DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De algemeene toestand.
OPMARSCH DER FRANCOTROEPEN NAAR
SANTANDER.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Ho. 149
Maandag 28 Juni 1937
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
139e Jaargang
De Spaansche revolutie
De Catalaansche regeeringscrisis opgelost?
SPAANSCH VRACHTSCHIP
GETORPEDEERD.
Rede van gouwleider Wagner.
Het conflict met den aarts
bisschop van Krakau.
De malversaties te Vlissingen.
Japansch-Russische
grensincidenten.
ALKMAARSCHE COURANT.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK.
Alkmaar. 28 Juni.
De staking in de Amerikaansche Staal
industrie schijnt een onverwachte wending
te nemen. Na de successen die Lewis in zijn
strijd om de erkenning der Amerikaan
sche vakvereenigingen in de automobiel
industrie e.a. heeft weten te behalen, ziet
het er op dit moment naar uit, dat het hoofd
van het C. I. O. een nieuwe overwinning
zal behalen. Mogen wij de berichten om
trent de stakingsverloop te Younstown ge-
looven dan blijkt hieruit wel duidelijk dat
vele arbeiders er den brui aan geven en het
heeft er alleszins den indruk van dat de
staking min of meer gaat verloopen.
De Youngstown Sheet an Tube bijvoor
beeld verklaarde gisteren dat ruim 10000
man het werk hadden hervat. De stakings
leiders dementeeren den beweringen even
wel ten stelligste, doch het is wel zeker dat,
indien de staking op den huidigen voet
doorgaat Lewis C. S., ondanks zyn bewerin
gen van het tegendeel, een eclatant echec
tegemoet gaat.
De Spaansche burgeroorlog, die overigens
op zich zelf voor heden weinig nieuws
biedt, heeft Mussolini, bij monde van de
„Popoio d'Italia", tot een fel artikel, tegen
de Engelsche- en Amerikaansche pers ge
ïnspireerd.
„Er bestaat in de wereld", zoo zeide hij,
„én pers die leeft van leugens en er zich
mede verrijkt van de leugen een handel te
maken. Het is de anti-fascistische pers van
alle landen en van alle schakeeringen. Na
het logische besluit van Berlijn en Rome
ontstond er een ware wedloop van verzon
nen berichten. Men sprak van een Ita-
liaanschDuitsche blokkade der Spaansche
kusten, hetgeen onwaar is. Verder dat 15000
Italiaansche soldaten Malaga aan land zijn
gegaan, eveneens onwaar. De Engelsche be
richtgevers, die zoo in aantal toenemen in
de havens, die zich in handen der rechtsche
troepen bevinden, weten dat dit onwaar is.
Zekere Amerikaansche correspondenten,
die er behoefte aan hebben de Europeesche
berichten zoo gepeperd mogelijk te maken,
daar zij bestemd zyn voor een publiek, dat
over het geheel genomen niets van Europa
afweet zich niet om het lot van dat wereld
deel bekommert, hebben een troepencon
centratie verzonnen van 50000 manschap
pen te Civita Vecchia, die gereed staan
naar Spanje te vertrekken. Het is onwaar,
het is door en door onwaar.
Naast deze grove leugens zijn er ook
kleinere, die echter niet minder valsch zijn,
en waarin zich de Fransche pers onder
scheidt, berichten die betrekking hebben op
de as Berlijn—Rome, waarvan men alle be
wegingen bespiedt in de vergeefsche hoop
een verzwakking te ontdekken van de vol
ledige solidariteit der beide landen
De Europeesche crisis, aldus het artikel
Na de inneming van Bilbao door
Franco. Verklaring van den
vertegenwoordiger der Baskische
regeering,
Ignacion de L.zaso, vertegenwoordiger
der Baskische regeering te Londen, heeft
Zaterdagmiddag de volgende verklaring ge
publiceerd:
„Hoewel Bilbao door het Baskische leger
zonder bloedvergieten ontruimd is, en de
Baskische regeering een voorbeeld van
menschelijkheid heeft gegeven door alle
krijgsgevangenen in vryheid te stellen,
zijn inmiddels reeds ruim veertig buiten
gewone rechtbanken ingesteld en heeft het
„fascistische recht" reeds slachtoffers in de
stad gemaakt, evenals dat vroeger gebeurd
is in de provincie Guipuzcoa, waar ruim
1500 Basken, onder wie verschillende gees
telijken, ter dood zijn gebracht. Generaal
Franco heeft by decreet den Baskeh hun
autonomie op belastinggebied ontnomen,
een voorrecht, dat zij sinds eeuwen genoo-
ten. Deze draconische maatregel is gevolgd
op die waarby het gebruik van de Baski
sche taal op zware straffen verboden is
verklaard.
Ik neem de democratische landen tot ge
tuigen van deze welbewuste vernietiging
der oudste democratie ter wereld. Het is een
ramp, welke aantoont, waarom het Baski
sche volk zich zoo hardnekkig tegen den
overweldiger verzet heeft".
Een speciale correspondent meldt:
Een groote stroom van uitgewekenen
komt naar Bilbao, hetgeen ernstige moei
lijkheden met zich medebrengt ten aanzien
van ravitailleering en huisvesting. De
bevelvoering heeft een beroep gedaan op de
organisaties achter het front om hulp te
zenden voor deze vluchtelingen.
Zaterdag hebben de opstandelingen zich
meester gemaakt van de kruitfabriek te
Magdalena de San Fuentes, ten noordwes
ten van San Pedro de Galdames.
Veel munitie en oorlogsmateriaal is buit
gemaakt.
De rechtsche troepen worden thans ge
volgd door genietroepen, die tot taak heb
ben de wegen en bruggen te herstellen, die
de regeeringstroepen vernielen om hun
verder zal definitief wórden opgelost, den terugtocht om den opmarsch der rechtschen
dag waarop de laatste Baskische weerstand te vertragen
eenmaal gebroken zijnde, generaal Franco
het volle gewicht van zijn troepen naar het
oentrale front kan overbrengen. De gebeur
tenissen zullen versneld worden. De gordel
van Madrid zal doorgebroken worden even
als die van Bilbao. Spanje zal het graf van
het bolsjewisme zijn. Vervolgens herinnert
de schrijver er aan, dat deze overwinning
ten deele de overwinning ten deele de over
winning van Italië zal zijn, dat niet neu
traal bleef, maar streed.
Overigens schijnt het in Catalonië weer
te broeien. De laatste dagen sijpelen be
richten door, waaruit valt op te maken dat
den laatsten tijd arrestaties hebben plaats
Het stadje Valmageda, een industriecen
trum, dat bovendien strategische waarde
heeft doordat het een verkeersknooppunt
vormt, schijnt thans het doel der rechtsche
troepen te vormen. Het terrein is hier nog
al heuvelachtig. Men verwacht, dat de op
standelingen omsingelende bewegingen zul
len maken.
Opmarsch der opstandelingen in
Biscaye duurt voort.
In het officiëele communiqué van het
rechtsche hoofdkwartier wordt o.a. mede
gedeeld, dat de opmarsch in Biscaye voort
gezet wordt, o.a. bezetten de rechtsche
troepen den berg Somoguedo, de hoogten
gevonden op grooten schaal. Dit laatste in van Ponton, Cabrerizas, la Alta, voorts
het byzonder onder de leden van het P.O. Aranguren, Mendieta, Guenas, en la Cruz,
U.M. (de partij van de Trotskisten). AUe terwijl zij nabij Mendieta over de rivier de
leiders van deze partij schijnen gearresteerd
te zijn, verder 300 leden en voornamelijk
anti-fascisten die uit de concentratie en ge
vangenissen in Duitschland en Italië zijn
Cadagua zijn getrokken.
Voorbereiding der evacuatie van
de burgerbevolking van Santander.
Verscheiden Britsche stoomschepen zijn
ontsnapt en in Spanje deel uit maakt van te Salxtander aangekomen om er deel te
een internationale commissie die samen- nernen aan jje evacuatie der burgerbevol-
werkte met het P. O. U. M. j king.
De arrestaties hebben plaats gevonden vertrek is nog niet vastgesteld, maar
onder de beschuldiging van spionnage, maar, wej zjjn reeds aUe maatregelen genomen
het lydt geen twijfel, dat het ware doel van om (je voedselvoorziening voor de passa-
deze massa-arrestaties bestaat in de onder- gjers gedurende de reis te verzekeren, over
drukking van de politieke tegenstanders
van de communistische politiek onder de
Spaansche arbeiders.
Opmerkenswaard zijn voorts de berich
ten, die over Companys binnenkomen; en
waarin herhaaldelijk gewezen wordt op de
mogelijkheid van een regeeringscrisis
eenkomstig een afspraak tusschen de ge
zagvoerders en de Baskische autoriteiten.
Minister Espinosa gefusilleerd.
In officiëele kringen wordt medegedeeld,
dat de Baskische minister van gezondheid,
die in handen van de troepen van Franco is
gevallen door een noodlanding van zyn
waarbij dit keer Companys het loodje zou vliegtuig, is gefusilleerd tezamen met de
moeten leggen. Zaterdag is de generaliteits-
raad bijeen geweest om besprekingen te
houden over den internationalen toestand.
Na afloop is een communiqué uitgegeven,
waarin de raadsleden hun vertrouwen t.o.v.
Companys uitspreken, en hem machtigen
beide andere passagiers in zijn toestel. De
Fransche piloot en mecanicien bevinden
zich nog in gevangenschap.
Men gelooft verder, dat een aantal dood
vonnissen is geveld tegen Basken, die door
de rechtschen te Pilbao gevangen zyn ge-
op het geschikte oogenblik de beslissing te nomerrt Vluchtelingen uit de omgeving van
nemen, die hij noodzakelijk zal achten. Bilbao hebben medegedeeld, dat zy lijken
Dat er sprake is van een nieuwe kabinets- Van een veertiktal personen, die in het ge-
crisis in Catalonië, staat, ook uit onze hui- heim terechtgesteld werden, hebben gezien,
dige berichtgeving, wel vast, doch voor- Ook zouden de leden van de Spaansche
loopig schijnt Companys nog vrij vast in 't plalanx in den nacht waarin zij Bilbao bin-
zadel te zitten. I nendrongen, 23 personen hebben gedood.
De kabinetscrisis in Catalonië
President Companys heeft aan journalis
ten medegedeeld, dat hy, na het vertrou
wen, dat de generaliteitsraad van Catalonië
Vrijdag in hem heeft uitgesproken, de mi-
nisteriëele crisis officiëel voor geopend
heeft verklaard. Deze maal, zoo zeide hij
zal de crisis niet slechts in het volle licht,
maar. ook zeer snel worden opgelost. Zon
dagavond sprak Companys voor de radio.
Zondag zet hij zijn besprekingen voort
Heden denkt hij het nieuwe kabinet gereed
te hebben.
Companys heeft een radio-redevoering
gericht tot het Catalaansche volk, waarin
hij uiteenzette, dat de nieuwe Catalaanssche
regeering een oorlogsregeering moet zyn
met den oorlog als voornaamste doelstel
ling. „Het oogenblik eischt een maximum
aan offers, aldus Companys, en daarom zal
ik aan mijn functie van president van Ca
talonië die van president der regeering toe
voegen". Van allen vroeg spr. discipline en
eenheid van actie en op allen deed hij een
beroep zich te mobiliseeren om de noodza
kelijke versterkingswerken ten uitvoer te
leggen en de productie in aUe takken van
industrie te intensifieeren.
De strijd aan het front voor Madrid.
De opstandelingen hebben Zaterdagnacht
en Zondagochtend hevige aanvallen onder
nomen op Carabanchel en de regeerings
troepen op Casa de Campo. Deze aanvaUen
hadden ten doel de linies te rectificeeren.
By Carabanchel hebben de opstandelin
gen een mijn tot ontploffing gebracht voor
de loopgraven der regeeringstroepen, dicht
bij een huis, waarin zich naar c(p opstande
lingen veronderstelden, troepen bevonden.
Het gebouw was evenwel sinds eenigen
tijd verlaten. Korten tijd na deze ontplof
fing werd de strijd voortgezet.
De regeeringstroepen ondernamen een
tegenaanval, welke den geheelen nacht
voortduurde. Het schijnt evenwel, dat deze
gevechten geen resultaat hebben opgele
verd.
Bij Casa de Campo hebben de regeerings
troepen een vrij hevigen druk uitgeoefend
op de stellingen welke de vijand er bij de
begraafplaats hebben ingericht.
De regeeringstroepen hebben deze be
langrijke stelling omsingeld. In de sectoren
Jarama en ten zuiden van de Taag is een
zekere activiteit merkbaar, evenals ten wes
ten van Madrid. De- opstandelingen zijn,
ondanks al hun pogingen er niet in ge
slaagd de linies der regeeringstroepen te
doorbreken.
Regeeringsluchtmacht brengt vijand
schade toe.
Zaterdagmorgen hebben Franco's troepen
opnieuw een aanval ondernomen op de
stellingen der regeeringstroepen aan het
front van de Jarama. Zij slaagden er echter
niet in de verdedigingslinie te doorbreken.
De troepenbeweging van Franco's man
schappen, welke sinds eenige dagen valt
waar te nemen in het noorden per provin
cie Guadalajara, werd Zaterdagmorgen
voortgezet. De luchtmacht der regeering
ontdekte en vernielde een convooi vracht
auto's beladen met troepen in de omgeving
van Siguenza. Laag vliegende jachttoestel-
len beschoten met succes de concentraties
van den vijand. Het convooi, waarvan ver
scheidene wagens ernstige schade opliepen,
werd verstrooid.
Spaansch vrachtschip getorpedeerd.
Het vrachtschip der Spaansche regeering,
„Cabo Carlos", dat van Alicante naar Va-
lencia was uitgevaren met een lading voe
dingsmiddelen aan boord, is op 26 Juni j.1.
op 28 mijl van Alicante door een torpedo
van een niet-geïdentificeerde duikboot tot
zinken gebracht. Vijf leden van den uit 49
koppen bestaande bemanning verdronken.
De andere 44, benevens een aan boord zijn
de verpleegster, werden gered.
Tienduizend vrijwilligers naar
Spanje overgebracht.
Lo Spaansche kanonneerboot „Eduarde
Dato" heeft de laatste dagen ruim tiendui
zend Mooren, legionnaires en andere vrij
willigers naar Algeciras overgebracht. Zoo
dra de troepen ontscheept waren, vertrok
ken zij per trein naar Malaga of Cadiz.
Hitier schenkt portret aan com
mandant van „Deutschland".
tii-ier heeft na de terugkeer van het
pantserschip „Deutschland", den comman
dant, kapitein ter zee Fanger, als erkenning
voor het voorbeeldig optreden van de be
manning, zyn portret met eigenhandig ge
schreven opdracht toegezonden.
De Duitsche kerkstrijd
Gouwleider Wagner heeft gister te
Fürstenfeldbruck in Oberbayero een
rede gehouden over de verhouding
tusschen kerk en staat. Deze rede werd
door 13.000 personen aangehoord.
De minister zeide o:a. met droefheid te
moeten constateeren, dat op het oogenblik
slechts een macht bestaat, welke zich
hinderend in het leven van het volk merk
baar maakt, n.1. de kerken. Spreker ver
maande de kerken zich in het geheel te
voegen en mede te werken aan de oplos
sing van vraagstukken van dezen tijd.
Het volk verlangt niet naar een „Kul-
turkampf". Het is in den diep sten grond
godsdienstig, doch het wil hierover niet
strijden, doch leven in den geest van den
almachtigen God.
Spr. wees vervolgens op de valsche be
richten over kerkvervolging. De staat helpt
de kerken bij het innen van kerkelijke be
lastingen, alleen in Beieren kregen de
katholieke en protestantsche kerken in
1936 26 millioen mark aan kerkelijke be
lasting, tien millioen meer dan in 1934,
terwijl de kerken bovendien van 1933 tot
nu toe van den Staat 140 millioen mark
kregen. De salarissen van de geestelijkheid
komen van den Staat. De aartsbisschop van
München ontvangt jaarlijks 20.000 mark,
de aartsbisschop van Bamberg 21.500 mark
en de zes overige bisschoppen in Beieren
ontvangen elk 14.500 marks 's jaars. De
Luthersche bisschop ontvangt jaarlijks een
salaris van 21.000 mark van den Staat.
Wagner zeide, dat in de gegeven omstan
digheden de Staat geen vrijwillige giften
meer aan de kerken kan geven, indien de
kerken hun houding niet wijzigen. Hij
hoopte evenwel, dat de kerken tot bezin
ning zullen komen en zullen terugkeeren
tot de volksgemeenschap.
De Hitlerjeugd en de kerk.
De verhouding tusschen Hitlerjeugd en
godsdienstige genootschappen is in twee
nieuwe verordeningen van den ryksjeugd-
leider geregeld. Een daarvan legt, daar zy
de taak van de kerken of andere godsdien
stige vereenigingen erkent, den organen
der Hitlerjeugd de verplichting op, in bui
tengewone gevallen voor bijzondere gods
dienstige gebeurtenissen den leden op aan
vraag verlof te verleenen. Het is den or
ganen verboden, een dergelijk verzoek af
te wijzen op confessioneele of godsdienstige
gronden of al naar de confessie verschil
lende te behandelen of den verzoeker in
den dienst te benadeelen. Afwijzing kan
slechts geschieden op grond van wet, ver
ordening of om redenen van dienst of in
terne discipline.
De tweede verordening is een samenvat
ting van alle verordeningen, die tot dus
verre uitgevaardigd zijn ten aanzien van
het vraagstuk van het dubbele lidmaat
schap van Hitlerjeugd en confessioneele
jeugdvereeniging.
Ds. Niemöller preekt.
Zondag hebben de evangelische predl
kanten in de volle kerken de gebeurtenis'
sen van de afgeloopen week besproken.
Domine Niemöller zeide vanaf den
preekstoel te Dahlem: „Woensdag j.1. zijn
vijftien of twintig man van de geheime
politie de Friedrich Wilhelmkerk binnen
gedrongen en hebben hier acht leden van
den kerkeraad, zes vrouwen en een man
nelijke geloovige, gearresteerd. De preek
stoel van de Sankt Annen Kirche staat
leeg, aangezien domine Müller met 47
broeders en zusters is gearresteerd.
Een protest-demonstratie.
Met het bezoek van den koning van
Roemenië aan Polen is Zaterdag het
conflict tusschen den aartsbisschop
van Krakau en de regeering wat op
den politieken achtergrond geraakt.
Toch publiceert de regeeringspers nog
verontwaardigde resoluties van ver
schillende regeeringsorganisaties.
Tijdens een protest-bijeenkomst, die te
Warschau werd gehouden, werd de inrich
ting van het bureau van het katholieke
dagblad „Maly Dziennik" vernield. De de
monstranten begaven zich naar de nuntia
tuur en uitten onwelwillende kreten je
gens den aartsbisschop van Krakau. Van
het Vaticaan wordt vernomen, dat de
Poolsche zaakgelastigde stappen heeft ge
daan bij den kardinaal-staatssecretaris.
Het conservatieve regeeringsblad „Czas",
dat stelling had genomen ten gunste van
den aartsbisschop en gisteren in beslag
werd genomen, mocht Zondag niet ver
schijnen.
Aartsbisschop ernstig ziek.
De aartsbisschop van Krakau is ernstig
ziek en zyn toestand is de laatste dagen
ZIJ, DIE ZICH MET 1 JULI VOOR
MINSTENS 3 MAANDEN OP DIT BLAD
ABONNEEREN, ONTVANGEN DE TOT
DIEN DATUM VERSCHIJNENDE NUM
MERS FRANCO EN GRATIS.
DE DIRECTIE.
Voor het gerechtshof te 's Graven-
hage stond de vorige week in hooger
beroep terecht de 56-jarige P. G. L.,
oud-wethouder te Vlissingen. Wegens
valschheid in geschrifte had de recht
bank te Middelburg hem veroordeeld
tot een gevangenisstraf voor den tijd
van 8 maanden met aftrek van voor
arrest.
Men zal zich herinneren, dat de
oud-wethouder in zijn functie van
penningmeester van het gewest Zee
land van den Bijzonderen VrijwiUigen
Landstorm verschillende leveranciers
te Vlissingen en omliggende gemeen
ten kwitanties in blanco had laten
teekenen, welke kwitanties bij dan
verder invulde en op deze wijze bij
dragen aan de kas van den B. V. L.
onttrok. Ook had hy leveranciers
kwitanties voor gefingeerde uitgaven
laten teekenen en zelf handteekenin-
gen vervalscht.
De procureur-generaal vroeg de
vorige week bevestiging van het von
nis van de rechtbank te Middelburg.
Het Hof, heden arrest wijzend, be
krachtigde het vonnis en veroordeelde
den oud-wethouder tot een gevange
nisstraf voor den tijd van 8 maanden
met aftrek van voorarrest.
nog verergerd. De geneesheeren hebben
heden twee keer consult gehouden.
Bladen verboden.
Zaterdag is voor de tweede maal een
démarche gedaan bij het vaticaan door den
Poolschen zaakgelastigde in verband met
het conflict tusschen de regeering en den
aartsbisschop van Krakau, mgr. Sapieha.
Het regeeringsblad „Czas" kon gisteren
noch vandaag verschijnen. Men weet niet
of de autoriteiten het verbod van dit
orgaan zullen handhaven.
Het blad „Odnowa", een weekblad van
de groep onder leiding van oud-president
Paderewski, generaal Halier en generaal
Sikorski, is eveneens geschorst.
Sovjet-Russische troepen hebben
strategische punten in de Amoer
bezet.
Het Japansche agentschap Domei
publiceert bijzonderheden over inci
denten aan de grens tusschen Sovjet-
Rusland en Mandsjoekwo, waaraan
in Japansche legerkringen groote
aandacht wordt geschonken. Volgens
Domei zouden verscheidene van stra
tegische beteekenis zijnde eilandjes
in den rivier Amoer, ongeveer 150
K.M. ten zuidoosten van Blagowets-
jenk door Sovjet-Russische troepen-
afdeelingen bezet zijn. Op talrijke
plaatsen is de rivier versperd door
Sovjet-Russische kanonneerbooten.
Het personeel van den aldaar gelegen
Mandsjoerijschen vuurtoren is weggehaald
en arbeiders der goudmijnen zijn gevan
gen genomen. Alle scherpe protesten van
Mandsjoekwo zouden onbeantwoord ge
bleven zijn.
Berichten in de bladen uit Hsinking
melden, dat de Mandsjoerijsche autoritei
ten met de diepste aandacht de ontwikke
ling van het grensincident waarnemen.
De Mandsjoerijsche autoriteiten nemen
een krachtige houding aan met het doel de
grenslijn te waarborgen door het opheffen
van soortgelijke onwettige daden van den
kant der Sowjets. Berichten uit Hsinking
wijzen er op, dat de herhaaldheid en op-
volgelykheid der onwettige handelingen
een Sovjetcomplot vormen met het doel
de openbare aandacht af te leiden van het
binnenlandsche conflict.
