien meer op hoop, dan op waan schijnlijkheid berust. Overigens wordt erop gewezen, dat de geruchten omtrent een concentratie van Duitsche oorlogsbodems in de Spaansche wateren doof Berlijn officiëel zijn ontkend en dat men ook op het Foreign Office van deze geruchten nog geen enkele bevestiging gekregen heeft. Hetzelfde geldt van de berichten, dat te Malaga een nieuwe zending Italiaansche „vrijwilligers" zou zijn geland. Een Duitsche verklaring. Een hoog ambtenaar van buitenlandsche zaken heeft gisteren te Berlijn aan onder scheiden journalisten waaronder ook buitenlandsche verklaard, dat Duitsch land zijn schepen niet kan terugtrekken, omdat zijn handelsvaartuigen meer gevaar liepen van een aanval door de „roode" Spaansche schepen dan b.v. die van Enge land. Om die schepen in geval van nood te kunnen bijstaan, moest de Duitsche vloot in de nabijheid en paraat blijven, maar er be stond niet de geringste bedoeling om Spaansche havens te gaan blokkeeren of roode Spaansche schepen aan te vallen. Toch Duitsche vlootbeweging. Ondanks Eden's geruststellende verkla ring gisteren in het Lagerhuis, dat geen berichten waren ontvangen omtrent ver plaatsing van Duitsche oorlogsschepen in Oostelijke richting kwamen gisteravond andersluidende berichten binnen. Reuter meldde nl. uit Gibraltar, dat twee Duitsche kruisers en vijf torpedoboot jagers des avonds Gibraltar gepasseerd waren naar het Oosten. Onder deze oorlogsschepen be vond zich de Admiral Scheer. De houding van het Vaticaan. De Osservatore Romano wijst op den ernst van den toestand, zooals deze gescha pen is door het uittreden van Duitschland en Italië uit de controle. Het blad van het Vaticaan acht de toestand nog ernstiger dan onmiddellijk na het incident met de Deutschland. Toen was de uittreding van Duitschland en Italië slechts voorloopig, thans is zij definitief. Het blad betreurt het besluit ten zeerste en vooral het feit dat het definitief is; de verantwoordelijkheid die Duitschland en Italië op zich geladen hebben is bovendien zeer groot, want slechts een gemeenschappelijke controle kan de niet-inmenging verzekeren. Het blad bespreekt dan de huidige situatie en de Duitsche eischen, die voor zoover het het interneeren van alle duikbooten van de regeering van Valencia betrof te Londen paradoxaal geacht werden. Het blad is van meening dat het Engelsche standpunt rede' lijk was. Tenslotte wijst het blad van het Vaticaan op de ernstige gevolgen, die de aanwezigheid van oorlogsschepen, die aan de controle hebben deelgenomen doch zich daaruit hebben teruggetrokken in de Mid dellandsche zee kan hebben. Vooral na het mislukken van de internationale controle kan het evenwicht in Europa worden ge stoord. Het blad doet nogmaals een beroep op het geweten van Europa. Kardinaal Pacello heeft uit naam van den Paus den aartsbisschop van Toledo een te legram gezonden waarin hij hem verzoekt bemiddelend op te treden bij generaal Franco om zoo weinig mogelijk schade aan te richten en menschen te dooden bij de militaire operaties in Biscaye waar de be volking streng katholiek is. Dit initiatief is genomen op verzoek van een aantal Fran- sche katholieken. ZIJ, DIE ZICH MET 1 JULI VOOR MINSTENS 3 MAANDEN OP DIT BLAD ABONNEEREN, ONTVANGEN DE TOT DIEN DATUM VERSCHIJNENDE NUM MERS FRANCO EN GRATIS. DE DIRECTIE. komen waren, dat de blokkade der Spaan sche kusten moest ophouden en dat geëischt moest worden, dat de fascistische troepen en de Duitsche en Italiaansche vloten terug getrokken zouden worden. Een spreker, die uit naam der socialis tische partij het woord voerde, verklaarde vervolgens, dat het door de regeering-Blum begonnen werk moest worden voortgezet en dat niet geraakt mag worden aan wat tot stand is gebracht. Ten slotte voerde Jouhaux het woord, die o.a. zeide, dat de C.G.T. aan den kant van de regeering staat voor een actie tegen de „geldmachten". De C.G.T. zal haar waak zaamheid uitoefenen ten aanzien van de ge beurtenissen en is „gereed tusschenbeide te komen met al haar krachten en al haar mid delen om te vermijden, dat men afglijdt naar een fascistische overwinning". Voorts zeide Jouhaux: „Wij zijn bereid al onze krachten bij te dragen op welk plan ook. De regeering zal niet tevergeefs een beroep op ons doen, maar zy zal ons ook tegenover haar vinden, wanneer zij uit schroomvallig heid komt af te wijken van den weg, dien wij tezamen hebben uitgestippeld". Waf de internationale gebeurtenissen be treft, zeide. spr., dat Frankrijk ook zijn vrij heid moet hernemen, hieraan toevoegende: „Wij willen geen oorlog, wij willen den vrede in den triomf der democratieën". HET CONFLICT TUSSCHEN DEN AARTSBISSCHOP VAN KRAJKAU EN DE REGEERING. De aartsbisschop van Krakau, mgr. Sapie- ha, heeft gisteravond een antwoord gepubli ceerd op de officieel tegen hem uitgespro ken beschuldigingen. Hij wijst er daarin op, dat sinds lang besloten was tot het over brengen van den sarcophaag van P.ilsoedski en dat deze slechts voorloopig in den crypt van St. Leonard was geborgen. Bovendien liep het gebalsende stoffelijke overschot ge vaar in de vochtigheid van den crypt tot ontbinding over te gaan. De aartsbisschop voegt hieraan toe, dat hij, belast zijnde met te waken over de heiligheid van de katho lieke kathedraal, niet onverschillig kon blij ven tegenover de dichte massa's, die soms vreemd waren aan het katholieke geloof en die door de kathedraal liepen. De aartsbis schop betreurt het, dat de door hem aange voerde motieven in de officiëele communi- qué's stilzwijgend voorbijgegaan zijn. In Krakau zijn gister betoogingen tegen den aartsbisschop gehouden. Verschillende regeeringsorganisaties hebben een bijeen komst belegd, waarna een optocht zich be gaf naar het Belvedere, de vroegere residen tie van Pilsoedski. Er werden vijandige kre ten jegens den aartsbisschop uitgeroepen. Te Warschau blijven adressen van solida riteit met de regeering van talrijke regee ringsorganisaties binnenkomen. Gistermiddag laat is te Parijs een betoo ging van het volksfront gehouden, waarbij talrijke leidende figuren van het volksfront aanwezig waren. Thorez hield een rede, waarin hij den steun der communisten aan de nieuwe regeering toezegde en mededeel de, dat de beide internationale* overeenge- Nieuwe arrestaties van predikanten. Er wordt gemeld, dat wederom circa vijf tien predikanten en leeken-adviseurs van de oppositioneele belijdeniskerk zijn gear resteerd, o.a. ds. Müller uit Dahlem. Alles wordt gedaan om te verhinderen, dat de arrestaties in het openbaar bekend worden. Zij, die ervan verdacht worden, dergelijke berichten aan de buitenlandsche pers te hebben verstrekt, stellen zich bloot aan arrestatie en opsluiting zonder vooraf gaande veroordeeling. Behalve ds. Müller zouden ook ds. Rathe- nau en ds. Bochum uit Berlijn in arrest zijn gesteld. Voorts ds. Lucking uit Westfalen, ds. Rentdorff uit Mecklenburg en ds. Iwans uit Oost-Pruisen. In totaal zouden tot dus verre zes en zestig predikanten zijn gear resteerd, ofschoon eenigen later misschien weer op vrije voeten zijn gesteld. Acht arrestaties zijn eergisteren verricht na een bijeenkomst te Berlijn van den rijks- broederraad. De gearresteerden zijn de zes bovengenoemde predikanten en ds. Beck- mann, benevens de juridische adviseur Perela. Redevoering van minister Frank. Rijksminister dr. Frank heeft tijdens een bijeenkomst van den natonaal-socialistischen bond van juristen een redevoering uitge sproken, waarin hij Hitier verheerlijkte, de Neurenbergsche wetten tegen de joden ver dedigde, de nationaal-socialistische wet geving prees en ook aandacht wijdde aan de houding van Duitschland ten opzichte van het buitenland, waarbij hij o.m. zeide, dat Moskou het centrum is van een internatio naal georganiseerd misdadigerswezen. De nationaal-socialisten wenschen niets liever S

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1937 | | pagina 1